Responsiones aliquorum casuum moralium spectantium praecipue ad personas regulares, ac etiam seculares. Datæ à fr. Laurentio de Portel, ordinis P.N. Francisci de Obseruantia, prouinciæ Algarbiorum in Portugallia ..

371쪽

surn. quod futurus erat ad chorum ; & illi alias volonti exire,vestes suae saeculares denegatae sunt quae satis indicant metum reuerencialem,& opprellIonem,molestiamque praecedentem ante pro sessionem.

3 Hoc posito dico :&quod praedictus professus sit

restituendus ad statum clericaaem, eu quod Prouinciales duo ultimi potuerunt de causa cognoscere. Secunda pars istius conclusionis, amplius probabitur ex s. lutione argumentorum. Prima , quod scilicet debeat restitui ad statum clericalem, probatur ex iundamentis proxime politis num. a. nam ille suscepit habitum cum pacto, & conditione expressa quod estet futurus ad clericatum: Conditio vero apposita,& acceptata insontractu obligat contrahentes in conscientia, quando conditio non est turpis,neque impossibilis ; & praeterea, ex parte prosessi non est inuenta insuffcientiapb quam excludatur a statu clericali, ut dicemus in solutione argumentorum: ergo tenentur prelati ordinis illum restituere ad statum clericalem, ad quem subpacho expresso receptus fuit.Secundum argumentum,1 eu fundamentum illius conclusionis est, quod non obstat illum in professione cos ensiste profiteri ad statu laicalem: hic enim consensus fuit coactus,inuolunta- ias,& proinde nullus.Primo quia praecessit oppressio, qua illum mutabant de statu clericali ad laicalem. Secundo,quia ob talem molestiam, & oppressionem petiit vestes laculares, ut rediret ad seculum, illique denegatae sunt : quae clara & manrsesta oppresso fuit, imo & violentia. Quς tria manifeste indicant inuoltu tarium conseniunt, imo & coactum, quo consensit profiteri ad statum laicalem,& proinde talis renunciatio fuit inuoluntaria, coasta, & nulla. Quod maxim2 confirmatur,quia vi.dicitur, ille protestatus fuit,quod ius

372쪽

ius sibi ademptum prosequi debebat, scut fecit de sa-cto. Tertio potest probari quia iste professus in toto anno probationis fuit quasi in possessione status clericalis , semper enim in choro astitit cum caeteris Nolii liis destinatis ad chorum , Sc omnes illorum caeremonias,. obsequia praestitit anno integro.Et praeterea fi

nito anno probationis quinque Religiosi designati apr lato,illum examinarunt de ossicio diuino,& de su D scientia ad chorum, &sub iurarnento testati sunt illum esse suffcientem ad chorum: quq omnia constat rex processii per instrumenta fide digna : neque in ordine Minorum fit alia maior diligentia quam ista. Nam paulo ante professionem destinantur a praelato duo

Religiosi, qui Nouitium examinent an 1ciat recitarct diuinum ossicium. Si vero ambo eaeaminatores dicunt

esse suffcientem , admittitur statim ad professionemr In hoc vero examinando testificati sunt pro illo qum tuor, vel quinque Religiosi iurati, quod esset sussciendDe peritia vero in lingua latina isti examinatores nothexaminant , quia id facit prius prouincialis in prima receptione ad habitum. Et prouincialis in prima receptione ad habitum, de latinitate illum examinans, acquievit,illumque admisit runde non potest illum iam ea de causa repellere,vltra alia quae insta ad hoc intentu dicemur. Adde quod Goardianus qui admisit professionem, non poterat motu proprio mutare ad laicatum illum quem prouincialis receperat ad chorum

Non enim potest inferior mutare legem, seu disio sitionem superio is, maxime cum prςiudicio tertii, ut Patet ex cap quod super iis. de maiorit. ct Obed. & ex Regula s de reg. iuri in c. ubi dicitur, quod nemo potest:

mutare consilium in detrimentum alterius.

