장음표시 사용
181쪽
fit,satis causae cst cur vate non egeamus. Nam dies. natio de rebus omnibus timidos reddit oc ignavos,& ut parua magni fiant facit. Illud vero consider tione dignum est: si de rebus nostrae potestati subiectis vates omnino cosulendi non sunt, quo modo sentiendum sit de anima, sitne ea mortalis animve rem' mortalis 3&an hoc praeceptore sit utendum Z Co
r stat enim multos veterum de rerum natura consu-
-eμβήω luisse vates: quamuis hoc aut illo modo sentire deris coluti rebus, nostrum opus esse dicamus, &in nostra po- -- testate esse. Videntur autem ea quae ratione percipi ac demonstrari possunt. ex demonstratione cognoscenda esse. Sic enim scientifica parabitur cogniti', si per causam demonstratio facta fuerit. Audisse autem ex Deo. immortalem esse animam, fidem quidem firmam parit, uti par est, non tamen rei sciet tiam. Si quem vero causas etiam edocere dignatur Deus, dc scientem reddere: aliud hoc diu inae bonitatis genus est, non diuinatricis, cuius est, exitus astionum humanis ingeniis obscuros piaedicere. Quamobrem etsi quidam de rerum natura oracula consuluerunt: tamen hi & rari fuere, nec ex principibus philosophorii, sed si qui certo credere ac persuasum aliquid habere, quam scientia rem comprehendere maluerunt: cum probabile sit.velle Deum ut anima per se mobilis, per sic secti a verum cernat.
ao scia Atq; adeo Epictetus quoque & Socrates illa sciscitari
non dircon- vetare videtur, quae anima per se cognoscere potest. randum. Eum certe non probant, qui roget,an periculi societas pro patria aut amico sit coeunda. Recta enim ratio praei cribit, discrime illud non esse recusandum. Quamuis igitur dissicilia qu dam praedicta fuerint: nihilominus defendendi sunt. Quorsum igitur attinet de iis interrogare, de quibus constat quid sit agendum Z Illud et ram patet, Apollinem iis qui r
sarunt, an suppi cx dedendus esset, grauiter succcnsuisse. Quae n. recta ratio fieri iubet ea facienda sunt biq; interrogatione, licet cum molestiis atq; pcr culis corporum & fortunarum coniuncta, cum de . . t haec aa
182쪽
a haec ad nos reserantur. Postquam vero demonstrae , uit, de huiusmodi rebus non consulados esse vates, i γ eo quod cuius unque modi victimae suerint, omnii, no vna periculum sit adeundum: idem etiam Α- pollinis auctoritate confirmat, qui eum qui amico I cum interficeretur opem non tulisset,sano eiecerit.
γ Nam duo Delphos petituri, in latrones inciderunt, , a quib' cum alter interficeretur,alter aut suga elap- hi 'et sus,aut alioqui non opitulatus,ad oraculum venit. 3st equo eum eiecit Apollo, his verbis: ij Cede meis adytis cadis reti untereuntemise Luisocium non iuueris, etsi proximim esses. ei Quanquam autem constat eum, quamuis volu-ise isset, utique amicum periculo mortis non erepto. rum suisse: tamen periculi societas non ivit deses renda, sed ferendum auxilium , licet una pereun- tui dum fuisset. Ob eam igitur voluntatem Deus eumo, pollutum iudicauit, ut qui ex nimio corporis amo- te; te amicum deseruisset, sicut in alio voluntate pro-tti, bauit,quamuis aduerso euentu. Cum enim iterum
a duo quidam in lationes incidissent, alter coniectato in latrones iaculo, eo frustra ius, amicum percussit &interemit. Proseruis igitur ad Otaculum, aedem, , di vi caede amici pollutus,ingredi non fuit ausis. De- ea us autem hos versus edidit: z: Te eruor haud maculat: nuve purior, nil fuisti. iri Eii occisius enim tibi,dum defendis, amicus. igitur caede amici non modo non pollutus est, it sed purior etiam factus quam fuerat, ob bonami in voluntatem: recte facta non in casu atque euentu, s. sed in consilio & voluntare posita esse constat. Con-ito' siderandum autem est,& haec quo modo dicta sunt,ig quo ordine dicentur omnia, res rri ad medium
iii habitum eius qui non nullos progressus habet, dc inlidi Philolophia versatur. Etenim haec verba Siquid co: ' ea philo bphua in ijs etiam quae sequuntur. tale aliquid multis locis si cit-ficant,
183쪽
'R scribe iam tibi formam quandam ων legem, a quam custorias quam 2 se ipse tecum, se incon-rressibus homi uum obserues Ac maiori quidem ex parte silentium proetur, aut necessaria dicantur, eappau is Raro autem, cum se obtulerit occasio, ad dicendum veniamin: sied non quiduis dicemus, non de gladiatoribus non de ludis Circensibu , non de pugilibus, non de cibis aut potionibu , qua passim inculcantur. In primis autem de hominibim cum verba fiunt,
ne eos vel laudemus, vel coparemus, caueatur. Luod
spei es, familiarium tuorum sermones tuis sermoni
bus eo. quo decet, traducito. Sin a peregrinis circum--ntu fueris, taceto.
