장음표시 사용
651쪽
we, Dominus possedit, vel habuit me. Videtur tamen, tam Syrum quam Arabem, hanc suam cespitationem quasi reparare velle, utendo de hac Sapientia term bnis i leγesa ait. Ex. gr. Syrus illud yrra, ri v. a . reddit m,inae genita Am. Versiu vero a s. idem in 'ri reddit per mDII re concepta sim. bbiri enim est partur, Uu, peperit. Jes. SI, 2. Job. 3s . I. porro v. as. & initio v. go. Cum flatuit fundamenta terrae , reari N pnu nudeum eo compostrix, dispostris, eram. Arabs vero D Int DRI may eram apud ipsum dispostris, vel ordinatrix.f. VI. H o
Sic scilicet illi reddunt Hebraeum: V N abllae rimm vox enim laUR reddi potest per nutricium, qui in sinu
fovetur, educatur, ab MN enutrivit. Part. MN enutriens. Est. a et T. Num. II et I a. D UN nutrix. Ruth. : I6. . Alludit huc lanctus Johannes, Evang. I : IS. o oram
qui eli in sinu Patris. Pater enim Filium ex se genitum in sinu fert, tenerrimoque complectitur amore, ceu mGMrIMO AE*at. Hinc & addit : eramque deliciae has omni die. v. go. Neque tamen absonum est dicere , pure idem significare quod MN Artifex, artis nutricius, vel arti innutritus, adeoque artifex excellens. Cant. T . I
Hoc certe sensu Syrus & Arabs vocem hanc cepisse videntur Ergo Jesus Christus est ille Dei filius ante sedula genitus, non factus, aevm M N uti habet verasio Syriaca Symboli Nicaeni, & per quem omnia facta sunt, quod Patres Nicaeni addunt ex Joh. I : 3. Col.
Emphasis vocis Gr. Moro xv c idem confirmat. Si enim Filius Dei esset prima creatura . Per quam caeterae factae eisent, non posset dici quodier , sed Teis oγεν-. Denique absurdum & blasphemum est, creaturam
652쪽
caetera creasse, & creaturam esse Autorem & opificem nostrum, & in negotio gratiae Servatorem nostrum , cui fidem, laudes & obsequium debemus. Hoc enim verus Deus sibi soli vindicat. Jec s : aa-as. Dicamus ergo confidenter cum Patribus Nicaenis , esse s C. Lumen de Lumine, verum Deum de Deo vero &c. Abeant ergo Arriani & Sociniani, Christum
non- Deum colentes, atque sic crimen manifeste incurrentes, contra Rom. 1: ZS.
s. VIII. Quod denique SAPIENTIA addit et radebam
raram eo omni tempore, ludebam in orbe terrae eius &c. Respicit ad amicas visitationes atque apparitiones, Patribus tam ante, quam post diluvium factas. Cujus manifestissima sunt in narratione Molaica vestigia. Ex. gr. Gen. Ea et II. Angelus Jehovae allocutus dicitur Abrahamum Filium jugulare volentem & v. I s. additur : Inclamavitque Angelus IIehova Abrahamum secunda via ce caelitus et per me juravi, inquit Oebotia, &c. Qitis est ille
ANGELUS JEHO UAE , cum Abrahamo tam familiariter agens, & per se ipsum jurans, seque ipsum Oebova appellans E procul dubio est verus Deus de
Deo vero, missusque vero ceu ejus nuntius. In historia Iacobi Gen. 3I. & sa. indicia hujus veritatis haud minus manifesta apparent. Sacris vero vatibus haud insolitum est introducere Iehovam loquentem , sed missum a Jehova. Jes. Ag et Io. Laeli. 2: IZ-IS. Haec non agnoscere , est in luce meridiana caecutire velle. Malimus ergo ex cap nostro agnoscere hypostaticam Patris Sapientiam, ex Patre genitam, adeoque ei homousion , cum antiquis illis patribus tam amice collusisse. Ejus enim tTr i y sive deliciae & deIectationes sunt cum sus hominum. Quae ejus tenerrima
piAαvritam in eum tandem permovit, ut frater noster
fieret, humana indutus carne. Unde recte S. Johan- Tom. III. . V u nes ;
653쪽
s. IX. Hic ergo I. C. non solum est aeterna Patris sapientia, per quam & in qua omnia condidit, sed & nostra sapientia. I. Cor. I: go. Non solum Jehova justus in se, sed Fhova Asitia nostra. Jer. 23 : o. SC. Atque hactenus omnes, qui omά; de Christo Jesu tuentur, consentientes habemus , innumerabilibus Novi Testamenti testimoniis idem confirmantibus. S. X.
