장음표시 사용
201쪽
hem, Et tamen videmus, quod Reges particulares itistiis regnis non obligantur iudicare secundum leges Imperatoris : sed unusquisque Rex propriam legem condit in aliquibus negotiis, per quam iubet casus sua regni iudicari omissa lege iuris ciuilis communis:ergo a fortiori id poterunt facere Religiones pro iudicandis causis Religio lorum, cum Religiosi Praelati magis exempti sunt a iuri s dictione Regis, quam Rex exem- plus si a iurisdictione Im pC ratoris. 2 Praemitto secundo, omnes Re Iigiosos hodie, saltem per communicationem priuilegiorum, habere priuilegium, ut in causis Religiosorum non ferirentur apices iuris, sed sola iuris substantia, sicut in particulari Bonifac. VIII. concessit Fratribus Minoribus, prout habetur in Moniment.ordinis sol. I 2 i. & in particulari eodem fruuntur Religiosi ordinis istius , des quo agitur, & Collectores Apostolici in hoc Regno' concessionem habent a sua Sanehitate, ut in causis decidendis possint etiam procedere de plano non serua tis apicibus iuris. 3 Praemitto tertio, quod leges ciuiles non obligant Clericos, nec proinde Religiosos,ut inter alios probat
9.ubi ait, quod tunc solum lex ciuilis obligabit Clericum,quando fuerit approbata per Ecclesiam, VeIqua do lex illa agit de re obligante ex iure naturali, vel diis uino : dc quod etiam in hoc casu lex ciuilis non obli
gat Clericum sicut lex caecula vis, sed obligabitur Clericus a lege Ecclesiae approbantis legem sarcularem, vela lege diuina, vel naturali, obligantibus ad ilIud quod praecipit lex saecli Iaris: Quae omnia fundantur in omnimoda exemptione qua Clerici eximuntur a potest te secutari. Quod si lex saecularis non obligat Clericos
202쪽
iuxta praedicta, multo minus obligabit Religiosos, qui habent plura priuilegia eximentia illos,non solum a potestate saeculari, sed etiam a iurisdictione Episcoporum, caeterorum similium Praelatorum. Et confise matur in particulati quod Religiosi in causis criminalibus non obligentur ad leges poenales saeculares:uam lexpoeualis saecularis saepe imponit poenas incompati- bilus Religiosis,utpote exilium, poenam pecuniariam,& mortem, quae poenae non possunt Religiosis irroga ri: Ergo sicut Religiosi in impositione poenae non obligantur ad legem saecularem, sic etiam non obligabuntur ad alias culpotitiones legum saecularium circa causas decidendas, & processiis faciendos, maxime si sint
Hoc posito sit prima conclusio. Prima inquisitici
generalis, de qua est quaestio, facta a patre iniuriato non fuit inualida,ex eo quod illam non fecerit, eodem statim die , quo fuit facta iniuria i neque item ex eo quod ipse per se testes exceperit, contra duo in oppositum a lege Portugalliae praecepta. Probo I. ex proXime dictis, nam Religiosi non tenentur seruare legem secularem eiusve dispositionem in suis causis formandis, vi satis probatur ex dictis in tribus numeris praecedentibus. Et in particulari confirmatur ex citata concessione Bonifacij VIII. in qua ponit haec verba: ιν ram se Iiones,st punitiones infligendas procedere valeant se-rdum confisetudises approbatas, or secundum generalia stat, nsadia,vel facienda rimulis utris, di apicibus polysι-ti. Vbi clare iubet causas Religiosorum iudicari secu-dm n sua statuta non secundum leges saeculares.Secundo, quia etiam si illa lex esset canonica,ut pro celsus fiea et in eodem die, in quo facta est iniuria , adhuc ad id non obligaretur Praelatus regularis exemptus a iuris
203쪽
apieibus:nam fieri processum hodie, vel cras, non potest pertinere ad substantiam iuris,ut patet:quid enim facit ad substantiam iuris si processus hodie fiat, vel cras,si alias seruentur substantialia illius3 Et quod attinet ad secundum punctum, de assistentia Praelati excipiente praedictos testes in sua causa propria: dico non este in hoc casu aliquid, contra substantiam iuris.Probo euidenter ex ipsa lege Portugalliae citata: Nam ibi Rex in poenam iniurrantis iudicem, concedit ut iudex iniuriatus ferat sententiam in sua causa propria,neque credit lex esse contra substantiam iuris ferre iudicem
sententiam in causa suae iniuriae ; at multo minus est,& minus periculosum excipere testes cum Notario,in cuius praetentia non potest iudex testes corrumpere, quam iudicem laesum serre sententiam in suo casu : ac proinde si non est contra substantiam iuris, serre sententiam in sua causa, etiam non erit contra substa tiam iuris excipere testes cum Notario in sua causa:&proinde si illi conceditur illud primum quod est majus, potuit etiam concedi hoc secundum quod est minus,maXime per cap.yrater Deride ossic.st potest.iud eis delegati: ubi Papa dicit,quod eo ipso quod causa aliqua alicui committitur, super omnibus, quae ad ipsam causam spectare noscuntur plenariam rec ipit potestatem.Sic ibi.Tertio probatur euidenter non fuisse obligatum istum Praelatum regularem ad faciendum processum in eadem die, nec ad excipiendos testes per alium inquisitorem: nam si ad hoc praecise obligaretur per illam legem saecularem, obligaretur pariter in sententia imponere poenam taxatam ab eadem lege, exilii Affricani,v. g. pecuniae, & similium, quod nemo
concedit. Ergo sicut ad impositionem poenae non tenetur, neque obligabitur ad dispositionem legis illius.
