장음표시 사용
81쪽
utile. Quis enim aegrotans muneribus naturae sungi potest Z Quis in extrema inopia quaerendo victui inuigilare non cogitur Z Hoc igitur argumentum soluit, quod morbus, paupertas ct id genus incommoda, non sint impedimenta voluntatis, a qua tum natura hominis, tum bonum dc malum pendeat. Quis enim Vetat aegrotantem naturae suae amplecti consentanea, declinate contraria λ Extrema vero inopia, quomodo impellet suscipere aliquid bono viro indignum Z A n non & Diogenes & Crates &Zω o no tum germane philosophati sunt, vitamque na- nimiis xv ῆς humanae consentaneam & tenuitatis diuitias. oculatis quidem hominibus tum vel maxime demonstiarunt, copiis & opibus cum extrema inopia commutatist Quis vero talem virum aequo animo non alat 3 Quis non accipere se potius quam dare beneficium existimet Z Atque adeo, quid alia exempla requirimus, cum is ipse qui hoc dicit Epictotus,& seruus fuerit,& infirmo corpore,& ab ineunte aetate claudus,& extremae paupertatis ita studiosus, ut eius domuncula Romae nullis unquam es a
stris eguerit Z ut in qua nihil esset praeter lectulum di culcitram tu quibus dormiret. Et is est qui dicit. Claudicationem pedi esse impedimento, non V luntati : nisi ipsa voluerit, oratione e vita sua de- I xomta,nec in eo laborat, ut illa proserat quae vulgo audantur,id quod plerique facimus. Quare huius viri sermones selicium animorum specimen germanum exhibent.
OVicquid inciderit, in ea memento, ad te eonuem sm,inquirere, qua facultate sis ad usum eius in- Auctus t Si que Ormosumformosamue videris: ad
eam rem temperanti acultas in promtu erit. Si labor obiectus fuerit, tolerantiam reperies.Si conuicium,pa
tientiam inuenies. Ωuodsi is ita consuefeceris, visi non obtemperabis.
82쪽
Magna quaedam proposuit, quaeque multis non Ea possesiis
posse fieri videntur: cuiusmodi est, morbum corpo qua ab Diaris ut alienii malum esse despiciendum: Velle quem- ctetopraciaque debere, ut ea quae fiunt,ita fiant ut fiunt: item piuntur. nec externarum rerum suauitatibus nos demulceri, neq; molestiis affligi oportere. Merito igitur nune ostendere instituit fieri ista posse nec negata esse na- tiarae humanae quae praestare iubeamur. Ostendit vautem hoc modo: Humanum animum sic esse conditum,ut non semper supra maneat, ut angelicae, deprae his diuinae mentes: sed ut &ad ortum aliqua do descendat,& huiusmodi rebus conflictetur. D tas igitur unicuique vires & facultates, quibus permanere incolumis. illasque res vincere & superare possit : aduersus opinionem rerum iucundarum, . continentiam Dixit autem continentiam, & non ψ γ' .lcmperantiam . quia cum iis qui adhuc erudiuntur sermo institutus cst in in quibus commouentur quidem affectus. & cum ratione certant: sed vincuntur,si ratio efficax fuerit. Atque hoc est continens Tanquam, Vitae genus, quemadmodum cum non vincit asse- puer a pada.