Sed quaeso te, Lector Christiane i Num & tu Jesum Christum possides , ceu Sapientiam tuam e Scias enim velim, quod Pater, qui hancce sapientiam antet opera , quin ante molimina, h. e. decreta sua, possedit atque in sinu fovit, nobis iam eam possidendam dederit. Sic enim Deus dilexit mundum,ut Filium suum unia genitum daret. Joh. 3: Iti Filius datus es nobis. Jes. O: o. Estne Christus doctor & ductor tuus unicus e Juxta Matth. 23 et g. Unus est vilire doctor di ductor Christus Agnoscimusne colimusque Jesum Christum, ceu veram & unicam sapientiam e Num sapientia hujus si culi vilescit in oculis nostris E Quare o ἀν-
nam Christi deitatem, quin pro ea, tanquam pro aris & focis pugnas. Sed num amas eum reapse e Visne eius este lacae nutricias , uti ipse est nutricias Patris e Quid respondet ipse tua conscientia excussa E Quid testantur opera tua E Christus est humilis corde , tu forte superbus. Christus spernit gloriam hujus seculi. Tu forte mancipium es vanae gloriolae. Christus thesauros huius mundi spernit, quin regnum aspernatur. At forte tu Evangelium praedicas nonnia si lucelli gratia. Christus est Sanctus Dei, tu forte ne horulam quidem repugnando cordi impendisti. Clamas
654쪽
Clamas pleno gutture, Iesum Christum esse aeteris num Dei Aodior, & sapientiam hypostaticam, per quam omnia condita sint. Sed quaeso te, num ea Patris sapientia aliquid etiam in te effecit e Sensistine umquam omnipotentem ejus gratiam, quae novos coelos, novamque terram in Fidelium pectoribus condit, h. e. animum coelestia sapientem, vitamque bonis operibus uberem e Forte quod ore de Christo testaris, opera tua destruunt, & propter te nomen Chiisti blasphematur. Contendis, iactasque, Jesum Christum esse aeteris num Dei Filium, Filium dilectum, quo Pater acquiescit atque delectatur unice. Sed num & tu eo det Oaris e Num in amplexum ejus ruis 3 Fortesinus pectoris tui excussus testabitur, te amoris mundi miscium esse mancipium, illecebris carnis & concupiscentiarum ceu totidem laqueis irretitum & constrictum. Si Christo deliciaris , etiam in cruce Christi deliciaberis. Tu vero forte eam ceu pestem fugisti hactenus. Jactas auctoritatem Christi, sed praecepta ejus servare, pudet te pigetque. Verbosius es in Mysterio SS. Triadis asserendo & contra adversarios vindicando. Sed annon tuus intus oggannit animus, nolle te Christum imperitare tibi e Tantum abest, ut quaeras cum ipso uniri , uti ipse unum est cum Patre, ut jugum ejuS audacter exiscutias. Clamas, Christum esse sapientiam Patris an- . te Omesa secula unctam. Ejus vero unctionem tu nunquam persensisti. Multa blateras de spiritu Christi, tu vero secundum carnem vivens, Christo es opis probriois auditoribus offendiculo. Asseveras, Christum vivere per & propter Patrem. Sed num & tu vivis per& propter Christum E Estne is vita tua E &e. De hisce vellem, ut unusquisque excuteret se i sum. Certum enim est, facile esse, orthodoxiam de- Uua seu-
655쪽
fendere, dum foetidissimis Diaboli stercoribus ansemum , eheu l oppletum gerimus. Faxit igitur divina bonitas, ut, sicuti Christus est
via, veritas in vita, sic & nos huic viae insistamus . hane veritatem & vitam in intimo nostrum residem tem teneamus di sancta conversatione exprimamus. Haec enim optima est Deitatem Christi tuendi ratio . opere scit. ipso demonstrare, nos per ipsium disinae participes sectos esse natura. a. Petr. I et g. Hoc ideo moneo, quia admodum vereor, ne Arrianisimus & Socinianismus ex orco revocatus, denuo Ecelesiam inundet. S. XI.
