장음표시 사용
81쪽
ci Syllogismus de utroque contingenti fieri potest: sed de indefinito fieri non solet, quia eiusmodi contingentium non est scientia. C A P. X I V. Des D semis ex ambasus propositionibuι contruentibus. in prima Aura. 6Σ E syllogismis primae figurae ex utroque propositio' Cap i
Ita ne contingenti haec notentur. I. Scruatis regulis huius figurae, syllogismus cst perfectus, videlicet in Barbara, Cclarenta ari j,Ferio. l I. Si maiόr sit particularis, nihil concluditur. III. Si minor neget .syllogismus cst imperscchus, oc perficitur conuersione minorix in affirmantem, quae conuersio propositionum contin otium propria est. sup . parti c. IV. Conclusio semper est contingens, siue fit syllogismus perfectus,siue imperfectus. C A P. XV. De Logismis ex aetera propositione pura,se Etera conti gente in prima figura.
63 T , E syllogismis primae figurae ex alicra propositione V p
I, pura de altera contingente haec notcntur. I. SCris uatis figurae regulis, si inaior sit contingcns, minor pura,syllogismus est perfectus. Si vero maior sit pura, minor Contingens ; syllogismus est imperfectus, qui per deductionem ad impossibile perfici debet: veluti, BARO. album est coloratum IRROC necesses ab ue ho- AA contingit omnem hominem minem non esse coloratum esse a m - R o. homo est albus: ergo Ra re. contingit omnem hominem DO non omis album esse se coloratum. Alioqui coloratum.
Dubitare in hac ratiocinatione aliquis possit: quia minor m. Brocardo videtur male accipi pura, cum sumatur Cx minor contingentiis Barbara:quod enim contingit esse, si contingens roprio accipiatur, non est, sed potest cG. Respondeo , nihilo minii. redargui aduersarium per doductionem ad impossit bibite : quia ex propositionibus falsis, quae non sunt impossibiles, falsum quidcm colligi potest,nim tamen impossibilla. quare cum conclusiora Brocardo sit impossibilis, necesse in aliquam propositione esse impossiibiic: h Σ
82쪽
atqui minor non est impollibilis,sed tantum falsa: ergo in jorcst impossibilis,&ex hac maiore cilicitur ea conclusio: unde ob impossibilitatem huius conclusionis neganda est maior propolirio,consequenter concedcnda est opposita, id est contingit omnem hominem csse coloratum . it. Scru tis figurae regulis, syllogis mi assirmantes, & ex maiore pura,
minor que contingente negantes colligunt contingens propric dictum. ex maiore autem contingente minore
pura negantes colligunt contingens sumptuna pro non ne cessariorveluti, nihil nigrum est a sum Lari contingit Amne hominem se nigrum RENT er. Gran inultam hominem esse album, id est, DIS necesse ea a Quem hom nem e M assum
'S aliquod nigrum e I agum non nece sic est aliquem hominem esse album . alioqui III. Si maior iit particularis, nihil concluditur. I V . Si minor sit pura ncgans, nihil concluditur. V. Si minor iit con- tingens negans, syllogismus cst impcrscctus, qui perficitur conuersione huius minoris iacgantis in assirmantem: quia quod contingit cisse,contingit etiam non csse. CAp. XVI. De Logi u ex altera propositione necessaria, hera contingente, inprrana Dura. Cap. Is. 6 E syllogismis trima: figur. v cx altera propositione I necessaria,&altera contingente , haec notcntur. I. Seruatis figurae regulis,si maior sit contingens, minor ne cessaria,syllogiimus cst perfectus. Si vcro maior iit necessaria, minor contingens,lyllogismus est imperfectus, qui perficitur per Miluctionem ad impossibile, ut in sequenti cxemplo syllogismus in Barbara confirmatur per deductionem ad impossibile in Brocardo. BAE necese eis omne ambula μὴ '
BA contingit omnem homine-- α ulare '. RA ergo coit u omnem h nem mouera. Alioqui
ergo in non omne ambulans --uct r.
