장음표시 사용
571쪽
nem siuam adornasse censentur, v ma pro transgreiasione foederis sum terunt. Hinc Ierem. 3: Z, g, Iostr. illa mi a M I transtulerunt quarta vice . oerc laetas , foedifica. stil. 'dah. Unde patet, jam eo tempore Iaa apud omnes significasse fractionem di transgressionem foederis. Et talis transgressio foederis , talis vi fuit etiam peccatum Protoplastorum, a quo rura pereato dc perfidia, Cl. BUxTOR FIUS in Lex. Hebr.& Chald. opere excellentissimo, derivat ma vestimentum forte, inquit Cl. Vir, quod sit prima hominis eontra
Deum perfidia tegumemtum di tesimonium, cum antea ho mo milus fuerit.
S. XIII. Habuimus hucusque in Foedere Dei cum Adamo
Stipulationem dc Adfiipsilationem ; sequuntur Promisso de Restipulatio. Foedus hoc tam cito irritum redditum abstulit omne ius ad rem lationem dc petitionem Pr m s praemii. Hinc Scriptor Sacer Moses de hoc praeis mio expresse non agit , imo in omnibus, quae ad hoc Foedus Operum pertinent, admodum parcus est et haud dubie eadem ipsa de causa, quod Adam citius foedifragus factus sit. Quamvis autem non ex pro posito de hoc praemio agat divinus Moses, tamen quale illud promissum fuerit, facile arguitur 3 Tum ex natura stipulantis ci promittentis , Tum ex promisso, homini restituto facto , Tum di ex eo, per quod promissum obsignatum, scii. Arbore vita. Geuis
s. XIV. Ille, qui stipulatus est in hoe foedere. est rem
Gen. 3 raa. dc passim in Sacra Scriptura, in tecensione rerum ante Ac post lapsum gestarum, idem nominatur unicus 'hovah mohim. Qui notanter suam vocatur On m ae Deaec num, Deut. S eas.
572쪽
I. Sam. II: 36. Jerem: Io: Io. ag : 36. 'n bae Jos 3: Io. mbiu ,n Vivens in aeternum, Dan. Ia et T. utpote qui est liva' p)Dd permanens dierum , Dan. P. . apud quem est continuum ma ri hodie, Psalm. a et T. Quare vero vocetur Deus Dibeni mrin mirabae, rationem reddit Nimchius in Jer. Io: Io. quando in Verba DUibae viri: Unri ita : viri et 'riRI in bra Pin raedi U IRI 'riri Miri .ina imo ranun )Mii t 'riri bai II i. e. me est De s motis ; Hic est Verus Visens, quia vita ejus non dependet ab alio, sed a se ipso. Omnium etiam Visentiam emtra ipsum vita es ab ipso. Nec tantum est i mri eta,ribae . sed & in Scriptura vocatur tet,viri iri, BiUens in aeteranum, Dan. Ia: T. ubi To e ill , sapiens dictus R. ABENES RA ( qui Seculo XII, medio floruit , explicat ,
per nata aeternitatem. Est itaque DeuS aeternus, Vivens
in aeternum, qui stipulatus est di praemium promisit. S. XV. Quid aliud daret hic vivens in aeternum, quam praemium aeternum i Nam cum felicitas Vitae aeternae , consistat in perenni fruitione Dei Vivi, Summi Boiani , praemium hoc obedientis non poterit esse con summatum, si non sit aeternum. Haud aliud itaque erit, quam vita aeternum beata. Adeoque promissio Adamo facta in foedere operum alia erae non potuit, quam de vita, post absolutum obedientiae curriculum . in aeternum felice.
