장음표시 사용
221쪽
timens ordinis sacri: itaque incurrit poenam .bigamiae' etiam per actum nul Ium, siue annullatum. Et ait Papa quod cum illo non dispensetur ad ordines: Von propter Sacramenti defecillam id est matrimonii) sed propter assectum inuntionis cum opere Dbsecuto. Sic Papa clare ad
nostrum casum. Tertium exemplam sit ex nostra lege Lusitana,quae sumpta videtur ex divibus textibus praecedentibus Hec lib. J.Ordinat.tit. 16.f. I .decernit,quod
vir qui dormierit cum foemina habita pro coniugata in facie Ecclesiae, & pro tali reputata, licet post talem
concubitum , constiterit clare quod talis mulier non erat vere coniux alicuius ; nihilominus talis vir qui cuilla rem habuit, dum putabatur uxor alterius, mort plectatur ut verus adulter: P - ait lex in hoc casis at-rendunt iura ad intentione , quam ille habuit committendi adulterium cum foemina uxorata.Sic ibi. Vbi vides tres leges punientes poena ordinaria delinqueotem per actu nullum , & ex se inessicacem ad inducendam poenam illam; idque solum ob prauam affectionem peccantis cum intentione faciendi actum illu lege prohibitum oro Adde quod in hoc castrivi minimum c*nstat,quod
iste Religiosus parauit insidias suo Practatqper illa duo
media applicata, quorum alterum , ut diximus, ex se erat superstitiosum,& vanum,eoque uti solent veneficae ad similes enectus ; quamuis ista applicare essicaciter noluerit. Iam ergo per ipsum Religiosum non stetit quin sequeretur effectus, & ut diximus, iam per haec . clare parauit insidias suo Praedato maiori : At constat clare, quod sola paratio insidiarum est puni bilis valde in iure. Habetur in cap.si quis Sacerdotum II. quast. I. ubi sic dicit Papa:Si quis Sacerdotum suo Episcopo inobe- ιens fuerit,ant insidia. ei parauerit,es c. mox depositus --ria fra latur recipiat quod inique egit. Uide rigoro sam
222쪽
poenam pro sola paratione insidiarum contra Praelatum .Quae omnia aptari possunt,imo debent,cuna Prς- latus regularis, maxime Prouincialis aequipolleat Episcopo, de habeat potestate quasi Episcopalem in suos
subditos, ut tenet communis sententia. Et idem sere decernitur eis. I I .quaest. I .capse qui clerici-duobus sequentibus capitibus, maxime cap. sequenti si clerici. ubi
praecipitur quod clericus, qui Episcopis calumniam machinatus fuerit, a proprio gradu deiiciatur.
I I .Adhuc vero pro confirmatione, ac detestatione huius machinationis, consideranda est alia circun- stantia in ea reperta : nam Religiosus de quo agitur, contuluit veneficam, quae consultatio per se tantum
est punienda in iure, cap.siquis Episcopus 26. qμ6t. I. Vbi dicitur, quod consulens veneficos, si sit clericus, sulpensus priuetur honore dignitatis suae, & recludatur in monasterio ad agendam poenitentiam. Addo,
quod ultra praedicta in praecedEtibus,dici uni suit quod' iste Religiosus dedit veneficae petenti, frustulum petrae arae sacrae ad idem intentum,in quo cooperatus est
Venefic io, quantum ex se si ., quod prohibitum est citato capsiiquu Episcopus. dc in hoc Regno libris. Ordination dit.Tertio punitur poena mortis. quae frena licet non sit in usu, aiguit tamen grandem malitiam de- , licti, videlicet sacrilegii, in profanatione rei sacrae, Mad occidendam personam sacram. Videndus est pro hac re Rodrig. ton . 2. quaest. q. art. 4. Vbi agit qua pinna puniendus sit Clericus. Vbi dicit primo cum Couarr. quod si quis emit venenum,ut cum illo occideret, sed non propinauit, quia forte poenituit, aut fuit impedituS, tunc 'poena extraordinaria plectendus est iudicis arbitrio. Secundum quod dicit, est : regulam illam, quod conatus ad effectum non productus non puni
223쪽
tur, intelligendum esse de conatu remoto,ut is non puniatur poena ordinaria,sed extraordinaria: quale videtur exemplum proxime positum , de illo qui emit ver enuin ad propinandum, sed paratum non propin uit, vel fuit impeditus. Et ex consequenti videtur di- Ebirus Rod riguea, quod conatus proximus non secuto effectu, sit puniendus poena ordinaria. At in hoc casu , ob tot circunstantias supra memoratas, conatus de quo agitur non videtur remotus, sed valde proximus, non solum ex intentione delinquentis, sed etiaina parte rei, consideratis ali libus mediis ex illis quae dicuntur adhibita. Adhuc videri potest: pro isto conatu Salgedo inpra L crimin. cap. 9 . ubi agit de Clerico venefico, m commentario ibi in casu I.& 2.
