장음표시 사용
231쪽
Σ3 ob eandem ignorantiam errarunt alij posteriores
philosophi in quaestione de unitate vel multitudine cntium: quia verebantur,ne inciderent in hanc absurditatem , quod idem sit unum & multa. cum cnim dicitur excin pli gratia homo es albus,videntur duo dici,csse hominem,& cise album: α nihilominus dicitur unum hominem csse album.Quoci ca Lucophron sophista non audebat uti verbo ut, nec dicebat,homo est albus seda omo a bus, detracta copula est. Quidam alij malcbant dicere Vomo Atqui cum cias &vnum di- Cantur multis modis : nihil absurdi ponitur, si dicatur idem esse unum & multa diuerso respectu: ut homo de albus subiecto sunt unum,definitione duo, ite in partes in toto coniun-cts ,actu unum,potestate multa sunt.
C A P. I V. Solutis rationum Parmenias, o Melim . 14 DArmenidis Ac Melissi rationes tam in materia pec
ut cant, quia sumunt principia falsa, quam in forma,
Σ1 Melissus duas hypotheses accepit. Prima cst,un uersum esse ingenitum. Altera est, quod est genitum, habere principium. Priorem hypothesim cx eo probauit, quod exarallato nihil fit.non potest enim uniuersum fieri ex alio, in nihil sit praeter uniuersum: nec cx seipso. quare si racium csset,ex nihilo factum esset:quod est absurdum. His politis, sic est argumentatus:Si uniuersum non cst genitum, non liabet principium,ut probatur exposteriori hypothesi: atqui no est genitum,Vt patet ex priori hypothesi: crgo no hab Ut principium:consequonter non habct fine proinde cit infinitum: idciueque est unum,dc immobile quia cum infinitum omnia occupet,nec aliud praeter ipsu csse, nec locus, in quo migret,
26 In hac Melissi argumcntatione Aristotcles notat multos errores. I. In maiore propositionc pcr hypothesim posteriorem probandam Melissus fallacia cosequentis commisit,sic argues ab euersione antecedentis ad subuersionem
Gsequetis: auod est genitum,hab ct principium: ergo quodno est genitum,iὶ5 habet principium. II. Falsa est posterior
illa hypothesis,Quicquid est gcni ,habet principium . nam Meli G
232쪽
Molissus locutus est i5 de generatione accidentaria, ut Vari tione,veluti cum ex calido fit frigidum , quam de cilentiali, quae proprie dicitur generatio, ut cum fit homo : ec tam de principiorci,quam δε principio temporis: quasi non solum quicquid fit,certo temporis momento fieri incipiat, verum Ctia certa cius pars prius,aliae deinceps gignatur: sicut in generatione hominis pruno gignitur cor, deinde aliae partes. pcccauit igitur Melissis, dum ita generaliter ca hypothesim accepit: quia fatemur quidem in generatione substatiς reperiri principium tam rei quam teporis, x in gen cratione ac cidentis semper reperiri principium temporis: sed negamus
in hac semper reperiri principiu ren multa namque fi ut, non per partes,sed ut Graeci loquuntur λαθυως: ut glacies, dc Con- gelatio lactis. III. Non valet ca consse luctia:Em sim tum. erno immobile quia potest in seipso moueri,ud aqua,quae in vase Circulioluitur,& rota, quae voluitur,ita Vt no migret in aliulocum, sed rationc partium moueatur. Praeterea mouori potest alio genere motus praeter locale, puta calefieri, aut alio modo variari. IV. Dum cx eo,quod ens infinitum est,colligit osse unum cias: vel accipit unitate iecudum formam , vel se Cundum materiam. Si secundu formam: falsum dicit. videmus enim multas res forma differre,ut homine,& cquum.Si
Cudum materia: nihil singulare ponit: quia permulti physici i dem statuerunt: ut Anaximenes asserebat omnia esse acrem, id est, constare ex solo acre, tamquam materia prima: Thales dicebat omnia esse aquam, id cst, constare ex aqua.Vterque enim habuit rationem materiae, in qua sola putabat Essentiam rerum consistere.Haec dicta sint contra Melissum: deinceps disputandum est contra Parmen idem.