Nec dubitandum, hanc fuisse promissionem foederis operum, cum haud diversia esse possit ab illa
foederis gratiae , siquidem Christus nobis recupera- vit, quod in Adamo amisimus. Promissum autem foederis gratiae esse vitam aeternam, nemo negat, &Sacra Scriptura abunde testatur. Testatur Scriptura, mortem intrasse per Adamum primum, intam vero peradamum secumdum, Dominum nostrum Jesum Chri-
573쪽
stum, Rom. s: I . Quae vita vocatur, alta ioe iv Xeivis 'laetsi et, Euesis ii p. ab eodem Apostolo, Rom. : EI. & G: a 3. aliis io; est ea ipsa phrasis, qua utitur D A NI E L in sua prophetia, Dan. Iara. Em p Uri, quod transtulere LXX. rum otiis Hor, iisdem verbis.
quibus Apostolus post ipsos usus est, forsan digitum intendens ad hunc locum Danieliticum. Lubet ad illustrationem hujus loci, & ut sciamus, quid per iv Mn intelligant Hebraei , adducere paraphrasin: Don Ioseph AB EN II ACHIA , Doctoris Hebraei, qui Seculis XII. & XIlI. vixisse perhibetur, & qui
hunc Versa. Cap. I a. Dan. ita et ridi im
REUR: Tunc fiet miraculum Resurrectionis mortuorum snam multi dormientium in terra pulverulenta expergiscentur, hi ad vitam aeternam, qui sunt sancti, illi vero ad opprobria di deteriationem aeternam , qui sunt impii. Quorum resurrectionis causa es, ut impii fateantur palam , suam milem esse fassam, di eos, qui ipsis fidem habuerint, persequuios fuisse vanitatem atque evanuisse ; ipsique agnoscant, suos majores falsitatem post edisse. Egregie idem Doctor Hebraeus Versum ultimum Prophetiae Danielis illustrat hisce: II 'in 'ruri : rim Udiset vn rri 'o tituri nnm Dynm rarim mcm Dium rHi : Vs D nniana nun; Rari iamra I uri narra : murari l. e. Tu autem Daniel perge ad vitae tuae terminam in hoc mundo; postea D ro cum mortuus fueris, quiesces qhiete horti Edenis ; at in sine dierum consuere di vities in resurrectione mortuorum, di assequeris sortem tuam bonam in mundo futura.
s. XVII. Hic Achiad a D tanni absolute sumit pro aeternitate i
574쪽
nitate ; & ex collatione utriusque loci patet, quod obiv rin ipsi tantum sit , ac Nan n,ip seculum futurum. Quod seculum futurum Hebraeis ut plurimum significat Ditam aeternam quod a viris Clarissimis , in scriptis Hebraeorum versatissimis , RHENFERDIIS & aliis,
ex monumenti, Hebraicis satis erutum, ut frustraneus esset labor , quaedam repetere velle. Suffcit nobis indicasse, ob)ii Mn HebraeiS esse vitam aeternam .
di cum in statu restituto homini promissa fuerit vita aeterna, quis anceps esset, hominem primum in statu instituto eandem promissionem habuisse S. XVIII. Pergendum nunc ad illud, per quod in foedere operum primus homo de promisso praemio certior factus, scit. Arborem Vita . de qua praecipue sermo est
Gen. a: p. & Gen. Fi D. In quo osteriori loco exerte asseritur, hominem comedentem ex arbore vitae vi
scut unus ex nobis, ad cognoscendum bonum di malum Et nunc, ne extendat manum suam ct carpat etiam de arbore vitae, di comedat, o iuvat in aeternum. Credamus, haec