Ir Ad argumentum in contrarium, positum pro hac secunda quaestione,& ad exempla adducha ex lege Portugalliae , dicendum primo, iuxta tria exempla a nobis adducta num. 9. non requiri quod media adhibita ad assequendum effectuat malum finem, sint eficacia
ex se ad illum finem: sed sussicere ut sint emcacia ex
intentione delinquentis illa adhibentis,ut patet in tribus exemplis a nobis adduistis,quia iura ibi citata non attendunt ad ellicaciam mediorum applicatorum. sed ad prauam intentionem delinquentis. Secundo retro- detur,quod duci saltem media adhibita frui ulli ai ae sacrae, & alterius quod tetigimus, erant media esticacia non naturaliter, sed moraliter,in opinione.& praxi veneficarum, quae sola illa media requirunt,& applicande ac proinde per talia media ab illo exhibita dici potuit, quod conatus deuenit ad actum proximum.
224쪽
eos PRIMA PARς. . CAsus XXV. Ad tertiam, Or quwrtam quaesiouem.
13 T I tertia quaestio,de poena quar danda sit ma
ra chinanti mortem contra Pra latum, facile expeditur: Nam ius antiquum citato cap. si quis sacerdorum.& cap.citato si qui Clerici. imponunt poenam rei rationis curiae laeculari, vel deiectionis ab honore clericali : quae, tamen poenae non sunt in usu, arguunt tamen mensem esse Ecclesiae, ut talis machinatio seuere
Puniatur. Secundo dico, in hoc casu standum esse statuto cuiusuis Religionis: & hoc deficiente, standum erit legibus secularibus punientibus similes conatus: Idque considerando prius an iste conatus peruenerit ad actum proximum , an ad remotum. Videndi sunt 'praeterea Doctores a nobis supra citati de ista materia agentes,videlicet Iulius Clarus, RodrigueZ, Salaedo,&alii Considerandae sunt etiam circunstantiae a nobis supra relatae. Item considerandum, quod hoc crimen
est exceptum, & factum in Qcculto, quod requirit da
sua natura minorem probationem, cum aliis considerationibus quae supra tactae sunt: Ego enim non intendo decernere poenam imponendam, sed solum casus difficultatem, &circunstantias indicare. Et per haec etiam patet responsio ad quartam quaestionem , quae poena danda sit consulenti veneficos, iam enim respodi num. I o.ex cap. i quis Episcopus.ibi citato,& ex libro Ordinat. Toriugailia. Et talis delicti grauitas, ac poena conijci etiam potest ex A. Reg. I. ubi Deus per Heliam morte puniuilochosiam Regem,& quinquaginta milites,eo quod consuluerunt Belzebub S: alia quae conθgerit Deirio de e sagis. disequis in se a phal ost, mo-
225쪽
PR1MA PAR s. CAsus XXV. Lo 7 Ad quintam quaestionem.
i D primam partem quin ar quaestionis, an reos ioso sint publicanda nomina testium,
punctus est quotidianus in cautis regularium Uxortus, Pro quo primo dico, seruanda elle statuta cuiusuis Religionis , quae semper suppono fundata este in lumine naturali, Se canonico. Secundo dico, quod dare reo nomina tellium non e it de substantia iuris. Tenet imprimis Hostiensis citatus a Rodrig. tom. 2.qq. quaest. 3. art. I. prope sinam. Et fauet idem Rodrig. tom. . Addit. ym.cap IT9. Couci 4. Probatur primo, ex praxi rectissimi Tribunalis sancti Osseij, in quo substantia imis obseruatur,ut patet .Et tamen in illo non reuelantur nomina
testium , idque ex dispensatione S lis Apol olicae. At Praelati Religionum fere omnes, gaudent priuilegio Apostolico, ut in causis regularium seruata sub stantia Liris,non seruent apices,& iolemnitatem illius Habetur expresse iis αφ.vit. desam Moinach. cum glossa ibidem, ab illa citatis veri Absque iudiciorum strepitu. De quo Miranda in Ordine iudiciario fol. 33 a. in fine.
