장음표시 사용
201쪽
In hac enumeratione ossiciorum erga seme ipsum, post repressas magnas & vehementes constantis animi & morum sui similium euersiones: a Iusiurandu. veneratione Dei orditur. 1 uti mandum enim Deum citat testem, & sequestrum ac spons brem facit lcorum quae dicuntur. Ob res humanas aurem quoci perinde est ac si paruas& viles dicas Deum producere: contemtum eius quendam innuit. Recusandum igitur est iusiurandum, siquidem fieri potest omnino: & labor ac mulcta quaevis quam possis luere toleranda potius, quam iurandum. Sin id aliquando necesse fuerit,ut vel amicum e peri cri-lo eripias, vel pro parentibus aut patria spondeas: quiduis perpeti praestabilius fuerit, quam pacti nem religione numinis sancitam violare.
Conuiuia externa ct popularia deuita. Sed si
qua se tulerit occasio, animaduersio excitetur. ne forte in vulgarem consuetudinem prolabar u. Scito
.nim, si siodotis pollutus fuerit eum etiam quem atti- serit,ηecessario posivi, et Murus ipsefuerit.
Repressa leuitate aduersus Deum, multicipitem quoque reprimit cupiditatem, eique modum adhibet, a maxime necessaria cibi & potionis cupiditate auspicatus: & per alias corpori teruientes, ad coniunctionis appetitum procreandi causa progre- ,--αι litur- Nam eruditorum virorum conuiuia, fercula quidem dc pocula, caeterasque suauitates compota irinis, sexionum non praecipue spectant: sed reuela sunt sermonum communicationes dc disputationes, ut indicant Platonis,Xenophontis,Plutarchi dc aliorum eqnuiuia. Vulgaria vero quae ad voluptatem reseruntur, dc corporum oblectationes, pastioni bruta
202쪽
rrim mutarumque pecudum non sere sunt dissimi- M., alia. Vnde recte dictum est, inter mensam absque ser et corimonibus, dc praesepe nihil interesse. Decet igitur' virum bonum plebeia conuiuia suo instituto nota congruentia recusare. Si vero ut iis intersit,tempus aliquando tulerit: seu festo aliquo postulante, seu patre cogente. aut etia obsequii gratia, aliaue qua piam grauiore de causa: excitetur inquit animaduersio,dc vigilet animus,seq; intra semetipsum conti neat: ne se ipso relicto, dc popularibus cupiditatib. aestuans .ad populi quasi tribum deficiat,& v na cum vulgo brutis appetitionibus inquinetur. Nam qui se inquinatis dedit,eorumque cupiditates sequitur: is quamuis antea purus, puras haberet cupiditates: per i lios conta minatur. Pollui tur enim id quod pu
O Va corporiseruiunt, eatenus adhibeantur, qu tenus animo sunt usui: veluti,cibi,potud, ami-Em,ades, seruitium Luicquid autem ad ostentati nem aut delitias attinet, repudiato.
