장음표시 사용
171쪽
admodum levibus , sed de hs , qui versam
tur circa veritatem , quae utilis est, aut utilis saltem esse creditur ad verum Dei Christique cultum recte exercendum, ad spem aeternae salutis in animis nostris fovendam. Esto At nec circa hoc Caput difficultas
tanta erat movenda. Statuendum ante omnia, tanquam indubium, erat, olerantiam eortim, qui circa utilia ista errant , sive
seductores sint, sive sedc chi, per se licitam esse. Salvis enim necessari, omnibus , nullius hominis salus in periculum adductu
tur. Deinde , quia tamen error omnis fie-cundus est,is , ut ut parvus in principio, magnos tamen errores de se non raro pareis re solet, prudentia tantuni opus esse dicenis dum fuerat , ut necessariorum omnium veritati bene caveatur, ne occasione erroris
tolerati labefactari unquam possit, aut de trimentum aliquod pati. Hoc ubi factum metit, periculum contagionis cessabit, e ror paulatim sponte sua evanescet, innimorum concoidia manebit sarta tecta Alus sevelioribus molitionibus irritatur mali atrocitas, non sanatur Sola pro necessarijs
sollicitudo secit, ut saluti singulorum, omissium paci ac libertati simul consilli possit, sivi enim vix potest, quin ij, qui in nec usiarba consentiunt, si mod4 vhi horii
172쪽
sint, quod semper praesumendum est , nisi
contrinium appareat, in caeteris rebus omnibus, in quibus dissentiunt, terminos moderata reperiant, intra quos lubentes
volentesque compingi se sinant boni publici caussa. Affectiis dominentur necesse est, ubi turbatur ob alia , urun quae praecise necessaria sunt. urbatur autem rum, cum quieti externae adeo consulitur, ut iabertati omni, etiam in rebus non necessaqrijs, pessulum obdamus: aut contra, cum
libertati in universum ita indulgetur, ut nullis aequis moderat1sque conditionibus cam fraenari patiamur in rebus non praecise necessarijs Soli caritatis S prudentiae defectui tribuenditia est,cu pax non colitur;
ubi opinionum divortia circa res non ne
cessarias nata sunt Quis enim, si modo pius sit, non ad quassibet paene condiciones, conservandae pacis gratia , adduci se patietur, si credat, non praecis necessi rium esse , ut doceatur id , in quo ab aliis dissentit interim videat, libertati suae vim nullam fieria ae aut improbus, aut perversus sit necesse est, quisquis ad quas libet leges adduci se non patitur. Haec
paulo prolixius dicenda putavi,quia video,
Capellum in ea esse opinione , ut liberi tem dissentiendi aut diversa docendi omne
173쪽
166. ex Eccles a proscriptam velit, idque eas in lum de causia, ut externa taurum tranquillitas lax in Ecclesia non turbetur e deruia id unum agit, ut externae quieti Eccleae quovis modo consulat hinc est quod tam solicite tam operose de modo tolerandi errantes, sive dissentientes, hic laboret, tanquam si scopus Chrisianorum uniscus esse debeat, curare ut externe quovis modo bene ac tranquill habeat Ecclesia. In quo vehementer non eum tantum,sed&multos Christianorum errare crediderinti Pax vera nulla est,qu animorum consoci tione non constat. Itaque sic paci publicae consulendum est,ut libet rati dubitae vis non fiat. Quin ἐκ ratio docet,lum demum optis me ac tutissime consuli communi paci atque animorum concoidiae , cum libertati suus conceditur locus, solis prudentiae 4ariis talis cancellis circumscriptus. Ubi libertas circa non necessaria omnino pellitur, ibi viget Tyrannis, ibi animorum vincula disis solvuntur, ibi suspicionum , odiorum, machinationum plena sunt omnia, iro concordia vera non nisi larva atque hypocrisis Dacis ac concordiae externae colitur. Violenta enim sunt media paene omnia , quae eum in finem adhibentur: Violentia autem omnis generat odia quisquid enim exprimitur
174쪽