' .Hisce praemissis subnectamus observationes misceli neas ad Capita sequentia.
v. I a. Si sapiens fueris, tibi sapies. At se illusor fueris. ta solas id feres. Hunc versum LXX. SYR. & AR. periphrasi illinstrant, & auctario adaugent. scit. Fili mi, se sapienses, anima tua sapiens es, di amicis i is e sim atitem fueris mauus, tu solus hauries ipsa tua mala. mi incedit, ( confidens en) in mendaciis, pascit ventos, o abigit c persequitur a volucres coeli, deseruit enim viam inneae sua , di oblitus est caberravit j semita ministerii sui, ut currat per desertum in uosum, di ab ea via, qua trita est, vagatur per locum sitia hundum is Et is quidem colliget nihil. Assumentum hoc in Textu Hebraeo fuisse, minime crediderim s ad marginem forte codicis sui non nemo haec scripserat, unde in versionem-LXX. irrepsere, quaeque SYRUS& ARABS inde hauserunt. Idem & alibi factum. Nihil ergo hoc praejudicat integritati textus Hebraei, quem CHALDAEVS citra hoc assumentum expressit.
656쪽
v. 33. Mulier Rultitia, tumultuaria , stoliditatis , di non novit quicquam. LXX. Mulier insipiens di audax, i diga buccellae fit, di non novit pudorem. ARABS sequituretve o. redditque et Mulier stulta, procax. incidet in penum riam opum , di non novit pudorem. S Y R U S brevius et
Mulier expers mentis iudicii, ad atris. Illud nuens, quod stoliditatem vel semplieitatem notat, per ad atris expressit Rubnim, bnue enim Syris est blandiri, adulari. Hebr. rina vero notat pellicere, decipere, blandiendo persuadere. Quod Syrus seequenter per brim reddit. Vide Jud. i : IS. Hos 2:i . al. io. &c. UULG. M lier Rulia di clamosa, plenaque illecebris, Sed CH AD DAUS iterum Textum Hebraeum pressius sequitur,
redditque et Mulier stulta di vaga, insipiens , di nescit
v. Ig. Et non novit, quod manes c defuncti) ibi, in profundis sepulchri invitati eius. Hic LXX. SYR. & AR. , iterum cum assumento comparent, sed quod CHALDAEUS , fidus Textus Hebraei pedissequus, ignorat. Unde in Textu Hebraeo non fuisse, persitatam h beo , sed ex margine in Textum Graecum irrepsisse, indeque ad Syrum & Arabem manasse. Sed & VULG. Cum auctario, breviori tamen, comparet: ui enim applicabitur illi, descendet ad inferos ; nam qui abscesseras ab ea, Disabitur.
