장음표시 사용
201쪽
torio illo & extremo volventium seculorum die, ab omni aeternitate praestituto , quo ad vitam revocatis, quotquot unquam nati sunt, Dei Filius e coelo ad j indicium exercendum multa cum maiestate descensu. rus, & ad utram quisque ( beatorum an damnatorum E pertineat classem, in celeberrimo superum inferumque conventu lata sententia planum facturus est ; sermonem habuisset, eum inopinanter impro- hos deprehensurum, ut, qui haec habent consilia, ubi data est occasio, rape, clepe, tene, harpaga, noctu eos opprimunt, qui securi malo rem omnium iacent, .
sopore demersi altissimo ; multiplices inde deducit
admonitiones, quibus animi ad pancriticum illum diem & improvirum Domini adventum parantur. Eas inter locum occupat, quam hac hora, hoc Ioeo, his auribus, mea denique vocatione dignum sitis & conbruum fore ratus sum argumentum: T.
πνac e lata et Styrias, Spiritum ne extinguite.
Insisne heic nobis occurrit tum beneficium, tum
racium Beneficium T. Trama , Spiritus est. SPIRITUM
in genere sumtum, quis nescit, modo substantiam , modo effectum & affectum, in coelesti chirographo denotare Ista autem substantia vel creator est Deus ,
vel res creata, eaque aut corporea, ut ventus, aer,
spiritus animales, vitales, naturales in corpore humano , & quae sunt hujusmodi , aut corpore & omoni materia vacans , ut Angelus & Anima, quae tamen ipsa , ut ut spiritus & corpus res stini toto senere & natura diversissimae, prodigioso sanh coniugio ita arcte atque intime corpori colligata est, ut ad va. rios ejus motus Varias in se experiri cogitationes, & varios vicissim ciere in corpore motus possit. Ad effecta & assecta referuntur accidentaria, cum Dei dona interna a gratia effraci, ta externa per verbum i tum
202쪽
ejusdem judicia in hostibus averruncandis aut infatuisandis et Hinc spiritus vertiginis & sobrietatis, sapien, tiae iv soporis , dilectionis ae dissidii, mundus iae mundi. At vero instituti mei non est in Pneumatalogiam excurrere , sed tantum, quid Apostolus per spiritum notet, indicare. Spiritum autem Dei, εμψ nece m. πνευμα, illum spiritum, qui ita Jor B v signim cari, non est ut quicquam dubitandum videatur. Parentem omnium DEUM ; qui nec principium habet nec terminum i qui nativitatem omnibus praeitat, libi perpetuitatem , qui universia quaecunque sunt, verbo jubet, ratione dispenset, virtute consummat; SPIR TUM esse palam est, imo tam clarumst apertum, ut ipsis in tanta temporum caligine, tantaque Dei & rerum divinarum ignorantia non plane occultum fuerit Gentilibus. PLATO, quasi Philosophorum Deus quidam, ut Ciceroni vocatur, in omnium rerum opifice atque moderatore rur, mentem agnovit, quae nullis subjici sensibus, sed sola concita cogitatione queat. Jam ante eum celabris ille Phialosophus AEgyptius , HERMES, ob virtutem dc doctrinam singularem Dismeginus dictus, Deum esse docuit arisμα ον , nullis aspectibus subjectum. . Deum esse
animum per naturam rerum omnem intentum di comm uen
tem, CICERO inter PYTHAGORAE recenset sententias, quas juratos ejus discipulos velut totidem Pythii Apollinis oracula adorasse notum est. In Stoicorum schola Jupiter Spiritus mundani hujus operis eluet. Ipse dux gregis dc princeps TENO, Deum este dixerat spiritum per totum mundum penetrantem. Cui illud Mantuani MARONIS assonat, qui
principio, ait, coelum di terras, et cetera mundi membra
203쪽
spiritum alio loco Deum nominat, Deum namque ira
per omnes terrasque tractasque maris caelumque profundum.
cn. Deus namque, ipsorum sententia , id in mun- . do, quod in nobis animus seu spiritus est et Spiritus mundi Deus, corpus Dei mundus. Quid aliud & a nobis Deus quam spiritus praedicatur E Hic nec vid ri potest, vitu clarior est 3 nec comprehendi, tacta' purior est , nec aestimari, sensibus major est 3 Spiritus infinitus. immensus, & soli sibi tantus quantus est notus, nobis vero ad intellectum pectus anguis stum est, & ideo sic eum digne aestimamus, dum inaestimabilem dicimus.
