장음표시 사용
781쪽
vixerit an possit esse Abbatissa Z Dico breuiter, quod si an honeste vixit intra Religionem, prohibetur este Aiahatissa in cit. cap. 7 Trident. ubi requiritur,quod in ordine laudabiliter vixerit.Si vero inhoneste vixit ante ingressum Religionis , & delictum sit publicum, imp dietur fieri Abbatissa propter scandalum.
. De quodam parocho qui dixit duas missas
una die. Vnam veram se ordinartam, alteram siccam. IN quodam oppido paruo erant duo tantum clerici,
unus parochus, alter coadiutor. Coadiutor tenebatur ex ossicio in quadam Dominica dicere mittam m iorem omni populo. Parochus eadem die Dominica summo mane missam ordinariam celebrauit confidens quod coadiutor celebraturus erat misIam hora solita, ut totus populus audiret.Coadiutor,vel ex infirmitate , vel alio impedimento non potuit, vel noluit
illa die Dominica celebrare. Parochus qui iam celebrauerat,& erat Dominica solemnis in Ramis Palmarum, ne populus tali die maneret in toto fraudatus si latio spirituali, solemniter benedixit Ramos,& postea dixit Missam siccam populo, cum illis caeremoniis, &vestibus,quas aliqui libri pro missa sicca assignant. Accusatus est clericus parochus de tali milia coram Regio tribunali, Ordinum Militarium, erat enim parochus professis Ordinis Militaris Sancti Iacobi, cuius
ordinis Rex est supremus Magister. Quaeritur an iste
782쪽
parochus peccauerit, vel aliquam poenam incurrerit ex celebratione istius Millae sicca 'i Ex duobus capitibus credi posset hunc parochum peccasse. Primo ex eo quod duas missas eadem die di
Xerit contra textus mox citandoS. Secundo ex eo quod
missam siccam dixerit extra mare , & sine necestitate. Sed ego respondeo ex neutro capite peccasse , vel paena iri ullam incurrisse. Probo,quod non ex primo: natri textus qui prohibent eadem die duas missas ab uno facerdote celebrari, quale est capitulum conmmiti de celebri βssarum,& cap.Asirit.de consecridistincit, l .loquuntur solum de duabus misiis veris, ordinariis, in quibus fit verum sacramentum, ut praxis quotidiana docet: at milia sicca non eli missa in rigore, cum in illa non fiat ulla consecratio, oblatio , nec consumptio , quae sunt partes essentiales miliae:& ideo nauigantes non tenentur sub M. audire millam siccam di ctam in nauibus diebus se itis ut tenet AZor Iom. I .lib. 7.cap.7. quaest. 6.χ Neque peccauit ex 2. capite ex eo quod mistam siccam dixei it extra mare, & non sit conluetudo ia incelebrare in terra: Nam mista sicca non est illicita ex
se. Probo quia non est illicita ob legem prohibentem, si quidem nulla lex Ecclesiae datur, quae illam prohibeat dicere extra mare: imo videmus illam in aliquibus prouinciis elle in praxi extra mare, ut refert Durand .lib. a. de Ritibus Eces cap. 4. ad finem: & Henriq.
Leo X. approbauit quendam librum , qui dicitur Sacerdotale , in quo continetur forma dicendi miliam siccam t ergo non est prohibita , imo permissa ex lege. Addit Durant.cis.loco, quod Durandάmso Tation. Hriam ossici, lib. cap. 1 .niim. 2 3 .dicit, quod si Sacerdos non potest conficere,quia sorte iam celebrauit, vel ob alia C cc 2
783쪽
causam , tunc potest sumpta stola &c. dicere missam siccam , modo ibid. assignato : nec specificat quod de-heat dici in mari, vel in terra: & Durant.ω. loco ad finem quod in Gallia videlicet Tolloetariquando aliquis defunctus sepelitur post prandium, dicitur misia sicca pro illo: ergo etiam in terra dici potest missa sicca. Et hoc ipsum contigit isti parocho, cum enim iam mane
celebrasset veram missam, & non posset aliam veram secundo celebrare, potuit pro aliqua consolatione populi secundo dicere missam siccam per quam populus ad aliqualem deuotionem excitaretur. Denique missa seca non est illicita ex parte materiae, seu ex parte rei in illa contentae : Nihil enim continet malum contra Ecclesiam,vel bonos mores; solum enim iubet recitari Epistolam, Euangelium, Orationem Dominicam,& dare benedictionem, & pauca alia, quae clare sunthona,& sancta,de quibus in illa dicendis,uide Durantum est. loco, & contenta in illa non sunt superstitiosa, sed possimi excitare deuotionem populi,ut patet,ergo ex nullo capite. praedicta missa est illicita, nec proinde parochus vllam poenam ex illius celebratione incur-xit. Ultimo non potuit iste parochus condemnari ex eo quod populo illa die veram missam non dixerit, quia ut supra dictum est, Coadiutor illa die tenebatur populo missam communem dicere, non parochus: dc proinde si populus illa die Dominica vera missa caruit, culpa fuit coadiutoris , non autem parochi. Et