83쪽
necessaria negans,conclusio est pura: veluti, .i CE necesse eis nultam grammaticum esse quadrupedem: Les contingit omnem hominem esse grammaticum RE ergo nuggin homo est quadrupes.' - . Alioqui conclusio est contingens Veluti,
RENT ergo contingit nugssum hominem moueri. .
III. Si maior sit particularis, nihil concluditur. IV. Si minor sit necessaria nefans,nihil concluditur. V. Si minor sit Contingens negans,syllogismus concludit per conuersionem huius minoris negantis in affirmantem: quia iam docui pro
PO tioncm contingentem ita Convcrti.
Des oris 3 ex ambabus propositionibus contingentibus ira secundastura. Vin utraque propositio est contingens in secunda Cap. figura nihil concluditur. Ratio est: quia propositio
contingens uniuersalis,etiam si negeti, tamen non conite rei tur in terminis, propter qu6d conuertitur iri qualitate, ita ut si verd contingens negetur lvere oriatii amrmetur: quandoquidem quod contingit esto, contingit etiam: non esse: de quod contingit non esse, contingit etiam csic. Vnde quemadmodum propositio contingens uniuersaIis assirmans non conuertitur, ita etiam uniuersalis negans non conuertitur. veluti si contingit nullum hominem csse grammaticum,non propterea contingit nullum grammaticum esse hominem. uarc cum haec conuersio, per quam secunda figura in primana resoluitur hic non admittatur, syllogismi omnes crunt
inutiles, quippe qui per primam figuram perscine aucunt.
84쪽
Des cogismis ex altera propositione pura, ct altera contingemre,in secunda figura.
Cap. II. Vm altera propositio cst pura,altera contingens, in siccunda figura: siquidem propositio pura sit uniuer- . . salis negans,cfficitur conclusio contingens: veluti, CH nultas homo in equus AA contingit omne currens esse equum: - RE erso contingit nihil currens esse hominem.
Ali,s nihil concluditur. I uCAP. XIX. , h Dei e semis ex altera propositione necessaris,o altera comnetente I secunda figura.
Cap. 18. 67 Vm altera propositio est ncccssaria, altera contini. gens,in secunda figuraui propositio necessaria in v- niuersum negCt,concluditur pura negatio:Veluti, CES nussus quadrupes in grammaticus A contingit omnem hominem esse grammaticum:
RE ergo nusim homo es quadrupes. isin aliter quomodocumque propositiones se habeant, nihil ex eis constu litu . . CAP. XX. De sagi u ex utrisque propositionibus contingentibus n
Cap. 22Dξ syllogismis ex utraquc contingente in tertia figura tria notςntur. L Scruatis figurat regulis, cita citur conclusio contingens. I I. Si minor propositio neget, nihilominus syllogismus utilis crit per convcrsionem huius propositionis negantis in affirmantem. III. Si ambae pro- P t. ..es sint particularcs,nihil concluditur. CAP. XXI. Des rogise s ex altera propositione pura altera conti . genteon tertia gura. Τ69 Π E syllogismis tertiae figurae ex altera propositione . I pura, Micra contingente,haec notentur. I. Scrualisa
85쪽
'LIB E R I. figurae regulis efficitur conclusio contingens. II. Si mina propositio contingens noget, syllogismus utilis erit per cius conuersionem in affirmantem. HI. Si minor pura neget, . nihil concluditur. IV. Si utraquc propositio sit particularis, nihil concluditur. C A P. XXII. I s Logismis ex astera propositione secessaria, o alura con tingente in tertia figura
Io I E syllogismis in tertia figura ex altera propositio- CV M,
L nc necessaria,& altera contingente, haec notentur. I. Seruatis huius figurae regulis, si propositio necessaria affir-t mct,conclusio est contingens:veluti, DAR necesse in omnem hominem e se animal i con in omnem hominem e se assum TI ergo contingit aliquod assum esse anima II. Seruatis figurae regulis, si maior propositio sit necessaria ncgans uniuersali concluditur Dra negatio.Veturi, FEL necesse es nullum hominem esse lapidem contingit omnem hominem esse album TON ergo aliquod album non in lapis.
