장음표시 사용
201쪽
ue proinde,falsas esse omnes sectas ipsi oppositas; inter Religiones autem Christianas, lam Catholicam Romanam elle veram Christi Ecclesiam,
Omnes autem haereticorum sectas esse Synagogas Sathanae, inerram ad aeternam mortem viam.
Hac de re duplicem dis utationem dictavi in hac schola Salmanticensi in tractatu electarum disputationum de Fide in cursu Theologico anni II 8 I. alteram,in qua probavi Religionem Christianam non solum este evidenter credibilem , sed
etiam evidenter veram evidentia in attestante, per principia extrinseca atque reflexa: alteram in
qua ostendi supposita fide in Chri luim, veritatem Religionis Catholicae Romanae non solum esse evidenter credibilem,sed etiam evidenter demonstrabilem. Ex his vero,quae talo calamo,&secundum scholae stylum, disputavi, pauca solvam, quae hic subiungam. Ex eo quod euἰdenssit Deum existere, prouidentiam hominum habere,necessuri tufertur,cxisere veram si' quam ligionem in mundo hanc non esse abam,qtiam Chrisianam, qui prae Ai- quis credibilis redditur.
202쪽
vltimus finis omnium, evidens est, ut passim dei non strant Philosophi, atque Theologi,inter quos Lessius in opusculo deProvidentia Numinis quindecim diliae idis rationibus id manifeste ollcndit.
Hoc autemNumen providentiam hominii habere, videns quoquc cst: chim enim stupidissimae etiam pecudes suorum foetuum cura gerant, Deu Optimus Maximus cognitione exquisitissima, pCicii a firmissima,& voluntate optima praeditus, cura ho- Uinum , quos ad imaginem,& imilitudinem suam
Creavit,praetermittere o potuit.Vnde S.IOb cap. 36.V. I . hanc providentiam ex munere creatoris
ut rem manifestam deducit: Em, inquit,co sti uis aliam luper terram Mut quem posuit super strbem,
eblita erit; ego tamAtibi obliviscar tui. Vnde in rea Pentin j periculis naturae, quodam instinctu absque deliberatione, omnesi homines ad Deum recurrunt,eiusque opem implorant: Deus succurre,o Deus 'diuva me, Deus imiserere. 27 Evi ens quoque est, Deum hornines creanst, ut pliam cognoscant, antent, colant Homo reatus in cuit. Angustinus,est jummtim lonum se telligercioni sisten in aris, amando possidiret,s in condosi ueretur. Hinc Paustri a xim Ril; njznsibus loqtiens, eis notitiam ingerens rea
203쪽
sione sumpta ex altari,quod ignoto Deo dicaverant,dixit: ignorantes coli. is, hoe ego annuntio abolis. DeuCitii fecit mundi s omnia,cluae in eostin lic caeli, terris chm sit Dominus, non in manet Delis templis halitu neque manibus loninum colitur india gens aliquo,cum ipse de omnitus iton, inspirationem ad omnia,fecitque ex uno omnegenus hominum
incubitaresuper niversam faciem terrae de iens sa-
tuta tempora,ω terminos habitationis eorum, quaereregeum forte attreelent eum,aut Geniunt, c.Quasi
dicet et,ut explicat noster Cornelius hoc omines ita distribuit, de moderatur per tempora, loca
Deu ut eum investigent,&quaerant,& cognos- eant, ament,& colant. Mundus enim est uasi animal cuius Spiritus, veluti anima est Deus,cculi iunt Luna,& Sol, hepar venae sanguis, phlegma sunt fontes, aquarum venae, flumina; proles sim arbores,herbae,sores,animalia, homines quae omnia vivificat, vegetat, fovet, alitque
Deus. Vnde ex hi facile inveniti, cognoscique potest, a S forte attrectent eum id est palpent,ut exponiunt agninus, Barabius, alis. Significat Apostolus,Deum a nobis in hac vita videri, clare cognosci non posse,nosque quas caecos, palpando vestigia Dei, puta creaturas, ad eius notitiam Per enixe.Sicut enim caecus palpando pervenit ad locum, qud tendit, ita nos palpando, vestigando Ica. inas,servenimu ad Deum earum Creatore.
