장음표시 사용
521쪽
attendenti , foedere illo praeter hominem etiam contineri animantia caetera, quatenus illa conservari, adlevamentum miseriarum atque consolationem hominis pertinet. 3. Foederis Substantia, v. I i. m ' he, Non exscindeatur omnis caro adhue ab aquis diluvii &c. LXX., quibus alioquin Hebraeum vertitur, sEst, teni . medio tollere, ae duAoo hceis Duditus perdere.
promissioni firmandam additur v. ia. - I . Et dixit Deus, hoc signum foederis, quod ego do inter me di vos di
inter omnem animam tamm, qua Vobiscum est, rim, in aetates seculi. Arcum meum do in nube, in erit in fignum foederis inter me et inter terram, di erit lay ualla quam misbem faciam super terram, et conspicietur arcus in nube . r cordabor foederis mei, quod eri inter me in inter tios, di imter Ommem animam viυentem, in omni carne s di non erunt
amplius aquae in diluvium, ad perdendum omnem carnem. Et erit arcus in nube, ct videbo illum, ad recordandum foedus feculi inter Deum di inter omnem animam visentem in omni carne, quae est super terra. Et dixit Deus ad mare; hoc fidinum foederis, quod erexi inter me et inter omem carnem, qua
in terra es. Quibus verbis Deus Signum foederis r. exprimit & definit s rem videlicet non per miracui tum factam aut faciendam, sed ex causis naturalibus, Deo sic providente, existentem, quae est IRIS v. II. cum meum do in nube, di erit in signum foederis &c. a. Indicat di amplificat signi istius usum v. I . I S. Io. Et erit quam nubem faciam in terra &c. 3. In re praesenti exhibet di spectandum praebet v. IT. Hoc signum foederis dic. U Uttat ri mri mn D 'Um-mmn mendis ipsarcum, O dixit ; Ecce signam, de quo dixi I inquit retae Glogator Hebraeus.
522쪽
b. IV. D R σημεror, SIGNUM, in Sacris dicitur, quid, quid seipsium sensui, & praeter se aliud quid, sive prae
teritum, sive praesens, sive futurum, menti reprae temtat: quicquid item exempli novitate & imolentia adami rationem movet, & quo fine factum sit inquirendi studium excitat, speciatim Psau dictum: quicquid rei a re discernendae servit: quicquid denique ad Sdem rei faciendam adhibetur, quo tensu signa , pro missis conventis & pactis adjecta, sigillorum di pig norum vice sunt, ct oblignandi, applicandi suoque modo rem significatam exhibendi usum praestant squanquam omnis ille usus sola significatione expediatur, quod in Catecheticis ad ad LX VI. s. g. ostendimus. Qualia signa Theologis in materia Foederum Divinoarum sunt Sacramenta. ET, V n C, in aetates se IL Hiens OAoγ ras, supra nobis notatus, observat m , scri bi ''n deficiente eoque significari, fuisse aetates nam ri quibus non erat opus signθ . arcu coelesti in nubibus exposito, quippe in quibus fuerint nonnulli perisfecte jurii. Talem fuisse ait aetatem HAhia, Regis IIuda. Sc aetatem Rabbi Simeonis, Filii Schai. Idem Magistri etiam de Viris Synagogae Magnae & aliis praedicant, quibus justitiae ct pietatis laude abundantibus visam in coelo iridem fuisse negant. Verum id genus glossemata Pharisaismi fermento putere, facile sentit, qui quid veri salis in pectore habet. m ill nomine ab idinorantia deducto, integram rei cujusque durationem, , nobis fiere incognitam, designat. Infinitam igitur an finitam , licet homini incompertam, durationem significet, non ex solo vocabulo, verum cum ex rei cujusque existentis indole & natura , tum ex divina deis
finitione, per Scripturam ct experientiam indaganda, colligitur. Hinc Judaei ante Christi tempora seem vitae piositentes aeternae, precibus suis adjicere sole-LI a bant
523쪽