Dei verba lacrum ex iis manifestum nobis fiet, Adamum Deo assimilari voluisse quoad scientiam, nec non adfectaturum fuisse assimilationem cum Deo quod ad vitam. Et cum vita Dei sit imi utabi lis ac aeterna, vita vero Adami fuerit contingens aemulabilis, hominem ante tempus a Deo praefinitum in statum immutabilitatis transire , vitam perennem agere, adeoque Deo in tantum assimilari gestivisse. Deus sedens in coelis ridet inane hoc conamen Adaismi s dicit, hominem arcendum esse ab arbore vitae , quo minus fruatur ante tempus praefixum & immerito felicitate, per arborem vita ipsi confirmata, scili-Pp a cet
575쪽
cet vita immutabili ct aeterna, cujus fruitionem obtinuisset per gustationem fructus arboris, Uitam aeternam repraesentantis , consequenter Uixisset in aeternum. V ira igitur hic aliud quid tignificare nequit quam aeternit tem. Etenim de Deo usurpatum non potest non innuere aeternitatem ; eandem itaque lignificabit in cavisa de assimilatione vitae hominis cum vita Dei. D. XIX. Innuimus, per arborem vita promissium de felici tate aeterna confirmatum fuisse. Quaeritur nunc, an illa arbor habuerit vim philicam hominem aeternum' conservandi in vita an ipsum sanandi an vero fuerit sacramen talis & significativa S. XX. Quaestio est: - ARBOR VITAE habuerit titis
PHYS ICAM hominem aeternum in vita conserυandi e Ad hanc quaestionem rarmative respondent quidam Magistri Hebraeorum. Suffciet hoc docuisse ex Commentario in Legem Don lectati A BARBANE L. Celeberrimi illius Seculi XV. Exegetae & Doctoris Hebrari, qui p. 23. col. I. in hanc quaestionem disserit. Ab initio refert sententiam sapientum de statu int gro Adami hisce : pr Uri Unuet urn D; inpra 'II nai nu niri in Nori DN i. e. Haud me latet sententia sapientum no rorum felicis memoriae, quod Adam primus , si non peccisset, non mortuus fuisset oec. Dehinc quaedam dil- putat, quae prolixiora, quam ut adduci possint. Tamdem sequentia lego : maen nre ri mn diaero inci rab ,Drann rq DR nn Tm y -IBUn Na rupin io, letudiri attra rnto I ma rueri rara,) , rabri,,ucra Tva n de ma rararim metri. rvn ram n nn pa)u tune' Ua U'nn ry mpa : me moran ri l. e. Itaque ut eriperet Sanctus Bene- actus hominem a senio di morte naturali, dedit ei in medio
576쪽
histi arborem D ae, eo quod si ractus ejus usique adeo condenLens es et temperamento humano ; siquidem per esum ejus re-
sitMi potuisset caro ct humiditas, similis plane illi quae ab eo ichomine) resolata fuisset, absque mutatione. Propterea quoque vocatur ARBOR VITAS , quod impediserit (i. e. facultatem impediendi habuerit ) dissolutionem corporis, in per hoc prolongarit dies ictusque continuariῖ. S. X XI. Habemus ex Doctoribus nostris, Hebraeis vadi Placet adscribere verba G. HONERTI P. ex Dissertatione Inaugurali de Adamo primo di fecundo, p. 28. extantia & ita se habentia : Ego enim inter illos profiteor nomen meum, qui putant, frustum arboris vitae vim physicam, morbos ac mortem ipsam ab corpore humano arcendi, habuisse. Guam sententiam malo iisdem uerbis, quibus illam ex hac cathedra ( Lugduno- Batava olim dociae Magnus ABRAHAMUS HET D ANUS, quem Pra ceptor meus , maris as MITTI CHIUS, Mx' i is, Theologum solebat vocare, quam meis exponere se missi i se quit, quod arbor vita, homini in cibum data di comessa , si tam habuit illum perpetuo in vita conserυandi. Et forte
se hoc illud est, quod dicitur e Nunc igitur DIdendum, ne em,, tendens manum suam accipiat etiam de fructu arboris viab, ta, ut comedat, victurus in seculam et Licet hoc cliter alii, i, interpretentur.
