Responsiones aliquorum casuum moralium spectantium praecipue ad personas regulares, ac etiam seculares. Datæ à fr. Laurentio de Portel, ordinis P.N. Francisci de Obseruantia, prouinciæ Algarbiorum in Portugallia ..

491쪽

culta, siue pensiones pecuniarias perpetuas in vita deis pendenter a Praelatis, nec per hoc existimant se habere proprium.

De quadam quarta parte funerali soluenda.

OVidani homo moriens iussit se sepeliri in quo

dam Conuentu Religiosorum , in quo elegerat lepulturam. Iustit ut pro anima sua, fierent duo OG ficia cciiunctorum, 'num per Religiosos Conuentus aliud per clericos suae parochiae , Ela pro quolibet 6Rficio darentur viginti men cie tritici; faetii sunt ambo ossicia, & dat et sunt Religiosis viginti mensurae tritici. Clctici vero procurarunt ne suae viginti mensu rae tritici ad Conuentum defferrentur in die ossicij, sed extra Conuentum eas receperunt. Et in illa parochia non est consuetudo ut hae oblationes desserantur cum corpore destiuncti, sed in die quo fit ossiciu finito ossicio utroque,clerici petunt a Religiosis quarta partem funeralem illarum viginti mensurarum, seu modiorum tritici , qui rei chy sunt Religiosis pro offcio, cum ipsi Clerici receperint suas viginti mensuras tritici integras pro suo oscio facto in eodem Conuentu. Quaeritur an Clerici iure id petantῖ& videtur quod sic , nam quarta funeralis debetur parocho pro labore tolerato pascendi parochianum invita pastu spirituali sacramentorum verbi Dei,& similium, ut habetur in titulo de sepuli. in iure canonico, etiam si defunctus intestamento talis quartae mentionem non fecerit, Vt Praxis

492쪽

praxis obseruat: sed hae viginti mensivae tritici relictaetiunt Religiosis tanquam oblatio integra funeralis, ergo de illis debent quartam funeralem Clericis. Neque obstat, si dicas iam clericos habere alias viginti mensuras tritici sicut Religiosi habuerunt, per quas clerici abunde satisfacti sunt de sua quarta funerali. Non ob stat, quia has viginti mensuras tritici reliquit defunctus Clericis pro labore ossich quod ipsi pariter cantauerunt in Conuentu separatim 1 fratribus. At duae obligationes non possunt satisfieri cum una solutione: Siquis enim debeat Petro viginti ob unam causam , dc viginti ob aliam,non satisfacit his duabus obligationibus soluendo viginti, sed debet soluere quadraginta. Sic ergo a simili: Iste defunctus desebat quartam funeralem parocho propter pastum spiritualem in vitaisibi ministratum :& praeterea debebat illi praemium ossicii defunctorum cantati pro illo a clericis inconuentu fratrum: ergo hae duae obligationes quartae su-neralis , & ossicii non debent satisfieri unica solutione illorum viginti modiorum tritici Clericis relictorum, hi enim relicti sunt pro labore cantandi ossicium ut dictum est. I Hoc non obstante, credo quod isti Religiosi non

debent Clericis quartam illarum viginti mensurarum tritici, quas reliquit defunctus pro ossicio a Fratribus cantando. Probo hoc imprimis ab authorit te Doctorum. Nam ut dixi in I .lom. Dub.Reg. ver.canonica portist num. T. Septem Doctores graues citati a Rodrig. tom. I.

cy ' i'. φ9.-.7.dicunt absolute,quod quando deminctus reliquit parochiae aliquod legatum aequivalens quartae funerali, de sepultus est extra parochiam, Eccletia ubi sepultus fuit non debet quartam funeralem parochiae: idque ob rationem statim adducendam , ex Pa-

493쪽

normit. qui fuit grauissimus doctor inter Canonistas, Ultra vero illos leptem Doctores citatos a Rodrig.

citat ara. 7. habet eandem opinionem Sylvest. ver.

nonica portio quaest. 9. in casu Ia. sequens Panorm. Et quia audiui partem contrariam vim facere in verbo quod posui citato loco Disbior. Regul. videlicet i Si de functus reliquerit parochia aliquod legatum pium, tunc habituram locum opinionem citatorum 1eptem doctorum:at,ii quiunt hoc legatum,de quo agimus, relicta clericis viginti mensurarum tritici, non esse legatum

pium:ergo hic locum non habet illa opinio: & probabunt forte non esse legatum pium, quia fuit relictum cum onere ossicij calatandi.Dico imprimis illos .Doctores cit. a Rodrig. non specificare, nec requirere

quod legatum relictum parochiae sit pium: solum dicunt in communi siquid reliquerit parochi ,ut exprimit Panorm.in cap. de his de sepult. num. a. idem facit Sylvest. citato loco non exprimens legatum an debeat esse pium , vel non pium. Neque Rodrig. citato art. T.

