장음표시 사용
731쪽
rom. . Addit.βmratie cap. I conclis. i i. Reginalduinum. 2.lib. I alij: Sc probatur ex praxi. Nam in Hispania ubi conanaeiadae Militares frequentiores sunt. Consuetudo antiqua est ut Reges aestimationem commendae assignent viris nobilibus, Yt certas tam Das ducant in uxores. Non est autem credendum tam
pios, & catholicos Reges id sic facere seoquenter , &xublice sciente Summo Pontifice, si res ellet materia limoniae. Secundo, quia commenda nec est officium, nec beneficium Ecclesiasticum, ut in illius aestjmationis collatione incurri possit simonia: officium enim Ecclesiasticum, vel beneficium datur propter aci ionem spiritualem, ut catandi in choro,dicendi D. Itacium,& similes. At commendatur pro actione tCmporali , dc saeculari, qualis cst militare in beIlo. Sic icnet
piendi decimas, quod ius potest conuenire puro saeculari. N in secularis conducens redditus beneficii alicuius Clerici pro hoc anno, pro quibus Clerico assi gnat certam tum mam pecuniae singulis annis, habet ius recipiendi decimas ut patet,& tamen non est simoniacus, quia illas decimas non recipit pro ossicio, vel beneficio Ecclesiastico. Et eodem modo habetias commendam , licet habeat ius recipiendi decimas, non illud habet propter officium , vel beneficium Ecclesiasticum, vel aliud sipii ituale, sed propter actionem temporalem militiae , ad quam paratus est vocante Rrge. Videantur praedicti Doctores citatis locis,ubi plura de hoc dicunt, I alios citant. a Ad secundum dico,Maritum. non teneri post mortem soluere illa sex millia de quibus quaeritur, cum ii Ia nunquam receperit in dote. Probo, quia in promissio ac
732쪽
sone illorum sex millium pro dote, virtualiter, vel etiam formaliter interuenit pactum , quo maritus leobligauit ea se soluturum, si videlicet sibi traderentur pro sustentanda uxore, & oneribus matrimonii, hic enim est finis propter quem dos datur viro ab v xoret Cum ergo haec pecunia sex millium in nauibus praedi- stis nunquam tradita fiat marito, videtur quod ad soluenda haec sex mille non obligetur,cum conditio non sit impleta, id est Si mihi dederis dotem , loluam illam tibi post mortem. Quod probatur clare exi. 21 cro. Ss.s Dier locatorem. U. locati. ubi dicitur. Non implenti implendam non 6t: & probatur ex opinione communi omnium Doctorum dicentium,contractimὶ conditio-1ialem non obligare , si conditio apposita non impleatur : S hoc magis patebit ex solutione , vel responsone sequenti ad tertium , ubi probo non obligari hunc maritum ad soluendas arras, cum illi dos tradita non fuerit integra,nisi pro rata dotis.
3 Ad tertium dico, quod haec foemina non perdidit arras prccci se ex eo quod diuortium petierit, & obtinuerit : probo, quia si illa habuit ius petendi diuortium marito ad id causam dante, quale ius habuiste videtur cum per tres sententias illud obtinuerit, prosequens tale diuortium via fuit suo i ure, nemo aut mutens iure suo poenam meretur: ergo procuranS,
obtinens diuortium per iudicem Ecclesiasticum, &cum iustitia non meretur talem poenam qualis est a rarum amissio. Secundit. Quia uxor acquirit ius ad ar-TaS per consummationem matrimonij, sicut inter alios Psobat Molina tom. 2. de i i t tradi. 1isp. 3 I . de citat ad hoc Anton. Gomez.Valas cum, Sc alios sed haec muli ex Consummauit matrimonium, ergo acquiliuit ius ad area s, nec tale ius amisit per iustaur procurationem di-Uorti,
733쪽
uortii, quia in illo proeurando iuste, nulli fecit ini
riam, ut diximus. Ex alio vero capite potuit haec mulier areas amittere ini non in totum,saltem in parte, quia scilicet totam dotem promissam non tradidit marito. Est enim communis Doctorum opinio, quod Vxore non tradente viro totam dotem promissam, non tenetur maritus arras soluere, nisi saltem pro rata dotis traditae. Ita quod si nihil ex dote tradidit nihil illi debeatur pro arris: Si vero solam partem dotis tradidit, solumioluet arras proportionatas parti dotis traditae: Sic tenet Sanchea lib.6.de matrim.dsp. 3 7 .num. 2. Citans mutatos tex.& Dochores,& Rabello tom. I. de oblig. iust. lib. 6. quast. 4. g. Tunc etiam. Et probatur etiam per legem sero citatam proxime in respons ad secundum , M per rationem ibi adductam.Nam promitte ἱe arras pro dote est contractus conditionalis, & proinde non impleta conditione,si dotem dederis,non obligabitur vir ad solutionem arrarum promisiarum. Quantitas vero arrarum, quas maritus pro dote potest promittere, est taxata in lib. . Ordin Portugall.tit. ubi dicitur quod pro arris dabitur solum tertia pars dotis ab uxore tra
