장음표시 사용
91쪽
vere iudicare potest, non opus est sibi ipsi dissidere.
Opinio porro in animis exsistit, non scientiae tantum, sed & modestiae, aut iustitiae,aut sortitudinis, aut prudentiae, aut cuiuscunque virtutis aut ciuilis facultatis, aut dignitatis humana conditione superioris. Haec,5c id genus alia omnia, minuta particula Aliquis, complexus est,cum diceret: Ac tametsi ali- quis aliquibus videbere. Mox communem conclusionem subiicit tam his quae nunc, quam iis quae . antea dicta sunt, de rerum internarum cura, non esse facile tironi & voluntatem naturae consentanea tueri, di res externas appetere, siue pecuniam, siue gloriam. Voluntatis enim gubernatio, naturae consentanea, complectitur calum rerum, quarum in nobis sita est potestas, studium : & earum quanno iiii iuris non sunt, contem tionem. Contentio vero de rebus externis contrariu consectatur. Quare in utroq; elaborare tironi dissicile est. Caute autem non dixit, non posse fieri, sed non esse facile,ob rara ingenia & raros motus excellentium ingeniorum. Sed necesse est, inquit,unum viruin recte admini- strare volueris,prorsus negligere alterum.
SI in i istudes, ut liberi tui, uxor, amici, perpetus Diuani floreant: sultus es. Nam qua in tu potesate non sunt, ea in potestate tua esse vis, is aliena esse tua. Sic etiam, puerum peccare non vis, suia rus es. Id enim postulas ut vitium non sit vitium: sed
quiddam aliud. At si eo quod appetis, frusrari non mis, hoc quidem potes.
bis jista Studio digna sunt, quae & rite confici possunt a b nam qui in rc bus irritis claborat, desipit & quae
92쪽
firmitatem de constantiam. Quis enim cordatus homo in rebus vilibus. vacillantibus dc studio indi .gnis,suum studium consumat. Tironem igitur a studio rerum externarum auocaturus, diuisione rerum nostri oc alieni arbitrii initio proposita: externa quae sint, aliena etiam esse declarat. Neque enim penes nos sunt aliena, ut demonstratum est. Qui igitur liberos, qui uxorem dc amicos vivere vult, aliquid vult & expetit eorum quae in nostra potestate sita non sunt : eaque de causa nostri arbitrii non est, eo potiri. Quarum enim rerum potestas nostra non est,ea plane consequi non possiimus: sed eorum est illa dare,quorum est potestas. Praeterea , res externae Mapte natura sunt viles, caducae, infirmae incertae. Mortalia enim,instante fato, mori nocesse est. Item, qui postulat ut famulus seipso inter- mri post dum sit melior id quod nobis saepe accidit,qui pec- iant. vise cata seruulorum aegre serimus) stultus est, cum ea uisini ipsis desideret, quae fieri nequeunt. Nec euim fieri potest, meliores. quin animus brutam iui partem in degenda vita sequens siquidem animi vitiu est, perperam agere vitiose agat. Necesse igitur est earum rerum studiosum,quae nec fieri possitiar,&alienae caducaeq; sunt. Sc facile amittuntur, frustrari iis, frustratumq; dolere dc plorare. si ergo frustrari nolumus: in rebus quae nostri sunt arbitrii, elaborandum erit. Nostri
autem arbitrii est,ea expetere,quae secundum naturam nobis conueniunt. In eo igitur,&non in rebus externis studium nostrum consumamus.
C Vi mi με is s. qui ea qua ille vult, aut nora
vult, potestatem habet velo eruandi, velor rundi. Quisquis igitur liber esse volet, neque cupiat q-cqu-m,neg auersetur, eorum qua penes alius M. Sin minus, seruire necesse erit.
