장음표시 사용
231쪽
buisse propositum surandi rem alienam .iniungendam velle aliquam restitutionem,uel satisfactionem faciendam Domino rei illius quam voluit furari. 3 Dico tertio, hunc Pra latum peccasse mortaliter abscondendo illos duos testes modo supra expositoάProbatur clare : Nam in hoc publicauit secretum subditi in re grauissima, idque subdito nolente ut aliquis sciret nisii Praelatus: prius enim protestatus est subditus se nolle illud coram aliis confiteri, neque ad la
Iem confessionem tenebatur iure diuino, vel huma- no. Constat autem apud omnes Doctores maxime Summistas in verbo secretum, quod reuelare secre tum proximi in re graui, & inuito proximo est pecca tum mortale.Vide inter alios Nauarsum insum p. i 84
4 Dico quarto, Nonobstantibus duobus testibus, qui confessionem audierunt, istum Praelatum non potuille procedere, neque inquirere,neque punire istum Reuigiosum ν quod probo claris, & multis rationibusδPrimo,quia Praelatus non potest inquirere de crimine occulto, neque illud punire, quandiu reus non est diffamatus : est communis,& tenet Nauar. Commentar. in Rubri de iudic. m. 9. Citans multa usque ad num. 8LAt crimen istius Religiosi etiam auditum ab illis duo
bus occultis testibus,adhuc erat occultum,ut patetaesego Pra latus non potuit de illo inquirere, nec punire, cum talis Religiosus non esset diffamatus. Quod a tem crimen a duobus,vel tribus tantum scitum, mondissimatum , dicendum sit occultum , tenet ac probat Nauarrus infumm cap. 27.num. aso. g. I O. quod in ha
materia. 9 sqq. unde statuta generalia ordinis Minois Tum in th.de correct.f. Et tamen si quis. praecipit, ut licet crimen sit probatum per tres, vel quatuor testes, si
232쪽
tamen crimen est occultum , & reus non est dissimatus, non puniatur poena publica: quod statutum fundatum in iure communi, supponit posse dici crimen Occultum quod sciunt quatuor testes. Secundo, quia licet ista consessio facta a Religioso coram iudice fuerit facta,& coram duobus testibus, non tamen fuit iuridica,nec sufficiens ad condemnandum: Primo, quia
fuit dolo,ac fraude extorta,ut constat: sicut autem co- . fessio rei facta per metum ante,vel in tortura,non Valet propter metum, ut communis Iuristarum praxia
obseruat, nisi postea in libertate ratificetur: a fortiori ista consessio lacta coram illis duobus testibus, & extorta per fraudem , & dolum, non valebit. Facit quod dicit glossa super cap.Exparte Abbatis de confesta.in explicat. casus. ubi dicit, quod ut confessio noceat reo debet esse spontanea, non coacta ; haec vero secunda cinfesso non fuit spontanea, quia ubi fraus, & dolus interuenit, non datur spontaneus consensus. Et citat ibi si olla duos textus iuris canonici,& unum legis ciuilis. Ita quorum primo,vidclicet Inquas.6.cap. Io. sic dicitius messinum est de extoria confessione pre quam iudicare. Facit etiam omnino gIossa in cap. Petitio vestra.de iur iuraua.in ver Extorsit,ubi dicit, quod iuramentum dolo,Vel metu extortum, non est seruandum: & citat ibi duos textu S.Tertio, quia, ut ait Iulius Iarus quaest. 3 I. in praxi crim. mem. 3 s .consessio facta a reo coram iudice non sedente pro tribunali, sed illi facta tanquam priuato,non nocet reo ad condemnationem, pro quo ibi citat multos. Haec autem secunda confessio non
fuit facta iudici sedenti pro tribunali, sed tanquam
Prmato,& amico. Quarto. quia, ut ait idem Iulius Clarus cstiaest. J s.num. I o. eti ilia si reus coram iudice confi
233쪽
licto, talis confessio non sufficit ad condemnationems quia aliquando contigit reum fateri delictum quod non secit: In hoc vero casu licet Religiosus iste fit cofessus delictum, de eius tamen deliAo nullo modo constitit, neque de illo fuerat diffamatus. Idem tenet Baiardus commentator Iulii Clari ad eandem quaestis .citanS Mascardum Crauet. Gramaticum, &Boetium. Tertio principaliter probo, quia licet in ista confessione non concurrerent tot nullitates proxime relatae, & iudex aliunde sciret hunc animum, & propositum malum istius Religiosi, non postet illum pu- nire. Nam tale propositum percutiendi non fuit con