Quamvis autem, Deum esse Spiritum, rationi quin dammodo pervium sit et tamen esse in Deo SPIRITUM, qui eandem cum Patre & Filio habeat essentiam divinam , sed & quaedam obtineat sibi propria, quihus a Patre & Filio tanquam diversia ab iis Persona discernitur, frustra in natura quaesiveris, frustra ex-mectes ab hominibus divino lumine destitutis. Discendus est ex lacris divini Testamenti tabulis Spiritus S. qui a Patre & Filio spiratur, h. e. ab utroque aeterna processione, modo , qui omnium Angelo. 'rum hominumve captum stuperat, procedit; qui in aeterno pacis consilio, quo Filius a Patre constititus cst Sponsor & Mediator eorum, qui in Christo
sunt electi, intervenire voluit tanquam eorum Paractetus . atque adeo vinculum est nostrae cum Christo unionis , signaculum nostrum & arrhabo nostrae Eoisquise, salutisque nobis conferendae, ut sciamus, nos in Christo esse cum Patre u ' Aesimu ut iis iv; co. qui& ipse spirat, h. e. solus ceu Virtus Altissimi vortico dia vi sua essicit, ut veritates salutares clare & distincte in vera sua & nativa forma cognoscamus, cogniatas amemus, amatas vita & operibus exprimamus, ae
204쪽
tollsecundum eas ad imaginem Dei transformemur. Et hic Spiritus ille est, quo de Apostolo sermonem esse. firma Interpretum consensio manet. Neque tamen ipsa intelligitur Spiritus S. Persona, quae, cum sit vi tutis Omnipotentis, mperari atque adeo extingui ne liquam potest , sed Spiritus Sancti dotes dona fidei, spei, charitatis, donum linguarum, cognitio saluta.tis, doctrina sana, exhortatio fida, consolatio pia, aliique afflatus & impulsus. Quae omnia Spiritus nomine veniunt, quia Spiritus ea in nobis operatur, &nos internis agitat regitque motibus, ut stimulante divina illius gratia adducti, ad verum pulcherrimo a dore indagandum & virtutem summo studio excolendam promti inveniamur. Quis hinc amplissimum sub Spiritus nomine designari beneficium non . agnoscat
At quodnam sibi beneficium hoc deposcit o metum e SPIRITUM, inquit Apostolus , NE EMTINGUITE.
