Responsiones aliquorum casuum moralium spectantium praecipue ad personas regulares, ac etiam seculares. Datæ à fr. Laurentio de Portel, ordinis P.N. Francisci de Obseruantia, prouinciæ Algarbiorum in Portugallia ..

651쪽

cap. s. Tridentini ponentis paenam quod careant spe dispensationis, habentes copulam cum spe facilioris dispensationis obtinendae , quibus verbis clare innuit requiri ad hanc pamam incurrendam vi Vterque ii bens copulam hanc spem concipiant, & quasi sub illa uterque paciscatur. Vnde si unus tantum hanc spem formet, non vitiabitur dispensatio ex taciturnitate illius spei in narrativa. Quod si uterque spem sorment facilioris dispensationis, & sub illa ad copulam accedant,tenet Sanchez cit.d p. a s 8.dispensationem fore nullam, si taceatur illa spes facilioris dispensati nis obtinendae. Citat pro ista opinione Nauar.Rodrig. Cordub. Ludoic.Lopeg, Gut.Probat principaliter,quia stylus Curiae Romanae habet, mentem Pontificis esse non dispensare in hoc casu nisi exprimatur illa spes, Cum qua habita est cespula.Iam vero stylus Curiae Romanae facit ius,ut habetur in cap. quamgraui.de primine falsi. Et est quidem haec opinio verior,& securior. 3 Qua non obstante, puto defendi posse quod etiam uterque copulam habeat sub illa spe formati,facilius impetrandet dispensationis,idque taceant in narrativa, quoad spem illam, non ideo fore dispensationem nullam , dummodo copula exprimatur: idque praecipuε Practicandum censerem quando illi qui sic iam contraxerunt sunt pauperes non valentes nouam dispensationem obtinere,& sunt in bona fide.Moueor impli-mis,quia ipse Sancheae citata di put. χ s. num. 37. dicit hanc opinionem secundam teneri a Nauar. lib. .ccnsiil. ait.de consanguin.considio s. num. s.&ab Henriq. lib. II.de

vlt.dub. a.dissiculi. 3.post 3.conclus coroll. a. & ad illam inclinari Humadam ibi citatum. Moveor secundo, quia

Principale fundamentum quo nixbur Sanchez de stylo

- Curiae,

652쪽

curiae, videtur iam hodie non obligare saltem in Hispania.Nam Rodr addit. ad se mam lom. cap. 3 9.concl. s. in simili materia ait quod stylus Curiae non obligat in Hispania' citat imprimis ad hoc Staphileum, Ferretum, AZeuedo,& Rebutilam. Et addit, paucis ab hinc annis in ciuitate Tolletana bis a Vicario Generali suis. se iudicatum contra stylum Curiae.Et probant, quia ad hoc ut stylus Curiae obliget tanquam ius commune Dportet illum esse scriptum,promulgatum, & a Sum. Pontifice approbatum ; quod non constat de aliquo stylo Curias: maxime quia hic stylus multoties muta-Aqr pro arbitrio Summ. Pontificum, prout notat Mando & Rebussus ibi citati a Rod rigueE: cum ergo sundamentum Sanchez de stylo Curiae non urgeat, poteriisecure teneri opinio opposita Henrique Z, &c. Ad capitulum vero quam graui. de crimine fulgi, dico primo illlid capitulum este iam antiquatum per contrarium usum licui aliqua contenta in corpore iuris , saltem in decreto.Secundo dico tunc stylum Curiis facere ius, quando talis stylus fuerit scriptus , promulgatus , & invariabilis. Quod confirmati potest a simili, nam declarationes Cardinalium editar Romae aut horitate Papae circa Concilium Tridentilium, sunt inu riabiles , & tamen iuxta grauium Doctorum opinionem non faciunt ius commune, eo quod non sint promulgatae toti Ecclesiae. Sic sentit Dehio lib. 6. Magicidis u lcap. t .sol. 3. prope finem. Et Valero Carluxano libro de disser. viri que fori, ver. Nullitas disserent. F. g.

Sed certe, ubi citat Nauarrum in concit. 3 4. de Praebendisoc alii viri doctilissi quos suppresso nomine citat Rodr.

