Jus naturae methodo scientifica pertractum

141쪽

merum etiam actibus aliis circa eandem rem alii quicunque excluduntur, prouti ex sequentibus luculentius constabit.

ualidus Quoniam dominium jus proprium estis iis . , jus

exes unis proprium autem omne involvit jus alios eodem excludenisse Ami diis bis. I, ominium quoque involvit jus exesudendi omnes

nim iuio eodem jure in quarum dominio res non essAtque sic videmus, quodcunque licitum est circa rem a. liquam in cujus dominio ea est, idem illicitum esse alii eui cunque, ut adeo jure suo is excludat ceteros omnes iis actibus, qui vi dominii ipsi liciti sunt. Jus adeo exclusionis non restringitur ad solum usum, sed indifferenter ad p. ctus alios quoscunque circa rem vi dominii licitos.

inus I Dominus dicitur, in cujus dominio res est: Nun dumisisHis Aminus vero, in cujus dominio non est. Quamobrem cum domi. ianam sit nium contineat jus excludendi omnes alios eodem jure,quod ei quodnam domino estres leto, i demino competit jus interdicendi ramis illi in lanc non domino omni actu, domini licito, nec patiendi, ut eius injus competat seu Pioquam facta e invito, quodsi vi domin acere licte

Principium hoc admodum saecundum est, cum hine d siniantur omnes actus, a quibus dominiis introductis absti nendum, cum in communione primaeva essent liciti. J eommune & proprium sibi mutuo opponuntur , ut quod uni convenit alteri contrarieturis. a.). Quamobrem cum res adure communi in proprium merint deductis, ubi indo minia distinctae fuerunt s. 118. I, non mirum videri debet, actus, qui antea suerunt liciti jam illicitos esse. Omne duabium, quod angit hebetiores, inde est, quod tacite supponantia actus licitos facto quodam humano, quale est intrinductio Diuitie m Cooste

142쪽

De dominio odo idem Aquirendi origis. In

ductio domistorum, factos suisse illicitos id quod immintabilitati iuris naturalis, intrinsecae actuum moralitati re pugnare videtur. Enimvero imroduistis domituorum, reum dominio contrarium non demum illicitum fecit sed tam tummodo incit, ut aestus istiusmodi, qui ab omni aeternitate illicitus erat, committi posset. Ab omni aeternitate pocsibile fuit, ut res dominio Iubjicerentur. Ab omni aeternutate verum ruit, homines, si qui existerent, non invita naturae lege res dominio subjicere posse. Ab omni quoque aeternitate verum fuit, dominus introductis non licere non domino, quod domino licet. Sed ut non dominus fac re quod non licet, fieri non poterat, antequam essetdomunus. Jus naturae non tantum complectitur propostiones categoricas, verum etiam hypotheticas actus vero, qui hypotheticis praecipiuntur, prohibentur aut permittuntur,non ante cum hisce legibus consere possunt, quam conditione existente. Sub diversis autem conditionibus idem aetus

praeceptus o prohibitus in permutas,in non permissus intelligitur. Notandum hoc in genere est, cum idem notasse prosit ad multas difficultates tollendas, quae circa the riam generalem desure naturae subinde suboriuntur, da sertim in ea latitudine, quam nos huic Dri tribuimus. 22.

imum jus perfectum Continet enim jus inter misi vim dicendi cuivis non domino omni actu, dominu urit nec-Ajan patiendi, ut quis alius quicquam faciat se invito, quod sibi vi dominii facere liceris lat. , consequenter jusc gendi alterum, ne resistat actibus sibi domino licitis, ex nequicquam faciat se invito, quod sibi seli facere licet. Enimvero jus perfectum est, quod conjunctum est cum jure cogendi alterum, si obigationi suae satisfacere noluerisiis, ret inrita macta v. .Ergo dominium jus perfectum est.