Spiritus Dei, quem nobis elargitus est, ignis imstar se habet. Ideo per ignem, qui de coelo delapsus sacrificia accendit & consumsit, adumbratus est. Et in Pentecoste spiritus cum igne missus est, visae enim sunt igneae flammae & faces, Iinguarum diviserum & formam habentes s quae quid aliud quam efficaciam sermonis, lucem veritatis, Zelum igneum, τὴν θεoisis, avolarhir, aliaque dona in sanctos effundenda denotarunt E Ignis alia quidem corpora depascitur, alia vero purgatiora mundioraque reddit. Spiritus Dei, qui & ipse Deus, ignis est consumens impurit tem , sp. qui susceptis flagitiorum sordibus foede contaminatos absorbet, fideles autem expurgat, &pssidue gliscentes in iis concupiscentias & vitia exurit atque excoquit. Penetrat istas, neque facile prohi-
205쪽
heri potest, ubi semel serpere coepit & ardere: Quis iretardabit progressium Spiritus S. & vim ejus omnia pervadentem E Qui abscondidit ignem in sinu, diu allud celare non potest : Spiritus quovis modo inclusiis quaerit exitum. Cum descendisset super Apostolos, coeperunt confestim loqui, prout spiritus ille da. . bat effari : & quam primum cor Davidis eructat vera, hum bonum, lingua fiet calamus velociter scribentis.(q. Ignis calefacit: Spiritus non sinit esse frigidos aut tepidos , qui eum accipiunt, sed facit eos hiAvit 3 Zelum in iis excitat, qui cos actionis est, & fermentum
illius in Evangelio massae , quod praeparat & condit Illam ad panificium : nescit tarda molimina Spiritus
5. gratia.. Ut autem Ignis etiam LUX est ; ita & Spiritus
Dei illuminat corda & cobnitionem veritatis indies uberiorem eis praebet, & ad eam quaerendam per charitatem incitat et insuper radiis suis pectora mirifice recreat , & omnia nobis laeta reddit. Dum lampas seu candela suum noctu in conclave immittit lumen, Omnia illustrat & splendentia sistit, quae ad ornatum peristromata stragulaque auro intertexta parietes ve- 'viunt; ea autem absente vel extincta, quanquam pretiosissimo auro atque argento omnia obducta sint de ornata, in caligine omnis splendor jacet, nec cognosci potest decus, quod ad loci ornamentum pertinet. Haud aliter, ubi Spiritus S. gratia nobis affulget, omnia in nostris actionibus splendescent, & decus nobis laetitiamque ex illa benignitate communicant : sed ubi praesentiae vuItum nobis aufert , tum veluti nocte di tenebris sepulti, nullam amplius cognoscimus i cundis in rebus inesse pulchritudinem, inquietoque dolore anxii agnoscimus , praesentiam Spiritus S. unicum vitae nostrae esse solamen, sine quo nihil nobis amoenum, sed cuncta videntur mortua, quae alias ma ximo prosecuti sumus umore. (q. o Psal. ra.
206쪽
Quemadmodum autem ignis , sive caloris sive lucis gratia accensus, vel subtracto alimento, vel inisiccio pulvere, vel super infula aqua, vel venti flatu, vel olei defectu extinguitur . ita Spiritus, sive per charitatem moveat, sive mentes illustret, sive gaudium impertiat, idque in nobis agat, vel in aliis ad aedifieationem corporis Christi, EXTINGUITUR, quando gratia ejus exinanitur , studium charitatis sive T lus minuitur, aut cognitio impeditur 3 quod in no- his ipsis fieri potest per γobur c AOP - i, per
vanas cogitationes & curas seculares , per malas cupiditates , per crapulam atque ebrietatem, per desidiam & ignaviam , qua bonum otium conteritur, &dona Dei in nihilum rediguntur, cum profectu quo- tidiano accensae a Deo scintillae magis ac magis excitari & continuo usu foveri deberent 3 ct omnino cinrando atque cogitando magis ea quae sunt carnis quam quae sunt spiritus. In aliis vero , qui 'tanquam Iucernae in candelabris positae non cessant se consumere, ut alios illustrent 3 ab iis, qui ipsorum studium