Et hoc rcrum externarum criminationem conti-
93쪽
nuram ser- net, & animorum ad eas propensionis, ob quam
uitute εν- non modo si ustiati iis quae appetimus, dc oppressi uiui, qui res iis quae declinamus, dolem ii, & ploramus: sedet- externas δε- iam serui re, nec uni solum, sed multis, interdum siderant. etiam acerbis dominis cogimur Colosque enim, inquit, herus Jc dominus est is, qui potestatem habet ea quae ille vuli,& desidera aut con rerendi a ut auferendi. Na mi is qui nostra desidcria explere ponsunt, nos summittimus. paremus, seruilem in o. dum ministramus, ut nobis morem gerant. Eriis qui ea quae habemus, eripere possunt, cum timore adulamur: tremimus, de demulcemus ciam ut dominum, qu ea quae nos declinamus nobis infe trerotest, ne inserat: A qui eripere potest, me eripiat. Constat aute & extema de nobis aliena esse ea qu6rum alii pomi item babent vel eonserendi, cl au serendi. Nostrarum enim rei u no , domini sumus,
di in nostra potestate i lae sunt. Quod si bonum est libertas: si liberi non autem seriti tae volumus . nec appetamus quicquam quod penes alios est, eadem que non declinemus. Alioqui multifariam seruire
necesse erit .vi res desideratas di conscciliamur δc retineamus : vi dcclinem hi, res fugiendas, nec in eas incidamus. Vide auteria, ut qua uis in re binos dominos habeamus: alterii intus, alterum soris. Brutus enim appetitus ratione commota hoc est, nobi sipsis, quoium natura pendet a ratione,&capta, iam M, ster una cum illa seruit externo domino: Vt non modo
ryWi, serii sed seritorum scrui simus. Ac alii quidem serui salieni in somnis ab helis suis discedunt, & aliquid
vacationis ab eis impetrant. Nos vero etiam in somnis petulantibus, iniuriis, & monstrosis edicti sim mitium istorum dominorum paremus: nec,Vbi iugum eorum subierimus, ullam vacationem habemus: sed alias factis, alias verbis, alias imaginibus &visis ab eis exagitamur. dcc quod peius est , cordatiores serui absurda heroum mandata inulti
exequuntur: nos vero dc laetamur, dc rationes com-
micimur, quibus ea vel consequamur, vel decinemus
94쪽
nemus quae illi imperant, niinqu.An sine damno de
M Em nte sic in vito esse versan iam . tanquam intonuiuia Si quid circumfredo ad te peruenerit, porrecta manu pariem msti se capito Fratei ii: Ne dolina. Non uni adis r Ne longe πρeritu extevdito, sed exspecta dum a te perlatum fuerit. Sic erga liberos, sic erga coniuge, sic erga in istratin, sic e ga diuit lassi asse diu fueris, altI a udo risum eris conuiuio deoru. At vero si ob ala etiam non acceperis, sed despexeris: non contima deortam modo, sed ct Imperii consors eris. Sic enim cu facerent Diogenes, Heraclitus, ct similes, merito diuini, ut eraat, ita icebantur.