204쪽
19 Senses ergo est, si forte homines eum a
rectent,non tactu corporeo,sed metaphorico dc mentati,id est si mente attingant,mventant, cognoscant Deum,ut eum venerentur, ament, cin-VOcent: cognoscant,inquam,ex eius operatione,ω productione rerum omnium. Sicut enim caecus, si
in sylvis densissimis,vel in domo plenissima sit, si
vel leuiter se commoueat , in arbores, parietes,resve alias impinget:sic ubique homini occursat, imo incursat Deus .Quis enim si penitus suum corpus,eiusque membra,& organa tot,tamque varia, ii suam animam,eiusque sensus,potentias, motus, actiones,si suum esse tam mirum, multiplex consideret, maxime cum qua ratione haec lachasiat, fiant,illico, colligat esse Numen intra se, quod fabricam hanc instar horologi t machinis, organis instructam fabricarit ordinaverit, tueatur,& moderetur; quod admirabiles illos motus cieat; quod harmoniam illam stupedam corporis, animae,sensuumqueri membrorum,mentis,& carnis inter se Divina arte misceat, contempe ret,& arctissime in unum compositum con ritet Ita Gaspar anchez.In omni re namque motuque ad aliquod principium immobile tanquam ad
primam causam est deveniendum.
Et sane tam exquisito artificio singulae partes hominis fiunt conformatae, ad suas functiones,& fines aptatae,ut nulla ars,nulla sipientia 'el minimam positi dijcere, aut emendare. Et hine
205쪽
Demonstratur Diuinitas bri'. 49
hinc evidens conficitur argumentum: ista omnia a sapientissima quadam mente sunt excogitata,quae singula distinctissime consideraverit,4 stupenda arte exterius curiosissime effecerit.Tdi enim proportiones penes longitudinem, latitudinem cras. sitiem,&extensionem inter partes hominis ad invicem,& in ordine ad totum considerant Philosophi ut P. Lessius lib. I. de Providentia Numinisnum. 3 6.affirmet,plusquam centum millia proportionum in solius hominis fabrica reperiri,quarum 1 aliqua deficeret,non esIet corpus omnin proportionatum, pulchrum: nam in hac partium inre se,&cum toto symetria consistit totius corporis pulchritudo. 31 Evidens ergo est,dari stipremum Numen, infinitamque mentem, quae curam hominum habeat,quos t m artificiose creavit,velitque ab ipsis amari,& coli.Cu vero vari sint cultus, Religiones erga huiusmodi Numeia,nimiru Religio Chii
que huius mundi rectorem agnoscunt cum quaelibet ex his damnet alias tanquam impias, Deo invissas, Milla sint inter se ex diametro oppositae quoad ptaecipua dogmata,& articulos, quos de Deo credunt , evidens est ex illis tribus unain solum esse veram, a Deo datam reliquas verbesse falsas,&a Diabolo in mundum invectas post Christi adventum.
206쪽
31 Ex his tribus evidens est unam solum esse
veram; aliti veryduas esse falsas. At haec una nequitesse alia,quim Religio Christiana,quae ita est evidenter credibilis,ut omnes teneantur illam CrC-dere cum summa adhaesione ut vera: implicat enim ut Deus permittar Religionem falsim ipsius nomine promulgatam ita praee minere Religioni verae in notis, Vsignis veritatis,ut omnes recte dispost 'th&sincetae veritatis amatores teneatur eam amplecti cum summa adhaessione tanquam eram: possent enim omnes de Deo conqueri tanquam de deceptore, si permitteret ut Religio falsa,eiquessisplicens proponeretur cum tanta apparentia Veritatis, ut humano discursu nequeat deprehendi, eam non est a Deo .sed omnes tenerentur ipsius articulos ut veritates revelatas a Deo cum summa firmitate crederes: ergo evidens est evidentia extrinseca in attestante, per principia reflexa,Re ligionem Clicistiana esse veram.Argumenta enim, quaeipsim reddunt evidentc credibilem,unum erribus compertum,& evidens faciunt, nimirum, vel Deo nullam elle curam de rebus hominum,uel
ipsi placere quod illi H eius cultu decipiantur,Vel Religionem Christianam esse veram. Cum ergo duo priora sint evidenter salsa,tertium debet esse evidenter verum.
