Metaphysica transcendens, sive Disputationes scholasticae, super universam materiam naturalem clarâ brevitate, & magnâ claritate concinnatae, ... Authore P. Woltero Schopen, de Juliaco, ..

201쪽

tatis minuete permanentis, & prae in quid complete de linea, vel superfla B. C. Eri sunt verae species et idem numero praedicamentali, ut patebicvendo argumenta.

Obiicies I una species non debet in di in altera, sed linea, & superficies in duntur in corpore et Ergo &c. Respon tur Distinguendo Maiorem; non debet cludi materialiter N. formaliter. C. ad norem dicitur, lineam esse in superficie

cui caro, di ossa in corpore humano tamen caro seorsim sempta est compositum physicum.

Inhabis: Pperficies est formaliter ω tensa per longitudinem; . Ergo lineae fora malis ratio continetur in illa. Respo. deo Distinguendo Antecedens: per solam longitudinem; quae est ratio lineae N. poeillam cum latitudine. Q sic etiam caro, tiossa sunt partes integrantes,saltem cor

hominis.

Instabis et homo nequit materialiter in 'esudi in bruto, nec equus in ' leone Eri ab inductione una fp ies nequidem materialiter potest includi in altera. ' Re-l spondeo: praeterquam a metaphysicis ad physica fit digressio,senus hominis, &hru ei, ac materiam esse quoque eiusdem rationis, Sin utroque idem identitate prompora

202쪽

ortionata: sic etiam dic, Vel materialiter me iriCompleta.

Itistabist tali modo & punctum, vel in-livisibile directe posset huc reponi, est nim terminus lineae, sicut illa superficiei. Lespondeo Negando Assumptum: nam ioci exigit divitibilitatem si est unicum. ninc essi dicunt lineam includi tantum ueterminum in superficie, non ut genus, Vel disserentia, si dicas terminus non est quam titas, reduplicative verum est.

Instabis: quando duae lineae, vel superfucies appli Cantur in al,quo plano, illae se ponetrant,& fiant indivisibilia in eodem loco; Eri habent se ut puncta, nec participandrauonem communem quantitatis. R

spondeo Negando Antecedens : nequidem iuxta me puncta se penetrant, de s perficiebus verti P. Hermanu inserret mnia in universio compenetrata esse, nam superficies aeris, & corporis exterius se penetrarent , superficies cutis,& camis, carmnis, S ossium &c. falsissimum est,quando quis ponit super tabulam planam manum, quod lineae siuperpositae manus inmedi tur lineas tabulae, sed ille author hic est i geniosior aliis hic mecum sentientibus, &in doctrina de punctis dissentientibus mihi, licet experientiae locum neget, & chalis immensium faciat.

203쪽

Instabis: sequetur corpus excludi, quia non erit unum per se, si componatur ex pluribus habentibus unitatem per is, S esse completum, V. g. ex linea, &superficiet

Respondeo ut ripra: & retorqueo ε quod

nec corpus humanum P. Hermarin erit unum per se, ac completum, quia Vere caro, & ossa sunt entia, & corpora physica, completa in ratione ossis, vel carnis. obiicies II cum Mastrio, & Poncio evcludentibus numerum et quia ille non est unum per se, ad hoc varia dicuntur. Sed Respondeo : num ei um pro formali, &metaphysice importare formalitatem a solutam, qua in tali ordine dicuntur materialia esse extensa. .

Instabis: unitas per se metaphysea fumdatur inunitate physica, sed numerus nubiam habet unitatem physicam per se; Eri&o. Respondetur primo: numerum hahere etiam physicam unitatem, non qui dem compositionis, vel simplicitatis, sed ordinis, in quantum omnes numeri inter se dicunt ordinem, non quasiunus deberet esse prior, vel posterior, sed ad constituendum determinatum aliquem numerum

Resipondeo secyndo: quod sicut conC Plus metaphysicus negationis physicae est quid positivum, ita& metaphysice unitatem per se fore, licet physica unitas noux esset,

204쪽

sset, ouae tamen ordinis est, nam & sciemia realiS de numero agit, & per hoc adR e-γonssonem Ponch patet, quod omninde sormalitate entis per accidens possit ese: scientia universess, VcI metaphysicaon alia; de oratione hoc seni idem est, im ad aliud non pertineat tam clare sit accessiva entia,quidcunque orati contra-icat.