Tironum ad res externas propensione multifariam refrenata: ne prorsus ab eis dehortari videatur, quaenam ex eis. & quomodo percipi edae sint, docet. Supra dixit, necessariis aut alioqui vitae utilibus rebus obiter esse utendum, admauem animo semper intento. Nunc vero monet,quae ex lias dentur, modeste esse accipienda: ut uxorem, libet os, principatum, diuitias, & id genus alia, sed appetitum ad ea non extendendum esse. Sed si data auferantur hoe enim verbum praeterire significat opinor) non esse
retinenda vir sed eorum ereptionem aegre non serendam. Sin nondum adsunt, ne appete eas, neque
totus in desideriis & visis istis esto, & tui ipsius de profectus tui oblitus. Atque etiam si data fuerint. ne laetabundus & auidus in illa totus incumbas: sed sobrie, modeste, & summis quod aiunt digitis
eas attingito, ut iisdc imperare, & ut oportet frui queas, supra eas eminens, &non demersus iniis. Conuentum autem hunc eorum qui eodem in loco a Deo tanquam conuiuatore congregantur, conuiuio comparat, in quo quisque sibi attributis epulis, μ qu/m i acongruenter appetitionibus suis si uatur, alius modeste,& pro natura sua,& ex sententia conuiuatoris:
95쪽
alius inepte & petulanter,iam sibi inutiliter, quin
contra voluntatem conuiuatoris. Quod si quid inquit, eorum quae vulgus maximi facit, datum non acceperis,sed despexeris, ut Crates & Diogenes fecerunt, qui rogatus ab Alexandro quid vellet
Recede,inquit,e sole: nam apricabatur. Itaque mi. ratus Alexander magnitudinem animi eius, optauit,si fieri posset,ut Diogenis similis euaderet. Sin
minus: ut maneret Alexander. Qui igitur,inquit,ea etiam cum dantur,non accipit,sed aspernatur,oc adram vitae excellentiam contendit, quae a generatione de ortu sciungitur, non com potor modo Deorii.
Compotores sed&collega in imperio evadit. Nam prouidentia O collua Deorum in ortu hominum curando, contuberna. Horum. les sibi facit eos, qui ex eorum sententia vitam de gunt. Si vero seiungantur, &super omnia emineant f Nam quod pro auctoritate imperat seiunctum est ab eo quod paret) haec eadem imitatores sui animos ad imperii societatem vocat. Nam tum in sublimi versantes, Vniuersitatem letu tanquam ab ea exemti&liberi,una administrant. Quare inquit ij qui haec despexerunt, Heraclitus & Diogenes,dia uini dierant,&iure appellabantur. Diuini . n. sunt,
qui secundum id quod in ipsis summum & seiunctuest a contagio corporis, aetate exigunt. Quod enim ab omni parte summum, diuinum est. Omnium enim rerum summum fastigium est Deus.
CVm eiulantem quempiam videris in luctu, siua perur profectos lio, siua rebω amissis: caue natevisum illud moueat, it existimes, versari eum in malis Ob extona: sed statim ipso tecum disi uiro. sth i' promtu, ut dic , Issum Uigit non casus illa alium enim non a uit sed concepta δε ea opinio
96쪽
Sicut in iis rebus externis quae expetendae videntur, non praeproperum esse, nec eas avide arripere oportet, reputantem cuiuscunq; sint modi, bonum nostrum in iis non esse collocatum: ita in iis etiam externis rebus, quae fugiendae videntur, constantem esse decet, quod nec mala nostra in rebus externis sita sint. Cum igitur ei utantem, inquit, aliquem videris, siue filio mortuo aut peregre agente, Hue re aliqua sua perdita: ne te visum id impellat, ut eum ob res externas in malis esse existimes. Neq; enim in rebus externis mala nostra sunt, sicut ne bona quidem . eur ergo iste plorans, tanquam malus sitis euentus, affligitur 3 Nec is enim sua natura talis est. Alioqui omnes affligeret eos quibus euenisset. Sicut id quod natura calet, omnes eos a quibus attingitur,calefacit. At vero Anaxagoras audito filii Maxa' sui obitu placido simul & magno animo: Noram, ras. inquit, me eum genuisse mortalem. Quid ergo a
fligit istum Z Quod opinatur sibi aliquid aceidisse
mali, id est quod eum aissisit. Opinio autem nostra est. Itaque verum malum eum asstigit: verum
id non in rebus externis positum est, sed in iis quarum potestas in nobis sita est, ut hoe illove modores aestimemus. Quid ergo Z vir bonus non aifici. Alis umtur eorum dolore qui affliguntur,dc improbata eo' flutilitari. rum opinione ipsos negligeti Nequaquam, sea linia. tempori seruiendum. quadantenus assentiendum illis, cum oratione dolorem prae se ferente: tum, si opus sit,una gemendo,idq; non simulate nec enim bonum virum decet simulatio θ sed illud gemendum est, tantam esse hominum imbecillitatem, ut istiusmodi res gemitu dignetur. Est autem animaduersione dignum, quatenus ista progredi affectio
debeat, ne eo veniatur, ut ipse etiam ex animo pro sui Asripter casum illum ingemistas. Neque enim opem ei in ta .m ferre iam poteris qui lamentatur: cui affectui me AH l . . deri qui vult, eum ut M aliquatenus ab eo affectu κ.-ν.tin
97쪽
retrahat, & aliquo modo eidem subseruiat oportet, ipsum in luxo collocatum. Neq; enim is qui omni,no in suo natu permans eiit, retrahet eum qui ab numine abripitur, nec si totus cum eo abripiatur. Qui enim rebus humanis plane cxemtus est, cum immisericors videatur, nihil valet apud eum qui angitur. E i vero qui eodem assectu vincitur: ipsi eonsolatione cst opus.