Ossiciis eius qui aliquantum profecit, dc iam philosophatur, traditis: constituenda iam cinquit
atque definienda est certa quaedam aetatis degend statio, isti vitae gcneri consentanea: ad quam sing lae actiones sunt dirigendae, quibus ipse auctor speciatim recensendis,formam & normam totius vitae praescribit, siue solus sis. siue inter alios verseris. te. nendam: illud scilicet indicans, in eodem statu de habitu, quoad fieri possit, perseuerandam esse, de suam cuique vitae rationem seruandam. nec exte norum caluum varietate, Euripi instar, mutandam. Socrates certe sertur,eodem semper vultu dc habitu fuisse, a quo nec laetis nec tristibus rebus dimoueretur, quod unam eandemque vitae rationem, sua rix laque perpetuo sequeretur. Est autem ea fortasse viis norma constituenda & definienda,quam com-yendio perstiti it, cum diceret: Eam seruandam eis c. siue tecum quid agas, siue cum altero contrabas. Eius autem tormae primum dc maxime propri-ΠDntiam. um ei, frequens silentium. Omnis enim instituti nis ratio co resertur, ut di a rebus externis, dc a bru- iis sess
184쪽
etis suis affectionibus, de a corpore ad seipsiam reuo-κetur animus, ut suo more eodemque perpetuo tenore vivat. Quam ad rem siletium plurimum confert. Quae causa Pythagoreis fuit enicacissi num disciplinae suae iaciendi fondamentum . quinquennii in uv&α silentium. Vt enim sensiis animum ipsis operam mnauantem ad externa Hahunt quod ii declarant, mrem . qui cum sese coli: gere volunt, & in sese descendere, ει animi attentionem excitare, claudunt oculos:
sic animum etiam oratio,ium non operam nauantem sensibus,sed per sese agentem .magis ad externa effundit, cuius effusionis remedium est silentium. Quod tamen non perpetuum indicit, neque ad py- thagoricum illud genus, flagrans de diuinum ad iahortatur: sed ad ciuile .dc hominibus accommodatius. Aut igitur tacet ultim est,inquit aut necessaria sua dicam dieendauic paucis interroganti respondendum. Ac d ni formam eorum de qua bus sit dicendum i compendioris i ipsit: ea esse necessaria oportere,cum ad vitam degendam naturae animi consentaneam, tum ad vium animantis. Nam talia cum & pauca sint, de res subiectasina ant, nec inania dc indefinita :non aeque turbant A abstrahunt cogitationem ad aes insinuas. Deseripsit dc inimam orationis, eam Forma or-- oportere succincta et Ie,dc brevem. Nam si vagari,& tiotu . insuperficie haerere earum rerum de quibus sermo habetur, nec earum natiiram habere perceptam, i quacitatem gignit: e contrario, si mens eas directe intueatur,& naturam earum velut in fascem coli ctam di vim ac praecipua capita perspexerit: sermo Cicero'. etiam qui de eis habebi tur, ad praecipua capita re- Habentu uocatus erit breuis. Si quando autem, inquit,p uri- pleruns sebus etiam verbis erit opus hoc enim sibi volunt mones A tverba: AD DI ct NovM AII Quin ur Nis Mus: non de om si respondcndo tantum,aut intcrrogando: sed perpe- cti negotiis tuam orationem habendo: Si igitur. inquir, or aut uel e- tionis aliquando necessario mutata forma fuerit,dc pub. Aut dobreuitatis loco prolixita viui pata: rerum tamen artium sta
de quibus verba fiunt genus idem cum priore ma- diuo κο-
185쪽
neat,ut de rebus necessariis sermo habeatur, siue savirtutem adhortando. siue docendo, siue consulendo, siue consolando, siue de veritate naturaque rerum inquirendo Sc disputando, siue Dei excellentiam dc prouidentiam celebrando, & auxilium ad