UatriasisP. Iah n. q. Si ergo hae declarationes facte authotietate Pape cum sint invariabiles,non faciunt ius com

mune

653쪽

mune obligans totam Ecclesiam, eo quod non promulgantur ut lex communis. Minus faciet ius commune stylus Curiae non promulgatus Ecclesiae, "idie variabilis pro arbitrio succedentium Pontificum occasione duorum praecedentium dubiorum, quet de facto contigerunt, volui hic apponere solutionem

alterius dubii similis quidem , sed forte quotidiani, ac dissicillimi, quod mihi aliquando propositum fuit: quod tale est. An in dispensatione matrimonii obtinenda inter consanguineos , vel assines, & generaliter inter eos inter quos est impedimentum dirimens, sit facienda mentio copulae hibitae inter illos. Ante cuius solutionem praemitto in triplici tempore posse hanc copulam haberi. Primo, antequam Papa Romae con-eedat dispensationem per expeditionem litterarum, quas dirigit, seu committit Episeopo,vel Ordinaalo,ut cognita veritate , si ita est, dispenset cum consanguineis: ubi vides Papam per hanc commistionem facta Episcopo nondum dispentare, sed committere Epita copo ut dispenset, &sic ista copula habetur ante dispensationem.Secundo potest haberi haec copula postquam Papa Romae litteras commissionis direxit Episcopo ut dispenset, sed tamen antequam Episcopus causa examinata dispenset authoritate Papae. Et haec etiam copula habetur ante dispensationem factam, ut patet ex proxime di istis. Tertio potest contingere haec copula postquam Episcopus examinata causa dispensavit authoritate sibi a Papa commissa. 1 Hoc posito Sancheg tib S.de matrim.di'. 2s .a mim. 6. refert tres opiniones hac de re iuxta illa tria tempora. Prima asserit, non esse necessariam expressionem copulae, etiarnsi fiat copula antequam Papa Romae lit-

654쪽

teras commissionis expediat, sed validam sere dispem

sationem tacita copula in narrativa. Pro hac opinione citat nouem Doctores graues , inter quo4 est Nauarr. Ouandus,Salzedo,Bernard Diaz,& alij. Secunda opinio posita a Sanchez num. . ait, quod si illa copula accidit antequam Papa concedat,vel committat Episcopo dispensationem,talis dispensatio erit subreptilia,&vulla ; secus si contingat post expeditas litteras Papae

ad Episcopum, licet Epitcopus nondum causam ex minauerit,& dispensaverit: si enim contingat post Papae commissione valebit etiam antequam Episcopus exequatur. Pro hac secunda opinione citat duos tantum,vel tres Doctores. Tertia opinio quam sequitur ipse Sanchez num. 3. ut securiorem asserit reddi dispensationem subreptiliam tacita copula in narratiu inter hos impeditos, siue illa contingat ante Papae diaspensationem, seu commissionem,sue post,antequam ordinarius illam expediat. Ex quo dicto imprimis clare collige, quod si copula habeatur postquam Episcopus examinata causa dispensavit, non impediet matrimonium postea celebrandum, iam enim dispensatio valide facta est. Si vero copula praecedat hanc expeditionem, seu examinationem Episcopi dispensanti aq- thoritate Papae, dispensatio , & matrimonium subsecutum erunt nulla ex taciturnitate copulae Probat hoc Sancheg cum rationibus, & cum sex praecipue Dodio- Iibus: praecipuum vero illius fundamentum est , quia sic obseruat stylus curiae Romanae, ut scilicet exprimatur in narratiua copula habita ante completam dispensationem dandam. Ultra haec dicta a Sancheg, Ra- Bello tom.I.de obligat.iust. lib. .de matrim. prope cmfcct

T. . . inter declarationes Cardinalium editas circa matrimonium, quas refert in declaratiane Num. 14 9. resere

655쪽

resert illos Illustrissi DD. declarasse scire dispensationem nullam datam consanguineis pro matrimonio contrahendo non facta mentione copular in supplicatione habitae inter illos; idem que dixerunt de copulatacita habita inter assines, Vel cognatos spirituales, ut ibi citat Rabello. Et est quidem haec tertia opinio multo probabilior, Sc securior, tum ob rationes,& Docho res citatos a SancheZ,tum propter stylum Curiae, tum propter declarationem Cardinatium citatam a Rabel lo,& sic ego in praxi consulerem. 6 Hoc non obstante, quaeris an possit quis tuta conscientia sequi primam opinionem dicentem fore vali dam dispensationem inter quosque impeditos consanguinitate , vel assinitate qui dispensationem impetrarunt pro matrimonio contrahendo non facta men

tione copulae habitae ante dispensationem. Ego attenta fragilitate humana, paupertate, scandalo, bona fide,, quae poterunt aliquando concurrere,iudico polle confestarium aliquando illis,vel parte illorum concurrentibus quietare sic coniugatos, maxime post iam factu, utendo prima opinioniri illisque dicere valide esse dispensatos. Moveor primo quia ipse Sancti. cit.num. 8. licet sequatur tertiam opinionem, nihilominus in principio citati num .dicit primam, & secundam opinionem praecedentes esse probabiles. Secundo moveor, quia prima illa opinio dicens fore validam dispensationem obtentam copulae mentione non facta, alteritur a nouem grauibus D Qctoribus citatis a Sancti .num. 6. inter quos est Nauam us,otiand Salaedo Seria Diag, iam vero, ut tenet SancheZ lib. I .Decal. V. 9 num T .authoritas unius tantum Dochoris si sit probatus, ac do- .chus, Jc rationes aliquas pro se adducat, sussicit ut pos-ssit quis tute secundum illius dictum operari runae b