ob has causas , noui praedictum parochum in publico tribunali fuisse absolutum ab omni culpa , &poena
784쪽
De quodam casis pertinente ad materiam restitutionis. OLyssipone hyemabant octo tri temes Galliς curi
suo duce generali. Dux generalis conduxit quadam nauiculam,vel cimbam, ut iret ad alium portum distantem per tres , vel 4. leucas, vulgo barretro, pro convehendo pane nautico, vulgo bilcouto, ad triremium sustentationem. Dixit dux generalis officiale cuiusdam triremis vulgo Meirinlio in ut praedictata cimbam pararet assignans illi Turcas Remiges captiuos,qui de terra ad cimbam praedictum panem nauticum asportarent baiulando. Cumque ex officio dictu officialis triremis teneatur in simili casu assignare milites Christianos sufficientes pro custodia, & securitate Turcarum, designauit nouem Turcas pro oneribus portandis,& tres tantum milites ad custodiam.Noctes Turcae captiui contra Catholicos paucos insurgentes illos ut crediturin occiderunt, dc cum nauicula ad partes Affricae transfugerunt. Dominus nauiculae, qui manserat in terra, petiit a duce generali triremium restitutionem suae cimbae, siquidem de illius mandato eimba sirit conducta. Dux generalis remisit se ad Theologos, qui dicerent virum in foro conscientiae ille teneretur restituere damnum illatum : an vero ad restitutionem citrabar teneretur officialis triremis cuius culpa damnum illatum est eo quod de militibus sufficientibus non prout ditin tot Turcas destinauexit.
785쪽
I Ego respondi, me credere, quod dii x generalis riste nebatur in con scientia restituere pretium nauiculae domino petenti: sed quod ad id tenebatur ossicialis trire in is dictus Metrinlio Probo,quia si dux generalis ad
halic testitutionem teneretur, esset ex eo quod iussit talem cinabam conduci: Sed ex ista iustione non tene- tutaergo probo minorem, nam ista sola iussio , ut cim-ba conducatur vel locetur, ex se non est causa ordin
ta ad illud damnum inserendum, ut patet in praxi quotidiana , per quam de mandato Regis similes cimbae capiuntur pro seruitio Regis :& ex tali Regis manda- eo praecisu, non sequitur simile damnum. Fuit ergo proxima causa damni dati ossicialis Triremis, cui ex
ossicio incumbebat prouidere cimba de militibus sus. scientibus, Ela non prouidit. Neque ex eo quod generiralis dux iussit dicta Ossiciali ut cimbam conduceret,& pararet, & ossicialis negligens fuit in cimba paranda, talis negligentia ossicialis imputanda est duci generali. Facit pro hoc regula illa qua dicitur: Quod dico tibi ut facias,& tu potes sacere bene, & debes facere bene, non dico tibi ut iacias male. Quam regulam citat,&applicat ad casum similem Sanchea in lib. 7.demat, .d p. 9 s .num. I O. ct i I. Cum ergo dux generalis ossiciali triremis dixit,vn nauiculam conduceret,Para Iet,& mitteret, & talis ossicialis posset, ac deberet parare bene & sussicienter; non dixit illi dux generalis ut pararet male, sed virtualiter dixit illi ut pararet bene,iHΣta regulas, & exigentiam negotii commissi,& pro- Inde damnum illatum non e uenit ex negligentia ducis generalis, sed ossicialis. Secundo facit ad deobliganduin chlcem generalem a restitutione , quod tradit
786쪽
eit, quod ad hoc , ut aliquis dicatur causa damni dati; non sussicit quod sit conditio sine qua non:sed oportet quod aliquo suo influxu, & concursu morali concurrat ad illud damnum , dc conferat ad illum essechumi
Iussio vero ducis generalis ut cimba caperetur,& mitteretur,no influxit influxu particulari in tale damnum, ut patet etiam moraliter Et addit Sayro cit.tib.cap.7 nu. 5 .mandantem non teneri ad restitutionem, nisi quando imperium suum fuit periculosum, id est, ex se ordinatum, α occasionatum ad causandum damnum. Haec autem iussio ducis generalis ut sic , non fuit ordinata, neque occasionata ad tale damnum inferendum. Probatur etiam essicaciter ex eo quod tradit Rabellorom.de oblig.iust.lib. 2 de rest. qu t. i4 sect. 3. ubi expli-Fans in quibus casibus iubens teneatur ad restitutio nem num. I 2. dicit optime ad intentum: Quod si Dominus nec expresse, nec tacite damnum praecepit, quamuis famulus nomine ipsius damnum intulerit,