Ad tertium dico. Quod videtur quod haec muliernis potuerit esse caput domus,seu cabesa do ca aI,mortuo marito, eo quod cum illo non vivebat tempore mortis mariti. Probatur,quia lex istius Regni lib. q. tit. s s .in principio dicit, quod uxor per mortem mariti manebit caput domus, seu cis sa do cadaI, si vivebat Cum illo in hora mortis commenalis illius &c. Haec autem in hora mortis mariti non vivebat cum illo, cum iam ab illo fecerit diuortium, & viueret in monasterio. Nec obstat quod maritus in contractu dotis
illi promisit quod illo mortuo, illa maneret caput dΟ
734쪽
mussi , illam gubernans usque ad integram recuperaiationem dotis, & arrarum : Non obstat, quia haec proqmissio mariti non potuit preteiudicare legi citatae Poris iugalliae disponenti, quod ut uxor per mortςm mariti
maneat caput domus caZalis,debet conuiuere marito in hora mortis, quod in ista defuitviam inferior per suum contrastum non potest contraire legi superio is, ut patet ex 'RV.c 4.in otare figul.tur .vi a dicitur, quod ea quae contratu. fiunt, debent pru instois haberi , iualibi saepe. Secundo non obstat, quia in contractibus praecip*e attendenda est mens contrahentium: & ct xe colligitur, quod maritus in contractu dotis iaciens illam per suam mortem caput caetalu , debuit habere
mentem conformem ad talem legem nec credendus
est voluisse quod caput domus suae maneret mulier ab illo per diuortium separata: sed id promist cui formiis ter ad legem , si videlicet illa in horq mortis conuiueret amicabiliter. Potest hoc etiam probari ex lege Dani insecti in principio is de damno in fetto , ubi dicitur quod verba debent intelligi iuxta subiectam materiam,& naturam contractus: ac proinde in verbis quibus maritus vivens illi promisit, quod per suam mortem maneret caput ca alis , consideranda est materia..& contractus,de quo agebaturierat enim materia matrimonii,& inter e iuges amicos,& ea de causa illam constituebat caput caratu : quae coniugalis amicitia mutata est per diuortium. Et confirmatur, quia promissio reuocari potest,si post illam res sunt notabiliter mutata: : ut omnes ductores dicqnt. At post istam promissionem quod illa per mortem viri maneret capur caralis, res sunt notab iter mutatae per diuortium scilicet , quae est maxima mutatio possibilio ii
735쪽
ue Quod vero attinet ad id quod obiter tangit praedictum quaesitum quartum , Videlicet maritum ante diuortium illi dedisse apocham seu scriptum in quo co-fitebatur se omnem dotem promissam in integrum re cepisse : cum hinc pendeat maior pars resolutionis istius casus, antequam respondeam an talis apocha va lida fuerit, noto primo: quod ista apocha, seu dotis retaceptae consessio in re fuit donatio , per quam maritus donauit uxori dotem quam illa sibi debebat:Nam do natio est si tibi remitto achionem quam habeo in te: ut
tenet Nauar. consit. I . de testam. in fine dicens quod re mittere est donare Idem tenet RCginal. rom. 2.lib. a s n. cisDeit Ieae 18. Cod de donat. Ur cap. veniens it primetro
de testib. eum glossibidem,ctgidis in cap.siquis ordinaus
rit. de simonia, verbo, i Ab exemtione. Secu udo noto
quod donatio inter coniuges Rrohibita est per multa iura secularia etia istius Regni, de per ius canonicuim quos textus refert, & citat Rabello tom. de obligat. iust.. lib 6 q. Tertio noto, quod donatio in ter coniuges si quando licite fit, confirmatur per mortatem,dummodo ante mortem praecedat rei traditio ve ra, hanc tamen donationem poterit maritus in vita re uocare, ut expresse tenet Rabello citato proxime loco in fine numeri r O. 2 secl. 3. uum. 16. cr I f. i num. I s. ait posse hanc donationem inter Coniuges reuocari, de expresse, & tacite: & tenet Molina trael. a .de tu .disp. 9 6.Secunκum si eadem tom. 2.s Hoc posito, censeo praedictam apocham, seu con fessionem dotis receptae, seu remi ilionem doliu fuisto nullam, & inualidam. Fundamentum praecipuiu huiu dicti est , quia ratis remistio, seu donatio inter coniti.
ges non fuit confirmata iuramento in vita, nec confit mala per mortem mariti, cum ipse in vita saltem taei ;. . Q o d s Z et ' Σ .