204쪽
Ultimo probatur, quia hoc quod est Pra latum iniuriatum poste punire subditum iniuriantem lata sente-tia,non est solum lex saecularis Portu galliae, sed etiam est lex Imperialis communis, i. Senatusconsul. f. de ossic. prae si . per quam conceditur iudici iniuriato punire propriam iniuriam sibi finam;at in dicta lege, Doctores illam citantes, & explicantes, non dicunt quod iudex iniuriatus debeat eodem die facere proce istum, S per alium inquisitorem testes excipere. Vide Riccium s lar Decisis omini,decisi OTI & Iulium Clarum in pra-
jardum ad citatam quaestionem, quorum nullus exprimit pro obligatione eiusdem legis debere rudicem lς- sum eodem die iniuriae facere procellum,& testes per alium excipere Et in particulari Riccius citato loco ait poste iudicem offensum cognoscere causam & este iudicem in propria causa,& citat Cancer. Licet ergo lex Portu galliae obliget ad illas duas clausulas, lex ciuilis ad illas non obligans poterat valide, ac licite obseruari
ab illo primo visitatore praedictas illas duas clausulas omittente: cumque lex Imperialis illas omiserit, signum est quod non sunt de substantiae iuris. 3 Confirmantur haec amplius per id quod tradit
Ald rete lib. 2.de relig. disic'. cap. II. ni m. IS. Videlicet
quod Praelatus potest punire iniuriam tibi factam, si
iniuria est notoria, tu praeterea si est poena certa posita in lege : dc ad hoc citat multos Doctores, nec requirit duas citatas conditiones, Ut testes per alium excipiat. V eadem die;& addit Ald rete, quod si iniuria non fuerit notoria,nec habet poenam certam taxatam,tunc inferior Praelatus causam remittat Praelato luperiori, facta informatione, ut illam puniat: & ita aflerunt multi textus ibi ab eodem citati. At in illo nostro casu iniuria
205쪽
iuria fuit notoria, & est poena taxata in multis texti'hus, &praeterea Praelatus offensus fecit solum in r-mationem, quam remisit ad superiorem , videlicet postolicum Collectorem. 6 Secunda conclusio. Secunda inquisitio generalis facta modo supra di cto a duobus visitatoribus delegatis,non combusta priori visitatione, sed excipiendo testes,qui se remittebant ad dicta in priori visitatione, non fuit nulla ex desectu, quod testes non dicebant testimonium perextensum,& ore tenus, sed se remittebant ad dictum in priori vilitatione. Principale fundamentum istius eonclusionis est, quod iam diximus, videlicet,Religiosos non obligari ad illam legem ciuilem,& praeterea, quia testem dicere testimonium per extensum,non obligat de iure, quando idem testis iam idem testimonium dederat in alia inquisitione priori, etiam nulla, & ad illam se remittit in secundo examine testium. Habet hoc expreste Ric. s larisiarum Decisionum,decisi γ' I. ubi ait, quod quando primum examen testium fuit nullum sui pars opposita accusat fuisse hanc nostram primam visitatione iri ) tunc, ait Riccius licet primum examen testium non suerit rite factum , poterit testis examinari super eisdem attestationibus,&poterit se remittere ad depositionem in primo examine factam. Et citat ad hoc Decisionem quandam Rotae Rom. num. 287. & Guidonis Papae'. Idem tenet in terminis Miranda in ordine iudiciario,
. cap. 3. g. 9. &praxis obseruat, quod Lepius testes se remittunt ad suam antiquam depositionem in alio
examine factam. Iam ergo apparet quod non sit contra substantiam iuris, quod. . testis se remittat ad suum dictum in alio procelsu datum, proinde non esse de
206쪽
substantia iuris, ut in secundo processu dicat omnia per extensum ore proprio:cumque hoc non sit de su stantia, sed de apicibus iuris, ad id Religiosi non tenebuntur , ab eisdem apicibus exempti. Idque maiorem