ctum ratio, sed ipsa vincitur: is habitus inconti- gogo, sic asenens dicitur. In iis vero qui persecte sunt eruditi, Iehusa --, affectiones, quae puerile quiddam in nobis sunt, rione cohii perfecte dc citra controuersiam rationi parent, ut ab bendi. . Iis tantum moueantur quae ratio iusserit,& quando ει quatenus : estque temperantia incolumitas &dominatus rationis nostrae. η Diuiditur enim haec, cum ab affectibus subigitur, ab eisque discerpitur: viva vero manet & integra , cum assectiones sup
u rat. Ad res porro laboriosas & molestas eruditis αμ . '- fortitudo praesto est, quae dolorem ne ad vestibi ii tum quidem animi accedere patiatur,sed omnia ait spera tanquam exercitationis ergo sibi obiecta, sine, molestia & aillictatione perserat. lis autem qui crudiuntur tolerantia succurrit, abiectis molestiis generose resistens, atque efficiens ne animus com
83쪽
cidat, sed pugnet dc propulset doloris ictus. Nam a- .cris tolerantiae aduersatio victoriam rationi con-
i. . fert, perturbationi cladem. Quae si saepe adhibita - . cum prudentia fuerit, perturbatio assuescit parere rationi, & non aduersari: quippe iam erudita. N 'Urotist. que iam opus est, ut cum molestia toleretur ali- Perpessis, quid. Neque enim qui talis est adhuc dolet. Neque enim appetit quicquam, neque frustratur vlla te, neque declinat quicquam in quod incidit. Omnisa autem dolor hisce de causis excitatur. Ad conuitium porro propulsandum patientia praesto erit.)Neque enim laborem, neq; amictationem suapte natura conuitium iis qui id audiunt inseri, sed decretum quod in nobis est siue vanum, siue iracundum. Illud quidem tantum facit ut improbet conuitia- Calumnia- torem. Ne igitur ex assectu nostro improbatio illa
torseipsum fiat; cognoscenda quidem est conuitiatoris impro-iarii. bitas aut enim falso conuitiatur, aut ob simultatem aliquam ipsum vero conuitium serendum, cum nihil nobis noceat. Quid vero si conuitiatoris improbitas vel hac de causa,quod is ipse laeditur, se- .m renda est, qui voluntate sua ni, hoc est, qui seipsit mT eon iciis eontaminarit Z E conuitio autem etiam fructus ali- fluctum ca' quis est capiendus isque haud dubius, si falsum id pere licet. fuerit. Atque adeo etiam si verum fuerit,quod ma-Fabisos: tum aliquod nostrum retegit, aut nobis ignotum. Licet ipsa aut ut notum sin eiusmodi tamen, quod latere alios vitium sit putemus. magnam enim hoc vim habet ad tirones Ambitio, eruditionis cohibendos, qui nondum propter so- frequenter tum bonum, sed & ex ambitione sordidiores assi
tamen cau- ctus moderantur. Vtilis enim est ad affectuum quisa viri se in nobis vigent correctionem ambitio.Vnde exir sum ea. ma tunica perturbationum ambitio dicitur, quod reliquis perturbationibus ipsa adiutrice exutus animus, hanc postremam exuit, ut tandem ad ipsium bonum nudus perueniat. Non debemus igitur inquit a quolibet externo casu nos ad res externas' . trahente, statim assentiri viso eius, quo id quod a
cidit bonum malumve dicitur, neq; appetitionem
84쪽
aut declinationem statim commouere: sed iis auxiliis, quae antra nos habemus, accitis & adhibitis, quicquid inciderit propulsare.
NVnquam te quicquam perdidisse dieito. sed reddidisse . Filiolim obiit 8 Reddit m eis. Pradium .eri ereptum' An non id quoi est redditum Z At impro bus ιLt qui eripuit . 3 Luid id tua refert, per quem is qui dederat, abs te repetierit, 3 Sed quandiu concesserit,i quam alientam, id curato, ut cauponam viator.
De rebus externis usurpandis, deque rerum quarundam euentu locutus , & ut rebus oblatis tam suauibus quam molestis utendum sit: nunc quem admodum iis amissis affecti esse debeamus, docet. Vt autem is qui sua se retur amittere, non doleat, &ereptorem accuset, fieri nequit. Qui vero aliena red dit, nisi plane sit iniurius, neque dolet, neque censet sua repetenti. Res externae porro nostrae non sunt, eoque nec in potestate nostra sitae: sed sola haee nostra sunt, desiderium , appetitio dc declinatio, in quibus bonum dc malum nostrum situm est. Quae cum ita sint, plane persuasum atque in promtu habere debemus, res omnes externas nobis esse alienas. Erit autem in promtu, si non verbo tenus duntaxat pro alienis ea habuerimus, sed nos ad rem ipsam consuefecerimus. Qui igitur filio mortuo Plorat,eoque se priuatum queritur: eum apparet sic affectam esIe quasi eum prius suum fuisse sensisset. eaque de causa amissionem vocat restitutionem, eamque moleste scri: nec obscurum est, talem, si posset, viturum esse ereptorem. Qui vero se alienum restituisse putat, nec seipsum affligit, nec eum riccta sat qui repetiit id quod dederat. Obseruabis au-eem quid nobis per haec ostendat Epictetus: quod mori modo cogitatio tuam assectionem orationi uac ab ea proicitur imprimat, sed etiam verbis ex- Aliena red
