Examen thesium theologicarum Iacobi Capelli quas inscripsit de controversijs quae foederatum Belgium vexant & satiusne fuerit tolerari sententiam Arminij, quam damnari. Aucthore Minutio Aquilovicano Friesio

141쪽

i nurer se sua sensa , moia Diis ali deferendo ii ipsis uuinque capitum dogmate frofes

sionem edidissenti Posito quod verum esset, haec in Synodo Delphensi acta esses: Quis

candorem in Remonstrantibus desideret, quando haec obtulemnes Profitentur se habere Considerationes profitentur, se eas aperturos omnes Ingulas , sed ea lege, ne ipsis hoc fraudi sit, aut damno cedat. Potuissent jure suo liqc non offerres, quia Decreto ordinum jussi erant Considerationes suas non aperire, sed 'bsignatas ad ipsos mittere; S rationes erant alioquin etia gra-Ves,qua jam paulo ante indicavimus,cur id non offerrent. Quando itaque, non obstante istoDecretori sepositis ta justis rationibus, nihilominus profitentur, se fratribus suis velle Considerationes suas omnes pandere,

si modo profiteri velint,ipsis fraudi hoc nofuturum alioquin posseis malle jure suo

uti, quomodo violati candoris postulantur3

At hi quae inquit Capellus, uuis ungi pius plasfratres, in SInia legitima congregatos, sussit ita computare, i que leges hujusmodi praescriberae Re hondeo, i. dum hoc quaerit Capellus, ostendit, quam sit ignarus rerum

earum, de quibus agit. Non erat synodus, .in qua haec agebantur : Conventus tantum a particularis trium Remonstrantium ex

142쪽

una parte, trium Contra-Remonstrantium ex altera parte, qui de consilio Comitis Guillelmi consenserant inter se,ut simul

convenirent dispicerent, an Concordiae pacis viam reperire possent a CO HVentus erat, in quo ipsi Contra-Remonstrantes, ut Acta ipsorum testantur, stipulabantur, ut ageretur, quicquid ageretur, tanquam

inter particulares , absque ullo Ecclesiarumptaejudicio. Sed posito etiam , quod justa ac legitimaSynodus fuisset, in qua hςc Achasunt, tum certe nihilominus fateatur, necesse est, Capellus, eos, qui ita, ut Capellus ait,

respondebant, fuisse ejusdem Synodi mem-bxa, qui jus suffragi habebant, uti caeteri. At quis, inquam, quaesivit, utrum ijs, quibus suffragi, jus est in libera Synodo, liceat pro jure suo loqui compellare Collegas tuos An pietati repugnat, ut quis pro caussa sua respondeat ac petat, quod sibi utile acconsultu videtur An qui compellat eos, qui non plus juris in ipsu habent, quam ipse in illos, illegitime eos compellat, aut leges ij pr scribit Contrariu major jure quaeri posseti. Quis unqua pius pios fratres cogere voluit ad faciendum id,quod supremus Magistratus fieri vetat,quod contrarum ne quitate est, quod ad Veritatis pr judiciu facit, ad ipsorum oppressionem directe tendit

143쪽

sed particularis tantlim iste,uti diximus, fuit Conventus, sex in universum Ministrorum; quidem hoc fine institutus, ut super Controversijs jam motis toto orbe notis, ratio aliqua pacis concordiaeque iniretur. Quando autem id unum candide& seri ut ageretur expectabant Remonstrantes; praeter omnem eorum expectationem , sex alia Religionis Capita in scenam producta fuere a Contra-Remonstrantinus , paeneque tricenae ad ea de novo cuia Quaestiones, ad quas non modo tres illos, qui aderant, sed, reliquos omnes in universum Remonstrantes respondere, ex animi sententia, jusserunt, ut se ab omni licte-rodoriae, circa illa Capita, suspicione purgarent et qua , tanquam talici animorum PROTHERAPEIA, praemissa , tum demum dispici voluere, An& Quomodo C mmo da aliqua pacis via, circa Disputationes, jam ad quinque notosArticulos motas, pietano utrimque consensu, inveniri posset. i tellexerunt protinus Remonstrantes , hac agendi ratione, sub specioso praetextu, pro concordia tantopere desiderata , novarum litium sementem insidiose quaeri,in noxam coeussae suae visumque ipsis maxime praeposterum, ut occasio movendis novis altercationibus captaretur, antequam eae, quae jam

