장음표시 사용
131쪽
quasi id bono sit promis contrarium: sed necesse
potius est, ut per se non sit expetendum: multum tamen conferre ad id, quod per sese est expetedum. Nam si simpliciter malu esset, nihil ad bonum conferret. Necessaria porro,etsi per sese non expetenda sunt: tamen quoniam ad bonum reseruntur, bona& ipsa fiunt: ac bona quidem sunt & ipsa, si ut cunque sunt expetenda. Nam & sectiones & ustiones amplectimur.ac mercedem pro iis soluimus.& gratias medicis agimus: haud utique facturi, si eas ire malas iudicaremus. Verum est bonum hoc remis.sius & ex secundaria classe boni, ut no principaliter. sed secundaria quadam ratione sit bonum. Quamobrem & eius auctor nequaquam mali auctor vllius fuerit, sed aut boni aut necessarii quod & ipsum est secundarium quoddam bonum. Nec immeritor quippe quod & ipsum ex eodem fonte bonitatis,
Animarum sed cum remissione quadam,pro manet. Ac ea quae discrimis .ε. de malo corporum eiusque causa diximus, in praesentia sufficiant. Quia vero mala di peccata potissimum habentur humani animi errata, etsi de his quoque supra dictum est,nihil tamen vetat,quo minus etiam nunc naturam de causam eorum indag
Genii. mus. Dicendum igitur, eorum animas qui nobis praestantiores sunt, semper in sublimi versantes, dein bono aeternum infixas, nihil unquam habere
aerum mali. Brutarum autem animantium animas, quae mediae sunt humanarum animarum,& earum, quae
in stirpibus affixae radicibus haerent: quatenus sormam corporis reserant, idem habere malum quod corpora. Quatenus vero appetitum habeant quendam & impetum, quod in eis malum sit, humano rum animorum malo esse simile: & ex eo quod de Nomino. illo dicetur, ipsum quoque cognostetur. Humana autem anima in medio collocata earu quae semper in sublimi manent, cum ob animalis essentiae celsitudinem, tum propter mentis communionem, de earum quae semper humi sunt, ob brutae vitae cum
132쪽
culum est sit periorum di inferiorum: propter liberae voluntatis affectionem, alias his alias illis iri s indis. Nacum in sublimi manet,omnis mali prorsus est expers, infixa bono. Sin aliquando neriti ac vires illi desuerint ad beata illam vitam amplecten - hκ-dam,&arcana illa siynceraque spectacula intuenda, nαὶ . trapropterea quod eius natura sert, ut aliquando etiam ταν Gad inferiora declinet, si voluerit: ipsa principium fere u
habet cuiuscunque malitiae descensum voluntari- DLe in fum in hunc mortalem locum. Quamuis enim ira ra, erit coni. turam sortita est ancipitem, non tamen coacta vel mali.
ascendit vel descenditi sed ita condita est, ut ubi ipsa voluerit, dc ascendat dc descendat Et quis hoc in semima, natura per se mobili admiretur: cum dc brutae animantes, quae amphibia dicuntur, ea quidem natura sint,ut & in aqua & in terra habitare possint. sed tamen pro naturali suo appetitu utroque se conferant coactae a nemine, sed cum ipsis lubet i Anima vero descendens Oo affectionem & habitudinem suam ad mortalem hunc locum, dc cum mortali corpor coniungenda, dc unum mortale animal Hominis cum eo confectura, vitam brutam agit, partim co' bruta vita.