27 Parmcnides quoq; duas hypothcses accepit. Primacst, Ens significat unu probatur:quia cnS dc unum rcciproca tur.Topici . c. I .partic. Io.Altera est,Nihil cst prςter ens. Hi ne Colligebat esse unu ens. na si multa cssent,ccrto uci esset multa entia, vcl cns dc non cns: quorum illud priori, hoc post xiori hypothesi aduersatur: nc utro igitur modo i unt multa: Proinde est unum ens.
Σῖ Aristoteles aduersus dicta Parmenidis argumctati ricin quatuor obiicit. I. Falla cst prior hypothesis:quoniainlcias accipitur multis modis, nec significat unum, sed multa: .
233쪽
puta vel accipitur pro substantia, vel pro quantitate, Vel pro qualitate : dc vel est ens per se,vel per accidens. Metaphys . .
cari, quatenus quodlibet ens, si pcr se spcctetur, catenus est
num . sed sunt multa cntia, multa una. II. Non valet consequentia Parmenidis. aut enim accipitur cias latissime, aut pro substanti aut pro accidente,aut pro utroque. Si latustinc accipiat: non valere consequentiam ostendi potest cxemplo cum l dam elatis,puta albi. Fac enim unam esse albi significationem,& nihil ei se praeter album: nihilominus t men crunt multa alba: quia sali cm erit subicctum, S erit a cidens in eo subiecto consistens,nempe albor: quae quidem duo,subiectum & accidens, ncque sunt unum continuatio ne, quia hoc modo fit unum cx partibus integrantibus, cu
iusmodi partes non sunt subicctum de accidensὶ ncque des
nitionc, quoniam alia est dc finitio subiccti,alia accidetis, ut corporis,& coloris neque Parmenides accepit unum pro ii di sibili, cum dixit unum csscens: nec aliis modis sumitur num,quod est maxime unum, id cst,unum numero, de quo locuti sunt Parin cnides & Melissus. Quod ii Parmenides a Pellatione entis significauit accidens: cius sentcntiae hoc absurdum erit consequens,qubd subiectum,in quo cst accides, non sit:siquidem sccundum cum est tantum accidciis,subi ctum vero accidentis non cst accidcias.At si dicat cita virum ens,id est unam substantia in certe accidens erit non Cias; qui accidens attribuitur substatiae: vicum dicitur coi pus album: ergo non cias attribuctur enti, & ens dicctur esse non ns:vt cum corpus dicitur album, ens, id est corpus, dicetur esse non ens,id cst album .Denique si sumat cns pro substantia & accidente: multa entia erunt,id est,ta substantia, quam accidens. Id. Parmenides sibi contradicit. statuit enim ciis habere magnitudinem finitam, & nihilominus csta Vnunt.
atqui si magnitudinc in habet,partes habet: hae vcrti sunt ii ter se diuersae: proinde sunt multa entia. IV. Etiamsi dic
tur ens no habere magnitudinem,& partes intcgrantes, nccessarid tamen habebit partes essentiales, quae s militer sunt diuersa entia proprid sumpta.nisi enim hς partes sint vere proprie entia,& ut Graeci loquuntur ba χ-t,id est substan- ti erunt accidentia:quandoquidem inter substatiam M a cidens
234쪽
cidens nihil est interiectum. Non esse accidentia sic proba-
. tur exempli & perspicuitatis causa de partibus hominis:Si nimal & rationale,quae sunt partes hominis citcntiales, esset accidentia: vel acciderent homini, vel alij cuiuis rei, sed neotic honuni neque alij rci pQstunt accidere: non sunt igitur accidentia.Quod non accidant homini, probatur: quia neq;
sunt cius accidetia propria, ncque communia. Non sunt ac Cidentia communia, quia nequidem per intcllectum postulab homine separari,cum omnia accidentia communia scpa rontur a subiccto. vlputa intelligere possumus coruu album: non tamen intelligere possumus homine sine ratione. Ru sus non sunt accidentia propria: quia pontitur in definitione hominis,consequeter non definiutur per hominem: propria vero per suum subicctum definiuntur.Poster. lib. I.c. .parti c. SI cap. 6.part. .Quod alij rei praeter hominem non accidat, patet, quia si animal & rationale alij rei acciderent, homo quoque eidem rei accideret, cum homo nihil aliud sit,quam animal rationale:vertim homo,cum sit substantia alij rei noac Cadit:ergo neqae eius pancs cssentiales,animal &rationa- Io,alij rei accidunt. Quamobrem si vult Parmenides hoc ar sumentum vitare,necesse est ut ponat cns csi stare ex principiis indiuiduis,id est,esse omnino indivisibile, ita ut nec ha-hoat partes integrantes, ncc cssentiales. quae sentcntia salse est. quamuis cnim quidam existimarint ens constare ex partibus indiuiduis,ut Zeno,& Xenocrates: eorum tamen sentctaciam stato huius oporis refutabimus. 