hant clausulam U),, s D, d, in secula seculorum, exosi dogma Sadducaeorum, qui unicum duntaxat seculum . vitae animalis ambitu conclusium , credebant. Qtii nihil nisi Pentateuchum Mosis legeret, facile sibi per suaderet, legem ceremonialem , cultum atque sace dotium Leviticum, fore simpliciter sempiterna , frequenter adhibitis in legum sanctione verbis detin rabo U, ill repri, die. Scilicet prudentiae Legislatoris erat, legis quasi perpetuo duraturae observantiam inis culcare , ne si abrogandam diceret aperte, populo ad licentiam proclivi legibus obediendi animum imminueret. Hinc facile plura & evidentiora antiquationis, tempore Lomate iss futurae, argumenta atque testimonia in Prophetarum Scriptis, quam in Pentaleu cho Mosiis, invenias. Qganquam rursus phrases illae, suo ex usu & rei natura spectatae, nihil aliud signissicare comperientur, quam legi Mosis tam diu suum fore locum & usum, dum Israel futurus esset popuIus , ab aliis Mundi populis separatus di auu oμoc. Sic in textu nostro D,U O, in aetates seculi, tantundem est, quasi dicat, quoad homines nascentur ex hominibus. Nuiana pro D q. d. quando nubifico. LXX. ac
nubibus eaelam. STRUS, Et erit ba, iat inmae, hoquum ascendere facio nubes super terram. S. V. 'Humanitus loquitur Deus, quum se Iridis aspectu
memorem fore dicit foederis sempiterni, V. 1 . I S. Et erit, quum conspicietur arcus in nube, recordabor foederis mei &c. Et v. Io. Erit arcus in nube, di indebo illum, ad recordandum foedus seculi &c. Homines quidem signorum consipectu admonentur rerum signatarum. Deus, qui pactorum oblivisci non potest, eo revocandae meis moriae adminiculo non habet opus. Quae enim necessitas, arcu coelesti conspecto foederis commoneri
524쪽
eum, qui, foederis perpetuitatem homini in memoriam reducturus, iridem in nubibus spectandam exhi-hetl Verissime igitudi AUGUSTINUS cavillatori,
Deum oblisiosam re emortua memoria , cui merito opus se assiduo monitore, criminanti, regerit: Ue non memoria, sed anima mortua, quid loquatur nesciens, sic in rebus apertioribus calumniatur, quanto magis caligat in nubibus di dealbare compellitur. Lib. I. contra Advers. Leg. re Proph. In
hoc de consimilibus exemplis tenenda est regulaTheol. -γ eoexmoe*-s &-dicta ole intellia Tenta. Solet scriptura actiones Dei describens phrasin petere a membris, sensibus atque affectibus hominis, quod faciens lingua filiorum hominum loqui dicitur He-hraeis. Id vero neri per metaphoram , vel si mavis , methymiam, inde liquet, quia Scriptura in isto loquendi genere eum habet delectum , ut Deo non attribuat, nisi quae sui generis perfectionem aliquam
arguunt. Sic in membris Deo non attribuuntur hum
ri gestaminibus ferendis . nec organa alimentis capuendis , digerendis, distribuendis, servientia. In sens-hus externis Deo non tribuuntur gustus & tactus in uinternis non phantasia sive imaginatio &c. De quibus diligenter, nec tamen latis, disseruit M AJEMON.
in More Neυoch. lib. I. cap. assi die. Non enim explicuit, quid divinae perfectionis adumbretur, exempli causa, quando Deus recordari dicitur, hic & alibi Scripturarum. Nobis, salvo exercitatiorum iudicio, sic ' videtur: perfectio est, menti, quoties rei cujuspiam meminit, rem cogitatione praesentem silli. Rursus imperfectio est, cogitationem, quae excidit, signis , aliisve memoriae adminiculis revocare. DEO intemminabilem tittae totam simul di persectam possessionem habenti, cogitatio infinita , cum genera singulorum, tum singula generum complectens, perpetuo praesens est: recordari tamen dicitur, quando eam cogitationem indesinenter sibi praesentem, seque adeo curam rerum Li s perrum .