Quod & ARABS sequitur. Sed CHALD.& SYR. Opes impiortim subvertet. Sic illis rari est opes, possessio. Sed alibi diri arumna pravitas. Ut c. II:6. vi i m an rarim di in pravitate perfidi capientur. Chald. myrram ct in improbitate Aa cadet impius. Symoe in iniquitate sua corruit iniquus. Hinc , iux-
657쪽
JARCHIUM , Dr)n pratia moliri. Ps 6a et q. quod alii ex Arabico m derivant, promta volubilique lingua fuit in adiquem. iv. g. mbi metae: - LXX. o δε ιδ γoe Ue siri EOAιά ν υποσκελιώ -εται. Sic ipsis est supplantabitur. SYRUS r Cuius stulta sunt labia 'innnti capitur, decipitur. Sic &CHALD. IVNDI eod. sensu. Rad. Syris concitavit bellum. Hinc Sirac. 26: ga. hia iam 'A'abra cornu concitans bellum, excitatrix belli, vel, ad bellum. ARAB. VI, proriratat in terram. Sed AETHIOP. impegit , eespiratat. Omnes hae significationes locum hic habere queunt, ut UI ' sit, implicabitur bello concitato, prosternetur, caesipitabit, dic. Sed A I ILA , SYM. tara tinnealai, TH. mu, Jai, foedabitur. D R U S.
v. o. Ambulans in integritate, h. e. integer vitae sce- Ierisque purus. Ambhlabit securus, vel considenter. h. e. non eget Mauri iaculis , nec arcu , nec Venenatis
gravida sagittis, Fusce, pharetra. H O R A T. item, Conlata mens recti famae mendacia ridet. Idem . nam arx fortis es integro . via Domini. in hoc capite versu as. Sed qui perbertit Diaae suas , Due innotescet. Sic PHAEDRUS I. I. fab. Io. Quicunque turpi fraude semel innotuit, etiamsi verum dicit, amittit fidem. Sed quid si ad Arabisimum recurramus E AR AB. ueri reliquit, sint, missum fecit. Part. Unae' relinquens, missum faciens. Hoc senis i P ex Niphat, significabit, relitisquetur, deseretur. Sic certe capitur c. I : 33. In corde prudentis requiescet sapientia, sed in intimo se torum deser
tur. Observavit hoc ante me LUD. de DIE U. Imterpretes tamen L X X. C H A L D. S Y R. A R. V V L G. cognoscetur, deprehendetur. qualitas ejus, &c.
658쪽
Hebr.- exire, proWnire, progerminare. PNN 'Uri germinavit baculus Aharonis. Num. IZ r 23. in TARG. JON. Aph. Init protulit, produxit, germinavit. Syris hoc verbum in Pehat & Aphel usitatilli. mum est, uti ex Lexico meo, si favente Deo lucem adsipexerit, apparebit. MDIU NPm d py radix producens fel, germinans felle. Deut. as : I g. in Syr. . Sie proxime respondet Hebraeo I a). Radix enim ma si nificat intransitive, viguit, vegetus fuit. Ps 62 : II. Ocyr: is. Aliquando active, germinavit, propaga it. ut1 h. l. Pihel Iasa vegetem, florentem reddidit, & ad os relatum, facundum & eloquentem reddidit. Tach. s: I . hinc derivata I a & DIJ D proventus, propagatio, fructus abunde provenientes. Ar. IRI & conj. 2. I actirpem, caulem
Ne meruit, scit. planta. Sensus ergo dicti nostri est : Os justi ceu ex foecunda radice profert sapientiam, sibi insitam, non ab aliis mutuo acceptam, sed ex unctione spiritus iptus habitante haustam. Vide Plat. 3T: 3o, 3 I. Talis justus erat Christus, ipsiusque Apostoli; Utinam & nos tales essemus , quotquot novmine Christi gloriamur. S. XIII.
Cap. I I. v. a. Haec vero coelestis sapientia nae eum humilibus, verecundis. Non occurrit haec vox alibi intextu sacro. Hiphil tamen verbi occurrit Mich. 6 : g. ubi : ret, y In humiliter re verecunde ambulare cum Deo tuo. Illud mi ari in versu nostro LXX. reddunt per cartarei. CHALD. l)β'aae humiles. VULG. Ubi autem
es humilitas , ibi sapientia. SYR. 'IU humiles.
