장음표시 사용
211쪽
cededum,& sine ratione accessum permittente,siue id fiat 'b amicitiam declamatis, siue ob potentiam eius qui laudatur, siue obsequii alicuius& receptae consuetudinis causa, cuius saepe magnus usus est ad eos mitigandos, qui iis inuident, qui a populari consuetudine recedere volunt. Sin autem, inquit, ad recitationem accesseris, grauitatem, constantiam Sc facilitatem conserua: grauitatem, ut temponi ue& modice laudes . constantiam, ne perturbat mouearis, neque acclames, aut quicquam importune interloquaris, sed eodem habitu modestiam corporis & morum conserues. Facilitatem, ne tetrico sis vultu, quas aliis curis intentus: neque ultra quam satis est taceas, scd modice laudes orationem : nec acerbe iudices, aus redarguas, ut aut fal iam . aut inconcinnam , aut insantem. Illud aurem plane facilitatis est 5c benignitatis, si di oratori recte dicenti, &ei qui vere lucritoque laudatur, gratulari videaris
CVm aliquianegotii tibifuturum eri cum aliquo, ex proceribus prasertim : ipse tibi proponito, quid in ea refacturu fuisset Socrates, aut Zenon. Ita fiet, in te ratio non deficiat, qua id quod obiectum fuerit,fecte a min res.
adeun ii. Qui ad semetipsos conuertuntur. & sibi viuere volunt, haud sere magnates accedere consueuerunt. Quare Socratis exemplum nobis proponit, & Zenonis: in quos intuentes, rationem visuri simus,
qua illi nobis sint adeundi. Cogitandum igitur, quo pacto Socrates & Zeno cum talibus congressie: sent, non ficte, non simulate: sed pro suae vitae ratione cordatam magnitudinem animi prae se ferentes, ab omni despicientia dc arrogantia puram: non humiles & abiecti ob fastigium dignitatis, neque
212쪽
neque superbe illos contemnentes. Eiusdem moris est, nec adulari ijs, nec contumeliose illos arguere: sed Sc ob recte facta modice collaudare, & inde ducere exordium, sicut medici acerba medicamina melle saepe praelinunt, ac tum d cnuina eorum quae perperam sunt, non acerbum inscctatorem sepiae bere: sed cor tectorem solicitum, & aegre serentem,
praeclaras actiones paucis interdum delictis quasi contaminari. Ac mea quidem sentcnti Qς x xς γ ho Has. Zeno & similes, omnino demonstra unx, qu h lihὸ nota habeant, nequaquam expetenda principatus d fastigia rei u humanarum : d. v num in iis expeten- 9 idum ellia, benefaciendi facultatem: qu)mqH; 0ς iis in b arigligant, eos de mala illius rei experiri, dc bono frau- ,. . b. Θdari. Constat autem Socratis&Zenonis exciripiunt '. '' iesse deligendum : sed suae cuique vitae modum esse conseruandrina, eique consentanea ultro S sponte naturae adhibenda. Cuiusmodi enim ea, eum qui ita vi uat, ut proficiat,dc adhuc Epicteti puerili insti' litanda. tutione indigeat, Socratis aut Zenonis vii sermonibus Z Quo pacto is derisum vitabit i Nam Antigo, Antigonus nus qui post Alexandrum in Syria regnauit, dixisse de Zenone. sertur: Nunquam se angi& astuare solit an quod sciret, nisi quando cum Zenone congrederetur. Atqui multos ille alios plii losophos adierat. Ab hoc loco Epictetus ossicia in congressibus seruanda tradit, ab iis auspicatus, quae ad principes di potentes
CVm ad magnatum aliquem iturim es proponito tibi fore ut ea domi non inuenias, ut inclo is sit, ut occludantur tibi fores, ut ii e te negligat. Luo si hocstatu venire decuerit, ea fer m qua fiunt: nerit ipseu'quam tecum diem, non fuisse tanti. Id enim pubeias, O eiu qui res externas calumnietur.