143쪽

Quo h dubites, an recte supportatur, quemlibet non dominum obligari, ne resistat actibus domino vi dominii liciatis, Mne invito domino faciat, quod sibi soli sacere licet sequentem addere lubet propositionem. s. a T..

actis. - omnes actas iaminio acterias mirarii sigiciti sunt Et mo urius tam nemo quicquam contrarius alterius facere debet Lcmirari sio. Pri. I. um nata .. Quamobrer cum dominium simul cui sit jus idque perfectum Osria a. Is nemo quoque qui quam facere debet, quod est contra dominium alterius. Illicitum est , ad quod omittendum obligamuri .iro. pari. I. ur nato. Illiciti itaque sunt actus omnes domiam alterius contuarii. Nemo non fateri cogitur, dbminio allarius contrariail si qui, resistere velit actibus domino licitis, aut si quis e

dem invito, tacere velit quod eidem soli licet fatere. Unde manifestum est actus omnes , quibus resistitur actibus domino licitis, omnesque actus, qui domino invito edun-- ab alio quocunque non domino , illi autem soli liciuiunt, lege naturali prohibis esse, atque ideo nomdom, num ad eos omittendos obligari. Poterat hoc recte sumi vi principii generalis (, vio.paro. Amnat , ex quo etiam hic itifertur. Non tamen inconsulitum fuit idem de monstrari ob usum aequentem.

- - dicimus in quibus dominium habemus:

his , is Dicimus autem convenientea definitioni sui ingenore, quanti

dedimm(sis i. 'GLAmnat. I, Etenim cum dominium sit jus perfectum s i a a. idemque propriumus rig.) in iis rebus in Quibus,dominium habemus nobis solis jus

144쪽

moddam Herium competitis et . . Duoniam itaque suum est, in quod homini cuidam selidus perfectum com

petitis, si petra. I. r. res utique nostrae lunt, in quibus dominium habemuS. Definitio haec mon debet videri superflua. Hinc enim

yatet, eum, qui contendit rem esse suam, probare debere, quod sibi in ea dominium competat quam probationem aio esse adeo facilem ex iis , quae Porro de dominio demonstrabuntur, elucescet.

Quoniam dominium, quod nos in resiliqua habemus, Cur mea, eodem aure in re ista excludit ceteros omnes s. ario. Arri nobis eliautem ejus non esse possunt, qui dominium in iis nona laam. berisAa . manastram est, tam

omminio possema est, in qua plures in re indrvici do O-- minium virinibus conjureum competens Pro parte rata' m.

Rureshic simul in re una eademque idem jus conjunctim habent, quod alias uni competit. Atque ideo omnes simul repraesentant unam personam, in curus dominiores est in relatione ad alios, qui extra communionem sunt. Quamata res indivisa est , dominium quoque nonnisi unum est. Me tot possunt dici dominia, quod sint in communione Personae, neque etiam de uno in individuo dici test, quod habeat in ea re dominium , absolute, sed nonnisi cum addito pro rata. Hinc quilibereorum minus percipit pror is , ubi res venditur, pretium parraemat pro rata ubi di- vivitur, Tatam accipit partem. E. V. Si Crio Titio&Minvio dominium in aliquo praedio competit aequaliter, unu

145쪽

n Pari II. cap. II.

quisque tertiam fructuum partem percipiti', ubi venditur, tertiam pretii partem accipit. Ast majus dominium habet pro partibus tribus, Crius pro duabus, Maevius pro Mna Crio debetur dimidium tructuum ., ubi praedium venditur, pretium dimidium Titio in utroque cassi pars te tia, Maevio sexta, aut, si ager communis dividitur, Crio redit ager dimidius, Titio pars tertia Maevio sexta. Quo, si res, quae erat communis, dividatur, pars, quant unusquisque accipit, est in dominio ipsius a domnio ceterorum diastincto. Nec est , quod absonum videatur, lae dominii unius iacta divisione, resultare plura , veluti in casio dato tria. Ius enim, quod locum habet in re tota locum quoque habere potest in qualibet ejus parte, si dividi potest.

Geminum quid obtinet in rerum natura, ubi corpus integrum nonnisi unum habere potest centrum gravitatis, quod, ii tamen in pIures dividatur partes in quacunque ratione, quaelibet pars centrum gravitatis habet proprium, ut jam sint tot centra gravitatis diversa quot sunt partes

fiuina , Quoesam in communione positiva quilibet nonnisi

miis in pti, parte dominium habet in re communi omnibus con- commumne junctim competens, qui in communione sunt s. ret 6.1, d, si re minus vero est, qui in re quadam dominium habetis corio.

uilibet, qui in c-munionepositiva es, pro inte rei commanis Mus est; omnes consenesim Zminvisant.. Ita in exemplo, odmodo dedimus nox, ia 6o, jus pro

parte tertia domin est incasu priore inposteriore pro pambus tribus nemo autem sol domi dici potest, sed omnes conjunctim dominus sunt Neque inanis haec subtilitas est: quae enim licita sunt domino, ea non licentiis omnibus conjunctim, ut adeo ad singulos actus ommum requib