525쪽
perpetuam agere, signo aliquo, vel opere hominibus
patefacit, Exemelo sint haec : Gen. I: I. DeuS recorda tus dicitur Noachii di omnium bestiarum . - - quae erant cum ipso in arca, quando eorum se rationem nabere test tum fecit immisso vento , terram exsiccaturo, occlusis fontibus abyssi & cataractis coeli, cohibitoque imbre e coelo, ibid. v. a. Quemadmodum ex adverso Deus negat se recordaturum amplius peccati domus Israelis & Judae, ser. sI : si. go. dispuncto scit. chbrographo , & sublata necessitate profitendi reatum,qua: quondam inter onera paedagogiae legalis erat,
S. VI. Quaeri tandem possit, quid sibi velit repetitio vetabor*m, quie occurrit V. I a. & II. item v. II. Id. rursus v. I S. Io. id nobis videatur de v. I a. & IT.
constabit attendenii ad ea quae S. III. dicta. Hebraei,
qui Scripturae S. nihil incuriose transmittunt, praete quam quod omnium maxime observatum oportet, has repetitiones, ut & illam Cast. I: ai. ubi bis positum ''UR, non pergam &c. pertinere putant ad iusiurandum , ide quo ES AI. S : s. Nam aqua machi hoc mihi, quemadmodum juravi, non transiturai Maas Noacti terram, sic jurata, ne ejervescam in te, die. Atqui, inquiunt, nusquam in historia diluvii iusiurandum inis venias. Hinc regula Hebraeorum, citante ΚIMCHlo ad locum Esaiae; in rinam ne, )R I ridi mna R, nTI 'Da in Non facit iuramentum. Et quia repetitio ista particulae negatim jusjurandum infert, Ita, Ita, etiam jus jurandum en Rectius tamen cum ipse Nimchi, tum Abarbanel existimant, pro iuramento haberi foedus ipsum, quandoquidem ut per iusiurandum, sic per foedus, Urse sua verbis stabilitas accedit. Et vero jurari foedera solennia quis nescit Unde etiam alasn his pro iurare usurpatur apud ARIST
PHANEM. Eapropter piomissio. Noacho & p steris
526쪽
steris ejus facta, ut jurisiurandi vim habere , eoque simpliciter irrevocabilis esse intelligeretur, foederis illi nomen inditum est. Interim repetitiones istae suo
non carent usu atque emphasi . inde amoris divini quasi inlicitudinem, hinc nostrum torporem di credendi tarditatem, arguentes. Non potest satis inculcare, fore se memorem pacti, quoties arcus ipsius in nubibus apparuerit, ut omnem cordis humani haesitationem auferat, & credere cunctantibus certam ex
repetito signi conspectu fidem rei significatae faciat. S. VII.
Ista verborum explanatione praemisia , rem ipsam nunc propius inspecturi, primum de Foedere Noachico, deinde de Arcu Coelesti ceu Foederis Sacramento, pro instituti ratione differemus. FOEDUS in nostro aliisque Scripturae V. T. locis appellaturn a nomine non a te a saecidere, ut Grotius & alii. ex loco EZech. 23 : . male intellecto arbitrantur, ob invisam sibi Testamenti ovari Misc accepti notionem, quam vox met Graecae respondens non raro fert: sed a met eligere, deducto. Propria enim & essentialis foederum ratio est, non victimarum caesio, sed libera personarum & conditionum electio, & inconditiones delectas mutua consensio. Tametsi rurasus negari non possit , ad ritum caedendi victimas , antiquitus usitatum, respici, quando n a rim secare, pro pangere, foedus, dicitur, phrasi Scripturae tralatitia. Caeterum n a non semper foedus mutua partium conventione constans , sed quandoque per Syne dochen vel praeceptum, cui annexa est promissio, vel promissonem irrevocabilem significat. Prioris significatus exemplum est, quando Levitae dicuntur obse vasse dictum di sedus Dei, Deut. 33: v. Posterioris exemplum est Exod. 3 : Io. Ecce ego serio foedus: coram
527쪽
versius, ut male sentit ABEN E S R A, conferri debet cum v. a . Sic Es ij. Ss: a I. Et me quod attinet, hoc es foedus meum cum ipsis et Spiritus meus, qui es superte, ct Derba mea, quae posui in ore tuo, non recedent ab ore tuo, &c. Ratio irvus doχ ic non obscura est attendenti.
