장음표시 사용
111쪽
C A P. XII. De deductione ad impossibile in secundarium.
Cap.I1. V ΥN secunda figura uniuersale affirmans probatur ex a falsitate minoris in Bar 'co.Vniuersale ncgans ex falsitate minoris in Festino. Particulare assirmans ex salsitate maioris in Cesare, vel Festino: aut minoris in Cam cstres. Particulare negans ex filsitate minoris in Ccsare, aut maioris in Camestres,vel Baroco.
C A p. X I I I. .nj deductione ad imposibile in tertia figura.
Cap. I . ΣΟ N tertia figura uniuersale assirmans probatur ex sal-1state maioris in Brocacdo. Vniuersale negans ex sal state maioris in Disam is, aut minoris in Datis , vcl Fcrison. Particularc assirmans ex falsitate maioris in Fcrison. Particulare negans ex falsitate maioris in Datisi, aut minoris in Dilamis, vcl Brocardo. De Darapti & Felapion dicam cap- seq. pari. 4.& S.C A p. XIV. Cosiatio probationis ducentis ad incommodum, se offensiuae. p. I . 27 CYllogismis categorico dc ducenti ad impossibile
communia haec sunt. I. Vterque ex duabus propo-stionibus extruitur. II. Quodvis problema probari utroque modo potest ex iisdem terminis . lib. I .part. IOT. I Differunt autem. I. Quia in categorico Vtraque . propositio ponitur ut vera: in eo qui ducit ad impossibile, altera ponitur ut vera, alicra Ut falsa & euertenda .supr. parti c. I9. II. Antequam categoricE concludatur, conclusio est ignota,i. non constat, Vtrum sit vera,an falsa: sed eius veritas per syllogismum patefit. Cum autem ducimus ad impossibi te,non facimus ut conclusio innotescat, quia ante svllogismum cxtructum manifesta erat eius falsitas. III. Cum idem problema utroque modo probatur, in alia figura fit syl- Iogismus categoricus, in alia ducitur ad impossibile, ut ex horum syllogismorum mutua resolutione, de qua nunc d cendum est,apparebit.
112쪽
a ' Γ Cum autem probatio categorica & ducens ad im possibit c fiant ex iisdem terminis,aliter atque aliter dispositis:pcrspicuum est, mutuam esse horum syllogismorum resolutionem, adeo ut quod alterutro modo probatum est, ex iisdem terminis etiam altero modo probari possit. 3o De syllogismis in prima figura ducentibus ad impossibile, resoluendis in categoricos, notcntur duae regulae generales. I. Si sumant maiorem falsam,rcsoluuntur in tertiam figuram. si minorem,in secundam. II. Si problema affirmet,resolutio fit in tertiam figura si neget, in secundam.
Excipitur syllogismus in Barbara, vel Dari, ex maiore falsa.
31 Specialiter de modis primae figurae haec notentur.
I. Barbara concludens particularem negantem ex maiore sal fa,resoluitur in Bro cardo,veluti, EAR o animal ea album L A res mo eZZ animal R A er. o.homo ea albus. Aut in Felapion,Veluti,
BAR o. animal est assum E A o .coruus eis auimal R A re o. coruus eis albus.
BROC a homo non eis albus: AR O.homo eis animal ergo DO a.animal non eis album. FELn comas ea alias AP o.coruus eis amma etas.TON a. animal non est album.
Ex minore falsa resoluitur in Baroco,vcluti, BAR o. homo eis animal BAR o. homo est animal B A o. album est homo OC a.album no est animal re R A er gasium est animal. N O a. album non est homII. Celarent ex falsitate maioris propositionis probans problema particulare affirmans,rcsoluitur in Disanais,vcluti. CE manimal est album DIS a homo est alsus . LAOsomo est animal o. homo est animal erra RENT er. n.homo est albus. Z a animal est assum. Aut in Darapti eluti, CE n. animal est album D R O.cycnus ea assus:
LA oxycnus es animal AP o cycnus es animat ergo R EVT er. n scisus est albuti Z i TI a.animal est albam.