degendam vitam naturae congi uentem votis eX-
poscendo. Non autem de rebus vulgaribus, de quibus verba fieri plerunque solent. Neque igitur de compositionibus gladiatorum, neque de ludis Ci censibus, aut aliis: neque de cupediis oc poculis quibus ille vel ille utatur. Nam qui sermones huius. modi de rebus habentur, cogitationem etiam illis assigunt. Estoc cum appetitum attrahunt, & vitam sibi conformem iaciunt. In primis vero vetat, ne de hominibus verba faciamus siue vituperando, siue laudando, siue comparando, illum hoc esse honestiorem aut deteriorem, in his aliisve rebus. Nam hoc quoque iermonum genus facere, ut animus ad externa porrigatur, a semetipso auersus, alienaque curet, & frustra laboret, perspicuum est. Cur vero
maxime vetat, ne de hominibus loquamur, vituperando, laudando aut comparandoὶ Quid enim noc habet peius caeteris ' An illud primum,quod is cum quo agitur, initio susceptae philosephiae, illis studii gladiatorum de pugilum & sit milibus relictis, de hominibus potius loquatur i Ad quae igitur
propensus est, ab iis eum maxime retrahit, eaq; cauere iuber. Deinde quod iidem affectus aeque virisque sermonibus mouentur. Nam & studia oc odia tam in his quam in illis concitantur, cum verba de iis fiunt: de peculiaris affectus eos comitatur, qvi sibi censuram de hominibus sumunt,ut despicentia&supcibia. Nam qui vitas hominu iudicat, sic iudicium seri, quasi illis esset si perior. Atque etiam grauius peccatum est in diiudicanda hominum vi ta errare. quam in rebus ludicris. Neque vero dicendis solum istis, sed audiendis etiam est abstinendu. Nam de per auditum cogitationes excitantur,& a petitiones brutae audientium. Ad haec, ii qui talia dicturi.
186쪽
dicunt, nisi auctoritate grauis alicuius viri deterreanturi fiunt impudentiores, &audacia in uerecundam nihilque resormidantem alunt. Quamobrem ait, siquidem potes, traduc tales familiarium sermones ad res grauiores. Si vero circumuentus sueris ab hominibus , qui aliud vitae institutum sequuntur, praua institutione di consuetudine corrupti, taceto inquit ipse te silentio repurgans,dcconuersione ad temetipsum.
Post commune praeceptum philosophanti dat si, ut in iisdem morib' permaneat, quam ad rem plurimum conserat silentium: maximum vitium ex- sultantis laetitiae resti in git,quae risu declaratur, eademque ratione contrariu huic vitium,moestitiam
fortans, improbat. Nam laetantis animi ebullitio quaedam est risus,fitq; spiritu intumescente,&sonitum edit ebullitioni non dissimilem. Euertit igitur tonstantem & placidam animi corporisque habitudinem, ut & ploratus &eiulatus e contrario moderationis stabilitati obstat. Ob haec itaque frequens risus est vitandus: & siquando risum res postulet, ne sine ullo fisu moribus asperioribus euadamus, di familiaribus stupidi di gratiae omnis expertes videamur, pauca certe risu digna sunt. Vnde qui crebro ridet,eum apparet facile efferri lanitia . Quamobrem id non saepe admitte dum est, nec diu durare debet risus hic enim est quem multu dicit nec effusus esse, neq; cos usus, sed labiis leuiter diductis fieri,
Vt non magna vultus appareat mutatio.
Ir iurandum retus si ieri pote I, omnino. sin mi-ηum: quantum potes.