mitur grave est unde fieri non potest , ut pax ista duret: malus enim diuturnitatis custos est metus, multo pejor odium , imprimis quod premitur. Haec si Capellus accurate expendisset, non tam operose ad quaestionem utramque 1 se propositam respondisset. Duo tantam dixisset, Tolerantiam in rebus,quae praecise necessariae non sunt,postularivi cocedi jure posse dixisset,siveDoctoi, sive Discipulus fit, qui ea postulat, aut cui ea conceditur. Deinde prudentii caritati cettera omnia detulisset. Istarum enim duaru virtutum ope facile est viam reperire mediam, qua libertati& paci simul consulatur,& confusio omnis atq; offensio vitetur. Non ivisset per tot ambaues, per tot distin-ehiones;non tot cautioniblaot conditionibus se, rem totam intricasset. Sed alia ipsi mens est; ut externam pacemin Ecclesia reperiat,tanquam unicum fere bonum suu libertate dimentiendi nulla in ea locu habere vult, nisi eam,qus intra anima Sc conscientia cujusq; propriam manet aeterno silentio,
vero hoc obtineri nequeat,tum conniVendum ad tem pus , habendam esse rationem qualitatis quantitatis personarum, ne aut immature,
175쪽
periculo ac damo desiderat illius quietis tranquillitatis externae. En haec est Theologia Capelli circa Tolerantiam eo- mn, qui errare ipsi aut Ecclesiae ipsius videntur in rebus non necessarijs ad lalutem. Et huic convenit etiam Ecclesiarum ipsius praxis Neminem dissentientem in ullo vel minimo Confessionis ipsorum articulo ferunt, si modo tutd eum punire positar: alioquin serviunt tempori siscenae in Octore ver, ut Pastore non modδ non ferunt dissensionis professionem, sed ne quidem dissensionis cogitationem. Si enim dissentire tantum suspicentur , sive quia
phrasibus istis non utitur, quibus ipsi uti
consueverunt, sive qui argumentis quibusdam non utitur, quae ipsis usitata sunt, sive quia cum singulari zelo bonorum operum necessitaten urget, continu&Quaestionibus, examinibus, obtrectationibus ei imminent, ut, quam libenter ipse celatam voluisset, dissensionem extorqueant, vel si tergiversetur, ut Veluti proditorem , qui per cuniculos suffodit veritatem , obruant:
Nec eruditionis, nec pietatis , nec meritorum ipsius ratio habetur quieti consulendum est omne id , unde quies turbari aliquo modo potest, protinus in therba opprimendum est: Nemini parcendum, Tros
176쪽
Rutilusve stat Pax Ecclesiae externa suis prema lex esto. Si operessus pareat, benὸ quidem gratia forte illi fiet, sed ea lege, ut seipsum libertate omni exuat: silentio
aeterno mancipet Si non pareat, eo quod
rationibus se convinci non sentiat, aut alijs de caussis, tanquam in contumace animadvertitur. Si turbare pergat , ut tanquam inperturbatorem pacis quietis ipsorum nimadvertatur gladio, fasciculis , laqueo, vel carcere , operam dant. Atque ita quidem Reformati nostri Doctores suae carnali quieti ac veritati, uti credunt, consulunt.
Excusabilius, si Sententiae eorum, a quibus discesserunt subscriberent,id est, si crederent cum Pontificijs , Ecclesiam in eo,
quod semel definivit, errare non posse, aut Reformationem suam tam exactam absolutamque esse , ut in ea nihil unquam desiderari possit Sed cum contrarium prorsus se credere profiteatitur, equidem non modo male in eo facere, sed longe Pontificijs deteriores esse censendi sunt, qui in omnibus ijs, quae expresse ab Ecelesia definita
non sunt, libertatem concedunt sane liberrimam , nullo pacis aut concordiae suae da
177쪽
abiret Capellus , docent id hodie proh dolori 'eformati, &cum iis Capellus ipse Notae sunt humiles ac supplices ip&rum voces , Libelliri Remonstrantiae non unae , cum adhuc sub jugo Hispanorum MPontifici)s gemerent, ut Tolerantia ipsis concederetia, si non in eadem communio ne, saltem in eadem Republica; Nec sufficiebat tolerantia libetae ac piivatae dissensionis,aut quae intra parietes domus claudebatur, Toletantia apertae ac publics profes- sonis postulabatili, quia sine ea libertatem conscientiae sus alv m esse posse negabant. Et in Gallia nota est ipsorum orati, cum res suas laborare vident, cum vel gratia vel auxilio regio opus habent. Conscientiae professionis libertas , prima&4hima paene vox est At ubi ipsi rerum potiuntur, ubi viles nacti sunt, ibi statim cum fortuna mutatur ipsorum animus , tanto in alios ferocior , quanto antea Nisus fuerat humilior Soli dominari volunt liberi te conscienti: tum se concedere dicunt, cum coiiscientiam cuique liberam relinquunt, privatim cuique familiam suam instruere permittunt. Alia libertatem spon