736쪽
te reuocauerit, mouendo litem super validitate tali, apochae seu consessionis: imo,& per ipsum diuortiumst de facto annullata talis remissio dotis.Hoc in terminis tradit Mol citata disp.dc citato g.ubi loques deco- fessione dotis iacta a marito uxori post celebratu matrimonium ponit haec verba. Interam tamen dum pe δε--rat matrimonιum, flos reuocari a viro,censerique reuoc
iam si ια inter ii sis diuorti-.Sic ille .Et licet diuortium non fieret, suffcienter illam reuocauit maritus, facto suo, id est mouendo litem super validitate dicta apo-ehae seu consessionis : haec enim litis motio tacita fuit, imo clara reuocatio dictae apochae,& confessionis:non solum enim .erbo, sed etiam facto potest quis facetere cationem, argumento clare sumpto ex cap. Silecti 1. de appeli. ubi glossa verb. facio prouocare, multos tex.eitat utriusque iuris inter alia dicens, plus esse fa-inis demonstrare,quam verbis dicere, pro quo citat l. Ede auit euic. si tamen f. et qui, dc is de leg. de quibus in fine,& cap.ad Audientiam eod. rit.de appelΤ.cum ergo,&maritus reuocauerit facto,& diuortium ab illa procu-xatum interuenerit, dicendum omnino est praedictam
consessionem dotis receptae salias falsam) & apocham super illa datam fuisse nullius valoris. Secundo principaliter probatur ex illis quae tradit Rodrig tom. 3 sum. cap. I 3 3 cones a l. dicens donationem factam inter c tuoes dissolui, si post donationem factam inter ipsos ortae sunt graues discordiae, & inimicitue,etiam si nascuntur culpa coniugis donantis:pro quo citat te .iuriseivilis,de quatuor graues Doctores Recentiores, quos vide. At inter hos eoniuges post datam apocham, &xemissionem dotis ortae sunt graues discordiae, cum
propter illas sententia diuortii lata fuerit. Quod idem
clarius ait Rodrig. cit. ρ.cones. a . ubi ait donationem inter coniuges reuocari, si inter illos fiat diuortium,
737쪽
nisi is qui fecit donationem ratificet, vel post diuortia
reconcilientur:& citat in marg.ma leg.Rozel.byl.A gel.lde tenet Mol.to. a.de iust.ιr. 2.di P.189.f. Tacite cen setiscidicens id intelligi cum diuortium fit inuito altero coni lige, ut hic contigit:& citat Mol.tres leges iuris cruti liti bc hi coiuges post diuortium non sunt recociliati, nec maritus ratificauit remissione dotis,imo factore uocauit motione litis circa dotis consessionem. Quod. ite vir possit reuocare donationem factam uxori tenet
istius regni Id. . tit. 6 3. Tertio facit ad hoc quod tradit Rahel.cis.lib.6.q. Iosect.2s. Hupostis. citas Couar. Bar s& alios, videlicet,quod hqredes huius defuncti possunt litem mouere circa illam confessionem dotis facta , defuncto, an fuerit simulata & ficta, vel fraude obtenta: quod ex indiciis coniecturari debet,quas cir cunstatias, & indicia haeredes ventilabunt, vide Moli. sit.uit'. 3 9.f.ut quod tenendusit. Adde quod si uxor petpreces importunas hanc dotis consellionem extorsit hmarito,tunc per morie mariti non confirmatur, Sanc Iib. .de a Matr.di p. i .n.7Tinem in foro conscientiae. 7 Ex omnibus proxime dictis videtur colligi, quod dicta uxor male fecit, imo peccauit,eo quod lite pendente super validitate remissionis dotis factae a marito,illa voluit recuperare totam dotem a se non datam,& inualide sibi remissam. Constat hoc ex eo quod in iure canonico, titulo ut liu pendeade in s. Ur Decretalia bin, ptaecipitur vilite pendente nihil innovetur: illa vero innouauit,dotem recuperans etiam impetratis censuris a iudice Ecclesiastico Nec excusabitur illa dicens , quod maritus in vita id illi concessit, faciens idolam post moraem caput domus tuae, dc cabeca do caet ac Nam ut supra diximus, maritus illam non poterat iam
738쪽
cere caput caetatis contra dispositionem legis,eo quod
tempore mortis non conuiuebat cum marito, & prae-xerea quia apoclia,seu confestio, eu remissio dotis sitita viro reuocata in vita, ut patet ex tot Doctoribus supra citatis.