gnitionis, in qua sunt sensus de vi sia, partim appeti tionis . cuius generis est iracundia dc cupiditas. Per quas mortale animal de cognitionem haberet suae naturae congruentem, qua dc brutae pecudes sunt praeditae: dc quod decederet, cibo de potu perpetuo suppleret : dc procreatione sui similium aeternitati sui generis consuleret: dc velut armis muniretur, quibus ea quae nocitura essent, piopulsaret: quae mortali animanti non contigissent, nisi brutis hisce facultatibus expletum suisset. Quis enim, praesertim elegantior, tanto rempore edere dc excernere
vellet, brutae pecudis instar, nisi a bruto appetitu ii
citaretur Z Quis vero tantam agitationem tanto tempore toleraret, nisi insana ista cupiditas gen
risq; propagatio stimulareti Verum ea quae ociam dc ante diximus, satis sunt ad declarandum , boni us de propter absolutionem animalis,brutas ap-
133쪽
petitiones esse datas, atque ita nullum apparet mammana lum. At vero rationis particeps animus, natura sua. Aominu vi- corpore brutaque vita praestantior, & dominatum M. in haec lo i litus: cum suum aduersus ea statum tuetur, &seiunctus ab eis. & pro instrumentis illis 6. tens. di bonum ministerii illorum ad shum bonum referens: tum omnia bona sunt, neque usquam . - malum Vllum exoritur. Sin similitudinis, quam
iuis Dbb A ς MMDςOhabet, oblitus animus, imperii sceptrum f. hia 'h.ὸ bςςζrit, neglecta principatus auctoritate, totusq; μὴ ' ''P ad corpiis &brutam eius vitam inclinarit id quod
ei potissimum accidit, cum vehementiam & impetum voluptatis brutarumque appetitionum, puritati & suauitati rationis anteponit, totamque se brutae parti dedit, ut eam se ipsum esse opinetur ,
tum, cum animus contra suam naturam absque ratione agit, dccontra suam dignitatem principatu &dominatu pollentem , seruire ac parere mauultrium vero malum exsistit, quod nec in eo quod per se melius est locum habet'. neque in deteriore, si id suo loco maneat. Caeterum cum animus qui est praestantior. corpori deteriori implicatus, ultra modum similitudinem deterioris amplexus fuerit, eamq; similitudinem praestantioris praetulerit, hoc est,cum pecudi & bestiae . quam genio aut Deo similis esse maluerit: id vero facit non coactus ab ullo, sed ipse arbitratu suo,ob libertatem suae voluntatis, ct potestatem. Optio enim in nostra potestate est, i cum noster motus sit internus. Hic tu mihi attende animum,ne ipse deceptus, te quoq; in errorem, Lector inducam. Nam delectum & voluntatem. internam esse animi morionem, & a re nulla externa cogi , perspicuum esse arbitror: prius certe quidem& explicatum id est. &demonstratum. Illud item, animum delectu dc voluntate sua nunc praestan t ius eligere, nunc deterius praeserre praestanti ri: aperte opinor ex eo est ostensum, quod & Deus di bonae leges & homines cordati bonas & malas hominum actiones non factis & euentu metiun -
134쪽
consilio & voluntate: quodque & honorem habent, & poenas irrogant, & laudant & vituperat.
solum consilium& voluntatem intuentes, quae no
seri iuris nostraque arbitrii sunt lis autem quae a coactis fiunt. quamvis grauissima sint, ignoscunt: de . Peccatum non agenti, sedcogenti tribuunt: quod hic sua voluntate nolentem coegerit, ille autem contra sitam voluntatem coactus egerit. Si ergo 3 mali causa est voluntas,quae integra est animi actio, non autem violenta impulsio: quid aliud mali causam dicamus nisi animum, ac ne ipsum quidcm
tanquam mali Z Nihil enim est quod malum. qua- Carreat tenus malum est,amplectatur: sed quia id quod boni speciem habet .malum simul occultat, id quoque
una capere necesse est. Est & hac de re prius dictum. Pervestigata igitur mali caula, elata voce clamam , nullius mali causam esse Deli, propterea quod malum facit animus libere atque ultro, non autem Deus. Nam si malum animus faceret coactus, sortassis aliquis accusaret Deli, qui eum sine causa cogi permisiiset : ac ne malum quidem esset quicquam ab inuito factum. Sed qui ultroci consulto aliquid Libertate susceperit, ipse merito in causa esse videatur. Nam si ustruntatis quis cicat, ne permittere quidem illi debuisse Deu, Vem
Vt malum amplecteretur: duorum alterum dicit tWm AEaut, crina eius natura sit, ut alias bonii, alias malum Deo excel- amplectatur cogendum fuisse ne unquam malum o lita amplecteretur: aut ita fuisse condendum, ne eius
natura unquam ferret ut malum amplecteretur.
Velum prius illud aperte absurdum est. Frustra enim delectus, qui nostrum opus est, suisset factus, DeLam. si illi nunquam licuisset in utramuis agere partem.