656쪽

fortiori poterit quis tute sequi in praxi opinionem il- Iam primam Nauar. Ouandi, dcc. cum pro se afferant tres rationes probabiles citatas,& positas a Sarches citato num. 6. Ad fundamentum Vero praecipuum cui nititu tertia opinio Sancti .de stylo Curiae, iam respodi supra num. 3. stylum Curiae non facere ius commune saltem in Hispania. Ad declarationem vero Cardi-Malium relatam a Rabello, similiter diximus eodem num. 3 .illam non obligare, iuxta Doctores ibi citatos; idque saltem in roro conscientiae, maxime si non sit munita,& firmata sigillo alicuius personae indignitate Constitutae, prout exponit RodrigueZ citata quaestione

CASUS VI. De quibusdam sponsabbm defuturo iuratis.

QVidam vir, & foemina consanguinei adinvicem .intra a. gradum sponsalia contraxerunt iurando coram testibus de futuro matrimonio celebrando, non facta mentione .vel c5dhione,si Papa dispesaret. Pater adolescetis eidem promisit pro dote certam summam pecuniae Impetrata a Summo Pontifice dispensatione, cognouit sponsa, quod pater sponsi non habebat illam pecuniam , quam filio promiserat in dotem,eam enim Pecuniam ante celebratum matrimonium postulauit, es ille dixit pol illud celebratum se daturum. Cognouit item tunc primo sponsa quod sponsus esset not biliter ludo deditus alearum , quod si antea seu et, sponsalia non iuraret.

657쪽

Quaeritur an haec mulier teneatur in foro conscientiae huic viro nubere : dc utrum in foro externo ille possit illam obligare ad matrimonium contrahe dum 31 Credo quod ista mulier in foro conscientiae non tenetur cum isto viro matrimonium contrahere obrationes sequentes. Prima,quod in contractu spons liorum, seu in verbis iuratis non expresserunt. Si Papa distensauerit: Cum enim essent consanguinei,& impe diti ad contrahendum debebant exprimere, ac dicere, ducam te in virum, aut in uxorem si Papa dispensa uerit:iuxta probabiliorem opinionem quam citat Sanch

nonistas,& Theologos dicentes quod consanguinei sic sponsalia celebrantes poIIunt resilire,& contrarie prae dictis sponsalibus etiam post obtentam dispensationem: & quod non tenet matrimonium inter consanaguineos sine licentia Papae,& tale matrimonium promittere sine Papae licentia, est malum,& peccatum vvconstat:at iuramentum , dc promisso in materia continente peccatum, non obligat,imo est nullum per regulam iuris s 8.in 6.quae dicit, no est obligatorium contra bonos mores praestitum iuramentum. Alias prob tiones assert SaneheZ num. F.quas Vide.

2 Secunda causa ob quam ista mulier deobligatur ab isto matrimonio, est, quia pater sponsi non implet promissionem factam filio dandi praedicta pecuniam fuit enim illa promisso quasi conditio apposita, sub

qua faemina promisit matrimonium , ac proinde conditione non impleta promissio faeminae non obligaret etiam si fuerit iurata. Pro quo videndus est Sanchez

quod si faeminae non detur dos promissa, non tenetur

658쪽

vir illam ducere etiam si promisisset,& iurasset. Et dat rationem: quia promistio dotis est veluti conditio sub qua sponsilia celebrantur,& sic deficiente conditione,

non obligat promissio,nec iuram tum quia iuramentum recipit conditiones contractus , t.bis. Cod. de non mera a pecunia. Quod dictum potest,ac debet etiam

applicari ad casum praesentem: quia licet id quod viro

Promittitur non sit proprie dos,est tamen conditio sub qua tamina promittit matrimonium, & acceptat nu berein proinde non impleta illa conditione non obligat iamina: iuramentum. Et confirmatur, quia si non interueniret ista promisso de danda pecuniae summa praedicto sponse,*mina non promitteret,nec iuraret, ut satis constat ex iis, quae postea contigerunt quae