207쪽
Demonstrater D sui vitai r i. is x
M. III. Ex an mae ἱmmortalitate is prouuent; Numinis euidenter infertur,duri in mundo aliquam eram si etiagionem e cuius cultum hominesper enire valeant ad aeternam felicitatem euidensque es,hanc nouesse alium,quam Chrisianam cu-
3 ipsem alia via ostendere libet. Evia
I dens est,animam rationalem est imis mortalem,ac proinde cum corpore non extingui: evidens quoque est,hominem a Deo isse creatum ad aliquam beatitudinem,& supremam celicitatem,ad quam in hac ira pervenire non potest. Ergd evidens est,suille creatum a Deo ad aliquam elicitatem,quae solum in alia vita obtineri potest. Ergdeuidens est,Deum quantum est ex se 1usscienter providiste hominibus viam, qua per venire possent ad illam celicitatem. At via perveniendi ad scelicitatem hominibus a Deo praestitutam,est vera Religio,veraque lex : ergo evidens est,Deum semper in mundo habuisse,& nunc habere aliquam veram Religionem, seu legem, per cuius observantiam homines possint pelve-iaire ad supremam scelicitatem. Sicut enim vera Iex est vera via, per quam homines ambulare debent. ut perveniant ad terminum suae celicitatis, ita legem observare,est per hanc viam ingredi ad Resicitatem,&beatitudinem.At evidens est,hanc eram legem a Deo datam homillibus neque esc
208쪽
legem Mahumethanam , neque Iudaicam, quae modb tenetur perfidis Iudaeis Christum Dominum blasphemantibus: ergo evidens est,esse Re Iigionem Christianam. Singula seorsim probanda sitiat,& in primis quod animus rationalis sit immortalis demo stratur 1 P.Lessio viginti duabus rationib.lib. de Provid Numinis;nobis nunc sufficiat illa,qua uti-rur D.Chrysostomus homiL .de provid. dicens: Si nihil est post hanc vitam 3 id est si anima cum corpore extinguitur ergo nec Deus est: nam si Deus est, iustus est, si iustus est,iuxta merita viai cuique distribuet; si alitem nihil estpbst hanc vi ram,ubi accipient singuli pro suis meritis multi hic bene habent,& inhonore degunt, licet mali; alij ver,affliguntur , licet iuste vivant. Si ergo posthac nihil est,emigrabunt iusti affecti iniurib,&iniusti immerita foeticitate potiti. Vbi manebit
ergo iustitiaὶ Si enim nemo,quae meritus est accipiat;nec Deus secundum se iustus estisi aute Deus non est iustus,neque Deus est,&c .Et infra: Atqui Deum esse creaturae clamitant:igiturin iustus est:
qud si iustus est, tribuit unicuique quod iustum est,si unicuique quδd iustum est tribuit, necesse est,post hanc vitam esse tempus, in quo singuli
iuxta merita accipiant. Huc usque ille. Ergo sicut euidens est,Deum esse iustum,evidens est,animam rationalem este immortalem.
3 Vnde nullum est argumentum,quod Con-
209쪽
ssa providentiam Dei erga homines desumitur ex frequenti experientia calamitatis in probis , de prosperitatis in pravis ma potius hoc ipsum summa providentia est, ut posiimus exercere virtutem,&mereri aliam solidiorem stelicitatem .Quas enim virtus loret ea se istari,quae etiam in hac vita semper vel fere semper afferrent delectationem,&prosperitatem ΘPorr si id eveniret, nutilum esset discerniculum inter virtutis,& voluptatis amatores,ut supra dicebamus ex Cardinali Pal
6 Remunerat quandoque Deus in hac vita
virtutem, vitia castigat, ut experientia disse mus,Deo virtutem placere, & displicere vitium, sic experiamur eius erga nos prouidentiam.Notamen semper hoc facit quia si semper ita faceret, occasio daretur hominibus exercendi virtutem, non propter eius honestatem; sed propter commodum certd ex illa proventurum in hac vita:occasio etiam daretur suspicandi,pbst hanc vitam non supereste aliam, in qua Deus unicuique pro meritis redderet praemium,vel supplicium: cuviderentiemper Deum in hac vita virtutem praemiare,&vitium punire. Sicut ergo ad certificandum nos de providentia sua erga homines sepe in hac vitavit tutes remunerat,& castigat vitia ita ad certificandum nos de immortalitate animae saepe in futurum reservat praemium vi M. viiij
210쪽
3 Deinde quδd homo sit creatus ad alIqrbeatitudinem,&scelicitatem, constat ex naturali desiderio,omnibus a natura insito,perveniendi ad beatitudinem.Vt enim inquit Augustinus lib. 1 3. de Trinit .cap. 8. Omnes os esse velle, heritas clamat,natura ompellit,cui summe bonus. immutabiniis Creator hoc .Impossibile autem est, inquit D.Thomas statim citandus, naturale desiderium esse inane: natura enim nihil facit frustres, esset autem inane naturae desiderium, si nunquὶm posset
impleri est igitur implebile naturale desiderium hominis,perveniendi scilicet ad Delicitatem,
beatitudinem. Quod autem haec beatitudo in hac vita obtineri non valeat demonstrat evidentc S. Thomas multis rationibus .contra gent .cap. 8. .
quae apud ipsum videri possinit. 38 Et sane per se manifestum est, non posse
beatitudinem, ultimam saelicitatem animae immortalis cum vita corporis niri , alioquin anima hominis iusti ita ardentc Creatorem diligentis, ut prete amore ipsus,&ne ipsum,vel leviter offendat,tormenta acerbissima,& mortem ipsam susti neret, re in aerernum misera,quod est manifeste absurdum. Probatque egregie Cardinalis Palave-
sinisci. 2.quaest.2.ar I Deum in praemium virtutis debuisse assignare creaturae rationali celicitatem aeternam nam finis, ad quem ordinata est a Deo,debet esse talis,ut non possit sine magna temeritate contemni , alioquin Deus proposuisset