vim habebit, si tali testi in secunda visitatione lectum fuit primum dictum in priori visitatione, & ille ratificet, sicut dicitur in hoc nostro casu contigisse. Quod vero noua ratificatio actus antea inualidi ratificet, Screvalidet actum praeteritum inualidum,res est notissima, & multis firmata exempsis. Nam professus nulli- terri ostea sublato impediment , , per se solum, de i terne potest ratificare priorem professionem nullam, ut est communis opinio,& inter alios probat Sancheae lib. I Decri. p. anum. 8o .ct sqq. Item matrimonici antea nullum, sublato impedimento potest reualidari postea per actum ratificatiuum, idq; sine noua solemnitate Parochi,&c Confirmatur ex regula iuris in 6.in quo dicitur re .io.quod rati habitio retrotrahitur, &c
M ibi ponuntur exempla quibus probatur rati habitionem subsequentem confirmare, & reualidare actus nullos praetexitos: & idem tenet Sarmiento I. parr. de Reddit. Ecclesia1t cap. 3 .dicens id maxime locum habere,quando ista ratificatio fit solemniter, sicut facta est ista coram duobus visitatoribus delegatis, & Notario:& citat Saraaten. aliquos textus. Idem tenet Riccius r. pcr. Dct. 3 44. dicens, quod ratificatio operatur validitatem actus,seu processus alias inualidi, & citat D
T Confirmo haec omnia clarissimo exemplo The logo, quod ponunt Theologi in sacramento consessi nis sacramentalis. Haec enim ex doctrina Theolog. dc praecepto Christi D. facienda est a poenitente ore proprio,ac de singulis peccatis: quo non obstante dicundi heol .
207쪽
Theol. quod si ego laeri seci tria, vel quatuor peccata Coram meo Conte flore, & hodie illi confiteor; sussi. Cienter confitebor , dicendo, accuso me Pater de illis quae heri vidisti me facere contra legem Dei: idque. nihil exprimendo .sed remittendo se ad factum hester- Iram. a. dicunt Theologi, quod si ego seci confessionem nullam alicui Conses ori propter aliquem desectum annullantem confessionem , dc post octo dies
ablato obice,iterum eidem Consessori confiteor,tempore quo Cosessor adhuc habet memoriam meorum Peccatorum,licet non exactissimam,dicunt Theologi,
quod erit consessio valida,si poenitens in genere solum dicat, Accuso me de omnibus quae tibi confesIus sum octauo ab hinc die in praeterita consessione,absque eo quod de praeteritis peccatis aliquid exprimat, sed talum se remittat ad dicta in consessione praeterita. Haec
duo exempla ponit Suareet tom de poenitentia distret. 2 2. sese. 6.n. s. ct 6.citans alios. Quae omnia satis comprobant , ut debeant valere testimonia data per Religiosos de quibus agitur) in secunda visitatione ista, licet in illa nihil dixerint denuo ore tenus, sed solum se remiserint ad prius testimonium datum in prima visit tione , illisque in secunda ista visitatione iterum lectum. Neque hoc secundum testimonium, lecto sibi priori, dicendum est testimonium datum per papyrum tantum quod reprobatur in cap. Relatum s. qas. 2.9 I de Asnordinis.de Minorig. 2. te quo Rodrig.tMn. 4. 'm. cap. I 3 3. numer. 6.9 Non Inquam hoc testimoniu est datum per papyrum tantum, sed ore proprio, . cum testis sibi lecto priori testimonio, dicat ore proprio se ratificare illud omne sbi nunc lectum , dc in priori dictum. Imo etiamsi non legeretur sibi nunc prius testimonium, sed solum diceret remitto me ad prius
208쪽
prius testimonium is non diceretur secundum dari per Papyrum tantum;nam sic dicendo, ratilicat illud quod
iam dixerat ex ore proprio. 8 Aliam exceptionem, siue excusationem opposuerunt Religiosi culpati dicti Conuentus,& fuit: quod cum dictus primus visitans primo publicauit litteras suae commistionis ad visitanduin, aliqui Religiosi opposuerunt praedictam commissionem Apostolicam non intelligi pro illo Conuentu, & sic dubium fuit de valore suae commissionis: Quo dubio stante, Religiosi
inobedientes,ac delinquentes non videntur puniendi tamquam resistentes Praelato, vel visitatori Apostoli Co:cum dubium esset an reuera talis ellet. Ad hoc pri-ino respondeo Collectorem Apostolicum, qui eidem visitatori commissionem dedit ad visitandum praedictum Conuentum , post illam seditionem , & inobedientiam consultum, respondisse,priores a se datas litteras commissionis pro illo Conuentu visitando veras inc validas suille, & sine causi ab aliquibus male fuisse interpretatas. Quo posito dico secundo quod si iste prior visitator ostendit litteras suae commissonis, quae erant clarae, & per solam proterviam poterant impediri,nec ipsi inobedientes secerunt debitam diligentiam ad probandam illarum nullitatem, sed ex passione praecipue, id impediuerunt, non euadent panas