probant illam promisisse sub spe illius conditionis implendae.Et praeterea, quia ut ait Sanchez supra citatus,n post promissionem fictam res notabiliter mutentur, Promissio non obligat, ut etiam patet in materia voti: at post promissionem istius tam inae res sunt notabili- aer mutatae , cum pater sponsi promissionem non impleat 3 Tertia causa ob quam ista mulier ad contrahendum matrimonium non tenetur, est quod denuo cognouerit adolesccntem sponsum ludo nimis deditum cile ; quem desectum licet iuuenis ante sponsalia iam liaberet,ad sponsae notitiam nondum venerat,idque si illa iciret,matrimonium non promitteret:Quod enim in tali casu detectus ante existens,sed postea cognituS, susticiens sit ad sponsalia dissoluenda,tenet communis opinio,quam citat Sancti. lib. I.de matrim disZ.6 .nu. a. citans inultos Doctores: Idem habet eodem libro disp. 6 2.mim. 6. ubi ait credendum este sponso asserenti cum iuramento se non promissurum si sciret talem desectum

659쪽

esum in sponsa: quod idem dicendum de sponsa circa sponsum, cum sit eadem ratio: Et hoc quod dicit credendum esse sponso iuranti, intelligit de foro interno,& externo, si probabile sit arbitrio prudentis viri , Scattentis circunstantiis non fuisse promissurum cognito illo desectu.Et citat ad hoc Nauar Couar.Mascardum, & Gratiam, At satis probabile est, imo euidens est nullam feminam velle nubero homini auidissimo ludendi qui sua bona paucis diebus ludo exponat, ac dis- spei. Videatur etiam pro eodem intento idem Sancti. eodem libro disp. 6 .neque ad haec sponsalia hac de causa dissoluenda necessarium est ut intercedat authoritas iudicis Ecclesiastici, si dicta causa, vel similes sua:

notoriis,ut tenet Sanchez citato lib. I .disp.69.conc. I.

CASUS VII.

De stansalibus cuilisum nobilis cum virgine deflorata, qua erat in ima portis,

seu conditionis.

QVidam filius familias nobilis promifit, ac iurauit

cuidam foeminae virgini, & honestae se illam du- Charum in uxorem, idemque illa iurauit: Sc ambo habuerunt animum iurandi, & implendi iuramentum:&cum isto pacto,& confidentia ineundi matrimonii illa consensit suae deflorationi. Et declaratur quod iuuenis erat annorum I '.3c cognoscebat sortem, & conditionem feminae esse infimam,& vilem. Quae runtur duo. Primum , an iuuenis teneatur in conscientia illam ducere non obstante inaequalitatg

660쪽

natalium, & non obstante quod pater iuuenis id aegre serat. ecundum, si saltem pater, aut iudex Ecclesiasti cus possint distbluere dicta sponsalia, attenta spons

I Prima conclusio. Iste adolescens in conscientia, de sub peccati mortalis pinna , tenetur hanc taminam

in uxorem ducere, dc diccre contrarium,esset temeriatas. Probatur primo ex iure canonico,ex cap. ex litteris.

Ja.desponOL ubi Papa iubet, quod filius milias, qui

adhuc erat in potestate patris, & iurauit virgini se iulam ducturum in matrimonium, cogatur ab Episcopo etiam cum censuriε eandem ducere, etiam si dicat se velle esse Religiosum. Confirmatur conclusio,quia in hoc cataconcummi duae obligationes graues,dc naturales. Prima est sponsaliorum iuratorum, quae magis obligant quam sponsalia non iurata. Secunda fuit defloratio virginis, cui illa consensit sub pacto, & iuramento mali imonij futuri :& manebit infamata notabiliter , si a matrimonio illam ςxcludat. Neque obstat contra hoc disparitas natalium,quod ille sit nobilis,&illa sit infimae sortis: nam, ut ait Sancheg sit a. de matri. di'. Iq. mim. 2. citanialios graues Doctores, iuuenis scies,& videns minam sibi inferiorem,& nihilominus iurans, & promittens id quod suum erat, cessit liberaliter lim suo,seu iuri suae nobilitatis Eandem opinionem tenet Molina Iom. a.de iust. t B. 1. di . 27 I. g. Luoddam exenp'um. ubi in alio casu dissiciliori dicit: quod si lamina nobilis, & dii ies spous alia contraxerit Cum quodam viro infimae sortis, seu plebeo , vel pau-Pere , id ue contra voluntatem patria, dc consangui- Deorum id indigne ferentium, & scandaqtim capientium , teneri nihilominus talem taminam tali sponto nubere in conscientia, sicut probat praxis Ecclesiae,