id in sere dicit quod supra: Rem aliqua aggrG
213쪽
surus, commonefacteipsum,& reliqua. Sed illiequidem ad lauationem oratio deducitur: hic vero maius exemplum proponitur, congressus magia tum . illic orationis exitus fuit, contemnenda ea esse quae fiant, &suum institutum naturae consen taneum tuendum: hic vero, maturo consilio prouidendum . nec oscitanter, sed proxime veritatem proponendas esse impendentes molestias. Suste pia
enim prosectione ad principem,secutis iis quq dicta sunt, valde nos facti poenitet, & ea nobis accidisse indignamur,vel quia principio non recte consuluimus, vel quia supra quam decet, euentis illis sumus
perturbati. Vtrunq; autem plebeium est, de eorum qui rebus externis non recte utuntur, neque ita ut eorum natura fert, sed eas magnas acientium. Locutus autem prius de accessu magnatum faciliore, quo pacto cum eis agendum sit, more Socratico αZenonio scilicet: nunc de iis qui asperius responden r. dicere instituit, quo pacto dc ad eorum congressum paratus esse debeas : primum, nisi necessitas aliqua coegerit, esse praerermittendum. Sinde necessarium & consultum esse videatur, etiam miniciliis illis propositis accedere: serend esse quae acciderint, sine poenitentia.
EPICTE TVS.IN familiaribus congresbuu absit facinorum, aut
periculorum tuorum prolixa ct immodica commemoratio. Nec enim ut tibi iucundum ea tuorum cem
taminum meminisse: sic se aliis suave est,ea qua tibi
acciderunt, audire. Absit illud etiam, ne risum mo-Nem. Nam is eiusmodi locua est, e quo procliuissit in plisbeium morem lapsus: eamp vim habet,ut rui o seruantiam facile apud familiares diminuat. Periculosum e Ii etiam, ad orationis obscoenitatem progredi. Cum igitur tale quippiam inciderit, aut feret ora portunitas obiurgabis eum, quisermonemisium in
214쪽
si iecerit: aut taciturnitate saltem, ct rubore vultus iis sondes, eam orationem tibi displicuisse.
ii Post congrenum cum magnatibus, de congressu plebeiorum agit: quo modo di in eo peiere te debe- ij a . Vt iis quibus cum vivas, ncque molestus, neque, contem tui sis : sed potius pro virili commodes. Nam sua facinora aut pericula non prolixe atquelli immodice commemorare, fastidium tollit. Mole - - -ιM it i. ste enim serunt homines eos qui sese laudant, quasi sam obsa. is ipsi verbis iisdem accusentur, & per collationemi , yxobris assiciantur θ simul etiam ea res foras pro-hii minentem animum dc gloriae cupidum contrahit, , di generosum quiddam prae se sert. Cum autem iiii prius dixerit, non e sic cuiquam ob multa ridendis, neque risum multum esse oportere, neque effusum: pq μm ετ . nunc aliis risum movete vetat, causa adiecta : eum V V ii, locum esse lubricum, ut facile ad plebeios mores illi delabaris. Nam si ea dicas, luc plebeculae risum mo- i ueant, indicio est, ea grata illi esse,& apta plebeiis, moribus. AEque igitur, aut magis etiam cum quili, risum mouet, idiotam iudicant : visi prius eum roueriti fuerint: satis hoc ad obseruantiam eius e tenuandam virium habeat. Sunt tamen & ex iis
qui prudentes habentur, qui risum moueant,ut fa-ccti ac lepidi habeantur. Iam eum qui utcunq; proiicerit, ab obscoenis verbis sibi temperaturum, in Olcomit u promtu est: ae ne alios quidem serendos, si vitare σε possis, monet: sed ita, si tempus ferat: hoc est si ado-
lescenseo prouectus fuerit, non inuerecundus neq;
idi, diuitiis&dignitate inflatus. Quem & increpabis, si, inquit. Neque enim vel ipsi turpiloquo, vel iis qui
a aderunt, videberis arrogans. Sin natu grandior reii, insolens fuerit, & ob diuitias elatus, aut dignita- ist xem: increpat e quidem graue fuerit,dc praeterina, i nem operam & odium ac simultatem: ridicula etia
is libertas illa videbitur. Quid tum ergo faciendum , ilentio, inquit, molestiam prae te scito. Ac obserua,
215쪽
Vt modum conuenientem,adhibito distramine,bbserua in Nam de gladiatoriis aut Circensibus ludis. itemque de epulis & potionibus cum verba fiunt, aut cum homines laudantur.aut vituperatur si fieri potes , inquit, alio traduc sermones eorum. Hic vero, si tempestiuum fuerit,etiam obiurgare iubet. Atque illic si traduci non possint sermones, taceto, inquit: hic molestiam prae te serto.