373쪽

dixerunt in sua sententia, instruinepta adductis ex India a pro sesso erant ira agis de mero fauore , quam dei ultitia : iunt enim demergaustitia,& non de fauore. Sunt eni in te ites iurati, re Vatiscati cum Iura in ento coram Prouinciali Indiae, coram quo testificantes sub iuramento, dixerunt vera esle quae antea dixerant. Imo testimonium illorum quinque fratrum de examine testificantium,validius est quam testimonium Prouincialis prouinciae Portiagalliae, dicentis in sententia quod ipse illum examinauerit, & inlusticientem repererit: nam illi sunt quinque tostes , & Prouincialisvmis testis, & non iuratus: Sc praeterea in rigore iuris testimonium praedicti patris Prouincialis nihil valebat, quia cum ellet iudex non poterat esIe testis,ut habetur expresse Α.qit t. . p. 2Vullus. Neque item obstat

quod dicit eadem lata sententia, videlicet ex procellu, in trumentis Indiae constare quod ille professus fuerit ad laicatum. Nam ex scripto professionis posito in libro Considiatus, ad quem solum librum pater Generalis se remittit, non constat quod professus fuerit ad Iaicatum: sed solum resert quod fuerit professus indistincte Si vero illi patres id collegerunt ex confessione quam fecit professus in sua petitione prius coram patre Commissario Generali,talis confestio illi non praeiudicat, non enim suit confestus quod esIut prosellus ad laicatum spontanee & voluntarie, sed narrauit faetiim sicut gestum fuit. Et ideo dicens in petitione quod fuerit profusus ad statum laicalem, intellexit sicut factum fuerat, videlicet inuoluntarie,& praecedente oppressione, & molestia, de quibus supra; Apraecedente protestatione de suo iure prosequendo, dcc quae omnia clare indicant,consessionem illam positam in Petitione, non est e consessionem approbati

uam a

374쪽

liam, sed solum narrativam,& querelantem, quae pro inde illi non nocuit, imo profuit:& haec patebunt magis ex Glutione argumentorum. .s Ad primum igitur argumentum initio positum

dico , potuiste duos ultimos patres Prouinciales cognoscere de causa, non Obstante quod in commilIione illis facta pater Generalis dixerit. Attento quod patet Commistarius Generalis casum nondum decidit, cum ius oppositum iam euenerat, de proinde narrativa fuit falla. Moueor, quia non omnis narratio falli vitiat rescriptum, ut tenet Sanchez citata disput. 2I. num. 3 2 cum multis&grauibus Doctoribus, quos citat, & sequitur, qui dictat,quod tunc solum narratio falsi viti it rescriptum, quando falsitas pertinet ad causam lina .lem , non vero si falsitas solum spectat ad causam impullivam .Et ex traditis a dianchez ead dist. nivn. δἰ haec clausula, quod non merit iudicatum a patre Commi1 1ario Generali, fuit causa impulsiva tantum, non Vero finalis: Quamuis enim pater Generalis sciret esse iam casum decisum a patre Commissario Generali, non omitteret concedere , licet concederet difficilius; qu bd est tantum causa impuli tua. Et dico quod patet Generalis non negaret id quod petebatur, etiamsi scitet iudicatum iam a patre Committario Generali, quia imprimis tenebatur pater Generalis id concedere , cum iste proselsus ad illum recurreret, quas per Viam appellationis: & tenebatur deferre appellationi iustae sibi interpositae a parte appellante a iudicibus deputatis per patrem Commisiacium Generali inseriorem.Secundo,pro eadem etiam causa impulsiva,quod scilicet paterGeneralis,licet sciret iam rem iudicacam, adhuc tamen concederet recursum, licet dissicilius,

subjS0 , icu probo, quia non ele credendum de patret

375쪽

Generali supremo praelato, quod talem recursum n garet venienti ad se iubdito per modum appellationis ex tot milic leucis Indiae Orientalis& querelam proponenti de oppressione iniusta sibi facta in re graui: Scsic falsitas narrativae de non esse iudicatum,pertinet ad causam impullitiam tantu, & non vitiauit rescriptum. Facit etiam ad solutionem argumenti quod tradit Sanche Z rit. iis '. num. 42. quod scilicet quando in scripto numerantur copulative multae causae concessionis, licet aliquae sint fallar, non vitiant concessionem, dummodo sit vera causa illa principalis cui innititur rescriptum,& in isti commissione facta a patre Generali duobus Prouincialibus, causa principalis cui inniti tur est vera, videlicet iniustitia, & grauamen isti profesto exhibitum, & proinde licet aliae cauis minores fuerint falsis, ut quod causa nondum fuerit iudicata, non Vitiarunt rescriptum, maxime quod in casu, quocausta foret iudicata per Commissarium Generalem poterat prosellius appellare semper ad Generalem,tan. quam ad superiorem , sicut de facto appellauit, si non verbo,ialtem facto per arreptionem itineris ad ipsum

Gene ratea quod est appellare facto, ut suppono esse

notum in iure.