187쪽
In hac enumeratione ossiciorum erga seme ipsum, post repressas magnas & vehementes constantis animi & morum sui similium cuersiones: a veneratione Dei orditur. 1 uiiurandum enim Deum citat testem, Jc sequestruin ac sponsorem facit corum quae dicuntur. Ob res humanas aurem
quod perinde est ac si paruas& viles dicas Deum producere: contemtum eius quendam innuit. Recusandum igitur est iusiurandum, siquidem fieri potest omnino: dc labor ac mulcta quaevis quam possis luere. toleranda potius,quam iurandum. Sin id aliquando necesse fuerit,ut vel amicum e pericα-lo exipias, vel pro parentibus aut patria spondeas: quiduis perpeti praestabilius fuerit, quam pacti nem religione numinis sancitam violare.
Conuiuia externa ct popularia deuita. Sed si quαδεμ iul rit occasi animaduersio excitetur, ne fortι in vulgarem consuetudinem prolabaris. Scito .nim, si sio latis posivim fuerit eum etiam quem ait, serit, ηecessario posivi, e purus ipse fuerit.
Repressa leuitate aduersus Deum, multicipitem quoque reprimit cupiditatem, eique modum adhibet, a maxime necessaria cibi & potionis cupiditate auspicatus: & per alias corpori teruientes, ad coniunctionis appetitum procreandi causa progreditur. Nam eruditorum virorum conuiuia, sercula quidem dc pocula, caeterasque suauitates com pota tionum non praecipue spectant: sed reuera sunt sermonum communicationes redisputationes, ut indicant Platonis, Xenophontis,Plutarchi & aliorum eqnuiuia. Vulgaria vero quae ad voluptatem reseruntur, dc corporum oblectationes, pastioni bruta- rusa
188쪽
rrim mutarumque pecudum non sere sunt dissimi inhamis Ita Vnde recte dictum est inter mensam absque ser is , as να monibus, dc praesepe nihil interesse. Decet igitur' virum bonum plebeia conuiuia suo instituto non congruentia recusare. Si vero ut iis intersit,tempus aliquando tulerit: seu festo aliquo postulante, se a patre cogente. aut etia obsequii gratia, aliaue qua piam grauiore de causa: excitetur inquit animaduersio,oc vigilet animus,seq; intra semetipsum conti neat: ne seipso relicto, dc popularibus cupiditatib. aestuans ad populi quasi tribum deficiat,de v na cum vulgo brutis appetitionibus inquinetur. Nam qui se inquinatis dedit,eorumque cupiditates sequitur: is quamuis antea purus, puras haberet cupiditates: perillos contaminatur. Polluitur enim id quodpi Ium est, impuro commistum.
Ora ravoriseruiunt, eatenus adhibeantur,qu tenus animosunt ut: veluti, cibi,potu6, amictus,ades, seruitium Luicquid autem ad o rotati nem aut delitias attinet, re udiato.
Quae causa tuendi corporis adhibentur, in pri ' Coum, h/inis parare necesse est: ac tum demum iis utendum. minu instru A uctor vero nunc de usu eoru loquitur, post etiam metum, ita de iis comparandis dicturus. Ac fortasse praeclarum orandum esset,nulla re egere hominem. qui sit animus ratim sapienti, τι nis particeps. Sed quia mortalis corporis instru - fabro bimento utitur: satis est ei offerri necessaria, nec ad ρennis. luxuriem delabi. sicut enim fabro satis est in cu- Θranda bipenni,essicere ut ista sit inaqnitudine figu- ora & ac te praedi ta: nec eam auro bracteare cupit,aut gemmis exornare, quod &sumtibus exhauriretur.ec contra rationem artis curaret instrumentum, atque arti inutile redderet: ita dc nos aduersus nostrum instrumentum affecti esse debemus, nec illi
189쪽
nisi ea quae usus δέ nece is tas postulat osserre: e cibis3c potionibus, ea quae lectandui a natura in corpus humanum alunt. parabilia dc naturae conuenientiora deligendo. Haec enim etiam puriora deprehcnduntur di tenuiora. di saltibriora. Victu enim opus est animanti : scd non tali aut tali victu ciborumq;vari tale Neque im Theomonibus Jc Paxa monibu , naturὰ 0' conciliauri. c culinariis imposti
ris: sed victui, quo id quod deccserit in stati retur. Atq; hoc ita te habere, ii de sat .int, qui ob inopiam uti naturali victu cogunt ut m . to delicatis & luxu-I; osis saniores, ut agricolae ciu: bus, serui dominis. or vicim, ρ paupere diuitibus. Nam si v arcanea Sarte con-Di bruis qui lita naturam onerant, V. dolosa dc aliena, & cxες γε - senere venenorum quodammodo Quare status defluxiones inde generantur peria: tio ae . Est igitur de multitudo dc qualitas ciborum ac potionum naturali ulu insti umenti inet: enda, ne de parandisti m tu sit perua caneo vexem M': ct secus ac recta ratio praescribit, in si umentum curcmus, idque ad Tenuiter e 'sum ineptius reddamus. Magnae autem felicitatis ducatum es est ab ineunte aetate enutritum cile, de assuefactum.