Cum enim in foedere divino duo sint, praeceptum, seu ossicii stipulatio, & promissio : qui praeceptum serva- . vit eique per omnia satisfecit, ius sibi quaesitum habet exspectandi promissum. Hinc promissio, licet a soluta, quoniam promissario jus parit promissa petendi, perinde ac D praeceptum fecisset, foederis nomine venit in Scriptura. Consimilis etiam ratio est, praecepti pro sedere positi. D. VIII. Quemadmodum IV I ITU Peare foedus, loco L. c. sic mia d)pri Battiere foedus, in argumenti nostri historia idem est quod promittere, vel tanquam ex foedererato addicere. FcEDUS igitur hoc loco est volum taria , absoluta, irrevocabilis , nulloque casu vel impedimento frustranda , boni cujuspiam promissio, qua is, cui facta est, bonum illud suo iure, tanquam praestita pacti lege sibi debitum , expectare atque Petere potest Cum autem hujusmodi promissio peccatoribus facta non possit non esse notificatio coniusti vel propositi divini de re quapiam circa peccat rem, ad illustrationem gratiae vel justitiae divinae, facienda, inquirendum et r. uibus sit facta promissio de re , atque adeo quae promissionis, proposi,
tum Dei notificantis sit substantia E s. ua denique propositi divini ratio, & boni inde promissi certissimaque side praestandi causa h
Primum quod concernit, illi, quibus facta fuit promissio, sunt I. NOACHUS, nomine Symbolico patris sui spem dc expectationem de semine in quo esset
528쪽
emet benedictio profitens , vir fide sua justus & justi.
tiae praeco, trium filiorum pater, mundi ruinae per diluvium inductae solus cum familia superstes , alter quasi Adamus & generis humani reparator, cujus Adamus erat auctor. Huic atque filiis , eorum. que posteri S , orbem terrarum inter se partituris, &ex uno sanguine Noachi iuxta promissionis vim Gen. O. v. I. repleIuriS, universo proinde generi humano, foedus illud pacis atque securitatis proponitur. Missime dubium est , inquit CALVINUS, quin Dei consilia
m fuerit, omnibus ejus, Noae, poneris consulere. Non ergo pribatum foedus cum una tantum domo fancitum fuit, sed omnibus populis commune, O quod seculis omnibus. usque ad finem mundi vigeat. Et sane cum hodie non minus exundet impietas, quam aetate Noah, plusquam necesse es , hoe Dei verbo tanquam mille seris di claustris cohiberi aquas, ne ad nos perdendos erumpant. Comment. ad Gen. o. II. Animantia cuncta, alites, pecudes, ferae agrestes. Quaerenti, quomodo statui possit foedus cum animantibus ratione destitutis , respondent interpretes, foedera Dei duorum esse generum 3 alia absoluta , alia conditionata. Absolutum elle, quod sola promissione constat, ad 'cujus praestationem Deus sele voluntate sua ita obstringit, ut promissionis suae executionem nolit pendere ex ulla re, quam a creatura stipuletur. Conditionatum contra &c. Prioris generis foedera cum hestiis iniri non posse, quia servandarum conditionum sunt incapaces et Quae vero sine conditione feriantur , nee vicariam requirunt observantiam, beneficii agnitionem di animi gratitudinem, ut ait Magnus MUSCULU S ad . Gen. O. posse utique non eum hominibus tantum, sed di eum bestiis statui. His non acquiescenti, & forte causanti, ne quidem promissionis absolutae capaces esse bestia rrespondemus nos, Deum tamen bestias pacto comprehensas voluisse, ut intelligeremus et in. pactum esse
ab lolutum, & hominem nihilo plus quam animalia ratis ne di consiliq carentia ad ejus executionem con,
529쪽