Imo ne delectus quidem relinqueretur, adiuncta necessitate. Pugnant enim inter sese delectus cine- - cessitas. Quod autem ad alterum attinet, cogitan- dum est, nullum unquam esse malum optabile aut expetendum. Deinde suadere ista ratio videtur, liberam hanc animi naturam, quae suapte voluntate & absque coactione. alias verum bonum a m
135쪽
l lectitur,alias imaginari v. e natura rerum esse tolendam aut ut non bonum, aut ut magnum malii:
neque leputat, quot rebus quae in emundo bona: habetur, & maius & honorabilius bonum sit liberras voluntatis. Omnibus enim haec quae sub Luna sunt antecellit, nec quisqua est. qui aut brutum pe-
Sublato lia cus aut stirps esse mallet quam homo. Cum igiturberi te, vir minora bona Deus suppeditasset,an non di id quod oditur. illis maius est suppeditandum erat Z Deinde ei sidchoc supra dictum est sublata e rerum natura prin. pensione animorum in utramque partem: ornati Dsi inas etiam hominu virtutes una tolli est necesse, ct totam sermam humanam. Neque enim iustitia
Audsonj inperantia humana restabit, nisi etiam peruertia bono, qua pnim possit. Quod ni ita esset,angelicus esset. aut tentu huma diuibus heciani humanus. Hac itaq; ratione Ostennam fo=ma Our, aueisionem a bono. & quod secundum eam constituat, malum dicitur, esse necessariam: quod absq; iis necnon es set humanae virtutes, nec ipsa etiam hominis forma malum. rum natura exstitisset. Quapropter etiamsi aliquis a Deo productam dixerit aversionem istam a
bono, quatenus ad tot bona quae natura pei uerti queunt. constituenda necessaria est: mali auctoremi dicere Deum iure non putabitur. Nam ct medicum abscessus putrefacientem, dc corpus urentem &-- cantem, & partes abscindentem, nemo auctorem
morbi . sed sanitatis potius quisque auctorem dicit. Diuma vis quod sine his illi homines curari non potuissent. dici a me , Atque etiam diuina VINDic TA, vltrice iustitiae Umilis. suae parte, quae&permittit&auget aliquantisper
assectus,eatenus tropi editur,quatenus aliter curari
non poterant, nisi pilus interdum, aut saepius etiam insaniae appetitioni morem gessissent. Quae causa
- est. cur etiam boni paedagogi non omnibus puerorum cupiditatibus aduertentur, sed saepe conniveant, interdum etiam obsequantur: quasi animus
ille. lniiusmodi affectus non plane possit e uomere, nisi aliquando iis obsecutus fuerit, δc ipsa actione sata ratus. Neq; vero paedagogum ves diu inam vindictam
136쪽
l' dictant mali dicimus esse causem .sed boni, quod . o boni causa ista fiant. Etenim quae studia ad modesti-
η αm pertinent, modesta: & quae ad sanitatem, salubria dicemus. Omnis porro actio fine, cuius caui, suscepta fuit, informatur atque perficitur. Iraq; D γ os si necessariae auersionis a bono aliqua ex partea causa esset: merito causa esse mali dici non posset. 4 Quomodo autem ipsius necessariae auersionis a bo- .no sit auctor, considerandum est. Neque enim ipse
γ aueisionem facit absit hoc sed liberae voluntatis eam facultatem dedit. vi&hoc genus in uniuersi si, late rerum locum haberet :&tot bona efficerentur,ia quae sine aversione ista cilici non possent. Proprieni autem auctor est libetae istius naturae cum bona iit. et α multis mundi bonis pretiosior. Cuius actio passit, ua est aversio, volentis, & non coactae. Bonam au-
a tem esse liberam istam naturam , etsi aliquando eγα iam peruerti potest, constare opinor: & qui malini principium statuunt, eo ipso Deum MALI aucto e aiantehabib se negare assirmant. Hi enim cum non modo condi pa titu animum a Deo dicant, sed etiam partem eum aut bina riiti membrum esse Dei iactitent: talem tamen euma esse perhiber, qui malus fieri possit, & consulto nia-α lus fiat. S: cenim eos dicere par est, qui in nobis si .