se millissi. Sic enim corpori tolerabilis dc accomodata & sua-mum. uis erit, naturalis illa & tenuis dc simpleκ diae fa . Ea se . , dem dc iri vcstitu ratione uti bonum est. Socrates
is, ' bis L ς ixe vcstibus iisdem dc hyeme dc se state usus perhi-
α- ό, . betur. lis Vero qui Socrati collati delicate vivunt, fatis erit aduersus caloris de frigoris intemperiem,
lino e terra nato, dc usitatorii nobis animalium lana dc velletibus uti. At vero flumina Occidentis perscrutari,& quae in iis sunt animalia excoriare, de Serum orientalium egere opera, dc fila vermium pre- . tiosissimis &srmillimis apud nos rebus auro atque - argento redimere: magni fuerit & luxus, dc incon- Cisarad Adsi erantiae Eadem dc domiciliorum ratio esse debei tim ae- bit. Nam Crateti quidem domu idoneam praebuit commodan. dolium , quamuis pulcram Hipparchiam uxorem e di. habenti. Nobis aretem sit Cane domus, sed ad usum scandida- accommodata, tam magnitudine quam ornatu,
190쪽
quae dc virorum & mulierum distincta habeareonclauia: quamuis&haec sortassis superuacanea suerint,ea quidem esse magnitudine ut triginta lectulos capiat, aut patietibus S pauimento marmoreo
ac tessellato di picturato sit, aut singulis mensibus diuersoria distincta habeat, nihil est necesse. Neque enim vetus is ista postulat: Ic miserum est, huius modi a si retiam , caeteras habitationes omnes improbare. Ne ii iam dico qui his impense delectetur, eum felicitatem etiam in his e collocare, sui metipsius prorsus oblitum. Qui si liis exciderit, quod
quide multis de causis accidere potest) plorare necesse erit, di lamentari, seque infelicem tum iudicare. Eni m uero tum i iis eliciores eramus, cum hisce fretii ηὸtUr delitiis circumsuerimus. Consimili ratione seruosarii latum Tum etiam eo numero est utendum, qui sit ad usum GA&rei familiaris copias accommodat', ut& necessaria eis prαbeantur,&operae exigantur tum diligentes, tum tolerabiles. Qui enim multos circumducunt anteambulones dc pedi siequos, quorum id unum munus est: hi non animaduertur, se molestos sui custodesta obieruatores circunducere, ut neque suo arbitratu quoquam abire, neque priuatim dc clanculum cum ullo colloqui, nec ea quae visa suerint,agere clam famulis possint. Sunt iidem dc aliis hominibus molesti, res in foro venales partim su- Quot serui, rando, partim rapiendo, atque impune verberando tot hostis.& insultando, conseruorum sit bsidio freti. His igitur rebus & ignavo otio prorsus corrupti, plerique profecto sunt inimici & hostes dominorum, qui quo istorum delitias&elegantias & luxuriam alant, quos labores, quas vigilias toleraret quam inultis item adulari de seruire necesse habent λ α
quod malorum caput est, a vita naturae humanae
conueniente desciscere t Caetervista plurimum ab Epicteti institutione abhorres, meritas luat poenas. Momo autem philosophus etiam seruitiis ad neceu
serium usum accommodatis utetur Hic vero exiguus es tum ob rei familiaris angustias, tum quo