144쪽

motae, vel compositae forent, vel saltem de earum momento inter partes convenisset; ideoque gravati sunt ipsorum postulatis hac in re obsequi. Veruntamen, ne vel in speciem amabili concordiar,deessent, receperunt se& homodoxos omnes ad Quaestiones, de novo propositas , ingenu'respon lsuros, modo tres illi, qui Contr Remon istrantium nomine Caelui interessent, pro se quisque antecedenter declararent, se Sen lientiam Remonstrantium super quinque dictis Articulis pro ejusmodi haberes, quae

neminem Sacrosaneho Ministerio indignum redderet: si enim secus statuerent, non Videre se, quorsum serviturae essent Responsiones suae ad tot novas Quaestiones et quia, etiamsi ex quaerentium voto eas formarent; nihilominus tamen propter solam dissensionem circa Controversias antehac motas

praeconio Euangelij indigni habendi essent. Iudicent pii Lectorei, judicet universus Orbis Christianus , an hoc sit legem Fratribus praescribere,quemadmodum a Capello

qualificatur. Caeterum , Contra-Remonstrantibus detrectantibus id, quod postulabatur, profiteri, Remonstrantes Quaestiones quidem illas novas se cum homodoxis suis communicaturos receperunci. sed Inter dicto Illustrium ordinum interveniente ad Io eas

145쪽

eas respondere vetiti sunt, videntium nismirum id agi, ut Considerationes Remonstrantium , hactenus apud ipsos ab ipsis pressae, ante tempus in lucem protrahere tur, unde necessario novarum litium densissimum agmen brevi exoriturum esset. Attamen,inquiet fortasse Capellus, istas Considerationes non reservabant sibi, sed occulte eas interim diffeminabant. At hic cardo versabatur. Hoc erat, quod probandum esse dicebant Remonstrantes : Non petendam ex domo rei accusationem, non extorquenda, quae pacis caussci silere ipsos jusserant Ordines, 'uae ad publicam cem usque ad Synodi tempus sileri tutius erat, quam proferri: In praevaricatores animadvertendum, sequendam formam usitatam Laccusandos delinquentes , censura notandos, suspendendos, ex thorandos,

excommunicandos, prout re mereretur.

Semper enim id juris habitum apud nos in caussa eligionis isti recte Patronus ille

vere magnus' rerum Patri peritissimus ait, aeeusatisne, non inquisetione grassanduae. Verumenimvero hoc Axioma Iuris, omni exceptione majusvi consuetudine loci roboratum, non movet Capellum.

id quid em, inquit,' Musae simhis amice se Inquisitionesis asto. At utrumque hic de

erat:

146쪽

erat nec amice fiebant, nec justae erant. Ut amice factas ostendat Capellus: In sangu πω, inq'dt,in rem non grassabam Delphe fi γηο ,nec adhibebat comminationes netam

tomenta.Pulalire Ergo amice agit cum Capello, qui eum non interficit , aut in necem ejus non grassaturi, vel equuleo eum non

adhibet. Quod si Capello id est amice agere, periculosa est amicitia, quae cum illo contrahitur. Crederet enim se amiciti dura Omnia integra atque inviolata servare, si 1 singuine a caede Mequuleo tantum abstineret. Sed retorqueo Argumentum,cum in sanguinem, in necem aliorum non grassarentur Remonstrantes , cur non illos etiam

amice pro jure suo respondisse leti, ite, quod petierunt,credit Capellus Deinde, unde constat Capello, Synodum illam , id

est, plerosque vel Ante signanos adversarios Remonstrantium , qui in Synodo illa aderant,non dico I comminationibus abstinuisse quis enim contrariu nescit iSed in necenti in sanguine eorum grassatos non esse, quantum in ipsis erati Ego no opto, ut vadimoniu istius rei apud Deu obeat Capellus. Nota sunt axiomata,dicta ac facta pluriu,quq

sanguine Uzvitia no abhorrent. Et si non tam vis quὶm zelus iraetextus ijs defuisset novit Deus,quorsum consilia quorunda fuissent

147쪽

fuissent evasura quorum major Propositio habet, tacere, imo laudabile esse,in haeri licos pertinaces, quos vocant,& qui pacem publicam turbant, gladio animadvertere, illis facile esse subsumere Minorem , underum repente sanguinaria sequatur conclu-o, quis non videto Multi certe , ubi isti homines rerum potitintur , magno suo damno id experti iunt. Calet adhuc foci multis in locis, ubi ex praescripto eorum sententia lata fuit Rubet etiamnum sententia Synodi Dordracenae, sanguine injurijs optimorum civium scripta,& rubebit amplius, si voti sui compotes fiant Diotrephesisti , quod Deus avertat. - mens sit Capello, Deus novit. Certe , si quid colligere licet ex verbis ipsius D. V orstite.