ferre. Quapropter fides, quam tacite postulat divina promissio, non ut praestandae promissionis conditio, sed, quemadmodum fides in humanis ad testimonium & promi sium viri probi & veracis concurrere si let, ut assensio animi, promissionem sibi ratam &irrevocabilem facientis, spectanda est. Sic recepto Dei testimonio obsignamus in corae, quod Deus verax sit, Joh. 3:33, Bestias hoc foedere comprehendi, quatenus ad homines pertinet, etiam hestias conservari. Sugnificat ergo Deus, se providente, animantium genera hominum usibus perinde certo conservatum iri, i quasi illis ex pacto perpetuam sui conservationem dii heret. Quemadmodum Eliphaet homini pio foedusi fore dieit eum lapidibus, di pacem eum bestiis agri, i. e. aeque nulla ex illis sensurum esse damna, ac si religi ne foederis jurati nocere prohiberentur. Job. setas. e
Promissionis foederatis SUBSTANTIAM Us
verbis complectitur Deus : Ecce ego constituo foedus m tim vobiscum , non exscindetur omnis caro adhue ab aquis dilatat, di non erit adhue diluinum ad perdendam terram. v. s. - II. Quae verba plus in recessu habent, quam
animo minus intento legenti praeferre videntur. I. Istis enim verbis fidem dat Deus, posthac non amplius inductum iri diluvium, quo , quemadmodum factum erat, & terra ipsa vastetur, & universia caro deleatur. Metuendum igitur negat diluvium Universale . non particularia, quale in Graecia fuit diluvium Ogygis , Eleusinae conditoris di Regis, tempore effusum . ut imquit OROSIUS lib. I. c. . dc alterum illud, De calionis dictum, quod majorem partem populorum Thessaliae absumsit. paucis per refugia montium liberatis, maxime in monte Parnassi, in cujus circuitu Deucalion tune regno p tiebatur: qui tune ad se ratibus confugientes susceptos , per
semina Parnassi jug βψζ aliique . a quo propterea genus
530쪽
humanum reparatam serunt. Ut idem OROSIUS rhfert ibid. Cap. o. Quorum illud, illustris S C ALIGERI calculo, ad annum M. a isti. P. I. asso. a diluvio Universiali 3go. atque adeo ad aetatem Jacobi Patriarchae, refertur et hoc vero annis a s. illo posterius creditur.
II. Iisdem verbis non tantum cavetur de securitate contra universalem aquarum eluvionem, verum etiam pactum continetur longanimitatis & clementiae divinae, cum de terra &.animantibus ad usum generis humani conservandis , tum de genere humano, ad usum Ecclesiae, per omnes mundi aetates, iuxta
ordinem atque leges naturae primitus a Deo sancitas, multiplicando , & per universum terrarum orbem propagando. Cur alioqui adversus periculum dii vii cautum vellet humano generi, quod alio periculi genere perire pateretur Eo tendit benedictio: fructificate, multiplicamini di implete terram, Gen. y ' I. i promisso de perpetuanda tempestatum anni dierumque & noctium vicissitudine , cum exocpseo c- Gen. 8: a Z. Act. I : IT. cons. Jer. 3I : 33, & 33:ao. Eo etiam comparata fuisse existimamus societatis oeconomicae & civilis 'inter homines ineundae, colendae & tuendae adminicula , quae Deus suppeditaVit ceu 'Di ris*eoν ὲν τά θνη, gentes quasi injecto dusciplinae fraeno coercens & regens, alias in omne nefasci mentem nihil pensi habentem, cum certo societatis humanae exitio, sese projecturas, Psal. y : Io. Unde enim egregia illa bene multa virtutum apud Philosophos gentiles , plurima de aequitate legum comdendarum , de Repubb prudenter constituenda felicia terque moderanda, de iudiciis agendis, & id genus aliis, apud JCtos Romanos antiquitus prodita iuris praecepta E Unde iuramenti religio, Numinis metus 3 Uode pudor. sapientum reverentia, conscientiae vis,