Ex falsitate minoris probans negationem particularem, re' soluitur in Festino,veluti, n. brucum ea homo FES n. brutum ea homo: s
113쪽
LA O.bipes est brutum a bipes est homo. ergo
RENT.er.n bipes est homo. No a.bipes non est brutum. III. Darii ex maiore falsa probans negationem particularem,resoluitur in Ferison,vcluti,
DA O. bipes est homo FER n brutum est homo
RI a. brutum est bipes IS a brutum est bipes ergo I re.a brutum est homo. DN a bipes non est homo. Ex minore falsa probans nzga ionem uniuersalem, resolui tur in Camestres,veluti, DA O.homo est a noti CAM a homo est animal EI a .lapis ea homo: N AE ES n lapis est animal ergo. I er. a. lapis est auimal. TRES n.lapis es homo. IV. Fcrio ex maiore falsa probans assirmationem particularem,resoluitur in Datis,veluti, FE n voluptas est bona: N. Z DAT O expetendum es bonam RI a. petendu est voluptas P . HS a. expeteri; es volupti :eνυ
Ex minore falsa probans negationem iis iuersalcm, rcsoluitur in Cesare,vcluti, FE n.homo est ivanimus: - CES n. homo es inani brRI a.pictura est homo d o. pictura es inanima ergoo er.alictura non est RE npictura es homo.
31 Syllogismi in secunda figura ducentes ad imponsibile sininor sit falsa, resoluuntur in categoricos primae fi gutae:atque hos solos Aristotcles in praesentia considorat sinautem maior sit falsa, resoluuntur in tertiam figuram, ut exsequentibus exemplis manifestum erit. 33 Speciales Cc singulorum huius figurae modorum regulae hae sunt. I. Cesare ex maiore falsa probans affirmationem particularem,resoluitur in Datisi,veluti, CES n.album est animal DAT O. homo ela animal A o. homo es animato a.homo est Ebus e go RE er.n. homo es alias H I a.album es animal Aut in Darapti, eluti,
114쪽
Ex minore falsa probans negationem particularem, resoluitur in Ferio,veluti, CES n. turpe es expeteH-FE n. turpe ela expetendum A o. ivtin est expeteri. RI a. upta, et tu sae RE er in voluptas stur N O ena. voluptas no est expete .
CAM O.animal eis hamor N FEL n.quadrupes ect homo . quadrupes est homo o. adrupes est animal eraοTRES'. n. quadrupes sales. TON a animal non eis homo q
Ex minore falsa probans assivinationem particularem re I uitur in Darii,veluti, CAM O.homo eis Apod - νΛ o. homo ect bipes ES nisu mal eis bipes RI a.ammae eis homo e o TRES er. n animal eis homo: a ammes erit Apes. Ill. Festino ex maiore falsa probans assirmationem particularem,resoluitur in Disam is,veluti, F G nu'm ammes es hom . Du a.bipes eis homo TI a bipes eis homor o.bpes eis ammat eroo No er a. bipes no eis auermas. M a. Imae eis homo. Ex minore salsa probans negationem Vniuersalem, resoluitur in Celatent,veluti, FES n.vitru est laudand - CE n.vitium enauda um TI a. avarina est laudanda , LA Ouaritia estistium eris NO re auaratra suum. N RENT M auaritia Ilaudari. IV. Baroco ex maiore falsa probans negationem particularem,resoluitur in Bro cardo, uti, BAR o. animal f homo SROC a bipes non eis homo OC alpes non eis hom' R o. Apes eis animal ero O erbaliquod bipes no elatani a masnon eis horia. Lx minore falsa probans amrmazionem Vniuersalem, resoluitur In Barbara, luti,
115쪽
3; T De tertia figura haec notentur. I. Aristoteles omittit Darapti,& Fclapion,qui non probant contradicentc.
sed contrariam falsae hypothesi. II. Aristotclcs fessam hypothesim accipit pro maiori propositione,cum tamen possit etiam accipi pro minore. III. Secundum Aristotclcm,si problema affirmet, syllogismus catcgoricus cxtruitur in prima
figura: si neget, in secunda.nos autem putamus,quotiescum
que maior propositio falsa sumitur,reiblutioncm fieri in syla logismum Categoricum primae figurae : ubi autem minor est . falsa, resolutioncm fieri in secundam figuram. Quae omnia
ex sequentibus manifesta erunt.