SI voluptatis alicuius imaginem animo conceperis, moderare tibi, ne ab ea mouearu : sed , rem examina, ct tibi ipse deliberandi prabe spatium. De
inde v:riusque temporis memento, tum eius quo voluptate perfrueris, tum eiu quo percepta iam voluptate dolebis, tel ipse obiurgabu, at g his icta confer: Si abstinueru, fore ut gaudeas, teque ipsa collaudes. Loo si tibi suscipienda rei vidιbitur esse tempus. Paulne te vincant eius blanditia, o suavitates, o illeee-bra : sed i ud oppone, quanto prastantiorsit talis vi
diu in ore eas senserimus: cum vero degluti ueri-- ' mus, prorsus interit 3c in coitu ipso latum actionis tempore sentitur voluptas: quae cum praeteriit, perinde est ac si nulla fuisset. Acin sensu esse voluptate constat Quod enim non sentit,etiam voluptate caret omnino. Sed&externarum rerum oblectationes, ut vestium, ornamentorum pecuniae, instrumenti domestici, parum dc ipsae durant. Harum cnim adeptione exhilarati, ubi eis assueuerimus, voluptatem porro nullam sentimus. Sin ere nob: sieripiantur. dolor vehemes succedit, voluptate multo dur
216쪽
to durabilior Ita voluptas ubi perexiguum tempus durauit, maximeque corporis abit, noxa sua modis omnibus animo rclicta , interdum Veio etiam corpori si sua uiras illa excesserit modum. At contincntia voluptatum. dulabile asseri & corpori di animo utili ratem, caliud voluptatis genus parit cum ipsis natura coniunctum, ec innoxium & perpetuum. Nunc his ita expositis, videamus quid dicat Epictetus: Cum voluptatis, inquit, alicuius imaginem animo conceperis, ut in aliis,veluti diuitiis, principatu , aut similibus rebusexternis, ita dc in hac, ae magis etiam, statim ipse te custodi, ne visum illud atque imago ad rem ipsam te impellat, sed ea qui dem paulisper exspectet tu vero spatio impetrato a te i pso, dc animaduersione excitaxa, tempus con-sdelato, tum suauitatis illud breuissimum, tu mi cuturum noxae diuturnum & poenitentiae plenum. in quo ipse te victum accusabis. His etiam illud tempus confer, quo, si te continueris,di diuturnam utilitatem,& synceram voluptatem percipies, teipsum & laudaturus & approbaturus Nam si eius imperitam represseris: facile conquiescet appetitus, tam luculentae victoriae verecundia. Quod si iterum atque iterum seceris: ita deprimetur. vi molestus esse deii nar. Quamobrem si voluptas statim post opus desinit, ac tu nihil into eum interest qui eam percepit, di eum qui non percepit, excepta cogita tione suauitatis, nihil habet voluptas magni aesti mandum: idque declarat eorum memoria, quibus insomnis fruimur, quae obscurum habet voluptatis vestisium. Sed quia interdum voluptatibus nonnullis recte frui possumus, cuiusmodi est coniunctionis arietitus procreandi caula, aut ba loci post febrem cum, inquit, occasiosuerit huiuscemodi alicuius ope cis attingendi, vide ne te luauitas illius atque illecebrae decipiant, ut tui oblitus totum te voluptati tradas, sed eo tempore contentionem scito , quanto pulcrius sit vincere voluptatem, quam ab ea vinci . Tanto nimirum, qua torulcrura Continiania volupta3 durab iis,
217쪽
est imperare brutis affectibus quam seruire, & h minem este quam bestiam.