specificat quod sit legatum pium: ego illud verbum. pium,apposui attendens ad qualitatem legati. Secundo dico, quod istud legatum tritici relictum clericis pro ossicio fuit legatum pium: Sic tenet Panorm. incap.Relatum I. de testam. ubi ait, quod legata pia dicuntur omnia illa quae relinquuntur pro anima, & citat unam glossam, & BartoIum. Idem tenet Comito- Ius lib. 7.Rsp.morat.quot. .n-.3. citans Sylvest. Angel Tabien. Armill. ubi etiam addit quod legatum relictum pro male ablatis cum onere restituendi est legatum pium,quia relinquitur pro anima. At hoc triticum relictum clericis a defuncto est relictum pro anima vi patet: ergo est legatum pium. a Nunc assigno duas rationes, ob quas Conuentus Regu-

494쪽

Regularium non debeat quartam istam funeralem detritico sibi relicto, quando parochia aequalem mensuram tritici recepit. Prima ratio est sumpta ex iure.

Nam Ecclesia electa a defuncto pro sepultura debet praeponi , & habere maiorem partem oblationum, quam habitura sit sua parochia relicta;Constat hoc ex iure in quo decernitur, quod ex oblationibus quarta tantum pars detur parochiae relicte,& tres partes dentur Ecclesiae ubi defunctus elegit sepulturam:& sic Ecclesia sepulturae praeponitur, Sc melioratur in oblationibus datis a defuncto. Habetur hoc expresse de quas ta parte solum danda parochiae in Clementina ae

dum de sepulturis, g. verum ne. Ex quo si defunctus relinquit Ecclesiae suae sepulturae octo mensuras tritici, solae duae debentur parochiae. Et haec eadem est etiam intentio, & praxis defunctorum qui communiter Ecclesiae suae sepulturae maiores oblationes , donaria, ac missas relinquunt, quam parochiae relictae. Et rationaturalis id dictat, ni cum ex duobus unum eligitur,& aliud omittitur, plus aestimatur id quod eligitur, quam quod relinquitur: at deflanctus eligens sepulturam in Conuentu Fratrum relinquit Ecclesiam parochiale ergo plus aestimat Conuentum Fratrum , ubi sepelitur.Cum ergo constet quod ius canonicum velit Ecclesiam ubi desunctus eligit sepulturam meliorandam esse in maiori parte oblationum funeralis, quam habitura sit parochia, sequitur quod de isto tritico dato Fratribus pro officio non sit danda quarta funeralis quia tune e contra,Ecclesia parochialis praeponeretur,& melioraretur in oblationibus defuncti, quam Ecclesia sepulturae.Probatur clare, quia tam triticum relictum clericis quam relictum Fratribus, relictum fuit tanquam una oblatio funeralis integra pro anima de- , functi:

495쪽

nai: si ergo ex viginti mensuris tritici deberentur clericis quinque pro quarta funerali, assignarentur clericis viginti quinque, & Religiosis solum quindecim ,& sic Ecclesia parochialis maiorem petitionem haberet de funeralibus quam Ecclesia pro sepulturarquod est contra citatam Clementinam, & contra pra-xim Ecclesiae, & desunctorum intentionem. Confir' matur, quia rescriptum Papae in dubio explicadum estvr consormecur iuri communi, ut probat Nauarr. in eo neniar Dbride iudiciis num9. citans glossam celebrem in cap. paratus 22.qua l. 1. & alios ergo a fortiori Iegatum relictum in dubio,est interpretandum ut conformet iuri communi decernenti quod Ecclesia electa pro sepultura melioretur in oblationibus seneralibus, illarumque maiorem partem obtineat quam Ecclesia parochialis relicta a defuncto. 3 Secunda ratio principalis est, quam assignat Panorm. in cap. ossici de testamentis num. 4. quae talis est.

Quando debitor relinquit aliquid suo creditori, vide etur in dubio id relinquere animo compensandi suum debitum: citat ad hoc si cum dotemg. i pater Esobit. afairim. sed desunctus est debitor quartae funeralis suae parochiae tanquam creditori, parochia enim est quasi creditot cui haec quarta debetur: ergo si desunctus alibi eligit sepulturam,& relinquit aliquid parochiae, si nihil exprimat, censetur illud parochiae relinquere pro solutione quartae suneralis, quam illi debet.