Quae causa tuendi corporis adhibentur, inpri- Corpus, h/inis parare necesse est: ac tum demum iis utendum. minu inser, Auctor vero nunc de usu eoru loquitur, post etiam metum, ita de iis comparandis dicturus. Ac fortasse praeclarum eurandum esset,nulla re egere hominem,qui sit animus ratio- sapienti, τι nis particeps. Sed quia mortalis corporis instru- fabro bimento utitur: satis est ei offerri necessaria, nec ad ριnnis. luxuriem delabi. Sicut enim fabro satis est in cu- . randa bipenni,efficere ut ista sit maenitudine,figu- ur ptara& acie praedita: nec eam auro bracteare cupit, aut gemmis exornare, quod & sumtibus exhauriretur. Ec contra rationem artis curaret instrumentum, atque arti inutile redderet: ita dc nos aduersus nostrum instrumentum affecti esse debemus, nec illi
203쪽
nisi ea quae usus & necessitas postulat offerre: e cibis3c potionibus, ea quae I cundunt naturam coipus humanum alunt. parabilia S naturae conuenientiora deligendo. Haec enim etiam puriora deprehcnduntur,& tenuiora, di sal ibriosa. Victu cnim opus est animanti : lcd non tali aut tali victu cibo iumq; varicta te. Neque imina Theotionibus Jc Paxa monibus natura nos conciliauit. culinariis imposti
ris : i id victui, quo id quod deccserit instat iretur. Atq; hoc ita te habere, ii dociat: nr, qui ob inopiam uti naturali victu coguntur: m to delicatis di luxui; olis saniores, ut ag icalae ciu: bus, serui dominis. or vici re ρ paupere, diuitibus. Nam si veru Icanea Sarte con-δελ qui sita naturam onerant, vi dolosa de aliena, & cx ςv-- genere venenorum quodammodo Quare status defluxiones inde generantur pernitiolae . Est igitur& multitudo dc qualitas ciborum ac potionum naturali usu in ' cuia enti metienda, ne di parandi sumtu superuacaneo vexerrit: i': & siccus ac recta ratio praescribit, insitumentum curciariis, id resus ad Tenuiter e sum ineptius reddamus. Magnae autem felicitatis ducatum; ef. est ab ineunte aetate enutritum esse, di assuefactum. se milli Sic enim corpori tolerabilis & accomodata & sua-mum. uiserii, naturalis illa&tetulis&simpleκ diaeta. Ea-ν η. , dem & in vestitu ratione uti bonum est. Socrates
- bρὰ hςtur, lis Veio qui Socrati collati delicate vivunt, satis erit aduersus caloris & frigoris in temperiem,
lino erranato,&viitatorii nobis animalium latana&velleribus uti. At vero flumina Occidentis perscrutari,& quae in iis sunt animalia excoriare ,& Serum orientalium egere opera , , fila vermium pie- . tiosissim is&srmillimis apud nos rebus auro atq; argento redimere: magni fuerit diluxus,&incon- Ciceror Adsiderantiae. Eadem&domicilio una ratio esse debe-isum ae . bit. Nana Crateti quidem domu idoneam praebuit commodan. dolium, quamuis pulcram Hipparchram uxorem da es adi. habenti. Nobis autem sit Cane domus, sed ad usum scandi de- accommodata, tam magnitudine quam Ornatu,
204쪽
quae& virorum & mulierum distincta habeat conclauia: quamuis&haec fortallis superuacanea si ierint ea quidem esse magnitudine ut triginta lectu los capiat, aut patietibus& pauimento marmoreo
ac testellato & picturato sit, aut singulis mensibus diuersoria distincta habeat, nihil est necesse. Neque enim vel usus ista postulat: Ic miserum est, huius
modiali etiam , caeteras habitationes omnes improbare. Neq; iam dico qui his impense dclectetur, eum felicitatem etiam in hisce collocare, suimet
ipsius prorsus oblitum. Qui si his exciderit, quod
quide multis de causis accidere potest) plorare necesse erit δε lamentari, seque infelicem tum iudicare. Enimuero tum infeliciores eramus, cum hisce sis i njejs delitiis circumsuerimus. Consimili ratione seruo- ris,Arum etiam eo numero est utendum, qui sit ad usum uis la& rei familiaris copias accommodat', vidc necessaria cis praebeantur,& operae exigantur tum diligentes, tum tolerabiles. Qui enim multos circumducunt anteambulones dc pedissequos, quorum id unum munus est: hi non alii in aduertur se molestos sui custodes re obseruatores circunducere, ut neque suo arbitratu quoquam abire, neque priuatim clanculum cum ullo colloqui, nec ea quae visa suerint, agere clam famulis possint. Sunt iidem dc aliis