Sed pace Tantorum Virorum, quos animitus Udi, neror, plane mihi persuadere nequeo, arborem vitae eiusmodi vim physicam habuisse mortem arcendi ab homine. Reliquae arbores Paradisi omnis generis , homini ad sustentationem vitae creatae, aequo mortem ab eo arcere poterant , ac quidem arbor
quaedam specialis vivisca. Et si arbor vita habuisset vim physicam conservandi hominem in perpetuita- P p 3 tem,
577쪽
tem, vel unicus gustus fructus ejus hoc perfecisset, vel plures. Ad unicum nos dricere videtur locus Gen. 3 et aa. Unicus gustus fructus arboris scientiae boni & mali attulit mortem ; quidni & unicus gustus fructus arboris vitae perennitatem dedisset Quicunque igitur vel unica vice gustasset ex illa arbores, aeternitatem acquisivisset , licet dehinc curriculum obedientiae non absolvisset. Quod sane defendere nollem.
Si petas: An arbor vitae habuerit vim phsicam fanam
V Lego quidem in CHA SMUNI, c Hic liber est
Commentarius Literatis & mysticus in Pentateuehum, ex variis collectus, ut supplementi loco effetin Commentarios Sarchii. Saepius fuit impressus Sec. XVI. & XVII. habetque Auiliorem R. GAshua f. Ma-noab. quod arbori vitae tribuatur vis fanandi ab Hebraeo. Hoc docent, quae extant p. 8 f. a. col. I. ad
scriptum est supra, eo die quo comederis ex ea ( arbore scientiae dcc: morte morieris. Et ecce transgressas cest ipse ( Adam praeceptum; et comedit ex ea carbore,) di quomodo poterit visere in aeternum e Sed dicendum est et Arbortata suit aroma tatae di medicina comedenti ex arbore scientia die. Sed quamvis haec videantur arbori vitae tribuere vim physicam sanandi, tamen cum hic Commentarius etiam sit mysticus , expositio quoque alia p. a. ab initio mox subiungat & Deum ita loquen
bivd i. e. Et decrevi de arbore vitae , ut omnis qui comederit ex ea, visat in aeternum &c. adeoque per esum fructus arboris illius obtinenda vita aeterna , non natur si
578쪽
turali dispositioni arboris & physicae qualitati fructus
ipsius tribuatur ; sed decreto alicui & edicto divino, per quod Deus vitam aeternam & promissionem de illa per hanc arborcm homini obsignaverit; omnino credendum puto , Doctorem Hebraeum vim ii Iam sanandi non physicam, sed symbolicam putassie: quatenus Deus decreverit, ut homo fide in Deum vivum carpens fructum hujus arboris haberet in illa signum di sigillum sanationis a peccato & morie i consequenter obsignationem vitae aeternae. Et hanc fuisse mentem Magistri, nullus dubito.
s. XXIV. Confirmor in meo afferto ex Sacra Apocalypsi
Johannis, in qua Vates Sacer revelationes divinas per repraesentationes symbolicas, modo docendi Hebraeorum mystico admodum convenientes , accepit. Vidit inter alia arbores vitae, quarum folia destinata
sis 3 seαπρίαν των έ νων, ad fanationem gentium. Apoc. aa:
a. Spiritum Christi hic digitum intendisse ad Arborem
Vita Paradisiacam, nemo facile negaverit, Sanationis vero Virtutem harum arborum Apocalypticarum physicam fuisse vix erit, qui asseret. Cum enim SMcro Vati eventura a Spiritu Dei per emblemata manifestata fuerint, illis symbolis virtutem physicam tribuere velle, absonum foret. Respondentes itaque hae arbores Apocalypticae symbolicae Paradisiacae nostrae. vim hujus sanativam facient significativam. Uerum quidem est, emblematica a naturalibus deriva ri , sed, cum omnis arbor frugifera in Paradiso fructus, vitam hominis corporalem sustentantes, tulerit, uti jam observatum, adeoque aliquo modo naturaliter arbor vitae fuerit: Illa ita vocata A bor Vira Gen. 2: o. 3 et aa. ngcessario aliquid subli- mius significare, & cum vita temporali aliam adhuc, hac longe excellentiorem, obsignare debuit. Colla-
579쪽
tae ergo illae Apocalypticae emblematicae cum Paradisiaca,quid aliud promitterent, quam cum temPorali vitam spiritualem , & post decursum hujus, beatam aeternam, obtinendam in Filio Dei, fonte omnis vitae sub utraque confoederatione , operum aegratiae, diverso tamen respectu ; quod ulterius deduci posset, ni jam a Theologis occupatum. S. XX U. Datis his, quemadmodum dissiculter negari poterunt , arbor vitae homini lapso significat & obsignat sanationem & vivificationem spiritualem in Messiali,
Principe vitae ; & cum spirituali beatam vitam aeternam, certo post fata possidendam. Ante lapsum aurem obsignavit eandem vitam aeternam , in fonte vitae Filio Dei, post exactum obedientiae curriculum, reportandam. Hebraeis omnino idea arboris vitae suggessit eam de vita aeterna. R. Levi hen Geobm (qui vixit Sec. XIII. dc XIV. ad illud Proverb. q. vers. 3o.