D Qualitate. Ianqua 'Aristoteles prius in Logica

de reladione, quam de qualitate egerit,sius tamen & congruentia,ne absolutami- erentur, tradiando relativa obtinuit, ut ost quantitatem de qualitace agatur, ita .aesie

QUAESTIO I. 'Quid sit Qualisas Θ

JIco: Qualitas optime definitur: a L dens absolutum, quo res dicitur qualis. I taristoteles s. Metaph. cap. Ι . contra Ο mes modernos Philosophos sere, hanc finitionem ridentes, S proprias passim '

Probatur Primo: haeC definitio conve-it omni , ac soli accidenti, constat genere disserentia, ct clariori modo pro statu

205쪽

Isto possibili naturam qualitatis pertialia explicat; Ergo&c. Probatur cedens quoad tertiam partem et nam i prioribus iacile omnes concedunt.batur inquam: tum quia est per essessirmalem; tum quia notiorem stim alii, tem de ea non habemus, quam proprieta tes, & exigentiam proprietatum , sed his clarior est effectus ille Hrmalis; ENO SOConfirmatur : haec definitio non est per circulum sicut illa, quantitas est qua dirimis quanti &c. nam iam ex introduAione Podiphyriana stupponitur sciri, quoa 5c quid sit quale, nam differentia est quale eontrahems per modum essentialis, alia aCcidentia sunt purum quale, id est: non dicuntur per moedum euentialis, qualitas verb est id quores dicitur qualis,ut per eam qualis formal, talem nobis ignotam , quae est exigentia remissibilitatis&c. saltem effectus gener,cus huius praedicamenti, quantum fieri potest, innotescat. ProbaturSecundd refutando aliorum de. striptiones: sic loquor, quia seepe sunt or tiones rhetoriCae, & breviores, vel loco dimerentiae proprietatem sormalem, vel radicalem ponunt, priores duae non stat per essentialia, posteriores magiS obscurae, quam illa Philo2phi, quae huic exigentiae

206쪽

iroprietatum superaddit essectum forma em aliquem. Nec dicas: obscurum esse- tum transeat, clarum N. Contra est,qubd enericus sit, & pro tali clarus, nee datus er circulum Oo rationem supra datam,mo ut hoc quale magis innotesceret, re, osophus opportune praemisit agere dereatione, deinde de qualitate, nam tunc Is roge nondum erat. Confirmatur cons-leratione de2riptionum apud Scotistas epertarum et Mastrius ait, qubd sit Me lem absiolutum, ratione e us subjectum potes nimili, s Υemitti. Poncius cum suis compatribus , quod sit aeriaens absolutum pene rabile. Baro subjectum alterans, ct asciens. Jurtadusa quantitate distinctum; Arriaga ieridensabse lutMm nihil addendb Suareg ad omplendam perfectionem substantia. Sannigie videatur errare haec omnia 3ungit, ali 1omine aliter,in re idem.

obiicies: ista definitio est per circulum,

,hscura, & confusa ; Ergo &c. Probatur,ntecedens ; alias etiam liceret dicere luantitas est qua dicimur quanti, & albe- finem possem definire,qua quid est album. despondeo ex probatione prima. NeC duras , etiam alia accidentia praedicantur in uale, imo & disserentia, ibidem patet adlla, qua quales, vel rates dicimur, lignificac

207쪽

radicem passionu nobis ignotam 'ex quoad effectum formalem genericum Quaeres: quot, &quaenam sint pprietates quasitatis Z Respondetur tres, quarum prima est habere contrarV. g. Calor contrariatur frigori, albedo predini, altera est: posse intendi, & remi Id esst, sessipere magis ct minus, tertia est eundum quam similes, vel dii sies dicimucirca quas sciendum est: primam requiri duas formas absistulas positivas , quales non sunt tenebrae physice loquendo ue u de si quis lucem doceat qualitatem esse,

neu uit asserere primam esse in uuarvo mo- nequit allerere primam ene in quRrdo mo

do propriam: nc etiam aliqui putant non omnes posse intendi, sed oppositum N babilius iudico : de tertia Notandum est, qu5d ipsa similitudo non sit qualitas , sed fundamentum , quando Vero seCundum substantiam, & quantitatem dicuntur L milia, confunditur cum identitato , ac si qualitate; quae doctrina supponit communia principia physicae.