aliud nisi sena 8 Aut ludere disce,
Prius conuiuio vitam hanc.' externarum rerum V sum corus aravit :& qui cas larguur Deum, conui. Datoli, qui liberum nobis iccc it c blata vel accipere vel repudiare eaque de causa nostram appetitionem instat paedagogi insorma uir, ac docuit, quemadmodum res externae tam praesentes, quam piae teritae& suturae sint amplectendae. Nam in conuiuiis suo quisque arbitratu vel abstinet appositis. vel fruitur. Nunc eandem scenae similem facit, dc eos qui in ea versantur ut fabulae actorcs. Deum vero ut aedilem & magistrum dc scribit: in qua eam peis nam quae assignetur vel accipere vel repudiare, non sit nostrum. Omnino enim necesse est eam accipere, qualia multa sunt quae a fato dependent. Et si enim penes nos est, aspernari diuitias: paupertatem tamen aut morbum vitare, non omnino penes nos est. Etsi nobis licet non esse dominis aut magistratibus: at quo minus sei utamus aut pareamus,
non est nostri iuris. Quare in his nostri albitrii est usus, di bonum aut malum nostrum quod ad hoc
98쪽
attinet, non in accipiendo, aut non aecipiendo, ut ante dictum est, sed in appetitu dc usu est latum : qui nostri iuris est, ut ea vel bene vel male tractemus. Nam bene morbum aut paupertatem ferre dc iis utiquae vel ultro vel coactus acceperis, in tua potestate
est : vi&in scena, ubi singulis histrionibus aptam fabul personam imponere,siue regis, siue serui, siue in fani, qualis est Oi estis, eius est qui fabulam edit, quique tam perionarum quae in ea sunt, quam histrionum ingenia perspecta habet. Sed impositam personam belle repraesentare designati hi stilonis erit. Quare saepe seruus, aut mendicus, aut furiosus probatur in fabula: diues autem,aut imperator,aut rex improbatur, cum illi datam personam belle exprimunt, hi vero suam male, prout utrique in eo ela- horarunt. Sic etiam fit in vita. Quot enim regibus, diuitibus, robustis, seruus pauper dcclaudus Epictotus,tam a chorago&magistro Deo, quam ab huius
Vitae spectatoribus est praelatus, qui personam stibi περ impositam bene di ex magistri sentetia egit,& quod in ipso fuit, probe admini lirauit Z in quo bonum de malum hominis situm est, & id quod a cordatis hinminibus vel laudetur, vel vituperetur.
SI corum inausticatum crocitarit, ne te visum illud moμeat : sed ipse tecum diuidestatim, is die r hil istoris mihi protenditur,se aut corpusculo meo,
Aut recuti mea . aut existimationi, aut libris, aut uxo
ri. Mihi autem fausta omnia portenduntur,si ego v luero. Quicquid enim sorum acciderit, ex eo peneamo in,fructum ut capiam.