ius proximus, nec etiam remotus ad crimen, nec peruenit ad. actum proximum, imo nec ad remotum, Ut
patet ex dictis in casu praecedente a 3. sed solum fuit peccatum mentale: ergo non poterit puniri a Praelato, nisi forte dicas Praelatum poste punire peccata solum mentalias quae noti prodierunt ad actum externumdQuarto probo,quia licet D.Thom. a. 2.qEast. I 8. artii .& Iulius Clarus in praxi cr-.quaest. 36.nini. 26.3c Ordinationes istius regni concedant poste iudicem punire ossensam sibi factam: hoc locum habet iuxta citatos Doctores, quando iudici fit offensa in propria prae-1entia, & ratione ossicij: At in hoc casu nulla iniuria facta est isti Praelato in praesentia,imo neque absentia, quae prodiret in actum externum: neque fuit facta ratione ossicii,sed alia ex causa. Et sic voluit esse iudex in causa propria extra casum sibi commissum. Vide glos sim in capite εγώ audientiam nostram. de appellat. τινb
ue Ultimo adhuc dico, quod Praelatus iste male secit,'& alia via peccauit intentando punitionem,postquam prima vice dixit se veniam dare,& cum isto Religiosu
234쪽
reconciliatus est.Probo primo, quia illa concessio venue fuit quasi promissio simplex, & acceptata, quae in graui obligat, iuxta omnes Doctores agentes de promi silone simplici. Et confirmatur ex Regula iuris,quae dicit: Quod semel placuit amplius displicere non potest. Facit etiam quod tenet glosta capitis cum venisset.detest.9 attest.in ver Renunciatum .ubi ait duos textus diis centes , quod is qui semel remisit suas actiones, non potest amplius ad illas redire,nec illas prosequi:at iste Praelatus per concessionem veniae remisit actionem quam posset habere ad hunc subditum puniendum: ergo non potuit postea illius punitioni intendere,
De quadam Abbatissa admittente virum infra clausiuram, ab sique necestate, sed bona Me .
IN quodam Conuentu Monialium fuit consuetudo
antiqua, ut in Sabbato sancto .Economus, seu procurator Conuentus clausuram intraret pro facienda certa distributione inter Moniales, quae attento rigore Bullarum Pontificalium, & cosuetudine aliarum MO nialium , non erat necessaria causa,neque sufficiens ad
ingresIum clausurae. Abbatissi id fecit bona fide, Si propter consuetudinem. Accusata fuit, quod incurre rit excommunicati nem,& priuationem ossicij.Qvq-stum est an fuerit priuanda Osscio. 1 Si haec Abbatula fecit bona fide, non credens se peccaste,nec ullam Poenam incurrere,non fuit prium da
235쪽
da ossicio, quia poenas Bullarum Papalium non incurrit. Probatur, quia quando lex imponit poenam illis qui secus facere piaesumunt, qui in tali casu violat te
gem cum ignorantia, non putans quod peccat,non ii currit poenam legis illius.Est opinio communis,maxime Nauarri lib. s .conss.lit.de sent .excom.consit. J .m-.4. pro quo citat Cardin.isi Clementina I. de priuil. & citat se ipsum in commento de restit 'oliat. Idem tenet Sancti. lib. 9.de matris.dis'. 3 2.num 3 8. ubi citat Antonin. Ro-Σellam,Gaet. Angelum,Τabienam,Nauarrum. At c
stat Bullas Pij U. & Gregor. XIII. quae puniunt Abb
tissas excommunicatione, & priuatione ossiciorum, ponunt hςc verba:Sisecinfacere praesumpserint.Uide has Bullas,& praedicta verba in Ovidii .RodrigueZ ad C ei. v.ubi explicat citatas Bullas clausurae Monialiumfol. mihi 39i.& 3 9 .in fine dictarum Bullarum. Cum ergo haec Abbatissa fecerit ignoranter, seu bona fide, ut dicitur, nec proinde praesumpserit, sequitur praedictas poenas euasisse. Nam praesumptio supponit scientiam, S malitiam,vt citati Doctores docent. Confirmo exE-plo mihi fideliter narrato, quod contigit Conimbricarin quodam Conuentu virorum : In quo quidam Praelatus non idiota , sed bene doctus instituit quandam processionem insolitam per claustrum, ut pollent ce tae foeminae ornatum claustri videre: accusatus de tras. gressione dictarum Bullarum, dixit se non incurrisse quia praedictam processionem instituerat bona fide, credens sibi licere, neque putans se per dictam processionem Bullas violasle.Consulti sunt meliores tunc Doctores iuris canonici pro si ores,qui dixerunt non incurrisse, si bona fide illum fecisse constaret, sicut constitit per iuramentum eidem Praelato exhibitum.