QUAESTIO II. Quomplex sit Qualitus Θ

Γ Ico: Qualitas praedicamentalis bene dividitur in qualitatem activam, & nouactivam tanquam in duas distinctas species. Haec est nullius, quod sciam, colligitur ta-

208쪽

hen ex Arist. & Sco. ubi cum a scomm.1i ter hic assignant pro qualitatis classibusequentes, habitum 2 dispositionem, nam is ρ- potentiam , ct impotentiam, quas dico ertinere ad activam; padonem & passibis .em, formam, & figuram, quae pertinent ad

qualitatem non actiVam , ubi per non acti' am non intelligo passivam, aC neutram

sive resistentem, sed qualitatem, quae nec est principium agendi faciliter, nec aliter. Declaratur conclusio et alij Philoisphi

post Arist. enumeratas classus omneS aia

mittunt , quas lic explicant: εabitus es qualitas proveniens ab extrinseco disponens subivictum ad mandum, ita tamen ut sie disseriter

mobilis ἀμbiecto, si vero facile ab eo sit morihilis, solet dici di sitis, ex quo patet uiuo

terminos minus, & magis communes acciridentaliter differentes et potentia Vero Duridamentaliter sumpta nam dicam formalem

esse relationem es qualitas innatasubedis, Me es illi naturaliter debita, eum qua βubjectuvii agere potest ciliter, ω simpliciter, dummodo. sit realiter distincta a subiecto, usi omne uno ore clamant in via Scoti ; immunii vero naturalis non est privatio aliqua, sea qualitas quais ectum dissiculter agit, 2 saeia patitur, id est potentia debilis , non verbiaecitas retardans subjectum ab actione,

209쪽

nam tales desectus non sinit innati. r B quo patet has duas qualitatest habitum,& potentiam esse activas dispositio est exiguus initiative habitus, impotentiati . hilis potentia b cleinde passis, quae non sibmitur propri etatis io co,est qualitas cito-siens, v. g. rubor in Vultu S c. fibriis veru qualitas diutius permanens, V. g. alheclo can sileta in facie: forma tandem pro modo illo exteriori , quo res aliqua talis , vel talis dicitur, V. g. Color, Vel illa ibrina in homi.

ne, quae ii est artificialis, dicitur figura, si

naturalis, forma ; qua declaratione pre

missa

Probatur Conclusio: tum ex regulis bonae divisionis; tum quia qualitates activa, & non activae participant rationem quali ratis ut sic , adduntque disserentias suas, primae quidem , quia stuperaddunt virtutem agendi , aliae Vero licet per negationε talis virtutis explicentur, sicut irrationale sonat negationem rationalitatis, est tamen sicut in ijspositiva formalitas, ut & in brintis rationalitas; deinde qualitas activa d, viditur in potentiam, & habitum, non activa

in passionem. passibilem ormam,sifguram; rursus posset dici, quod habitus sit duplex Deile, & difficile mobilis, licet posterior vulgariter dicatur talis, item potentia alia est fortii, alia debilis O . Coli

210쪽

Colliges: Aristoteleni hanc divisonem in idem penetrasse , sed sicut Porphyriusion clivisit universiale ut siC immediate, , Qq 3 praedicamentum unum est positum, rei duo, sed congrue decem, ita ut arbor, sediCamentalis de qualitate exsurgat, ,rimd est dividenda in duas sipecies , qua iam quaelibet siubdividitur. Porro si quae- Μ, qu at is sit divisio activae in sabitum . & . votentiam ξ dico haec membra penes con- incitata distingui, eo quod una sit innata , altera non hinc est quod, V. g. Logica maturalis docens sit potentia, Ssimpliciter , physioe necesilaria, artificialis vero habitus simpliciter moraliter requisitus. Si quaeras, qualis diviso sit illa qualitatis non activaeu assionem, formam&C. disio qualiS , V. g. clivisio nigredinis inrubrum, flavum, si p- posito, Fbd colores medii participent ex

Quaeres: an quastitas si persectior quan titate i Respondeo qualitates activas esse. perfectiores, non vero illas quas baptigavi .i non activas,&quia haec distinctio nullius P ideo nec responso ullius fuit si petas, quo pertineant rarum, densum, asperum, lene Ν - . Respondeo priora ad quantitatem ; si vero pro forma sumantur , ad qualitatem , rasperitas vero, & lenitas ad patrionem, vel