hominibus naolesti, res in foro venales partim fu- Quot serui, rando, partim rapiendo, atque impune verberando tot hostes.& insultando, conseruorum sit bsidio freti. His igitur rebus & ignavo otio prorsus corrupti, plerique profecto sunt inimici dc hostes dominorum, qui quo istorum delitias dc elegantias & luxuriam alant, quos labores, quas vigilias toleraret quam inultis item adulari & seruire necesse habent i ci
quod malorum caput est, a vita naturae humanae
conueniente desciscere Z Caeterii ista plurimum ab Epicteti institutione abhorres, meritas luat poenas. hi omo autem philosophus, etiam seruitiis ad neceularium,sium accommodatis utetur Hic vero exiguus et tum ob rei familiaris angustias, tum quod
205쪽
suis ipse manibus pleraque administrat,ut ei simulo sit opus aut aegrotanti, aut cum res adiutorem Epictetim desiderat, aut ob rerum inritorum occupationem. magnam a. sicut re admirandus hic Epictetus, cum magnam ratu parte Miatis partem solus exegisset, sero tandem mulier-Dim exegit. culam nutricem asciuit puero, luem ab amico quo. dam suo,propter inopiam exponendum, ipse susceptum educauit. Nunc singulis rebus necessariis no-Dtio S,ὸν minatis, in genere su biungit, superuacanea ubique eanja d. inrepudianda. Duo autem superuacancorum ge- tilia se b nexa constituit, delitias & popularem opinionem. dititistio,i H cenim duo sunt in omnibus iis qua: dixit, obnub quq necessarium usum transi amus, nec aliud qui quam . Tanto autem diuini illi viri studio super- Diogeni vo- uacanea omnia repudiarunt, ut D:ogenem dicant iapro se)- ligneum scyphum semper circumserentem in pera. pho. e quo haustam aquam potaret, quum per flumen transiens, quendam manibus haurientem bibentemque vidisset, scyphum in flumen proiecisse: quod eo sibi nihil euet opus, vola eundem usum praebente.
A verea, quantum fieri potea, ante nuptias
purim e so. Sin attigeris .ea legitime utendu. Neiamen iniqui s sis iis,qui ilia utuntur,nes eos arguarinas passim iactes te ea non uti.
bidinom im Cum omnis corporeae voluptatis continentia..uis a rationis capace animum corroborat, & facit ut eo misi; . perimeto fretus, coerceri posse brutam partem considat: tum bellu inas appetitiones cotrahit, duobus modis marcescentes, tu ipso otio, tum assuetudine succumbendi .Continentia vero libidinum,quanto ea voluptas maior est caeteris, tanto est utilior animo,ac pretiosior. Non autem rationem solum bo-
206쪽
C OMMENTARIVI. I 8 Ina doctrina
strina & legibus optimis erudiri, sed bruta xu At tibia
appetitionum vehementiam, non tam Vire-
frenari quam sponte etiam remitti solere: ex eo constat, quod&cibi appetitus &coitus,quanquam Eb. b 'naturalis & violentus, si recte assuefiat, sine vi ac- quiescit. Nam & ieiuniis assuefacti, non vexantur ν ω ab appetitur sed molestiis assiciuntur, cum praeter ieiunii consuetudinem comedunt, & appetentia coitus in pugilibus, quamuis & carnibus impleantur,&ob aetatem luxurieri, tamen quiescit: quod continere assueverunt, ob oleagini germinis in Olympia corollam. Iam cum lex&consuetudo foro. Fratro seris&fratris consuetudine interdicat: appetitiones sororum c non secus ac ab ipsius naturae imperio, suppressae, 'mit . ita prorsus sunt immobiles: nisi sorte aliquos furoris intemperiae, & dirae scelerum ultrices agitarint. Ante nuptias autem caste vivere, praeter alias utilitates, etiam iustum est, ut castitatis fides quam Cis si H. maritus ab uxore stipulatur, etiam Uxori Vicissima quria dommarito seruetur. sin ante nuptias necesse fuerit pa's agites,rendum est in eo legib'. Quod enim legi repugnax, ad ponsam idem est dc impium. neque enim lex frustra illud assisis
descripsisset. Est idem & magnae incontinentiae sic gnum. Deinde assuefacit & ipsum, & imitatores ejus,ad alias quoque leges contemnendas. Caeterum si talibus abstines, ne sis iis qui utuntur molesius, neue eos arguas, nec te abstinere passim iactato. Audientibus enim acerbae sunt istae criminati