a Hoc a fortiori seruandum est cum Abbatista, quae
236쪽
eo quod mulier est,magis ignorans est, illiusque ignorantiae magis deserre oportet: sicut in alio casu tenet Riccius qfar uarum Decisionum.collecl. I o8 a. ubi dicit,
quod licet iuxta leges communes, is qui semel alique acceptauit in iudicem, non possit illum amplius reciniare: ait tamen ab hac lege excipi foeminam, & rusticum , qui possunt illum pollea recusare: habent enim quasi priuilegium igno Pantiar.3 Pro maiori vero illius casus notitia, & aliorum s- milium quotidie contingentium on quibus violantur Bullia Pontificiae, punientes illos, qui contra facere praesumpserint; quomodo credendum sit transgresIcri diccnti se feciste bona fide ,ek quomodo probanda sit in illis bona fides. Respondeo imprimis , quod
agatur solum de soro conlatentiar,credendum cst omnino asterenti se sectile bona fide, nec cogitasse ibi interuenille culpam , vel poenam : si enim id credered, non fecisset. Et huic tali persuadendum est, ut omnino quietus sit,nec se credat incurrisse. Imo addo, quod licet lex violata non poneret hoc verbum , pro Eserat: Si tamen contra faciens excusatus fuit a peccato, Vel ob inaduertentiam , vel ob iust*m ignorantiam, non incurrit poenam aliquam alicuius legis, iuxta comnu nem Doctorum' patet certissime, quia ubi non est peccatum, seu culpa,non datur poena Vide quae dixi insccundo tomo Dubiorum regi I.ver Ignorantia. maximem m. ll. 2. 9 sqq. Si vero agatur de foro externo,
quomodo probanda sit bona fides, siue ignorantia. Dico primo, id poste colligi ex praesumptione: si enim
persona dclinqvcns sit bonae famae,& idiota,S in materia non nimis clara, & vulgata , magna praesu Ptio
in quod peccauerit, seu potius legem violauerit bona fide,& ignoranter : sic iudex poterit acquiescere huic
237쪽
bonae fidei ad non imponendam poenam. Ad maiorem vero securitatem, probari potest bona fides, & ignorantia per iuramentum parti exhibitum, stante enim dubio stabitur iuramento illius: sic tenet Nauar. citato consilio,& num. & probat ex illa Regula iuris in s. quae dicit: Ignorantia praesumitur, ubi scientia non probatur. Si vero obiiciatur in hoc casu, quod contri istam Abbatissam datur praesumptio iuris, quia ius contra illam praesumit,quod sciuerit, quae tenebatur scire pertinentia ad suum ossicium. Respondeo , quod etiam 'praesumptio iuris eliditur per iuramentum in contra riui ut habetur in cap. Cum in tua. de eo qui matriaccus potest de glossa ibid.insine casm. Hunc eundem modum probandi bonam fidem per iuramentum tradit Nauar. ιtb. i .consiliorum.titulo de constitutionibus. conss. I. cmst. 2.num 6.9 7. praeter alios duos modos quos ibi assignat ad probandam ignorantiam. Vide adhuc eundem Nauarrum eod.lib. I. consiliorum. iit. de sex . Trinit. 2 fide catholica. conss. s.
4 Vltimo probatur hic casus ex Regula iuris in s. quae dicit: Ignorantia facti non iuris excusat: omisia enim secunda parte illius regulae de ignorantia i uris, . Vel legis non excusante, scut ibi. Prima pars Regulae dicit, quod ignorantia facti excusat etiam in foro externo , tunc vero datur ignorantia facti, quando ego nescio hoc meum factum, siue hoc opus quod facio, contradicere legi, imo credo non contradicere, tunCenim ignoro factum, id est, ignoro hoc factum esse prohibitum. Exemplum clarum est de percutiente
Clericum, quem non credit este Clericum,cum reuerasita. iste enim non ignorat legem Ecclesiae excommunicantem percussorem Clerici, sed ignorat hoc factueuera cassionem Clerici: ille talis excusatura poena
238쪽
percussistis Clerici, quia habuit ignorantiam facti. Eodem modo ista Abbarilla bene 1 ciebat legem Ecclesiae prohibentem ingrestum virorum in clausuram sine iusta licentia in nec ,ssitate : ignorauit tamen hoc factum , seu ingressum esse contrarium praedictae legi;
cum esset coniuetudo antiqua, ut talis Procurator eo die intraret,& ali qualis necessitas intrandi interueniebat. Maius est quod ego dico citato tom. a. Subior. Re gularicis.ver. Ignorantia.num. 2 F .ex Sanchez ibi citato,
quod videlicet, ignorantia vincibilis, siue facti siue iuris imponentis censuras, & alias poenas spirituales, siue factum illud fuerit peccatum mortale , si tamen non fuerit ignorantia crassa, & sirpina,excusat ab omnibus illis poenis , quod ibi probo ex Sanchez euidei
ter:vi de etiam eundem Sanchez lib. I . Decalogaeap. I o. m. 36. ubi ait stante dubio iuris, aut dubio facti neminem censendum esse excommunicatum : quod ibi probat efficaciter,contra aliquos Doctores, quos citauerat num. 3 4.ct 3 F . praecedentibus.