Secundo probatur ex cap. qualiter,st quand de accusat. it. Σ. ubi traditur fornia procedendi curo reo, 3c dicit, quod illi reuelanda sint dicha, & nomina testium ut se defendat:& nihilominus in sine eius dem capitis et it Papa, praediistam formam procedendi cum reo in causi Regularium non esse usquequaque seruandam ,& loquitur ibi de reo etiam Clerico. Fauet etiam capitu lum, Ea quae. de stat. I nach. ubi Papa ait, Abbatem 'culpatum esse amouendum ab osscio absque iudiciorum strepitu: At d ire reo nomina testium. est strepitus iudiciorum :& clarum periculum perturbandae Pacis inter Religiosos, qui sciuerint testes contra se tem fi .
226쪽
cλtos: cum maxime intersit quies, & concordia Reli giosorum,iuxta illum Psalm. t 3 Ecce quam bonum,& quam iucundum habitare statres in unum. Vide glollam proximi capitis ea quae.in veri Absque iudiciorum strepitu. Hoc vero maxime locum habebit, si in ista Religione sit statutum ne dentuc reo nomina testium pro pace Religionis conservanda. Nam in tali euentu, cum tota Religio in tali statuto consentiat, ut suppono, etiamsi aliquis particularis Religiosus reus laesionem aliquam paruam pateretur, non reuelatis sibi testium nominibus,id non obstaret,quia parue huic laesioni videtur renuncialle per tale statutum:& in hoe casu magis praeponderat bonum commune pacis totius ordinis,quan parua laesio ipsius in non agnoscendo teste sibi contrario , cui paruae laesioni renunciauit per tale statutum. Maius enim est quod faciunt Patres Cartuatant,qui per statutum generale abstinent a Carnibus etiam in hora,& periculo mortis, quia pro bono communi totius Religionis renunciarunt bono proprio vitae conseruandae per esum carnis in bonum coinmune Religionis. Est etiam clarissimum exemplum
ery q.ubi probat licitum esse in aliqua Religione statutum, ut crimen secretum in certa materia reveletur
Praelato maxime quando Praelatus est grauis, pius, Scprudens, idque non praemii Ia correctione fraterna: quia inquit totai eligio,& quilibet Religiosus renuri-ciauit iuri suo, ut prius de crimine occulto corrigeretur per fraternam correcti em. Et probat exemplo proxime citato Cartu Zianorum, & citat Banheg, Valentiam, Petrum Laedes m. & Ribadaneiram. Si ergo hoc licet Carluetianis, & aliis in denunciatione delicti secreti modo praedicto ex vi statuti facti in sua RHigione:
227쪽
gione : a sortiore licitum erit si talis Religio statutum
habeat ne testium nomina pro pace revelentur: I11 hoc enim minus periculum imminere videtur , quam in duobus proxime datis exemplis. Facit pro hoc quod dicit Rodrig.citata quaest. 3 .art. i. citans H Istiensem. Et
Paulinus Bertus in sua praxi criminali impressionis solii magni addita super opera RodrigueZ fol. I 8 S. col.
I. in fine . col. a. & hoc propter pacem , & bonum commune,de quo ibi vide. Is Quod attinet ad secundam partem eiusdem quς- stionis quintae , constat primo , de iure naturali teneri Praesatum Regularem dare reo Advocatum sussiciei tem.qui illum dessendat: Advocati enim patrocinium pertinet addessensionem naturalem. Ita Aldrete lib. I. disiciplina Relig. p. z. nuώ. 3. & patet ex cap.ex litteris de ossicis iudicis,glolla ibidem, vemimplorando Vndes in Religione nullus esset omnino sussiciens Religiosus qui in re grauissima reum dessenderet,credo teneri Praelatum Regularem illi dare Advocatum Lecularem,maxime hodie, cum iam fere apices iuris in Religiones sunt introducti.Dixi in re grauissima, quia in causis leuibus,& ordinariis id non concederem Habeo imprimis authorem Paulinum Bertum ordinis sancti Augustini in citata pravi crimis.m. a 2.ubi dicit in sua Religione nunquam fuisse datum Advocatum secularem alicui Religioso , nisi semel tantum in una causa
in qua agebatur de condemnatione cum periculo vitae :& in tali causa Advocatum secularem reclusum fuisse cum reo in una domo secreta, ne ordinis fama, dc secretum periclitarentur.Idem dicit Rodrig. tom. 2.qq. r. I9. art. q. dicens non esse consuetudinem in Ret i gionibus dari Aduocatum secularem: maxime quan
do hodie tam multi sunt Religiosi docti, imo in
228쪽
praxi criminali sufficienter ver sati. Facit quod tradit
g. sequenti, ubi dicit, ideo in Religionibus non seruari apices iuris,ne teneantur considere legis peritos sieculares. Cum RodrigueZ concordat Miranda in ordine iudiciali qM L I arti .conclus. 3.in fine. Non enim decet secreta Religionis sciri ab aduocatis sarcularibus. Et potest adlinc probari, quia in causis in quibui proceditur de plano sine iuris apicibus, non eli obligatio dari Aduocatum: ut habetur in Clementina thur contingit de υerb. signisc. ubi dicitur, quod quando committitur causa cum clausula , Ut procedatur de plano: ait Papa,& abstini: Partium, g luocatorum.ct Frocuratorum contentiones. At Practati Religionum habent priuilegium ut in caussis Religiosorum procedant de plano , non seruatis iuris apicibus. is Vltimo pro contentis in isto casu, quae sunt dissicilis probationis, maxime propinatio veneni, & simi Ies,quaenam probatio requiratur ad illum, cum de ordinatio tales delinquentes fugiant lucem,& faciant in occulto, vide Farinacium in tomo pravis Niseorica criminalis ubi agit de reo conseiso , & conuicto 'I Ioo. ct seqq. vum. 19.2 3 s.ubi tradit quae sint crimina difficilis probationis, & inter illa numerat venenationem, de conspirationem. Vide etiam eundem Farinacium iam de Inquisitione.& deliEES qtaaβ. ι .num. I 2 fol. I .pag. a. ubi ait in delictis occultis suis cere praesumptiuam, de coniecturatam probationem. Et citat multos Doctores.