Vt ab animia sectionib. sermo pro ciscitur: μ s.ctiones animi ser
85쪽
Res externa ita curanda nobismi τι atori diue serium
citentur cogitationes, atque assciantur. sunt igitur inquit) res externae alienae appellandae, ut ipsis nominibus admoniti alienas eas iudicemus , iisque tanquam alienis utamur, & hoe ipsum semper de eis sentiamus. Et quoniam earum cura dc studium, amorem etiam erga illas auget: hae quoque ut rebus alienis adhibendae sunt, curandae sunt illae quidem, non negligendae: sed non ita eurandae, quasi pyopriae, quaeque eripi nequeant: sed ut diuersoriuviatores,qui & alienum id esse norunt,seque statim id relicturos cogitant. Dum vero adsunt,commodistatis eius pro virili rationem habent. Praeclare autem QE AE DEDERIT inquit, ut in promtu sit,ab alio esse data, eadςm erepturo. Quia vero sunt, qui etiam ereptionis modos ad augendum molestiam
exaggerent: Quare mihi sic aut illo modo eripuit Cur sic periit puer aut uxor Z Facile ferrem, sit se bre. non conuulsione decessissetὶ Perinde est inquit γistud, ac si moleste seras, quod is qui dederat, per
hunc illud, non autem per alium eripuerit. Enimuero eum qui suo arbitratu dedit,etiam suo arbitro tu repetere decet. Exempli autem loco protulit Epi- .ctetus ea quae maximam commiseratione mouent, liberos, uxorem: cum quibus reliqua comparata,vei
a quibuslibet contemnuntur. Sed quod ipse prius dixit, quodque post repetet, a paruis auspicandum est. Furatus est aliquis pecuniam: ademit seruulum aut aedes, atq, etiam rem familiarem publicauit, ne dicas ea te perdidisse, sed reddidisse.
EPICTET V SSI proficere sud i, ista modi cogitationes misso
facito: si mea nulexero, non erit unde vivom. sipuerum casearo, malim erit. Praestat enim ρε-rira fame, timoris ac molesta expertem: quam copiis omnium rerum circumfluentem, animo luere perturbato. Et puerum malum essep stat, quam te infelicem. A paruis igitur aussicare. Oleum essunditur 'sic m
86쪽
ocissum surripitur 3 Subiice tibi: Tanti vanit tramquillitas, tanti consantia : gratis autem nihil aequis vitur. Cum vero puerum vocas, fieri posse cogita, v3 praso nonsit : O , misit, nihil agat ex animi tui se rentia. Neg vero ei tam bene sit,ut tuarum perturbationum habearisia potesatem.
Res externas pro alienis curandas esse, & ut diuertarium a praetereuntibus, praecepit. Audit autem dicere quosdam: Si mea neglexero, non erit unde vivam. Nisi castigaro seruum, improbus erit. His respondet, primum sermonis institutum obseruans, quo bonum & malum nostrum in rebus quae in nostra potestate sitae sunt collocatur, non autem in corpore,neque in rebus externis. Pertinet autem ad eos oratio qui adhuc erudiuntur,necdum Auditorum eo peruenerunt, ut simul & seipsos dc res externas discrimina citra noxam curare possint. Hoc enim eruditorum consi Aran est qui in tuto collocati, brutam sui partem rati- da. oni obedientem praebuerunt: neque iam verentur, ne sorte foras prominentes. a brutis appetitionibus ad res externas pertrahantur, earumque con fusionem & perturbationem admittant. Hi enim cum intra sese maneant, res etiam externas suo ordine moderantur. In quibus autem appetitus adhuc seruet, iis periculum est, si ad externa conuertantur. Nam brutae appetitiones illis cognatae sunt, nec dum moderatae aut rationi subiectae, eam detrali ut & demergunt in res externas,nondum sua gubernacula tenentem. Quid ergo faciendum est, s . - ...
ne i s qui eruditur, rebus necessariis egeati Dici quidem potuisset, eius qui instituatur frugalitatem de mὸhiistra mentis rei familiaris ab incuria ortis facile possc h., .s opponi, cum eum paucis contentumescin primi. hiis, conueniat. Si vero ne haec quide suppetant, non de re qui & paucis contentum,& ob sui ipsius curam rei familiaris contemtorem alere velint. Licui se 'set igitur, ut dixi, talibus vel bis refrondcre, ac vere.