Et haec ratio videtur euidens, praeter alias ibi adductas a Panorm .nim. s.cum aliis exemplis, & tex. in cap. de his de sepult. m. a. & hoc manebit amplius confirmatum ex mox dicendis in solutione argumenti positi in

principio in oppositum. Ad argumentum ergo initio positum , conceden-

496쪽

dum est quod iste destinctus habebat duas obligati

nes soluendas parocho, unam quartae funeralis , alte- Tam pro ossicio cantato a Clericis in Conuentu Fratrum: sed dico, quod etiam haec duo debita solitit duabus solutionibus distinctis: una fuit eleemosina pecuniaria illis data pro ossicio, sicut data est etiam Fratriabus alia eleemosina pecuniaria pro suo ossicio. Secunda solutio facta clericis pro secunda obligatione quartae funeralis fuit triticum illis relictum in mensura aequali, atque ipsis Fratribus, & sic clerici duas solutio nes duorum debitorum receperunt: videlicet in pecunia,&intritico. Imo addo, quod licet clericis pecunia pro ossicio soluta non fuerit, soli viginti modii tritici sussiciebant ad soluendas ambas obligationes, quarta scilicet funeralis, & ossicij. Nam de viginti modiis triatici,soluendo quinque pro quarta funerali, manebant

adhuc quindecim, qui quindecim modij tritici vulgo atquei res ) ut plurimum aestimantur pretio fiassicienti ad soluendum pro ossicio destinctorum facto . Cleri- Cis: atque ita cum solo tritico soluit defunctus illa duo debita,quq erant eiusdem generis. Quod fieri poste patet ex adducto exemplo in argumento: Nam bene potest quis una solutione soluere duo debita eiusdem generis , quando id quod datur in una solutione aequiparatur duobus illis debitis ex duplici titulo contraehis. Potest adhuc hoc comprobari ex Clementina Dudum desipisti. citata: ubi Papa iubet ne a Religiosis BB. Patrum Dominici, & Francisci ratione oblationis sun ratis exigatur aliquid ultra quartam partem oblationis. Tota vero oblatio funeralis istius defuncti pro anima sua desuerunt duo ossicia defunctorum,do quadraginta modii tritici ex hac vero tota oblatione funerali, Clerici assecuti sunt dimidiam partem, quod esset co-

497쪽

tra citatam clementinam, nisi defunctus id liberaliter donare voluillet, sicut de facto donauit. Cum ergo Clerici ex tota oblatione funerali dimidiam partem tegram reportarint, non est quod conqueran ur.

ne quodam Conseruatore creato ab uno Goardiano pro quadam funerali non solueret a.

S Vpr in hac secunda parte casu I1. retulimus cais suilicin quo certi clerici Insulani pet Vicarium Generalem obligarunt lia Tedem cuiusdam defuncti sepulti apud Fratres Minores, & Syndicum Conuentus, ut in sua parochia tot legata , & ossicia iuberent fieri, quot facta fuerant in Conuentu Minorum: & assere bant Clerici sic esse positum in consuetudine apud illas parochias Insulanas. Ego ibi ostendi, & probaui ad hoc nin posse oobgari haeredem defunctii & vltra probationes ibi adductas praecipua erat, quod talis

consuetudo erat gravamen notabile haeredis, vel executoris testamenti obligati ad faciendas tot expensas, quas testator non habuit in mente praecipere. Nunc denuo ad corroborandam illam meam opinionem Mconfirmadam adduco Iulium Clarum qui l. b. s. g Testamentum f. s. dicit quod in dubio testator censetur minus grauare haeredem, quo fieri possit, & citat l. unum exfamilia β. Si rem.f. de leg. 1. & dicit cum Socin. esse communem regula.Cum igitur testator,de quo in illo casu , non expreiserit quod toet legata fierent in paro-ςhia quot iussit fieri in conuentu suae sepulturie, clare colli-

498쪽

eolligitur non fuisse mentem suam adgrauanduin haeredem tali onere. Nunc veniendo ad casum nouum resultantem ab

illo duodecimo; haeres defuncti .& syndicus conuentus appellarunt a mandato Uicarii Generalis.Goardia

nus conuentus creauit conseruatorem Priorem con

uentus D. Augustini positi in eadem urbe, qui illos ab illa vi defenderet & sua priuilegi j V. & alia ibi citata