178쪽
te sua nulli sedis concedunt. A quibus a te obiaxissime tolerari petierant, eos pellunt omnium primos. Si quibus libertatem concedant,fd non nis inviti faciunt,&majoris mali metu quin et legibus aded duris, ut, si eae ipsis antea positae fuissent , sub tyrannide gravissima se vivere clamaturi fuissent. Testis est una sola Geneva, ne plura alia nunc loca allege,sed inGallia sola subsistam Nulli sectae in ista urbe morari,imo nulli mortali istic domicilium figere licet,
nisi qui eandem cum caeteris Religionem profitetur, idq; eorundem sacrorum communione testatum facit.Reliquionines, ve luti profanivi anathemate devoti Cananas, Hitthaei,& Iebuisi exesse jubentur. Et ex ista urbe, veluti ex equo quodam Trojanoa. prodierunt plerique moriae isti, eorumque Axiomata. Et hinc ide in omnibus genius, idem omnes simul aidor agit, qui statim &ubiq; se prodit,ubi reru summa penes ipsos est.Quam haec sit deplorada simul ac detestanda agendi ratio, miru est eos no Videre. Nimirum,ne quid gravius dicam, dignos se reddunt qui eodem modo ubique locorum ab alijs tractentur, indignos, Quorum querelae audiantur,aut quoium suppIicationibus fides habeatur,juxta Regulam , isod
179쪽
eos haec ita interpretaturos spero, quasi ego alios in capita eorum concitem a 4 metantiim facinus: Non invideo illissavorem Helictitatem mundi totius rarium opto, ne ipsi eam invideant alijs, imb ne eam invideant sibi ipsis. Si tolerari velint ab aliis,
ostendant saltem, se alios tolerare paratos
esse ijsdem legibus , quas ab iiij, ibi ferii
postulant. Quid aequius Si nolint; certe exemplo suo armant atque incitant alios contra seipsos , Neque vero hic excipere jure possunt , se ipsam Veritatem docere, caeteros autem alios errare. In quoenim aD serendo, quod Velitatem doceani, fatentur ipsi fieri posse, ut errent: Aut si id non fateantur, quis est, qui sibi non persuadet, se rion errare ZNemo studio errMe vult. Imo sunt, qui affirmant, se in eo dicendo errare non posse. Sed videamus , quid moveat Capellum , ut viam hanc sibi inoundam
n sunt, inquit , facienda mala, ut inde
eveniam bona. Atqui, inquAm ego, tolerare errantem Ut errorem, qui in se tolerabilis est, malum non est. Im,contra, non Velle tolerare errorem tolerabilem, id deismum vere malum est,in dominatum ac tyrannidem sapit. Deinde, tolerare malum non est facere malum Toleratur enim ma-
180쪽
r73.lum, cui tamen conti adicitur, quod reprehenditur lvi laxatui: Non enim probat errorem, qui errantem tolerat, sed redarguit; ita tamen, ut propter errorem istum
errantem non damnet , aut eum caetu suo
indignum non judicet. Nunquam tamen, inquit, reneordia eum Misminibin quaeri debet Veritatis divinae dioendis.
Recte, cum necessariae Veritatis dispendio quaeri non debet concordia Concordiae enim utilitas nulla parte aequat necessariae Veritatis damnum Veritas necessaria tanti nobis esse debet, ut malimus amore mortalium omnium, quam illa una, carere et Salus enim aeterna omnibus bonis praeponderat. Attamen. I. dispendium non patitur
Veritas necessaria. Cum toleratur error ch-ca non necessariam Veritatem. . ne quidem dispendium patitur Veritas non necessaria, cum tolexatur is, qui circa istam Veritatem errat : manet enim Veritas, quae antea erat, manet libet a iiIius professio manet libellas contradicendi er- Tori, eumque confutandi, salva animorum concordia dissensio non adimit suum Veritati pretium aut decus, Denique . . Quid obstat, quo minus concordia quaeri possit aliquando cum dispendio veritatis non necessatia: Fieri enim potest , ut ex