non tenebitur dominus ad restitutionem, cum nec ratione rei acceptae, nec iniustae acceptionis, nec aliunde teneatur. Imo, nec si postea sciens crimen suo nomine
patratum , id ratam habeat ; & citat Medinam, & Petrum Nau. quo nihil clarius ad intentum dici potuit-Nam in hoc casu dux generalis nec expresse,nec tacite damnum hoc fieri mandauit, nec post factum ratum habuit, sed potius reprobauit, ergo ad restitutionem non tenetur.Et addit ibidem Rabello num. i 3. quod si
scio damnum nomine meo inferendum,& tamen non impedio cum commode possim, peccabo contra charitatem,non tamen contra iustitiam, ac proinde ad restitutionem non tenebor, nisi vel ex ossicio damnum tenear impedire,&c. & tamen dux generalis ex ossicio
non tenebatur hoc damnum impedire, sed id exota cc A
787쪽
cio spectabat ad officialem triremis,& dux generalis,
nec tale damnum somniabat. Et confirmatur , quia alias diceremus teneri Regem ad restitutionem omnium damnorum causatorum per suos ministros culpabiliter ,-negligenter operantes: ut V. g. cum iudices Regis iudicant iniuste,cum Scribae,& Notari; ossicio male sunguntur,plus exigendo, & falsoscribendo, resie de aliis officialibus Regiis, quibus Rex datosficia,& praecipit ut officia exequantur bene,& secudum consuetudinem, & ignorat quando aliquid male ab illis agitur. Quod nullus dicet, neque in his casibus Regem ad restitutionem obligat: & idem dicendum erit de inserioribus principibus, ac dynastis respectu ins riorum sibi subditorum: qui subditis non imperant ut
male agant, nec sciunt quando actu male agunt, nec Proinde tenentur tunc aduertere nec possunt: licet teneantur punire cum postea male iactum aduertunt.
Facit denique quod tradit Sam Aphor. ver. Restitutio. Nism. 23.ct mim. 3 6.videlicet, quod in foro conscientiae de quo agimus , non tenetur restituere qui feeit bona fide,nec qui dubitat an suerit causa damni.Et citat pro hoc secundo dicto Sylvest. & Ualentiam. At constat quod dux generalis in suo mandato fecit bona fide , ut patet. Et praeterea est in dubio an fuerit causa damni: imo clarius constat quod non fuerit causa damni ex suo praecise mandato. a Quod vero obiicitur ex Regula iuris, qui causam damni dat, damnum dedisse videtur: dico intelligendum esse de illo , qui est cxusa damni vera, naturaliS, vel moralis per se,& directa non vero de causa per accidens omnino remota, vel quar o solum est conditio sine qua non: si enim causantes solum per acci dens,remotissime, dc velut conditio sine qua non , es sent
788쪽
sent obligandi ad restitutione obligaretur restituere faber,qui secit gladium, vel clauem qgibus quis ira
ste occiditur, vel res aliena ex domo clausa et a Tignorantibus his fabris, neque tale intendentibus, ve scientibus. Et id contigit in hoc casu, fuit enim arx g meralis sua iussione causa peraccidens,remotitam,oc conditio sine qua non. 3 Vltimo dico, quod nec dux generalis tensi a restituere in casu,quo ossicialis triremis non habet -- de restituati.Nam nemo tenetur restituere pro alio minquando fuit per se causa damni naturalis, vel motussi, ut dando consilium,fauorem, mandando, vel quid simile,vi Doctores tradunt in materia restitutionis,m xime quando agunt an Dominus in conscientiaten tur restimere damnum illatum a suo seruo, ante Comdemnationem, de quo damno dominus nesciuir, reseruus non potest restituere: & dicit communior op nio,quod non tenetur dominus. Quod essicaciterpn bat Rabel.lis I .de restit.qu . I o sed . .concl.vlima, Pr qua ibi citat multos, & graues Doctores antiquos, S Tecentiores mams autem videtur obligandus dominus ad restitutionem damni illati per seruum restitue non Valentem , quam dux generalis ad restituendum damnum illatum per ossicialem triremis restitue
Dubia circa os tum Conceptionis Deiparae,quod incipit: Sicut litium.