6 Ad secundum argumentum dico, quod pater Generalis in sua commissione dicit tantum , quod ii constiterit ex libro Conuelitus ubi profestio scripta fuit, quod fuerit professius ad chorum,restituatur, &c. con fessio vero quam fecit prosellius in sua petitione quod fuerit professus ad laicatum,non est liber scriptus profectionis in Conuentu, ad quem pater Generalis se remittit, de qua consellione sibi non praeiudicante vide

supra num A. instrumentum ergo, siue testimonium factae Prosellionis est in processum. r. par. I. in fine, nec expri-

376쪽

exprimit quod proseisus fuerit, vel ad chorum, vel ad clericatum: sed solum dicit, quod emisit prosessione: quem modum scribendi professionem in libro Con-

Uentus aduerto continere mysterium; cum enim in li-

bro Conuentus soleat exprimi, quod sullanus pro Lsus sit ad chorum, vel ad laicatum; de hoc professo indicto libro professionum nihil est expressum ad quem

statum profiteretur, quia nempe viderunt professum antea reclamantem,& protestantem :& proinde cum

res esset litigiosi, noluerunt scribentes in libro pro fessionum exprimere ad quem statum proselliis fuerit:sed rem postea iudicandam reliquerunt. Et quamuis pater Generalis dixerit, quod si constaret professum esse ad chorum ex libro professionum, restitueretur, idque liber professionum non exprimat, id non nocuit professo, cum liber professionum, si non exprimit professum esse ad chorum, saltem non exprimit professum este ad laicatum: Zc aliunde constat professum esse ad laicatum inuoluntarie , dc coactum, quod ius non intendit tollere pater Generalis. Ad tertium argumentum dico , quod iste proseo sus consentiens profiteri ad laicatum eo modo quo consensit inuitus, & protestatus, non renunciauit iuri quod habebat ad statum clericatus sibi promisiam in

receptione ad habitum,& per integrum annum nouitiatus ac ruisitui nam consensus coactus, non est con-1ensus,& renunciatio inuoluntaria, non est renuncia-- ῆio , ut patet ex dictis=iimi. a. quibus addo, quod ibi saltem interuenit metus reuerentialis Novitii erga Praelatum molestantem , &alio modo professionem dare nolentem. Si autem metus loliis reuerentialis iuxta

multos Doch. potest annullare illam pro resiouem, multo magis potuit annullare hanc eircunstantiam

377쪽

prosellionis ad laicatum scilicet, vel praesbyteratum. Quod autem solus metus reuerentialis possit annullare professionem, dicunt graues Doctores incentio

la, toto num. I 2. & praeter illos ibi citatos idem tenent Aloigius Riccius, doctissimus Sayro citati a Barbo-Za in exuisson. ad Trideminum fol. I 6.pag. a. in fine, quibus adde Brunorium in suis loci S commvn. te . Matrimonium ni m. q.cum aliis a se ibi citatis. Quodvcro adducit idem tertium argumentum ex Regula iuris, quod scienti, & consentienti non fit iniuria, intelligendum eis de contentiente libere , S spontaneelion vero de consentiente coacte , & inuoluntarie, ut

Pp tet ex dictis num a. dc iste profestus,ut constat ex dici sconuiuit in pro sessione ad laicatum coactus,&i itus, & proinde eius consensus fuit nullus.

Ad quartum dico , quod prouincialis Indiae iam fuit citatus sufficientissime: si enim ille iam de causa

Ccgnouit,& lententiam tulit,quς maior citatio neces

lai a est Z Iam enim iste professus coram Prouinciali Indiae litem mouit, dc ipse cum disinitorio sententiam tul it: S vidit processum , & nihil nouum in contrarium addidit, vel allegauit. 9 Ad quintum argumentum dico, quod non nocet huic profc sto , quod Prouincialis Indiae vocet hunc pro sessum fratrem laicum: id enim fecit secutus in r-mationem Goardiani, qui suo arbitrio immutauit statum proselli nolens illum admittere ad clericatumcidum prosello promissum in prima receptione ad ha bidum , quae immutatio non potuit prata udicare prosello inuito protestanti , & appellanti: Addo quod di-Ehus prouincialis Indiae,indebite vocavit istum pro sessum fratie in laicum, cum ex libro professionis no constet

378쪽

constet quod fuerit prosellus ad laicatum , ut dictum est in solutione ad secundum. Et proinde illa vocatio laici polita a prouinciali non pra iudicat profesto: quia id prouincialis dixit narrat lue ex informatione Goardiani sibi exhibita, in quo falli potuit prouincialis. Nam etiam Papa referens fac im alienum potest falli , ut constat ex cap. I. de renunciatione, cum dictis ibidem a Doctoribus : licet non positi falli narrando factum suum proprium, & in hoc semper illi credet dum sit. Vide Doctores ad citatum proxime capit

Ium.