229쪽
De quodam reo Religiosio , quem confessum
delictum modo non iuridico, Pralatira voluit punire. QVidam Religiosus, cum prius inter ipsum,&suum Praelatum verba molesta praecessissent, formauit propositum apud se percutiendi Praelatum suum cultro paruo ordinario. Post hoc propositum, cum interesset cuidam sermoni cuiusdam concionatoris,aliqua audiens in sermone contra illos qui odium habent in pectore contra proximum suum , contrituS resipuit, odium statim deposuit, mox Praelatum adiit, portans scuticas in manu s vulgo dissiplinas dos fra- des)illique dixit.Pater peccaui in te, formans propositum percutiendi te cultro, iam doleo: peto veniam,ii vero veniar petitio non sufficit, his scuticis me verberain castiga.Respondit Praelatus vis hanc veniam petere , & consessionem sacere coxam duobus Religiosis 3 Recusiuit subditus dicens , se illam consessionem coram solo Deo , & ipso Praelato facere velle, re ab ipso solo Praelato veniam postulare.Respondit Praelatus se illi veniam dare: de ambo flentes dextras dederunt, Sc se inuicem amplexi stitit. Post tres dies idem Prauatus adhibens prope se in loco abscondito duos Religiosos, qui possent rem gestam audire, vocavit praedictum Religiosum non videntem testes abs conditos , illique dixit: Narra mihi iterum illud propositum , quod contra me formasti. Religiosus iterum animo simplici narrauit quae fecerat: &ὰixit te illud
230쪽
intentasse propter iniurias,& molestias sibi, & amicis suis a Praelato adhibitas. Audierunt hanc confessionem occultati testes.
Quaesitum fuit an dictus Praelatus per hanc confessionem probatam postea a duobus testibus abscol ditis,potuerit contra istum Religiosum procedere, illumque punireὶ 1 Ante responsionem dico,non posse depingi maiorem Praelati malitiam,quam ista fuerit, quae subditum veniam petentem de peccato occulto , & soli Deo reseruato, sic voluerit publicare , illumque punire : In
quo degenerauit satis ab illo patre fili j prodigi, qui filium prodigum publicum peccatorem,VCniam petentem brachiis extensis excepit, & super delicta pu-hli a silentium imposuit. Lucae I I. a Dico, istum Religiosum veniam petentem sere imprudenter egisse, vel saltem non indiguille petitione talis veniar. Dico quod imprudenter sere egit, attenta natura mali Praelati ,& abutentis bona subditi submissione: Nam opus subditi bonum fuit ex se, &natum ex nimio dolore cordis, & submissione animi: At quod non esset obligatus talem satisfactionem dare Praelato,nec ab illo talem veniam postulare proba-xur , quia veniar petitio, vel satisfactio non sit, neque iniungitur nisi quando parti Lesar damnum de facto lillatum est in rebus fortunae, honoris, vel vitae, Ut Omnes Doctores dicunt in materia restitutionis: Hic vero subditus per solum propositum percutiendi Praelatum apud se in occulto conceptum, nullo modo laesit Praelatum de facto in aliquo ex tribus illis bonis: ergo non obligabatur ad veniam petendam,nec satisfact io-Nem exhibendam. Et confirmatur exemplo clarissimo,