nes atque opprobria. Neque enim vel praeceptorum 'obiurgationes aequis animis serimus. Molestiae cau- ' si est scilicet, quod errata & peccata nostra latere qρ οβ putamuS. donec arguamur: eoque ne peccasse qui dem nos putamus. Iam huius ipsius rei causa est, quod opinionem aliorum ad nos ipsos diiudicandos adhibemus,&non nosmetipsos, & Deum: hoc est, veritatem. Quod si is qui arguit, non peccatummodo retegit, sed & se peccati expertem facit, & v lut in certamine suam de nobis victoriam proclamat; tum dc per collationem vinci nos magis etiam
207쪽
aegre serimus, eo qui se ipse laudat, aegritudinem augente. Est enim ideo grauius, quod aduersarius se iudicem facit. Atque is etiam qui alium arguit, di suum exemplum profert, sibi ipse nocet, animo ad res externas extendendo, ut qui nec abstineat talibus, nec arguat alios studio virtutis, sed ut aliis arguendis gloriam ipse consequatur. Qui autem sic tractat eum quem arguit, piaeterquam quod obiurgationem grauiorem facit, defensionem etiam compatione faciliorem σddit. In promtu cnim est
ut dicar, Atqui ego non sum philosophus: statimque sibi ignoscat. SI quis nuntiarit, quendam tibi maledicere: ne refuta qua diota sunt , sed ruponde: eum nesci1μc Atera tua mitia, nam alioqui non illa soluuis e di
Hoc ad iracundiam reprimendam pertinere videtur. Nam huiusmodi nuntiis commouetur a-2 strahitur animus, &ad semetipsum reuocatur, Ut
sibi, non aliis vivat 3 Qui vero se defendit, sua conscientia non contentus, & iudicio scientis omnia Dei: hunc satis apparet hominibus placere velle. Quamobrem si illis falso etiam persuaserit, se non peccare: acquiescit, quasi nihil peccans, contentus ijs hoc, quos sibi iudices delegit, persuasisse. Sin caeteros aspernatus, incorruptus ipse sui iudex exstiterit: peccatum eius ipsius testimonio conuir citur. Iam vero sese accusare, vidi aliis peccatis
208쪽
eonstrictum : id vero eis ipsas gloriae cupiditatis
radices excidere. Vehemens enim is affectus est,ci ipsi inhaerens animo, atque alii xus , &a seipso euerti solitus. Putamus enim noS non appetere gloriam,cum eam hoc asscitu appetamus: necant. Ambirio DImaduertimus turpem este morbum animi, ob res tit im rud bonas velle florere gloria. Nec enim considera mustes, se virtueo assectu inquinari bonum, nec bonum manere ses cout
posse,aur in primis expetendum, si non per sese id, minat.1 cd ob consequentem gloriolam amplectamur. Nam bono etiam nostro finis gloriola proponitur, ad quam consequendam necessario fortassis adhibetur, si ita ccciderit, iustitia. Hic tamen ad alios affectus reprimendos est utilis. Multos enim di vehementes affectus gloriae cupiditate su peramus, & eius causa grauissimos labores capimus, acerbis suppliciis nihilo interdum leuiores. Quare etiam extrema tunica reliquorum affectuum dicitur gloriae cupida s. propterea quod alios saepe ex luens , ipsa nias: iram haerescat. Revera
autem, nec inis ammtibus liberat gloriae cupiditas: sed eorum actiones, quo minus in apertum erumpant, tantum coercet. Qui enim propter eam reipsa non scortantur: a scedis cogi tationibus tamen nunquam sunt otiosi. Ita fit, ut neque caeteros aia sectus reprimat. & ipsa magis augeatur ob repres sam aliorum affectuum actionem. Videtur igitur adolescenti quidem ei se utilis initio, ad eius aetatis affectus coercendos. Sin progressu aetatis remanserit, magna est eius pernities Neque enim ad se- . se conuerti patitur animum externae gloriolae inhiantem, neque bonum quicquam praecipue cxpeti unquam, sed ob consequentem gloriam: hoc cit, Dunquam bonum, ut bonum amplccti. Iam quid
aliud risu dignum his emoribus acciditi Nam cum Vuli, quod
omnino contemnamus & despuanius vulgus ho-sterum, ex minum, nec ullius esse pretii iudicemus: tame quasi petere lata' magni viri sint, ab corum opinione tanquam a filo dem, radi m
209쪽
ditas, nihil eam aeque exstirpare potest, ae animi moderatio, suorumq; malorum confessio. Cauendum tamen, ne id quoque vanitate quadam faci mus. Nam si quidem ex animo fiat, ne spes quidem ulla gloiiae relinquitur. Quod si necessitas nobis imponi posset, ne virtutes nostrae ulli mortalium innotescerent,vitia vero uniuersis: excisa iam esset gloris cupiditas, quam sperare desissemus,nec quicquam per ostentationem faceremus.