conseruaret. Prior Conseruator electus citauit Clericos.Illi pro se tria responderunt, vel quatuor. Primo Vt conuentus Minorum ostenderet Bullas, per quas posisetcreare conseruatorem ', Conuentus noluit ostende re Bullas authenticas, quia sorte illas non habebat sigillatas,& authenticas: soluim citauit libros impressost modernos, reserentes priuilegia,& Doctores dicentes polle praelatum Regularem eligi conseruatorem. Secundo allegarut Clerici pr dictum priorem non posse esse iudicem conseruatorem in illo casu, quia suspectus erat, eo quod statim post in suo conuentu sepe liendi erant aliqui seculares , ferre deberet sententiam, ne propter illorum sepulturam tenerentur har-xedes ad simile de quo agebatur, Se sic erat iudex haabens interesse in simili causa. Tertio dicebant Clerici, se habere consuetudinem a multis annis ut haries de functi eadem fieri iuberet in parochia quae fiebant in Conuent a sepulturae, & obtulerunt ad hoc aliqua testimonia, seu instrumenta parochorum non iuridica,

nec iurata, qui testificabantur se ita vidisIe, & praehia eari vidi fle. Quarto dicebant Clerici, quod priuile .gium principale citatum Pi, V. de non soluendo ali quid quod deserebatur poli corpus defuncti sepultum,erat derogatum a Greg. I s . qui illam,& ali .is con cessiones Pij V. factas Mendicatatibus,reuocauit, S re

499쪽

duxit ad terminos iuris communis in Bulla sua particulari , qtue incipit, in tanta negotiorum lata Rom. anno 1.1ui Pontificatus. Et quaestio sic agitata delata est ad Collectorem Apostolicum. r,

Responsiones ad obiecta.

s Y N Ruorem praedicti conuentus, & aliorum Reis Iligiosorum, libertatisque sepultur sp eligendae respondendum duxi ante responsionem ad Prianum stap- sono communem elle sententiam Mod nyrii Theo-ogorum,quod praesatus Regularis imalis pntest crea-xi conseruator eo quod habeat dignitatem Eccletiasti

a. Ad primam clericorum obiectionem, dico primo Goardianum ostendisse id est citalle libros Recentio- . Tum Authorum , qui citant priuilegia Pontificum, ut possint religiosi creare conseruatores: & hoc videtur sussicere: Nam ipsa originalia priuilegiorum non est possibile ostendere: cum enim multa sint oporteret saepius Romam adire, vel alias partes longinquas adi-1e ad quaerenda originalia. Praxis ergo Ecclesiae in hac materia, & tribunalium innuit quod pro priuilegi, ostensione sussiciat citatos libros impresios citantes compendia ordinum & alios Doctores, qui dant testi-imonium , de rati priuilegio ostendere. a. dico, quod aliud est posse Resigiosos. eligere conseruatorem :&aliud est polle esse conseruatorem praelatum regul rem localem. Illud primum , quod possint Religiosi eligcre conseruatorem,est notorium in praxi Ecclefiae quotidiana:quod autem notorium est,probatione non indi-

500쪽

indiget, iuxta Doctores communiter, & iuxta dicta in limili materia a Nau. lib. I .consilioram, tit.de sentent.excom.consilio a num. I 6. & ROdrig tom 2.qq. 1.18.ar. I.de habetur clare in cap. de manifesa, & cap. sequenti 2.q. I.

ubi dicit i. cap.de manifesa, & nota pluribus causa non sunt quaerendi testesic alia ibid ex D. Ambr.ergo non fuit necessarium ut Goardianus ostenderet priuilegiuauthenticum ad probandum quod posset ille nominare conseruatorem. Quod attinet ad secundum posse scilicet hunc conseruatorem et se praelatum regulatem Conuendus, hoc non pendet a priuilegio, sed ab expli catione Doctorum , qui explicant possie praelatum regularem conuentu alem eligi conseruatorem, eo quod habeat dignitatem Ecclesiasticam: illudque deducunt ex cap. finali, de of c.delegasi in o. ubi dicitur quod Abbas potest eligi iudex conseruator: & sic tenet opinio

communis omnium Recentiorum . . Cum ergo hoc,

quod possit praelatus Regularis localis esse conseruator non exprimatur in aliquo particulari priuilegio, sed sit explicatio communis Doctorum id deducetium

ex iure communi, non tenebatur Goardianus ostendere particuIare priuilegium, ut pollet hunc praelatum regularem localem eligere conseruatorem: sed iussiciebat illi citare opinionem communem , & Rodrig.

I 3.n. 0. & ali, ab his citati. Scio ego in anno praeterito pro alia causia simili quemda Goardianum in una causa quartae funeralis contra quo idana clericos nominasse conseruatorem quandain dignitatem Ecesesiasticam, quae sententiam tulit pro Fratribus, non petitis exemplaribus pii uilagioram, sed totum inspectis libris modernorum , qui citant priuilegia ad nominandos conseruatores, de alia priuilegia circa blutioneni quarta