m. Sententiam eodem attamento scriptis.

set , quo Draco leges suas, aut eum ipsum argumento fasciculis , cum Calvino praeceptore suo, confutasset. Ita enim de eo loquitur, ut jam Minor Propositio ab eo adlumta sit, tanquam certa, hqc Videlicet,

Multas easque perniciosissima haereses malimois si me disseremavit, quae in Conclusionem

sanguinis desinat necesse est. Atqui νηοdus upiebat animo fratrem auis

Hisquesera m agia Atqui Cain etiam Abelis frater erat, , ut ait ille, fratrum quoque

148쪽

gratis,ara esL 2. Si cupiebat secum agi fraterno animo, aequum erat, ut ipsa eodem animo ageret At eodem animo egit. Unde id scit Capellus Verbis eorum credendum est. Atqui quaero Cum Arminius de ejus sectatores, quos vocat, semper protestati sint , sese cum ipsis animo candido ac fraterno agere , quid est, quod Capellum

movet, ut credat , eos nihilominus veteratorio animo omnia egisse Actiones, inquit, aliud tesantviri Vide ergo horum Actiones judica Si fraterno animo agebant, cur tam amarulentas de ij suspiciones sine caussa fovebant: Cur tam diris modis retam varijs illos vexabant Mamigebantὶ Cur innocentibus atque invitis tot gemitus , tot suspiria quotidie expectorabanta Cur eos hostes declarabant, indicta caussa Mur ab ijs conjuratione facta, secedebanta Cur Ecclesias suas hortabantur, ut cum ijs commune nihil haberent Cur plebem promiscuam Tribuniiij suis Concionibus libellis famosis concitabant in capita eOriam Cur pacem offerentibus recusabanta Cur eos adeo aversabantur , ut ne quidem cum illis communes ad Deum preces fundere dignarentura An hae Actiones sunt fraternae Sed ita fit Quos impense amamus, gorum vitia, tantum abest ut videa-

149쪽

mus,ut ea vi rutes putemus quos odimus, ab ijs nihil recte fieri credimus,lmo eorum rect facta pro vitiis enormibus rePutamus: Tantum valet, quo animo atque astectu aliquid videamuS.

Sedeaussae in it, erantiastillimo Biadissensionem suam, quam saltem in quatuor Ar

ticussi profitebantur. hactenus malios annos disi utaverant. Atqui posito, quod id verumst, idcirco injustae erant. Si enim dissimulaverant, quid inquisitione opus erat Annon erant liber eorum conscientiaea Videat Capellus, quid dicat Thes. x x x Io. Disputat posterioris , In eonseientia non inquirant Dorisaeenti An non pacis studiosi erant, quod ea quihabebant, sibi solis habebant, Wintra animum suum conservabantu Cui nocere, cui obesse poterant ea, ρος premebant apud se, manentes interim in terminis Formularu quae recepiperant Atqui, inquiet Capellus , occulte ea disIeminabant: Atqui, inquam ego , id ipsum,

quod occulte ea disseminabant , aut notum erat, aut non Si notum erat, jam sane occultum id amplius non erat;quid ergo opus erat inquisitione Accusandi erant tanquam cuteς manifesti idque eo magis, quia is se heri negabant, cum ipsis id objiciebatur, probari sibi cupiebant. Si non erat

notumi

150쪽

343.

notum, quomodo scit tamen Capellus, eos

id fecisse Sed obabis erat, nondum res totam fiam di mutilionem exuisse,sedforte plura major

que premere. Probabile non susticiebat ad novam inquisitionem instituendam ; suspicaci animo raro desunt probabilia. Probae necessariae esse debent, non probabiles. 2.Sed& nullo modo id erat probabile, quia expresse negabant , alia se habere, prieter Considerationes quasdam , qua jam obsignatas miserat quisque pro se,prout eas privatim apud si conceperat. Quid restabat Suspicioni nunquam satisfit , imaginatur sibi difficultatum montes, ubi omnia

sunt plana.

a. id bat Soeno , quam mustu modus verent orsio. Neque hac ulla justa caussa:

etiamsi id verum esset. Cur enim favere non poterant Vorstio, homini erudito, homini pio, obnixe oranti, ut benigne audiretur, obtestanti, injuriam sibi fieri, parato promto ad rationes dandum pro innocentia sua An non poterant favere Vor-stio , e errores ipsius, si quos habebat, odiss. Quid An aegre ferebant istimor tales , quod eum cane pejus dc angue non odissenta Quod in caput ejus non concitarent Proceres &plebem quod crucifige,