CIrca ossicium Conceptionis Deiparae, cuius ossicium ad vesperas incipit, Sicut lilium. Proposita C cc S
789쪽
sint sequentia dubia. Primum,an dictum ossicium recitatum fuerit in Ordine Minorum antequam Paulus V. Summus Pontifex id Minoritis concesierit, vel, si abiquando aliud diuersum in eadem Religione fuerit
Secundo, a quo tempore, Vel a quo anno in eadem Religione praedictum ossicium caeptum est recitari. Tertium,quis fuerit Author istius ossicii, Sicut lilium εἴ an Sedes Apostolica aliquod priuilegium,vel induugentiam. concesterit illud recitantibus. Quartum Vtrum non obitante verbo, Euod possint silua recisaxe, maneat liberum reeitare aliud ossicium Conceptionis diuersum ab illo, Sicut lilium: vel si de-bcant recitare de Conceptione, necessarium sit vi r
a Ad primum dico. Hoc ossicium Conceptionis sicut lilium, carpit recitari in Ordine Minorum a tem pore Sixti Iti I anno i s in quo anno coram eodem Sam: Pontifice Romae facta est disputatio celeberrima de Conceptione Dei parae, & ibi resolutum fuit disponente Papa,ut in Ecclesia hoc festum celebraretur suix titulo immaculatae Coceptionis: ad quem finem commendauit Papa cuidam Leonardo Nogarola protono tario Sedis Apostolicae viro doctissimo , Ut componeret dictum ossicium, Sicut lilium. Ita refertur in s. pari Chron Ordinis e Minoram lib. 3.cap. 6o g. En este tiemporrefert Pater AEgydius lib. t. de Oncept. Deipara or 6. g. i. 'L 29 .& dicit Chronicorum Author cit. loco quod ab eo tempore Sixti IIII. usque ad praeferis recitatum est in Ordine Minorum praedictum ossicium, sicut lilium,etiam a Clericis. Postqa anno I 8 C. Frater Be ordinus de Bullis Minoi ita reformauit idem ossicium Sicut lilium in aliquibus locis , dc Papa Sixtus IIII.
790쪽
ISII. adhuc vivus approbauit idem ossicium reforma tum,ticut refert Toscinianus in historia Franciscana lib. fol. II pag. I. in medio pagina, & probatur ex compendio Mendicantium verbo Conceptio Virginis f. 7. &ex his manet responsum ad tria dubia posita in primo quaesito,videlicet, quod hoc ossicium recitatum est an te Dominum Paulum V.& quod ab anno I 7 3 .vel saltem ab anno I 8 o. habuit initium: & quis fuerit Author illius. Et quod in particulari quaeritur, an aliquo tempore recitatum fuerit aliud officium Conceptionis diuerium ab isto, de hoc constare non potest, quia
ante Breuiarium a Pio V. resormatum, erat in variis prouinciis varietas multa Breuiariorum, ut Tolletani Bracarentis, Eborensis&c. & dabatur maior libertas variandi, vel mutandi diuinum ossicium, quam modo daturo Sufficit quod ait Author chronic Minorum cita
loco,quod a tempore Sixti IIII. dictum offitium sicut lilium,carpit in Ecclesia celebrari, etiam a Clericis: dc sufficit quod resert P. AEgydius citato loco ex verbis Sixti IIII. dicentis, quod dichum officium Sicut lilium nobis e nauit, id est a nobis Papa. Et susscit quod ibidem addit AEgydius, hoc officium Sicut lilium, non
este reprobatum per nouum Breuiarium e & cx hoc etiam manet responsum ad a.qvic situm , ex quo anno
in Ordine Minorum caeperit recitari idem oscium &quis fuerit Author illius. 2 Ad secundam partem terti j quaesiti: dico,quod vi
dendus est Rod rigueet tom. i. qq. q. 37. art. s. ubi refert concellionem Sixti IIII. ex monum Ordin. per quam
Papa concedit fidelibas utriusque sexus, qui misiam, vel ossicium Conceptionis, sicut lilium celebrauerint, aut dixerint,aut illius horis canonicis interfuerint, his inquam concedit illas omnes indulgendias, quas Papa