146쪽

De dominio Imodo idem acquirendi origin Ias

to dominii distribuantur pro rata, hoc est pro parte, qua ciuis dominus est, prout i modo monuimus ne s. eis. i. Qui hibtilitates juris contemnit, is in multis caecuti nec nisi alienis oculis videt, in alii ha tat, in aliis cespitat. Quamdiu distinguuntur , quae diversa sunt, de subtilitatibus tem rariae sunt querelae. Cum dominium sit jus de re pro arbitrio sito disponendia i 18.s, ut constet, num licite de eadem disponatur, constare utique debet, quinam fit domunus. Quoniam vero in communione post, dominium est propter utilitatem muItorum, pro rata participandam fingulis et confiderandum quoque, pro qua parte unusquisque dominus sit. Priore respectu omnes conjunctim Iunt una petibna mutuntur jure indiviso seu eodem in re indivisa et posteriori autem 1pectantur tanquam plures, retinguli in percipienda utilitate utuntur jure sibi proprio. issent in commmune passim iaminio sim exili an eos' nam tms omnes, qui extre eat sunt. Etenim domimuminvolvit bis,manis

jus excludendi omnes alios eodem jure in quorum domi-positiva ex-nio res non estis ixo. Quoniam itaque qui in com-e dat. munione positiva sunt, conjunctim dominium habent in re indivi is ia6. qui in eadem sunt dominio suo exes

dere debent omnes, qui extra eam sunt

Omnes nimirum conjunctim su rei indivisae dominus , ia .r,in hactenus speetamur in oppositione ad alios tanquam persona unain . s. rat. Quamobrem quae dortunii vis est in singulis, ea etiam est in iis, qui in communione positiva sunt, ut adeo inter dominium fingulorum eorum, qui in eo unione postiva sunt, conjunctim j sectatorum, nulla prorsus intercedat disserentia. Qua de causa quoque nos dominium, quod pluribus e junctim in re indium competit, non distinguimus a dominio, quod

147쪽

individuo physico est, in relatione se licet ad non .domunos. Atque adeo rebus natura comm ubus res singial ruminae ormosisimus oo. .

c. tinis ommunia mixta es, in qua res equidem sunt m domi- mim qua ni universitatis , omnibus tamen non competit nisi usus

s. earundem indifferenter , prouu scilicet mcuique opus

fuerit, Convertit adeo communio mirata cum posti ea, quod reia communione primaeva, quae negativa erat vi ros. in dominium fuerunt deductae, universitati competens , cum negativa vero , quod membra universitatis inter se non alio iure utantur , quam quod fuerat in communione primaevas, at .a .). Imisatur positivam respectu eorum, qui sunt extra universitatem negativam vero intuitu eorum , qui sunt de universeate. Vnde apparet, cur eam mixtam miscemus. Equidem non ignoro, commmionem vulgo non

distingui nisi in negativam xpositivam , ita ut in negativarint res nulliust, io . , in positiva vero res in dominium deduci eis. 126. nemo tamen negaverit, communaonem. maam mixtam vocamus, disserta a positiva Cum enim inpositiva qui sunt in communione dominium in rebus india visis pro parte rata habeant in mixta qui sunt dominium pro rata non habent, sed eorum respectu res consideram cur tanquam nullius. Unde alia proxius sunt singulorum jura in communione positiva, alia in mixta. Necesse igiatur est, mixtam distingui a positiva, quemadmodum haeedistinguitur alamativa. Neque existimandum est, quasi hoc fiat nullius utilitatis gratia. Mixta enim communior Iigiosorum est Dioxum interest, ne eam cum positiva confundant contra intentionem Patrum Legislatorum e rundem, ut quoad votum paupertatis illibatam serventeo stiviuiam suam. Neque auad caua Protestantibus vulgo

Totum

148쪽

De dominio modo tam aequirenae origis. UT

vinneti paupertatis cum Avitiis coenobiorum pugnare vidi sur, quam quod communionem iactam cum positiva confundant. Pugnat enim cum positiva, sed pulcherame consentit cum multa. Votum paupertatis non aliud dicit, quam quod quis rem nullam habere velit in domissio suo u adeo nec pro rata. dominium in rebus indivisis habere possit voto hoc obstrictus , quemadmodum fert communio positiva

t, ret 6.). Intcommunione autem mixta nemo pro parte do

minus est, adeoque in re prorsus nulla, nequedavisa neque uidivis, dominium habet sanita communiane mixta dumis anmersitem excῶ- ν - aviat omnes, ui sunt extra universitatem. Etenim in com communio

munione mixta res sunt in dominio universitatis scias.) mixta ex-Quoniam itaque in dominio continetur jus excludendi sic danlio eodem jure in quorum dominio res non est(s lao. uuniversitas dominio tuo excludit omnes, qui sunr extra uni vectarem, seu, quod perinde est, qui sunt in communi ae mixta donunio universitatis eosdem excludum.