659쪽
Vitus de se : R N 'IVI quod humilis sim. Matth. II 8 as. ARABS itidem et Pi mno humiles. Chalcaeis & Rabbinis d)ari vel VJ X humilis, verecuAdus, modestus. raraae humilitas , Derecuvdia. opp. imi superbia. Discamus illam a Christo, & dediscamus hanc. v. 3I. Nuim 'I β mbet' va p x M) Hunc I 2 um lices' : Ecce jucto rependitur in terra, sc. af flictio & castigatio , quanto magis improbo ct peccatori etc. retribuetur afflictio. Nota, et 'N praecedente sententia aflirmante significat quanto magis, ut h. l. & C.
IS: II.&e. Iy: . Sed praecedente sententia negante, quanto minus. Vide exemplum I. Reg. g : ap. Coelidi coeli coelorum te non capiunt, 'I 'N quanto minus aedes haec quam exstruxi e cons. Prov. lyr T. & c. Is r Io. LXX.(quos SYRUS, ARABS,&VULG. sequuntur magis ad sensium quam verba respicientes, reddunt:
. v. Iv. mpanae T Uerba haec subobscura sunt. y in ripa quia pathach habet, significat, di usque donec. Sed sic nullum video sensum. CHALDAEVS illudnue reddit per Urid restis , ct rillum nu reddit: uriri Imriura testis festinus, praeceps, ut & LXX.-m P . SYRUS , ut Chaldaeus: Non Uti aerarid resis praeceps, temerarius. ARABS : buriae mν bae eod. sensu.
U OLG. resis repentinus. Consensus antiquissimarum versionum , ipsiusque Chaldaei, pondus mihi videturnabere. Alioqui nostri : Labium veritatis firmum erit in perpetuum . sed lingua mendacii, nonnis ad momentum, Uel, donec momentum quievero. Seligas, Lector, quod maxime arriserit. I
660쪽
v. a S. Ad hunc versum vide notas LUD. de DIEU. ut & ad v. a . quam tamen ego malim sic interpre- .rari : Non assabit manus remisse feram suam, di quod sub-famiam ( h. e. opes & facultates hominis spectat, pretiosa est facultas hominis industrii. Repetendo scit. voces etam d.
s. XV.Cap. I S. v. ig. 'dna Diu labo UULG. Egestas ct en minia ei qui deserit disciplinam. G HA L D. Pauper di qui
sthominiosus es, deserit disciplinam. STR. Paupertas ct ignominia cessare faciunt disciplinam. cons. c. IS: 32. Sed LXX. quos & ARABS sequitur, in alium vertunt
tatem di ignominiam aufert disciplina. Utcrque sensus sa- . tis bonus est. Eligat Lector, quod maxime placuerit. v. ap. LXX. hunc versum cum auctario vel assumento exhibent, scit. Eleemori vis o fide purgantur pereeata , timore autem Domini declinat omnis a malo. Eos sequuntur VULG. dc AR. sed CHALD. & SYR. haec non agnoscunt, uti nec quae ad v, a g. addunt. s. XVI. C a p. II. v. a . cohibens verba sua, pollet scientia .-l minuim) MASO RETH. E hic pro legi volunt.'p' pretiosus. Sed versiones pleraeque retinuere & lGgere rim '' di frigidus spiritu. Germ. Κaltsinnig. opis pos ad animum aestuantem, aestum animi verbis emfundentem. Sic. LXX. Maxeoθυμoc ά e. CHALD dirim metram ct qui humilis es spiritu. SYR. aeva mn ' di qui longanimis eli. ARABS. bnoret,ae mi ae eod. sensu. UULGATUS tamen : di pretiosi spirurus vir. Utraque lectio proba esse queat. Uu i s. XVII.