Io 'Ad sextum dico, non pranudicare isti professo, quod prouincialis Portugalliae dixerit se illum examinasse , insusscientem ad chorum reperisse, vide supra dicta num. 3 .post medium,& num. 4. ante medium ubi copiose ad hoc manet responsum. Quibus adde quod examen quinque fratrum circa hunc pio sessium, factum fuit a fratribus conuentus ubi facta est pro ses.sio: in quos quinque fratres sicut in arbitros compromisit,a sententia vero arbitrorum non potest appella-TI . t tenet communis sententia: Addo ultimo quod in 1 uicientia ad chorum datur latitudo maioris, dc minoris, nec requiritur quod sit nimis litteratus:pro quo vide Henriquom. 2. lib. Io. p. i6. in line,ubi ait poste Episcopum dare ordines sacros Religioso,qui bene i git latine,& cantat,quamuis sit minus litteratus,& citat alios Doctores in glossa littera V. Et examinatores

illi quinque iurant istum habere sussicientiam ad chorum sicut habent aliqui Religiosi in India In quo verum dicitur. Nam in India sepius ad habitum reci-Piuntur grandaevi milites, qui pertaui militiam ad

Deum conuertuntur, qui linguam latinam nesciunt,

vix illam bene legunt, quorum ego vidi unum: dc

ramen

379쪽

tamen isti recipiuntur ad chorum, vel statum cleri

calem.

ii Ad ultimum argumentum ex Sanchea dico, quod illius dictum imprimis non facit legem. Secundo exemplum praecipuum quod adducit,est quando professus ad chorum tuae consolationis gratia, libere petit, ut statu clericatus mutetur ad statum laici, quod in hoc casu non concurrit, imo iste prosesIus repugnauit, & reclamauit, ut constat. Secundo, dicit SanacheZ id fieri posse ob culpas professi, ob quas potest

puniri cum hac mutatione sta tus. Sed neque in hoc nostro casu interuenit culpa prosesii istius imo neque in sussicientia iuxta praedictos quinque testes iuratos. Adde quod Nauarrus ibi citatus a Sancti. tenet id non poste facere Prauatum .Et quidem in ordine P.N.Franiacisci id nunquam vidi fieri, ut professus ad chorum, etiam ob culpas mutetur ad statum laici, etiam si ille careat omnibus sacris ordinibus. Nam iste etiam sine ordine sacro tenetur ex Vi regulae dicere horas cano Dicas per Breuiarium,& in praecepto Regulae non potest Praelatus dispensare, ac proinde non poterit de prosello ad chorum facere professum laicum deoblig tum a dicendo diuino ossicio per Breuiarium. In aliis Religionibus consularitur illarum Regulae , & sta

tuta.

380쪽

C A S V S IX. De quibusdam secularibus, qui Religiosos duas

ligauerunt, o carcerarunt ex man

dato sui gubernatoris

secularis. CVbernator cuiusdam Regni ultramarini longe

distantis a Portiagallia, relidens in quadam urbe, associatus quibusdam sociis, & Ministris intrauit conauentum quemdam Religiosum: socii ignorabant ad quid ingrederetur. Gubernator sibi obuium Praelatum illius conuentus manu apprehendit,& alium Religiosum eosque misit deduci ad quandam nauern , ibique sub custodia quasi carceratos custodiri: & declaratur, quod gubernator erat natura sua iracundus , & habebat potestatem condemnandi ad mortem. Quaesitum fuit primo an isti, qui gubernatorem aD

sociarunt, ignorantes illius intentionem , incurrerint aliquam censuram excommunicationis3 Et declaratur quod isti primi non concurrerunt achivo influxu ad illam comprehensionem. Quaeritur de illis , qui iubente guberna tot e manus iniecerunt in Religiosos, eosque ad nauem duxerunt, timentes sibi alias punitionem a gubernatore infligendam,incurrerint aliquam censuramὶ

Tertio, an illa incurrerint illi qui in naui illos quasi carceratos custodiebant quasi in vinculis, qui erant milites subditi gubernatoris i Ad primum quaesitum dico primo, illos qui gubernatorem associarunt euntem, & intrantem Con