Caput hoc, mea quidem opinione, si praepositum superiori suisset , suum locum tenuisset, post ici quod praecedit, cuius initium est: Cum eiulantem quempiam videris in luctu. Nam ibi cum dixisset, F
99쪽
non assici oportere eorum dolore qui ob externae alicuius rei iacturam in malo sibi esse videantur: Neque assentim, talem in maloisse. Si quidem n fri boni di mali vis ac summa in iis sit, quae in no sua potestate sita sunt. Nunc, siue augurium, siue omen, siue diuinatio mali aliquid portendere tibi videatur: ne sic quidem, inquit, assentiaris: sed sopolitis corporeis & externis rebus cogites, bonum di malum tuum penes te esse. Si igitur ipse in malo esse nolueris, ista quae portenduntur mala, non tibi portendcntur, sed aut corpori tuo, aut iam ae, aut inpibus, aut liberis, aut uxori. Tibi vero pro eraomnia significantur, si ipse vis, quia penes te est bonum&malum tuum. Atque adeo fieri potest, ut mala quae videntur in rebus externis, tibi prosint: di tanto magis prosint: quanto maiora videntur, si recte ea tiactaris. Atqui si ea tua mala essent, noce Tent, non iuuarent. Quoniam igitur ijs dc iuuari otes, nec tibi quicquam accidet mali nisi ipse veis: etiam ea quae pollendi mala videntur, si volueris, non tua mala erunt, sed eorum alicuius quae extra te & a te seiuncta sunt.
quod vincere tui arbitrii non ev.
Quod dixit, nihil tibi portendi mali.nisi ipse volueris, ut in tua potestate sit, non esse in malo: eius subobscure,ut opinor, his verbis causam & rationε
affert. Nam penes te est, nunquam cum externis rebus congredi dccertare, siue appetendo sue declinando: in quibus aliquando vinci necesse est, aut frustratum rebus desideratis, aut circumuentum declinatis: penes te est in ijs solis versari, quibus ne unquam si ustrere siue appetendo siue declinando,
tui est arbitrii. Id vero non aliud est, quam si dixi se
100쪽
set: ut nunquam succumbas, sed perpetuo sis inuictus, penes te esse. Quod si hosiillud etiam penes te est dubio procul, ne unquam sis in malo. Nam qui in malo est, a malo vincitur. Sin penes te est ne unquam in malum incidas: illud etiam penes te erit, ne quid unquam tibi mali portendatur. Recte igitur dictum, Nihil tibi portendi mali nisi ipse velis:
hoc est, nisi in certamen descendas, cuius victoria penes te non sit: hoc est, nisi in rebus externis bonum tuum & malum tuum collocaris.
I quem igitur aximiis honoribuου affectum, ut amo pia palsate praditum, aut alioquiforentem -- deris: vide ne quando beatum illum pradices, visorum impetum secutus. Nam si in re no apotes risubiectis vis tranquillitatis confiterit, nec inuidia nec amulatis locum habebit : tus ipse non Imperator, non Senator, non Consul esse voles sed liber. Ad eam
utem rem via unica ea, eorum qua in potestata n Aranonsunt contemtio.
Cum inuictum esse dixisset eum qui nullum de
rebus alienis certamen susciperet, exem pia vero e rum quibus hae prospere euenisse videntur,& aemu latio aduersus eos di inuidia vel in primis eo attrahunt : compendio demonstrat, eorum neminem
qui bonum humanum quaerunt,unquam inuidere aut aemulari. Nam si bonum humanum in rebus nostrae potestati subiectis situm est: qui vero populari honore, potentia, gloria praecellunt, nihil e rum habent, quae in nostra potestare sita sunt: huiusmodi homines, ne bonum quidem habere homini conueniens constat. Quid ergo loci aduersus istos habeat inuidia aut aemulatio Θ Nam&inuidia Inuidia. dolor est, ob alienum bonum ortus: & aemulatio Amulatio. seruor quidam voluntatis exaequandi se cum eo