87쪽
Natura co- uenienter viventi magua opes ιn
At is talibus rationibus tanquam mollibus, & netuos virtutis incidentibus, eiusque puritatem contaminantibus. si omnibus modis externarum rorum accessionem dc adiumenta desideret praete millis, ad summum ipsius comparationis ascendit: praestare fame emori doloris & timoris expertem, suamque persectionem consecutum, quam animo perturbato copiis omnium rerum circumfluere. Quae enim copiae rerum externarum utilitas ei est, qui naturae congruenter vivit, cum potius illis laedatur ξ ais usus est sumtuosarum & variatum epularum, ei qui per valetudinem citra noxam illisistiti, ikui illud etiam praestat, corrumpi puerum, quam te fieri infelicem. Nam si fieri posset,vr simul Nosmetipses te ipsum conservares , dc pucium curares: nihil curemus po- esset hoc pulcrius. Sin id fieri nequit, duabus de causis. tum quod ipse ineruditus alium erudire nequit, tum quod line ullo fructu pueri ipse maxima detii-menta capit: reliquum est, ut illum improbitati
suae reliu quamus,&nosmetipsos curemus. Sic eum qui erudatur ad summa perdactum cogit, ut fame perire malit, quam ob externatum rerum ciaram
manete inerua tus. Est igitur de pueri improbitasas. negligenda potius, quam mihi calamitas accipien- 'ἔφ' q*ρ dcciti si uero comparatione monet, a paruis inci- Vς -m ' piendum Nam dc ipsius rei naturam.& tironis Vires
acute considerat. Moderata enim .dc accommodata viribus exercitatio, ut tuta, ita etiam efficax est. Si quis autem modcrata tanquam peruulgata aspernatus, in effusione olei &vini furto exerceri se noluerit ac subito ad immoderata perruperit: is nemhaec tenere poterit, ut qui praeter scalas ad ea ascenderit, neque per illa plus proficere quae contemserit. Finge aliquem in paruis non exercitatu imitari Cratete, & suam rem uniuersam subito abiicere: fieri ne potest quin eum facii poeniteat, neue Priorem opulentiam perpetuo requirat 8 Etsi enim Crates,Diogenes, Zeno, aut quiuis alius subito sum ma
88쪽
frugalitatem arripuit, vitamque naturae consenta
meam: rarum tamen hoc est, dc non tutum, cum eo
quod raro fit, aliquem qui non δc ipse rarus quispiam, sed unus homo de multis fuerit, compararo. Cum autem dixerit, quemadmodum initio a paruis facto exercendi simus , ad contemtum imminutae
possessionis dc pecuniae, quo magis proficiamus:
subiungit, quomodo in famulis etiam, a paruis auspicati, exercendi simus, ad contemnendam dc negligendam eorum nostri incuriam re contumaciam. Ea enim est animo nostro afferenda opinio: puerum vocatum aut non praesto fore : aut Vr prae' ii ,1 bisto siit, imperata non facturum,ci quesicius, iman homtitieio diis animus, ne tam bene cum illo ag tur, Ux illiu h., h. tkr causa perturbari me velim. Nam quae subita de improuisa tironibus honestae disciplinae obiiciuntur: ea vehementer illos perturbant, Jc velut de gradu deiectos eo redigunt, ut institim sui obliviscantur. Praemeditatio vero sobrios dc memores facit, atque ipsa assuetudine ad ea praeparat qxiae visis de speia hera sunt. Quantum autem intersit praeparatum Prausa tela aut imparatum aliquid excipere: cuiuis est perspi . minus fericulam. Neq; enim res acerbae tantum, si d dci uculi unt
dae prae er spem oblatae, animos perturbare solent. Nam molesta quidem subito obturant & contrahunt visionem, unaq; cum ea Sc corporis &spiritus temperamentum. lucunda vero subito dis uidunt Ecdmellunt, ac dissipant robur animorum. Hinc fit, ut similes casus utraq; horum quantus iis inter se contraria sequantur, ut animorum deliquia, ut rigores dc exanimationes,ac ipsa prope mors. Atq; haec quidem perspicua sunt. Caeterum Epictetus in Et φυ ni malia tum rerum imminutione monet subiicienduin rio diligem.
esse: Tanti venditur vacuita, a perturbati Omb. tan- uitium . . ti constantia dc animi tranquillitas, gratis Vcroni- rerum ctim hil acquiritur. in seruis autem, si luis vocet famu- animi tran-lum, inprimis esse cogitandum,omnino sore, ut aut quiditate praesto non sit aut ut praesto sit, imperata non factu- comparatio, rum. Praeclarum igitur fuerit,utrunque Piaeceptum coniunge .