do non adjuvant, sed potius remorantur , ut ita vel minus ardeant & alios' accendant, vel minus Iuceant; qui pios conatus frangunt, ardorem reprimunt, pinsillanimes reddere conantur : qui praeclara ingenia nec fovent, nec pro osticii ratione, ut excolantur ,
Ex his coniectu proclive esse autumo , quis monetae Apostoli insit sensus. Non Thessalonicenses modo, sed omnes Ecclesiae filios, qui discussa caligine de tenebrarum profundo in sapientiae & veritatis lucem emersere 3 in quos divinum Lumen & Numen virtute Spiritus S. qui ignis vel lampadis instar in eorum animis relucet, varia & singularia contulit dona 3 caVere jubet, ne ea, quibus neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, inculta atque
207쪽
taeordia torpescere sinant, & vel ambitione, vel ri xis & contentionibus, vel curis terrenis, vel securitate carnali, aliisque atrocibus peccatis praefocari pa tiantur, ficque ipsum Spiritum S. quantum in se est , in animo suo extinguant, atque aveo in horrendam coecitatem incidant, qua eos, qui semel illuminati fuerunt, ubi tam pretiosum Dei donum respuunt, vel clausis ocu is se in mundi vanitatem abripi sinunt, percuti cernimus, ut sint aliis in exemplum. Hunc in modum emuncti & subacti iudicii Commentatores Apostoli verba explanarunt. CALVINUS: Esiis Spiritu Dei illuminati, videte, ne vestra ingratitudine lux mavobis pereat. UA T A B L U S i Dona Spiritus ne maris interire. CLARIUS : Spiritum nolite extinguere, tamquam lucernam, quae in caliginoso Ioeo ambulantibus m n ressaria. Dum autem spiritum extinguere vetat Apostolorum omnium laboriosissimus, quid aliud eum ex adverso praecipere putamus, quam ut dona Spiritus foveamus & excitemus, cordisque januam custodiamus, ne malignus ille Spiritus subingressus salutarem lam
it quo vocabulo admodum emphatico erga Timotheum suum utitur Apostolus. (r. -e, qui sopitos suscitat ignes, qui ignem eineribus tecti, di quasi emortuum resiuscitat , sive ignem aliis quo
scripsit, prudentes Reip. praesides is ait vivise is Tisp
bellorum seminaria. (s. Elegans omnino metaphora lUt enim scintillae cineribus coopertae facile moriuntur , quae eaedem follibus admotis flatuque levi adiutae ignem suum explicant, & appositis lignis in ardem es tandem flammas excrescunt Ita dona spiritus, securitatis & negligentiae quasi cineribus sepelhuntur, e quae cr) a. Tim. Iro. (s.l Lib. s. Antiq.
208쪽
ruae precibus , gratiarum actione, assidua verbi m itatione, indefessa diligentia, jugi operatione , &perpetuo pietatis studio suscitata nescio quid ignei spirant, & flammarum suarum calore astantes etiam calefaciunt. Hanc ipsam autem hortationem aliis verbis scite expressit Apostolus noster : M. - Ω τοῖ
di quando tria ista conjungit vi σπουδj μὴ ox molis
postulat, quam ut studio minime pigri, sed spiritu ferventes Ueo inserviamus e In quo autem fervor' piritus multiplicata iniquitate & charitatis frigore hon tepescit, in eo spiritus neutiquam extinguitur, sed curae illi est illud Servatoris, Aiar, (x. mane valde diluculo, ut mature pensium aggrediatur . quia mane quod tu occoeperis negotium agere, id totum procedit diem, & ferme ut quiSque rem accu- rat suam, sic ei procedunt post principia denique. Sed & ea Apostolo mens est , nec dona Dei in aliis per nos sint infructuosia, sed potius operam demus, ut ii, qui ea acceperunt, occasionem habeant talentum suum bene collocandi, quo ita dona Dei ad plurimorum redundent utilitatem, & Deus illv. strius glorificetur. Hoc dicit, inquit AM B R O S IUS. tit non facile alicui per spiritum loquenti interdicatur; ( eo ringuitur enim, se incipientis loqui fervor contradictione sopita ear. ne forte non intelligentes diei ab eo spiritualia injuriam faciant Spiritui S. o peccent per ignoranniam. Etiam maiores nostri, quorum illustrior gloria est, quam ut eoorum merita verborum laudibus repensari possint, locum nostrum de non extinguendo in aliis spiritu, &quidem spiritu Prophetico, seu explicationis SS. Lit rarum, intellexerunt. ZUINGLIUS, O, inquit,