ua thri I p ae ma fructus judii est arbor vitae etc. ita
commentatur muriatari mi)riri rumae du) P In xi. e. quia justus pertiaeet ad υitam aeternam. Aperte hic Magister arborem intae symbolum facit vita aeterna. Apprime etiam convenit illud , quod legitur in Sohar Ah moth fol. S. col. Is i. ubi sub symbolo Paradisi di arboris vitae depingitur vita & felicitas aeterna. Ita vero
in eum auelus mortis, O mactat ( occidit hipsum, di postea incendit ipsum cin Gehennah. Et si judicaverit judicium veritatis rectum, introducit ipsum in hortum Eden, regustare facit ipsum de arbore in . Sisuti scriptum est in hoc: Et
580쪽
Et accipiat etiam de arbore vitae, di comedat, in visae in aeternum. Hic justo Judici promittitur vita aeterna sub emblemate Psus arboris vita, uti Apoc. a : T. quem gustum nullo modo corporalem credunt Hebrati Veteres, nec credere possunt, secundum hypothesin & conceptum, quem habent de vita aeterna, qui nobis manifestatur in Sohar Schemoth, fol. iam citato Ag. col. Iso. ubi de Nari rabarri de secato futuro, id est vita aeterna, definitur et hibi rim N,3 n, IR R, V memrr . I mrrri mulli T Rhae ni In mVVn 23 i. e. Non est in illo seculo futuro neque cibus, neque potus, neque ministerium lecti et Sed Iusti sedetit, re eo-rona ipsorum super capita ipsorum. S. XXVI. Stabilivimus hucusque Foedus operum ex He-hraeis. Habuimus stipulationem Dei ; Adstipulationem Adamis Praemium promissum, vitam aeternam. Plura adduci potuitant: Sed brevitas & aliis & no- his grata. Pauca quaedam forsan ad rem facientia subjungemus. Quoad praemium , significatum per*rborem vitae, credebant Hebraei, studium Legis di observationem ejus mereri vitam aeternam. Hoc haud dubie hauserunt ex foedere operum, in quod miseri hi Justitiarii semper relapsi sunt. Et cum insimul credi- derint, arborem vitae significare & obsignare vitam aeter nam, eam arborem putabant etiam symbolum Legis, ex qua habeant vitam aeternam. Probationis causa unum vel duo testimonia afferam. R. Levi Ben Gemfom in Prov. 3: Ig. ubi quoque memoratur tam ita scribit: 'I Uvri ram mann nari l. e. Ecce Lex essarbor inta. Hinc in IIa ut Ahimnoni Part. I. fol. Col. I. n. ao. Paradiso suo inferiori tribuunt discipulos sapientum & studiosos Legis, sedentes sub arbore vitae. Ita enim legimus : CR I my pa em