di tum esse dicunt, aut vincere malum,aut ab eo vinci,
a proptereaque& victum poenis Avictorem praemiisit, assici. Quaecum dicunt, non expen3unt,cum his s. externam animi ad malum impulsionem cohaerereii non posse. Omnino igitur siue consulto peruertis animum dicunt siue externa impulsione: eo utique ii malus fit,quia natura eius hoc screbat. Quod ni itan fuisset, non malus euasisset. Proinde neque pi 'mum, ii bonum deprauari dicunt, quod id eius natura pror- ἡ μ ρρ sus respuat: neque caetera bona cum illo proxime ολλώ-it, coniuncta, ut quam matrem vitae vocant. &opifi----o cem .dc illius loci secula. Quamobrem etiam hi qui H ς. t. animum a Deo talem esse conditum perhibent, ut st peruerti posset: quia talis natura non mala, sed b it. nasit: non dicunt mal causam esse Deum. sed haec
137쪽
V. b. um h ctenu , de natura&ortu malorum. Reliquum Ebictisi dis 'ux Verba consideremus, & videamus.
ιlaratio. Natura M AG mirabuetua quem ad modum is ea quε nos suse persecuti sumus com pendio pei strinxerit. Cum enim disciplina m rum in amplectendis bonis dc declina dis malis versetur, nece ite fuit ostendere, naturam mali esse mirabilem. Nam aliquo modo & est de non est. cum ac cesso quaedam rei sit, non ipsa res: eaque de causa
prorsus fugi cnda est, quod principalem essentiam
non habet, proptereaque a nemine eXpetitur, nec
ullius actionis finis est. Nam eius qui domum construit, scopus & finis est domus, ob quam aedificat: di fabro ianua propter quam fabricat. Mali autem causa nihil ger: tur. Est igitur Epicteti ratiocinatio breuiter huiusmodi: Malum, aberratio a scopo est
Quod enim principaliter in mundo fit, scopus est eius qui facit: & finis illius adeptio. Quod cum sit, attingit scopum is qui facit. Si igitur id quod praecipue spectatur, dc secundum naturam in mundo fit, non est aberratio a scopo nam adeptio potius est, malum vero est aberratio a scopo: malum non praecipue spectari, consultoque in mundo fieri constat. myalum ea Malum autem esse aberrationem a scopo, ex iis quae bere iis a de eo diximus clatum est. Nam si quis sibi voluptatem ta nquam metam A bonum proposuit, sagittas eo colliniat, tanquam ad bonum: hoc est, sagitta otius ad eam, animi certe qui de impulsione fertur. Qui si bono potitus non fuerit, sed ab eo frustratus aberrarit: utiq; is qui scopum no attingit, fit malus.
suo. Ea porro quae in mundo praecipue spectantur, scopuesse eius qui facit, & finem, eoru ad c
const ut, ius de aedificatore dixi,& fabro. Id. n. omne quod fit, scol ' est eius qui facit: quem intuens, tanquam figittas ita suas actiones dirigit, eumque sibi finem proponit, ut scopum attingat. Cum autem sic dixerit Nec mali natura in in udo sit: naturae nomine id intelligit,quod secundum naturam exsistit, praecipueque spectatur. Quod si quis sic acceperit ratiocinationem hanc, ut mi uox propositio sit: Quemad-
138쪽
Quemadmodum scopus aberrandi causa no ponat cir hoc enim significat, malum esse aberrationem a scopo praetermissa maiore, qua negatur, quod in mundo praecipue spectatur essc aberrationem a sic o adeptio cum sit conclusionem subiungat: ma-um non praecipue spectari, neque hanc fieri secun naturam in mundo. Potest etiam ut connexui efferri h sc propositio, hoc modo: Si scopus aberran- di causa non ponitur, mali natura in mundo non exsistit. Nam si exsisteret, scopus esset facietis,quem intuens faceret. Sed scopus est ut id fugiatur. Fugi endum enim est malum. Quare non attingendi, sed aberrandi causa poneretur. Si igitur scopus aberrari di ab eo causa non ponitur, nec mali natura in mundo exsistit.