31 Regulae de singulis huius figurae modis hae sunt. I.
Darapti cx maiore falsa probans contrariam,id cst univcrs lem negantem,resoluitur in Celarent,veluti,
DAR o virtus est a sector SE n. habitus est aseetio
AP o. virtus est habitus: - ---LA ominus est habitus. ergo TI G.a. habitus est a sectio. RENT n.vistis es assectio. Ex minore falsa tintiliter probans negationem uniuersalem, resoluitur in Cctare,veluti, II. Felapion ex maiore falsa probans similiter contrariam. i. uniuersalem affirmantcna resoluitur in Barbara,veluti, FEL n. homo est animal RAR os es est animal AP o. homo eis bipes o.hόmo est bipes. ergo TON er.n,pes ea an mal. Z. O o. homo es animal. Ex minore falsa probans uniuersalcm negantem, resoluitur in Camestres,veluti, DAR o. virtus est habitus IES ntassectio es habitus AP o.virtus eis assectior o.virtus est habitus ergo ema. peeyto in halitus NRE n. virtus est a seectio. FEL n.fur ea probus: oprudens eis probus . AP osur eis prudens: ES n. ur est probus: ergo TON er a. prudes no es prob TRES nfur est prudens. Ex his duabus regulis, earum exemplis apparet, cum conclusio in Darapti vcl FcIapton est falsa, & altera propositio vera necesse esse ut altera propositio sit in totum falsa:quadoquidem contraria vera esse probatur syllogismo catcgorico in iisde terminis. III Disam is ex maiore salsa probans nega tioneuniuersalem,ab Aristotele resoluitur in Cesare, veluti, DISAm
116쪽
AM o. retus ea bonar I o. virtu eis bona erra IS er a bonum es Agrendum Z 'E n.virtus Gys Menda. Cap. IIVerum hac ratione in syllogismo categorico non sumitur directo opposita conclusioni impossibili, sed illius oppositae conuersa Quare nobis videtur rectius fieri resolutio in Cela-
AM O.virtus e a bonar ominus e I bona er o IS ena. bonum inpugiendum Z RENT. n.virtuae es siu i eda. Ex minore autem talia probans negationem particularem, resoluitur in Festino veluti, DIS a.asImal eis homo: VES n. quadrupes HI homo o. -aleis quadrupes I a. arimes eis homo. ergo IS er.a.quado es eis ho/o. Vs a. a. Ino est ab es. IV. Uatili ex maiore falsa probans negationem particularem ab Armotele resoluitur in Festino,veluti,
DAT Olarimat ea quadrupes FES n. quadrupes eis komo
IS a. imal in homo' TI a. arimes eis homo. ergo I eria. homo in quadrupes. VO a. imae non eis quadrupes. Nos malumus resolucre in Ferio ob eandem rationem , ob quam supra maluimus resoluere Dissimis in Celarent, quam in Ccsarc.Exemphim hoc esto: DAT O. animal est quadrupes. . AE n. homo in quadrupes. IS a. avi l eis homor -υ a.a es in homo. ergo I er. a. homo in quadrupes. Θ, a. ammae, eis quadrupes. V. Erocardo ex maiore falla prodans affirmationem uniue late resoluitur in Barbara,Veturi,
larem,resoluitur in Dari j,veluti,
117쪽
FER et obolas G1rona. l DA O. expetuum in bonum IS a. voluptas eis expetenda. π RI a. voluptas est expraeda' ergo ON er.a .expeteri no ect bonis. Zi , I a. voluptris est bona. Ex minore autem salia probans negationcm Vnivcrsalem re soluitur in Cam cstres,veluti, FER n.virtus est fugienda: AN Quicqu:d nocet,ect si te.
IS a.virtus nocet ES. N. virtus eis si redar ergo. ON en a. noces no ea fugieta. TRES n. virtus nocet.
37 Docui resolutionem syllogismorum ducentium ad impossibile in Categoricos codira si quςras in quem ad im possibile ducentem rcsoluatur categoricus, rc spondebo hoc cise pctendum extractatu de conuersione syllogismorum. nam quo modo sit syllogismus conuersi ius,eodem modo fit
deductio ad impossibile. C p. XV.
De ratione concludendi ex oppositas. te 38 Ropositioncs oppositae sunt aut Verbo tenus,aut rei 7 Ι ipia. verbo tenus opponuntur propositiones sub contrariae: quia simul verae esse possulit: ut aliquis homo ea tu
istis,aliquis homo non est iussus. Re ipsa Opponuntur propositio nes contrariae,ut,omnis homo est iusius, nusius homo ess iussus rucontradicentes, omnis semo eis Iussus Ion omnis homo eis iusius, item, nusius homo eu mysus iquiis homo ess tui Ius.Tria igit sunt oppositionum gcnera3n praesentia consideranda: omne, usium S.,omne ron φn eooc, aliquiae, nullam.
39 Hinc apparet omnes syllogismos ex oppositis osse ne- Ο Eiusmodisyllogismi non fiunt in prima sigura, quia
propositiones in hac figura non possimi esse oppositae: scd vclin iccunda,vel in tertia, ulcst, in omnibus modis secundae, quia omnes sunt negantes,dc in modis tertiae negantibus.
Omnis syllogismus ex oppositis fusam conclusi' ' i In amestres Cesue Felapion, sumuntur propositio-
contrariae. In Baroco,& Bro cardo,contradicentcs,omne & non omne. In Festino, M Ferison,contradicentcs, nusium-aliquoi . ut insequentibus exemplis. I. CAM
118쪽
CAM omnis homo es albin Es Nulgus homo es assus TRES Ergo niatas homo est homo. i I. CES Nusius homo est albis A omnis homo ere albis RE Ergo niatas homo eu homo. III. FEs Nuctus homo eis albus TI Aliquis homo eis albus
No Ergo aliquis homo non ea homo. IV.gis omnis homo ect assint OC Non omnis homo est assus O Ergo non omnis homo es homo.