CVm facis aliquid, quod faciendum esse statuisti,
nunquam recuses inter id agendum conspica . tamet uturum e t. t vulguου de eoscin iudiςet. Nam
si perp ra facis, rem ipsamfuge. Sin recte,quideos vereris,qui non redie reprehendunt '
Vebementer in eo elaborat, ut bonum, ob id ipsum quod bonum sit, amplectamur, non autem propter popularem opinionem. Nam qui propter hanc aliquid expetit: in ca ipsa bonum collocat, noin illo. Quamobrem si quis recte perspexit, aliquid non esse iaciendum: ipsa res eo fugienda est, quia non bona. Sin aliquid bono consilio fecit: recusare non debet propter eos, qui factum id perperam reprehendunt,quo minus palam id agat. Fit enim,ut vero bono id enim est, quod recte bonum iudicatur; non bonum, sed malum, ut est mendacium, praeseratur. Talis enim est vulgi non recta de eo quod fit opinio. Praeterea sit,ut quod recta ratio b num iudicauit,malum putetur & fugiatur. Quod enim fugiendum, malum. Fit & illud ut qui a seipso & a rebus discedit, ad vulgi opiniones deseratur, atque ibi bonum &malum quaerat, itemque verum & mendacium.
VT hocpronuntiatum,Dies est: se, Nox ea: ma gnam habet infinnctione τim: in coniunctione vero prorsus nihil valet. Sic maxima quat ex iis qua appositasunt,arripere, ut re pectu corporis. ma- sui es momenti: ita si communiim conuiuii Pectetur, magnum habebit,nisi caueris, dedecus. Cum igitur onuiua es alicuius: memento, eorum qua post
218쪽
sunt pretium,quod ad corpin attinet, considerandum Osri jed se Oam qua conuiuatori debetur,reuerentiam do conseruandam.
syllogismi hypothetici, in quibus enucleandis
Stoici laborar ut, partim sunt disiuncti, partim coniuncti, silue complexi. Disiuncti. in quibuscum est alterum, nullo modo alterum esse potest: & cum alterum non est, utique est alterum. ut cum dico: Aut dies est,aut nox est. Atqui nox est. Dies ergo non Σαμου est. Sic cum alterum statuitur, alterum utique tollitur. Alterius vero negatione,alterum assirmatur, ut eum dico: Atqui dies non est, Nox igitur est. Atqui nox non est, Dies ergo est. Ac tale quidem est disiunctum, in quo haec verba, Aut dies est,aut nox est: axiomatis loco, hoc est,tanquam euidens& si cundum communes notiones verum adhibetur. Ea enim axiomata vocabant Stoici. Copulatum vero est, cum duobus inter sese ita complexis, ut alterum antecedat,alterum consequatur: assirmationem antecedentis sequitur consequens, negatione vero consequentis una tollitur antecedens. veluti vere haec copulantur: Si dies est, nox non est. nam
si dies est, vere antecedit: illud sequitur, si dies sit,
noctem non esse. In copulato igitur assirmatione antecedentis affirmatur consequens: Atqui dies est. Nox igitur non est. Negatione vero consequentis, una tollitur etiam antecedens: Atqui non nox
non est. sed est scilicet, Dies igitur est nam duae negationes , unam constituunt assirmationem Dies igitur non est. Ac tale quidem est complexum, siue copulatum. Iam autem Epicteti verba videamus et Aut dies est,aut nox est, in syllogismo disiuncto, ut pronuntiatum certum adhibetur: in copulato non item. Nam quod ibi adhibetur pronuntiatu, complexum est, Si dies est, nox non est. Sicut igitur inquit, A ut dies aut nox est: in seiunctione magnam vim habet, in coniunctione vero plane nullam di-
219쪽