Ita bonis coenobii excludunt omnes, qui non sunt reli-giosi ejusdem coenobilia etsi accurato loquendo dicere non possinu, haec esse sua, cum sint coebit eorum saltem usus, inditarenter ipsis pateat, prout cuique opus tuerit , Iaso. s. SI

Ius disponendi de ipsa substantia rei raprinas dici- mesen,

rur. Et cui proprietas in mali appellatur. Proprietatem dominium multi pro synonymis habent,

149쪽

esse pronuncians. Diximus jam ante not. s. rit Jcto R, manos dominium non definivisse et quod, de proprietate tenendum Vago igitur significatu contenti cum iserint, facile accidere potuit, ut vocabula subinde promiscue usurparent. Et autem ea libertate, quae circa definitiones nominales unicuique competit, proprietatem a dominio distinguere liceat, ut non confundenda a se invicem separentur, si vel maxime tota Interpretum juris Romarii cohors proprietatem, dominium unum idemque esse ammaret: a recepto tamen vocabulorum in Iure significatu praeternecessitatem recedere nolumus. Sunt autem plures Jcti, qui proprietatem a dominio ita distinguunt, ut proprietatem dicant dominium usufructu deminutum. Quod autem a

jure in re, vi cujus de eadem pro arbitaeta disponere licet, ain feras usu ructum, non sane relinquitur ausi jus disponem di de ipsa substantia rei , quod proprietatis nomine indis, rari potest. Immo nec hic significatus a mente Jctorum Romanorum alienus. Unde S, diui in Lexim M a Proprietas domini nomine, inquit Slidum dominium fere intelligitur, id est, in quo usus&uctus inest, unde usus fructus dominium appellatur L ess de usu , Cum igitur

dominium usui ructu deminutum significare vellent, prinprietatem dixerunt, ut patet ex titulo de usui tactu locis imnumeris, in quibus usustructus proprietati opponitur incille Nostrum non est intextuum explicatione tempus con

sumere. Sufficit enim ostendisse, quod significatus vocabuli Proprietatis non sit a nobis noviter confictus. Quinniam ius, quod praeter usumtructum dominio inest, ab eo distingui necesse est , quemadmodum deinceps patebit, a deoque vocabulo opus est, quo idem indigitemus nullum convenientius reperiri potuit, quam proprietas. s. 32.

Resprapin Res propria dicuntur , in quibus jus proprietatis hae

quaenam di bemus.catur. Ita Disitired by Cooste

150쪽

De domin oesmodo idemaequirendi origis. In

Ita ager proprius est, in quo jus prorietatis nobis est similiter domus propria est, in qua jus proprietatis habemus. s. 33.

Res Agulorum sint res propria. Etenim si res a sunt I -- seniorum, unicuique competit uspro arbitrio disponem sendi de rebus proprio ipsius juri jubjectisis ii . , coni luenter de substaretia ipsorum. Enimvero jus disponendi de substantia rerum proprietas est s. agi. Quando itaque res facta sunt singulorum, uriusquisque in iis, quae iuri ipsius proprio subjiciuntur, jus proprietatis habet. Sed in ussius nobis jus proprietatis est, eae res nobis propriae statis. is a. . Res igitur singulorumsunt respropriae.

Patet itaque a communione primaeva, utpote qua ubi ta res, quae fuerant communes, singulorum fiuntis ii transitum fieri ad proprietatem Quamprimum adeo communio Primaeva tollitur , communia sunt propria.

nes sunt , aut singulorum irrum.). Sed res singulorum esse pos an propriae runtis ass. . Ggo resain communes, autHo-

Inter communionem adeo negativam, proprietatem non datur medium. Unde qui in communione negativa

degunt, nihil proprii habent,in qui nihil habent proprii, in negativa communione degunt. Religiosi vi voti pavi pertatis nihil proprii habere posita . Atque adeo patet communionem, in qua vivunt, quoad ipsos esse negativam, quemadmodum Paulo ante sit Laas. diximus. s. 33.

Ius disponendi de quolibet rei usii pro arbitrio suo di-otat aurem oram ur mi Pari IIo R imuis