8 Iam ad quintum quaesitum dico, quod si excon municatio lata fuit, seu impetrata sub titulo, quod illa
ellet cabeca do carat, ad recuperandam totam dotem, credo quod excommunicatio fuit nulla, & proinde non ligabat. Probo primo, quia quando aliquid im- PCtratur a iudice per narrationem salsi, concessio iudicis est nulla, ut Doctores dicunt in materia de matrim. maxime Pro maiori. dc in hoc casu narratum est falsum , quod scilicet ellet cabeqa do caZal, ad recuperandam integram dotem, sum de hoc ellet lis mota vi patet. Secundo , quia ex parte iudicis error, seu deceptio passiua intercessit, putauit enim illam elle cabeca de caetat, & habere ius ad exigendam totam dotem, illamque recuperandam; quod ius illa non habebat ob multa a nobis dictapr Time num. 6. Si vero iudex excommunicationis sciret ilIam non habere ius ad totam dotem recuperandam, Prosecto excommunicationem non fulminaret in Ieram dubia,maxime cum super remissione dotis lis mota iam esset. Tertio, quia iudex Ecclesiasticus non potessi cogere per censuras, ut aliquis soluat debitum incertum, sed solum id quod est debitum certum. At incertum ast an huic uxori tota dos debeatur, tum ob litem motam, tum ob dicta num. c. quia Illa dotem totam marito non tradidit, quam totam vult recuperare ex titulo consessionis, seu remissonis factae a marito,
quae tamen a marito reuocata est,& per diuortium annullata. Cum ergo tam incertum sit an illi debeat ux
739쪽
tota dos, non poterit iudex obligare per censuram videbitum tam incertum illi soluatur. Facit quod ait Ro-dr g tom. 3 sum. p. i O . videlicet,quod quando dubit tur an excommunicario sit iusta , vel iniusta respecta causae quae mouit superiorem ad illam fulminandam, non tenetur obedire ille, qui si obediat patietur aliquod damnum in se, vel damnum alteri causabit. Iti hoc vero casu poterit contingere ut aliquis restituens huic uxori rem illi non debitam , cogatur postea idem restituere haeredi defuncti eum suo damno notabili, si videlicet postea iudex faeculam iudicet uxori non deberi totam dotem. s Ad sextum dico,quod licet hare excommunicati esset valida, famuli, & caeterae personae, de quibus hic quaeritur ι non tenentur mani sestare id quod habent Probo primo,quia excommunicatio lata pro fiartis,uel
aliis rebus detentis, & usurpatis non obligat illos qui rem aliquam possident iusto titulo, ut isti possident,eo quod de functus illis debebat haec debita clara & liquida. Quod vero retinens rem cum iusto titulo non teneatur parere excommunicationi, neque item illi qui
sciunt talem possidere ilam rem iuste, quod non teneantur hi de illo sic habente denuneiare, est opinio
quis horum plus haberet de bonis defuncti quam essed debitum quo tibi defunctus obligabatur,residuam de biti reddere tenebitur illi cui iudicatum fuerit deberi. Addo quod isti, de quibus hic quaeritur, non tenentuc denunciare cum periculo claro amittendi id quod posisident, scientes certo moraliter quod illudquod habet ut sibi debitum, vel postea no recuperabunt, vel in re cuperando faciςnt magnas expensaa. Sed ad maiorem Zet '
740쪽
istorum securitatem i satius illis erit credere quod exis communicatio lata fuit nulla ob dicta supra re m. 8. de eo quod non est obligatus quis soluere debitum d
mino incerto,ut supra diximus.. I o b Ad septimum respondeo eodem modo quo ad sextum, videlicet quod isti, de quibus quaeritur in 7. Casu, qui ante excommunicationem compositionem fecerant, & habebant apochas, & cautiones ab haere- de , & testamenti executore datas , non obligantur ad restituendum, vel denunciandum , possident enim imsto titulo , maxime cum non obligentur bis soluere idem debitum,&cum periculo claro,quod postea rem suam non recuperabunt. Et quia iam soluerunt haeredi qui erat in possessione recuperandi debita: & possessio istius uxoris fuit quasi per intrusionem ob litem pendentem. Si vero sorte per iudicem saecularem iudicatum fuerit quod uxori tota dos reddenda sit ob apocham a marito datam uxori in vita per consessio-ciem dotis: tunc isti de quibus quaeritur de ligabuntur a restitutione, siquidem in re iam soluerunt quod debebant haeredi ,& haeres per sententiam soluet illi uno i id quod isti debebant, & sibi haeredi soluerant, di e contra, si sententia seratur,quod isti uxori tota dos non debebatur, etiam hi de quibus quaeritur non tenentur isti uxori soluere, siquidem iudicatum est illi non debeti totam dotem quam petebat: & quod illi debetur per sententiam iudicis habita proportione dotis datae, soluetur ab haerede per sententiam iudicis. ri Ad octauum dico primo, quod si quando defunctus mortuus est, non erant in domo sua aliqua bona Propria, sed solum aliena, quae ille debebat creditoribus , in tali casu ex his bonis alienis facienda est pom- ea funeralis moderata tamen: M ad hoc poterat haeres