uellit enim complexionem quae ait, si dies st. n6ctem non esse ) cc etiam in conuiuio maiorem et gere partem, corpori quidem utile est & conducibile & eximium: ad seruandam autem com munitate in conuiuio, nihil valet. nam &hoc dirimit communitatem,ut complexum illud. Quare cum aliis edens, non solum appetitum tuum in iis quae apposita sunt,considera,vi ex iis delectum agas: sed occam communitatem respice, quae irreprehensa tuenda est Quamuis autem de conuiuio verba faciat: tamen ad omnem societatem vitaeque consuetudi- Aua istis nςm in gςnere esse tians serenda, perspicuunt est. Auaritia enim Oinnes dirimit necessitudines: sicuti aequabilitas,cum suum cuique tribuitur, ea iadem continet, auget, conseruat. Nam Jc latronum communitas, quamuis ex talibus conflata viris, tantisper durat, dum praeceptum hoc seruatur, ne
alii plus aequo sibi appetant. Ob hoc enim i u stitiae
vestigium,etiam iniustitia illa permanet. Cum autem prius multis locis auditorem hortatus fuerit ad libertatem .di in aliis ad sortitudinem,ad magnitudinem animi, ad prudentiam & temperantia me in hoc eum ad iustitiam vocat,α eius impedimenti auaritiae sugiendae auct*r est.
SI quam personam,qua vires tua superat induerisetum eam indecore geres : tumeam quam sustino
Non id mo- Non ei studendum, quod per sese optimum est: db spectan sed ei quod est ex iis quae nobis accommodata sun
aeum, quam optimum. Nullus enim ea quae extra modum sus. honesta se cipiuntur,fructus consequitur. Quare non temerem sedi d personae maiores induendae sunt, ut doctoris autetia, viai philosophi, aut in naue gubernatoris, aut in urbe
220쪽
Iauge sustinere, ut non par modo sis, sed etiam ea superior: quam indecore gerere superiore in . nec illitas dignitari respondere. Honestius est optimum esse paedagogum, quam doctorem imperfectum:
bonum patremfamilias, quam improbum m gistratum. Nam maiorem personam indecore gerere choc autem indecorum non ad opinionem, sed
ad ipsius rei naturam reseratur) illud etiam habet mali, quod eam perdimus, quam nostris rebus aptam belle sustinere possemus. Melior enim hi stiloci in Comoedia est,& inTragoedia, qui scrutam bene represen tat quam is qui domini aut regis personam male agit. Et hoc ego caput ad iustitia refero quod quemque personam se dignam iubet et i gere.& non aspirare ad altiora.
OVemadmodum in ambulando caues, ne clauum calces,pedemue distorquem: se in degenda vita
cave, ne gubernatricem actionum, mentem tuam, ti-
-ου. Luod si in re unaquaque obseruabimu , omnia
Bifariam humanus anim' laeditur. A ut cum bru- Pereata viatis affectibus astixus, per eosdem corpori agglutina' ex corrupto tur, reclamana ille quidem nonnihil, atque aegre iudicio,vel ferens, sed si peratus ab affectibus, qui corroborati e prauis ase tyrannidem in eum exercent: aut cum suopte iu- sectibus ors dicio corrupto, seipsum non discernit ut diuersum a brutis affectibus. Monet igitur paedagogus horum utrunq, in degenda vita cauendum esse, quam similem ambulationi facit,nequis brutis affectibus su cumbat qui cum sint corporei, lavorum instar agglutinatum sibi animum corpori assigunt. Quis vero clauus sic alligit,ut bruti isti affectus 'qui effici uti ut putet animus, dc seipsum & illos ec corpus esse unum t Peruersitate autem opinationis, Oc eius pase