89쪽
utrobique coniungere, & ad eandem rem aecorri modare. Nam dc rei familiaris diminutio ante sibi velut ob oculos ponenda,& animo concipienda est.& semus siue vocatus non audiat, siue quod iussus fuerit non faciat,subiiciendum : tanti venditur u cultas ab angoribus. & animi tranquillitas dc constantia, gratuito vero nihil contingit. Ipse autem sortassis in emisione olei, ut vini furto ut rebus vilioribus praeparatione nihil opus esse censuit, sed satis esse ea verba, ubi tale quid acciderit subiungere. In rebus etiam minorib. comparatio haec satis habet virium ad mouendos animos: si quidem vilium rerum olei dc vini iactura eo quem uis adducere potest, ut eas cum vacuitate a perturbationibus,dc animi tranquillitate dccostantia permutet,nec ad tempus duntaxat, sed constanter dc perpotuo, si quis in
hac quasi mereatura sistertem nauarit operam. Quis enim ut Homericus Diomedes,aureis frea non permutet Z Quis vero maxima animi bona,reru externarum iactura non redimat Z Etsi aliquando ipsa etiam iactura vitari potest: dc ipsa praeparatio satis est,ut iacturam illam tua nihil interitae putes.
SI Ula re vis: ne rιcusa, quo minus ob rerum existernarum neglectum,amem γ fatum habearis.
di ho8s. Multi rebus externis studemus, non modo pro- propodo no uentus ergo rerum necessariarum, sed de ob vitan--formidan dam apud alios ignauiae dc amentiae opinionem. Vedaeauisim igitur istam quoque visionem reprimat, tironemriones imp monet proficiendi cupidum, ne propter eam rebus ritarum. externis se dedat, internis neglectis. Nam quae ista ratio est, permanere amentem, ne ab amentibus amens iudiceris ξ Ac ipsa illa assuefactio,ite amentium in degenda vita iudicium sequi velis, eosque nihil cures, utcunque de te sentiant, sed in rectam rationem
90쪽
rationem intuens, & iudicium eorum qui rationi conuenienter vivunt, sequens res tuas administi es, ad vitam naturae hominis, qui est rationis particeps animal, parandam,plurimum conscrt.
TEquidscire videri velis. Quod si quis aliis Usaol miriaris : Use tibi disdito. Milo enim faciti
non esse, insisutum tuum meo flatu, qui ei I natura , consentaneus, conseruare, o res externata amplectι:sed alii r non possesieri, quin is alterum qui curet, alterum negligat.
IN eo vehementer elaborat Epictetus, ut tironis Ostentatio animu,tempore institutionis praesertim ad seipium doctrina ct conuertat. Quoniam igitur non rei modo familia- vana gloriris cura mente ad res externas pertrahit, ted etiam, ola sudium& quidem multo magis, vanor gloriolae admiratio: fratendum. politioribus etiam hominibus, & iam aliquo usque progressis obstrepit: hanc quoque radicitus exstimpari iubet.Nihil,inquit,scire videri velis: non quod scientiae desiderium impediat, sed ut ostentatio. nis reprimat cupiditatem. Haec enim cum instat animum, dc ad externa trahit, eoque redigit ut ad vulgi opinionem non suoiudicio vitam instituat: tum ea opinione vulgi contentum ad veram scientiam contendere non sinit. Recte autem non dixit, Nihil videare,scire: se Ne videri velis scire aliquid, Nam existimatio de nobis,non est nostra, nec in potestate nostra sita: velle aut,nostrum est opus. Quoniam igitur saepe aliquibus aliquid videmur, etiam inulti: tum ipse, Tibi,inquit, diffide. Id enim adii meto est, ne quis populari se cesiuiae submittat, eave contentus discendo exercendoq; se longius no Frogrediatur. Sibi aute non multu placere nec magnifice de sese sentire, ad eos qui erudiuntur pertinere constat. Nam ei qui scientiae copos de seipso tuto ci