Tmatrafrequentare non e Ii necesse. Sedsi quam do tempus tulerit,re nulli nisi tibi sistuGr. ο- pareat : hoc es L ea duntaxat fieri velis qua fiunt, seo solum vincere qui vincit. Sic enim non impedieris. Clamore autem,aut arrisione, aut longiore eommotione penitus absineto. Aes Oct discessum, na multum de iis qua acciderunt di cum nihil ad tui
eorrectionemfaciant. Alioqui eo apparebit,test Baculum esse admiratum.
Non epularum tantum atque libidinum sunt brutae cupiditates, sed&spectaculorum& recitationum. Quo pacto igitur erga haec affecti esse debeamus,docet. Crebro,inquit, in theatra venire non est opus: sed illud potius est opus, ne crebro in ea venias. Theatrica enim eorum vita est, qui theatris vacant. si quando autem tempus tulerit,aut ob ritum festiuitatis,cui & ludorum habetur honos, aut popularis obsequii causa: inuisii enim populo esse iolent, qui consuetam vitae rationem negligere videntur aut experimenti periculiq; faciendi causa, quomodo superiori anno erga talia affecti fuerumus. quomodo in praesentia,aut ob aliam probabilem rationem tempestiuum fuerit prodire in theatrum: intento animo esse oportebit,dc excitare animaduersionem, ut apud nos simus, nec iis quae ibi fiunt
210쪽
sunt nos addicamus, sed eum vincere velimus qui vincit,& ea quae fiunt, ita fieri ut fiunt: hoc est, ut nec appetitionem nec declinationem ad illa affera
mus , ut quae res externae sint. Itaque vultus ea con
stantia esse debet, quae nec odiosa sit, & grauitatem habeat suavitate temperatam, ut neque acclames, neque assis gas victoribus, necessu se rideas ob ridicula dicta, sed alios cum iudicio laude ,alios lcniter arridendo probes. Cum autem a spectaculo discessiim fuerit, ne multa, inquit, de iis quae acciderunt, verba facito,cum ad emendationem tui nihil faciant. Neque enim ita erudiunt ea quae ibi fiunt, ut aliquo numero esse debeant. Aut igitur sic accipienda verba sunt, QUAE NON FAC IvNT AD TUI eo RRECTIONEM: quali ad omnia ea pertineant, quae de spectaculi euentu dicimus,aut si certam aliquam eorum quae dicuntur partem intelligit, so lasse suadet, ea solum dicenda, quae ad nostram emendationem facia it. Cuiusmodi fuerint ea,quae nostros motus parum decoros in spectaculo coamguant. Multa vero verba de spectaculi euentis, argumentum euidens fuerint, te spectaculum illud.
magnificum & admirabile quiddam iudicare: id quod sine plebeio affectu fieri non potest.
A D reeitationes ne veni,neque facile arceri: sinaccesseru,grauitatem fi consantiam turea: Oid una caue,ne cui sis moles M.
Post spectacula de recitationibus digerit, quas
homines eloquentiae & poeticae studiosi, ostentandae secundiae ergo suscipiunt, alias potentes aliquo laudando,alias urbium instituta narrando, aut locades cribendo,aut sorenses quaestiones traitando,aut simile quippiam. Negat igitur ad has, ut ostentat 1 nai romparatas,dc res externas spectantes, facile ac-