III. Si propositio necessaria sit maior particularis negans, nihil concluditur 'I V. Si propositio necessaria negans sit minor, i hil concludatur. V. Si utraque propositio sit particularis, nihil concluditur. πC A P. XXIII. Omne γ' sinum extrui in aliqua ex tribus Auris, ri r
primam figuram, oe reduci admodum uniuersalem 'primae figurae. Ti. Mnis syllogismus aut est categoricus, aut hypothe- ticus.Categoricus est,qui constat ex utraque propo U sitione categorica. Hypotheticus est, qui constat ex Vtraque, vel cx una hypothetica. Categorica propositio dicitur, quae hypothesi caret: sue sit pura,vt,omnis homo ea animas sue m di ficat torene e est omnem hominem esse animai. Hypothetica ,quae hypothesim adiunctam habet: vi, Asuper terram e
ines eis item Aut es aeus ut nox.
γ' γ hia enus locuti sumus de syllogismis categoricis: qui qMidc refertitur omnes ad tres expositas figuras,quq ex medij
86쪽
termini politione distinguuntur. Nam si medius terminus uteri cxircino iubiiciatur , alteri attribuatur, est prima sigura. si utrique attribuatur,est secunda figura, si utrique subiiciatur, est tertia figura. ill 3 S Fallitur itaque Galenus ponens qpartam figuraa a, quam ait differre a prima: eo quod prima habet medium ic minum in maiore propositione subicctum,in minore attributum: quarta vcro habct medium terminum in maiore at tributum , in minore sibicctum fallitur sin quam quia qqotiescumquc medius terminus subiicitur δί attribuitur, figuranima cit : dc reuera illa est maior propolitio,in qua medium iii bucitur: illa est minor, in qua iucdium attribuitur. Ratio est:quia maius extremum facit maiorem propositioncm,manus extremum minorem propositionem , cum aurcm duorum cxtrcinorum alterum attribuitur,alterum lubiicitur in
di0mccesse cst illud esse maius, quod attribuitur: illud autem esse minus,quod subiicitur.
Syllogismi hypothetici conclusionem principalem non probant syllogismo,scdcx hypothesi. quia supponitur, si aliud quidpiam syllogismo probetur,ctiam id, de quo dubitabatur se conccdendum. Exempli causa, si dubitctur numvoluptas sit bona, supponimus, si probetur voluptatem csse cxpctCnd-m, conccci ςtiam opor re voIuptatem csse bonam: quod igitur voluptas sit expct da,probatur categorice in aliqua ex tribus figuris,qubd autem voluptas sit bona,non
concluditur syllogi,ieci iii aliqua figura, sed probatur cx
hypoth Cn. 1 Non alia cst ratio syllogismorum ducentium ad impossibile. nam conclusionem impossibilem categorice pro bant in aliqu/ cx riabus fguris et quod vero ab iηitio propQq 'tum fuit, id est conclusionem principalem, non probant syl-l gMicrised ex hypothesi: quia scilicet nisi id concedaturi
87쪽
Si e tvoluptuosum νω est bonum Ergo Si est luptuosum,non est mim. Quartus modus cst,in quo omnia pronunciata nugat: Veluti, rons Is non est bo ς' i s mi, my,
Si non est sub ant non est homo. 8 Regula huius figurae est: Qualis est maior, talis est Concluso. id est,si maior affirmat,cQqclusio affirmat.si maior
ι In secunda figura sunt duo modi. Primus ex malo enςg te a minore Marmate inserta conlisionc negante:Vcluti,
88쪽
Si ela lapse uon eis animale Si eu homo,ea animal Ergo Si Hi homo, non ela lapis. Secundus modus ex maiore affirmante Ac minore negante colligit conclusionem negantem Veluti, si Hr homo,ect animal Si eis lapis,non est animas Ergo iἐ Si eu lapis ron ea homo.