209쪽
spiritus alicui revelarit sensum scripturae ,-hactenus alii non attigerunt, hunc audite, di hoc donum ne spernatis , ne supprimatis, quisque mansuete audiat alium de rebus divinis diserentem. O.) Et BULLINGERUS, Solent, inisquit, oriri non nunq am dissidia ex disersitate donorum, dum quibusdam nihil probatur, nisi quod ipsi fecerint. Hi aliorum dicta di scripta etiam pia vel palam improbant, Dei apud se- se contemnunt. Contra horum insolentiam, arrogantemque contemtum aliorum, soriolus Spiritum ait ne extinguatis , subdensque suae sententiae expositionem dicit et Prophetias ne aspernemini. Et post et Spiritus per Prophetas fideliter semia per dona sua in nos transfudit. Hodie quoque tiariis donis imgeniisque locupletavit nos divina bonitas, Sam quis tam in quus , qui haec dona extinguat, di prophetas loqui prohibeat,nis qui se suaque quaerens ambitione quadam imidet omnibus e Iterum : At si pius aliquis vel fui oblitus, vel occasionibus certis sibi ipse ereptus effutivit aliquid imprudentius, prudenter o cum rederentia quadam ab illo declinemus. Neque enim impudentius di procacius suggillandi sunt propter unum atque alterum lapsum, qui per omnia Ecclesiae Dei di veriatati bene voluerunt. Haec Lapientissime . πάm B UL
Hactenus monetam Apostoli fuse setis, &, ut opinor , perspicue explicatam tradidi. Jam major mihi rerum nasotur ordo: majus opus moveo, ut vobis ostendam, tum quid ex illa false eliciatur, tum quid contra illam, committatur, tum quid secunaum illam boni a nobis omnibus requiratur. FALSUM ex illa eliciunt, qui, ut gratiae essica-eiam deprimant, & liberi arbitrii facultates extollant, inde colligunt. in hominis arbitrio esse, vel extinguere vel fovere lucem oblatam. Quamvis enim eff-caciter in eleetis suis operetur Deus, neque lueem tantum illis admoveat , sed &, ut videant, oculos
210쪽
.mentis aperiat, apertoSque teneat; quia tamen sen
per ad desidiam caro inclinat, & se luxui atque ineditiae dat corrumpendam, exhortationum stimulis opus habet. Verum quod Pauli voce Deus mandat, intus ipse praestat. Interea partes nostrae sunt, ardentibus humilis & a Deo unice pendentis animi precibus continuo divinam opem implorare, & a Domino pet re, ut lampadi in nobis accensiae oleum suppeditare, ellychnium purum servare, nobisque sua dona amplificare dignetur. Non ergo frustra sunt admonitiones, si Deus omnia in nobis operatur. Nam ad hoc
ipsum Deus verbum suum & admonitionem fidelium ordinavit, ut abundet gratia & frugifera sit. Perperam dein, qui ApoBasam Sanctorum astruere contendunt, ipsi facti Apostatae, e postoli verbis, spiritum ne extinguite, concludum, spiritum extimgui posse, atque adeo ad semel renatos non esse sic alligatum, ut non qucat flagitiorum turpitudine e cuti. Nam, ut AUGUSTINI verba habent, de spiritu, qui nullo modo potes extingui, dictum eri tamen ,
spiritum nolite extinguere, h. e. qnavium in nobis, nolite se agere, tanquam conem ni spiritum extinguere. ( a. Equidem, quod quidam spiritum extinguant, minime in- . ficiamur 3 nempe fideles nominales , externa professione, judicio charitatis, in foro soli ,-δοξaν & specietenus, coram Ecclesia renati s quos, quia intus hypocrilae sunt, non fideles reales, vere, interne, in foro prum, & coram Deo regenerati, do- na spiritus communia & externa extinguere posse, lubentes concedimus. Neque dubitamus, quin ipsi re- geniti astu satanae, propria negligentia & nativa coraruptione in horrenda saepe peccata incidant, sicque Spiritum Dei contris ent & tantum non extinguant.
Attamen in maximis ipsorum lapsihus semen gratiae non penitus eradicatur, nec spiritus totaliter extinguis