Adhuc pro isto, similibus casibus aduerto, quod si in aliqua Bulla,vel lege ponuntur haec verba: Si quis insus fuerinini R e quis a eat. Haec verba aequi ualent illi verbo in pricipio explicato erasim erit. Et sic omnia notata circa verbum, praesumpserint, applic buntur ad verbum, a m fuerit, Ita dicunt communiter Doctores et vide quae dixi ex Sancti. hac de re citato .
239쪽
De quodam Religioso Dubitanie de suo
Baptismo.QVidam Religiosus cuiusdam Religionis hodie
sacerdos, quando natus est, fuit baptigatus a quodam Clerico de Iudaeis descendente, vulgo, da saon,christaon nouo Huius Clerici, fratres, & nepotes ex fratribus id est sobrinhos) declarati sunt haeretici consessi in actu publico fidei sanctae Inquisitionis:& quaedam soror ipsius Clerici, pro negativa combusta fuit in eodem actu publico.Clericus baptizans, videns in principio carceratos fratres, Sc filios illorum, fugit:& fiscus regius Clerici fugientis res mobiles, de immobiles confiscauit. Stante hac graui praesumptione contra Clericum,quod esset haereticus , eQ proinde sacramenta Ecclesiae cum debita intentione non ministrauerit: Iste Religiosus ab illo quondam baptizatus, scrupulo carpit agitari circa valorem sui baptismi. Consuluit viros doctos, quorum alii dixerunt non teneri ad rebaptizationem sub cautella r alij dlxorunt poste rebaptizari :& ille ad securitatem elegit rebaptismum sub cautela. Et declaratur quod Clericus primo baptizans erat Theologus, & protulit veram formam baptismi,qua utitur Ecclesa. Quaestum fuit an de necessitate, talis Religiosus
suit rebaptizandus: an vero potuerit acquiescere consulentibus ne rebaptiZaretur.
Et eximus primae quaestionis resolutione pendent sequentia dubia: primum, an dato quod rebaptiZar
240쪽
tur, esset iterum recepturus omnes ordines sacros, quos constat non conferri homini non baptizato,cum
baptismus sit ianua Sacramentorum Secundum dubium est an illius professio in Religione valida fuerit, an vero ratificanda Tertium, an Religio teneatur ad supplendas mi isis dictas ab illo non vero sacerdote. Quartam, quid dicendum sit de confessionibus sacramentalibus, quas audiuit iam sectus confessor. I Ante respotionem tanti dubii suppono primo cum SuareZ tom. 3. de Sacramento Baptismi, deui. 22. serea. g. Est autem, quod in collatione istius Sacramenti Baptismi, potest concurrere duplex dubium, alterum Iuris,alterum facti. Dubium iuris erit, quando in Collatione sacramenti applicata est forma dubia, vel non conformis formae a Christo D. institutar:vel non applicata vera materia a Christo D. instituta: sed applicata est serma, vel materia dubia. Dubium facti tunc erit,
quando est incertum , aut dubium , an reuera Bapti simus fuerit collatus,quia non constat de certo Vtrum a
parte rei Baptismus fuerit collatus , vel aliquis baptizauerit. Et hoc dubium facti potest esse duplex; aliud omnino negativum, quando 1cilicet nulla sent indicia ad credendum quod homo sit baptizatus. Aliud est, dubium facti quasi positiuum , quando videlicet sunt aliqua indicia dati Baptismi, sed non ita sussicientia,
quia dantur etiam alia indicia probabilia ad credendum non fuisse collatum,ut si infans exponatur in platea, cum cartula dicente quod est baptizatus. Illa enim . cartula non obstante,potest credi, quod facta fuerit ab haeretico, vel pagano in odium istius Sacramenti, vel quod baptizauerit scemina ignorans formam Baptismi. a Constat ergo, & supponitur ut verum,