si Regulae huius figurae sunt duae. I. Altera propositio affirmet,altera neget. I I. Conclusio neget. . 83 In tertia figura ex propositionibus condit natibus colligitur conclusio alternata. Possunt autem hic constitui duo modi Primus modus est,cum hypqthesis in maiore propositione concipitur assirmatrud, in minore negatiuξ:veluti,
Si non est sub Iantia euper aliud 'Ergo Aut eis per aliud ut per se. Secundus modus est, cum hypothesis in maiore propositi ne concipitur negatiue,in minore affirmative:veluti,
Si non es sublaanti ela per aliud Si H suci antia At persee. Ergo . Aut eis per se, auiter aliud. 8 T Exposui syllogismos more hypotheticos:sequuntur
ij,qui constant ex maiore hypothetica, minore autem & conclusione categoricis. Hi partim fiunt secundum transsumptioncm, partim secudum assumptionem.Secundum trans- sumptionem dicuntur, clim ex maioris propositionis hypothesi sumitur minoris attributum:veluti, Si eu animal estsubstantia Atqui est animal Ergo
Secundum auumptionem dicuntur, qui assumunt in minore attributum praeter terminos in maiore expreos:veluti, diualis eis princeps alessunt ciues Atqui bonus es princeps Ergo boni sunt ciues. Nam Bonus in minore attribuitur principi, in maiore autem
Syllogismi secundum transsumptionem diuidun-
89쪽
tur in coditionales, qui alteram propositionem. habent conis ditionalem,alteram categoricam, & alternatos, qui alteram propositionem habent alternatam, alteram Categoricam. Propositio conditionalis ost, quae suspenditur condicionali particula Si: veluti, Si Soles super terram, Hes s. Propositio alter nata cst,quae sub disiunctionc profertur:vcluti, 86 Syllogismi conditionales vel arguunt a positione antecedentis ad positionem Consequentis, vel ab euersione consequentis ad caersionem antecedentis.1 u i 8 Α positione antecedentis ad positionem cons quentis arguitur quatuor modis. Primus ex affirmationibus assirmationem colligitavcluti, sis homo,es animal. IAsus est homor
secundus ex affirmatione, Mnegatione assirmationem pro bat: veluti, Si non est subctanti ea accidenninqui non est subritantia: . NErgo est ac dens. Tatius ex negatione de assirmatione negationem conclu- 'dit: veluti, Si est an a non est lapsa
Quartus cx negationibus infert negationem:vcluti. Si non est animal ron est homo: LAtqui non est animal
ntecedentis arguitur quatuor modis Primus cx assirmatione δί negatione negationem concludit:vcluti, ISi est homo,st animas illi Atqui non est animat: Ergo non est homo Secundus ex assirmatione x negatione assirmatiopem col ligit: veluti,Si non es ussant est dem: i A . Atqui non est accidens.
Ergo est substantia. Tertius cx negatione & amrmatione negationem colligit: veluti, Si est animalinon es lapis: Ailat
90쪽
29 S.In his modis patet in maiore assimatum in minore poni,st a stinetiar:toni si negetur. item in maiore negatum, in minore poni,si negeturitolli,si assirmcti Ni enim negatio affirmationem,ita affirmatio negationem mertit. νyo Γ Syllogismi alternati vel arguunt a potitione ad c-
vel ab euersione ad positionem veluti, .
Eadem ratio est, si in maiore sint plura membra, dummodo nullum postea praetermittatur: veluti,
Aut es Hes,aut nox, aut crepusculum: atqui non es dux uimi Ergo est Maat crepusculum. M .. . ,