FEL Nustus homo es albus: AP Omnis homo est albus: TON Ergo aliquid agam non ea risum. VI. BR0C Aliquis homo non HI E DAR Omnis homo eis albus m Ergo a quod album non ea assum. vll. FER NuIus homo est albus: IS Aliqui, homo est albus eoox Aliquod album non eis album.
3 Γ Fit etiam syllogismus ex oppositis hypothetieE:veis
Iuli, Si numerus eis impar,non diuiditur in partes aequales: Si numerus ea impar, Huiditur in partes aquales Ergo si numerus eu impar non eis impar. Maior confirmatur exeplo septenari j,qui diuiditur in partes inaequales,quatuor,& tria. Minor c5firmatur exeplo nouena-rsi,qui diuiditur in partes aequales,id est, in tria ter accepta. 's Assirmative non potest eiusmodi coclusio quae co- tradictione includat,colligi, nisi etia maior cotradictione includat:veluti, BAR Omne animal erit album dr non aliam: BA Omnis homo ea animal Ergo
119쪽
Tractatus II. De vitiis & imbecillitatibus syllogismorum.
C A P. XVI. De petitione quaesiti. 1 Itia syllogismorum sunt quinque. I. Petitio quς- siti. II. Non propter hoc effici falsum. II l. Falia
ratio. IV. Impedimetu catasyllogismi Melechi.V.Deceptio.
6 Petitio quaesiti dicitur,cum id quod non potest per
se cognosci,per se ipsum probatur. 47 Hoc autem multis modis contingit. I. Aut immediath petitur quςsitum :veluti, Muptin es bon ergo volvt, est bona aut mediate,Veluti si quis probet voluptatem esse bonam, quia est expetenda, & esse cxpctendam, quia sit bona. II. Aut petitur in prima, aut in secunda,aut in tertia figura. III. Aut petitur in maiore propositione,Veluti,
EAR Omne vinimentum est album EA Omne indumentum est minimentum Ergo RA Omne indumentum est album. Aut in minore.Veluti,
BAR Omne desiderabile est expetendum: BA Omnis voluptas est de reditas Ergo R A Omnis voluptas est expetenda. IV. Aut pctitur quaesitum affirmative in syllogismo affirmante,ut in supra scriptis exemplis,aut negatiue,in syllogismo negante:Veluti,
CE Nusium velaimentum est album L A Omne indumentum est vinimentum: R ENT Ergo nurim indumentum album. V. Aut petitur in eo iplo,de quo agitur,iisdem Vocabulis r tentis:veluti,voluptas est bona,ergo cst bona:aut mutato vocabulo eluti vestimentum est album, ergo indumetum est albii: aut in genere aeque ignoto,Veluti,omnis anima est ii mortalis,ergo intellectus est immortalis. VI. Aut petitur se cundum veritatem, id est, in demonstrationibus: aut secundum opinionem dc probabilitatem, ut in syllogismis di
120쪽
x lyllogismi, quod committitur in deductione ad incommodum , si dempta hypothesi, contra quam arguit is qui ad incommodum ducit, nihilominus falsa conclusio ex reliquis sumptionibus sequatur. Hoc accidit tribus modis. Aut enim hypothesis syllogismo non cohaeret:Veluti, si hypothesis sit, omne animal
se animatum,& aduersarius sic arguat, HYP. Omne animal est animatum Omne album eis manta Omnis nix eis alba Ergo Omnis nix eis planta.
Aut hypothesis coli rei maiori propositioni,supra quam est:
veluti, Η YP. Omne animales animatum
Omne album es animal Omnis nix est alba Ergo Omnis nix es animal. Aut cohaeret minori propositioni,cui subest veluti, Omnis planta sensu care
Omne animatum est planti H YP. Omne animal in animatum Ergo Omne animatum sensu caret.
so Vt igitur propter hypothesim efficiatur salsa coclusio:oportet,si hypothetis summo loco accipitur,eius attributum poni in conclusione:veluti, ΗYP. Omne corpus ea album Omne animal est corpus: Omnis homo eis anima Ergo Omnis homo in albus.
' Syp0Qςm loco sumatur, suus subiectum in
Conclusione poni debet:veluti, Omne animes in anima me omnis homo eis animal I. HYP. Aliqua pictura eis homo Ergoa D pictura eis animata. L .. an t