inobedientibus constitutas. Declaratur exemplo Occidentis clericum, qui reuera erat clericus, sed occidens nesciuit esse clericu quia non fecit debitam duligentiam ad hoc sciencium : iste talis non liberatur ab excommunicatione, quia culpa sua ignorauit et quod posset applicari ad hoc intentum. Adde quod licet certo constaret litteras commissionis illius visitatoris primi esse nullas , non habebant licentiam Religiosi illi inobedien-
209쪽
inobedientes ad illum repellendum iniuriis, verbo, vel facto exhibitis, te quarum punitione agituta. sed poterant illum a visitando repellere aliis iuris remediis, 1 tappetundo, vel coram illo non comparendo in visitatione,& similibus. 9 Ad primum argumentum in Contrarium sundatum in violatione, seu non obseruatione legis saecularis Portugalliae,patet satis solutio ex dictis num. 3.3c q. ubi euidenter probauimus , Religiosos non teneri in suis causis obseruare leges seculares. Ad confirmationem, patet solutio ex dictis in nMn. 7. in sine , ubi dixi inuo testes secundae visitationis remittentes se ad di- ctum in priori visitatione,dicendos esse ferre testimonium ex ore proprio,& non per papyrum,ob causam claram ibi datam, & propter exemplum consessionis sacramentalis eodem mim. I. adductum. Ad dictum
Rodrig. qui dicit Religiosos in iudicando debere re- 'currere ad leges sui regni, dico primo, illum 'ad id non obligare solum dicit, oportere ita fieri:& licet Rodrig. 'diceret ita omnino esse faciendum : illius solum dictum non susticit ut obliget Religiosos seruare te es famulares ob multa quibus in praecedentibus ollendimus Religiosos ad id non teneri. Et licet Rodrig. ibidem citet Baldum, Cumanum , & Decium, dicentes Religiosos in genere debere iudicare secundum leges
iuris communis ciuilis,lii tres authores sarculares i1oia
habent authoritatem ut Religiosos ad illum obligent, cum poli illos multa priuilegia exemptionis int concesta a summis Pontificibus, per quae Religiosi eximuntur a legibus saecularibus. Adde quod post illos
tres Doctores, alii Doctores graues,& Recentiti res ut Riccius, Guido Papae, Pagi Miranda citati num. 6. dixerunt poste testem se remittere ad suum prius antiquum
210쪽
quum testimonium datum etiam in processu nullo: Mpet hanc suam remissionem ad illudanansurum prius testimonium reualidatum, de quo est principalis quaestio istius casus. Et addo quod aliqui viri satis docti in hac Olyssipone consulti,dixerunt,quod saltem secunda visitatio facta a duobus Reuisitatoribus modo su pradicto fuit valida,& firma.
s De quodam Religioso machinante mortem γ contra sivum Praelatum , sed non hecuto effectu.πN quadam Religione, quidam Religiosus machia
I natus est mortem suo Praelato, non locali, sed supe- nori, maiori, qui Episcopo correspondet. Ad hoc consuluit quandam mulierem , quam putabat veneficam quae illi dedit duo remedia per ipsum applicanda;
dices unum continere venenum, alterum elle veneficium:quae duo si applicasset,eflet assecuturus inicium. At mulier atrocitatem criminis horrεs, postea dixit in suo testimonio, quod illa remedia non fuerant veneno se, neque illa veneficium intenderit, sed id dixisse ac fecisse ut se ab illo liberaret.Ille tamen illa duo me- .dia,vel remedia adhibuit animo consequendi effectu, ut creditur ex indiciis.Diffamato sic Religioso,iactaq; Contra illum inquisitione, probata est illi talis machinatio per testimoniu quinque secininarum, quaru una fuit illa a se credita venefica, tres aliae uxoratae .sed honestae vitae,& alia vidua, quae testificatae sunt illum remedia