SI cdum quidem tuum ali uis obuio cute permit teret: indignareris. Tu vero, qui anim&m tuum cuilibet permittas, visconuicia tibi dixerit, perium betur , moereat: non erubescis '
Comparatio ista alterius permittentis,cum eo qui ipse permittit, di corporis cum animo: rem Valde illustrat. Deterius enim est a semetipso laedi,qua ab alio. Nam si amicis offensi magis luccensemus quam aliis, cum ob cogitationem familiaritatis, tum quod praeter exspectationem id nobis accidit:
multo absurdius erit a se in ictipso laedi. Si corporis laesionem aegre ferimus: multo molestius ferendae erant animi laesiones. Iam si nostri arbitrii non est, an altu, aliquis corpus nostrum cuiuis obuio permittat nec ne, hoc vero in nobis stu est, an permittamus necne cuiuis ammum nostrii, ut, ii isse con uicium aut contumeliam feccrit. perturbetur dc confundatur: vza unq; pudendum est, dc id aegre ferre quod neque in nostra potestate, neque nostium malum es : dc id malum in nos admittere, quod
139쪽
vitare ae propulsare licuisset. Recte autem verbo succensendi abstinuit. Succensemus enim & indignamur ob ea mala. quae nobis alii faciunt: eorum vero nos pudet, quae in alios ipsi admittimus. M gis velo erubescendum si nos ipsos violamus: eoq; magis, si id cauere nobis licuissct. Erubescit autem is, qui turpitudine suorum peccatorum, quae ultro fecit,agnoscit. ' Quid vero turpius. quam non posse propositae illustris comparationis huius dii crimina perspiceret
O Vamobrem cuius h rei antecessionibus se eonsecutionibus consideratis,sic eam aggredere. Alioqui primum alacriter eamsuscipies, eorum nullo quae consequuntur expenso: post autem. rurpitudine aliqua exorta,verecundaberis. Vis Obmpia vincere ' Et ego
mediusfidius, practarum enim habetur. Sed conside quid antecedere,quidsequisoleat: ais ita rem gerendam susscipito. Oportebit te conseruare orZnem, edere ingratis,absinere bellariis, exerceri necessario se ee to tempore maestu in frigore: non rigidam bibere, nom vinum nisipra finito. Ad summam, tanquani medico. μ lanista te tradas oportet: deinde in certamen d scendere. aliquando manum Iadere. talum dissorque-νe,multum pulueris deglutire, interdum flagris eat. vinci poII hae omnia. His omnibuAE consideraris. tigilum certamensuscipe, si lubet adhue. Sin minutiit pueri resilies: qui nunc pugiles ludunt, nunc tibicianes,nunc gladiatores: iam tuba canunt, iam traga
dias rorasentant. Tu quops,nunc pugil. mox gladia ator, postea orator, demum philosophus: toto autem animo nihil Sed misimitu, quicqui pectaueris imitabere. ais aliud ex alio adamabis. Nee enim fusi pta cogitatione quicquam ei aggressu , aut explorasti prius: sed temere, appetitus leuitatem secutin. Sic alia
140쪽
COMMENTARIV s. Ias olea,vt illa Z is etiam philosophari volunt. Homo,
primum considera, cuiusmodi sit res: deinde natura quos rua, eamVeferre queat, explora. Quinquercio esse vis,autpalafritat brachia tua intuere, femora filumbos considera. nam aliud alio natura pertinet. Putasne te hac aggressum aque posse edere, aque bibν-r .aquefastidire Z Vigilandum est,iaborandum,a tuis
res dendum et a puero contemni, in omnibus deteriora conditione esse,in honore, in magis tu, in iudicio, tu negotio quolibet oportebit. Hac considera: tecumque me, an his rebus redimere velis animi tranquilli tatem, libertatem, consantiam 8 Sin minus, vide ne ut pueri, nunc philosophus, mox publicanus, post orator, denig, Coaris procurator 3. Ista non consentiunmum te oportet hominem, mi vel bonum vel malum esse Z aut exercenda tibi ratio ct mens erit,aut res externa excolenda: aut in internis elaborandum,aut in externis : hoc eis,aut philosophi tuendus locus, aut
hominis plebeiiunia officia in uniuersum, mutuis assectionibus
sunt metienda. Pater eii Z pracipitur,curam elimagendam, cedendum ei in omnibus: si conuicietur, si merberet ferendum esse. At pater malim HI: Nunquid igitur natura cum bono patre coniunctm es 8 non,sed cum parte. Tu igitur munus tuum erga ipsum tuere, nec quid issa agat considera: se quibus rebvi agen is, ruum institutum natur afuturum sit consentaneum. Te enim alius non lade nisii e velis. Tum autem Iasus eris,eum te lari existimaris. De igitur vicini,sic cianis, sic Imperatoris oscium inuenies, si mutua
Osricia sunt ea quae fiunt, ut decet&conuenit &- , -- quae quoque digna sunt: & hae eius iustitiae mune cita,