29 Constat criam couerrasse qui cosi quentiam illam Parmenidis concesserunt:Si ens significat virum,omnia sunt unum: quasi quod cst praeter unum,sit non ens,consequenter non sit. nos enim dicimus duplex esse non ens. aliud est nonem omnino & simpliciter,ut Chimaera:aliud non ens quiddam, ut non homo. quicquid igitur est, vel est homo,vel a-Ii id quoddam eris de sicut est hoc ens,ita etiam est non cns, quod huic enti opponitur. verbi gratia sicut homo cst,ita c-tiam non homo est, id est sexempli causa equus,qui non est nomo. Ostendimus non csse unum ens, se a non esse Vmam Principium. nam veteres ens & principium pro eodem
235쪽
CAP. V. Phficorum opiniones de rerum naturalium principisου,
so π π Vcusque dictum est de sentetia Parmenidis,&Mocilissi, quae physica non est. Phyiici autem in diuersas
abiere sententias. Alij pon ut unam materiam, id cst igne clacrem, vel aquam, ol inter clementa medium quiddam:ex qua materia per rarcfactioncm & condensationem dicut omnia fieri. Plato duplicem facit materiam, magnum N pamuum,unam autem λrmam. Alij dicut in uno cile contrarietates, quarum secretione res fiunt. sic Anaximander statuit vapore quendam ex multis rerum seminibus costatem : quae semina Mens diuina secernens, singulas res procreat.sc Empedocles ccnsset omncs res in sphaero esse pomixtas: quae
dum per discordiam separantur, ex sphaero fit mundus. sic
Anaxagoras infinitas partes similares,quas ογυιομερ M appellat, in Clino collocat: quas abstrahens Mens diuina, omnia . crcat. Hanc sententiam examinare in praesentia libet.
3o 's Sumpsit Anaxagoras duas hypotheses. Prima est ab
omnibus concessa,ex nihilo nihil ficri. Secunda est, contra-ria I se inuicem fieri,ut ex albo nigrum,cx nigro album. Inde colligebat omnia in omnibus cilla permixta. Vt cum Ex
nigro fit album,in eo nigro crans particulae albae , ex quibus hoc album filialioquin album ex nihilo fieret. 3i Aduersus hanc sententiam duae sunt obiectioncs, quas ipse Anaxagoras luit. I. Obiicitur, quod non Vidc- mus aliquid in suo contrario. vlputa non idemus partes alisbi in nigro . Respondet Anaxagoras non videri propter ni miam exiguitatem, propter quam fugiunt nostros oculos, dc nostros sensus. II. Obiicitur, quod res non magis hoc, quam illo contrario vocabulo appellari posscnt,si tam contrari j quam huius partes infinitas in se haberet. verbi ca sa, si in nigro sint infinitae partes albi,cut vocatur potius nigrum, quam album' Respondct Anaxagoras, rerum appullationem sumi ab eo, quod exsuperat. vlputa in nigro cst album δί in albo est nigrum. sed quia in illo cst plus nigri. iah hoc est plus albi: idcirco illud vocatur nigrum, hoc no' minatur album . ceterum nulla est in mundo res simplex Mimpermixta.
236쪽
L I B. I. 2I333 Aristoteles contra Anaxagoram multis modis argumentatur I. Errauit Anaxagoras,ponens principia numero infinita: iuia infinitu cognosci nequit: principiis aute ignoratis necessc est cetera,quae ex principiis constant, ignorari,ita sententia Anaxagorae tollit omne sciciatiam. II. Errauit,
dum dixit ex qualibet re secretionem fieri in infinitia, ita ut
non detur minima pars. atqui cum totius magnitudo a partium magnitudine pendeat,cumque non possit totu esse m loris vel minoris magnitudinis,quam serat eius forma: Ccri cnec partes citis,quantumuis magnae, aut quantumuis exigua esse pollunt sed necessariis tantae sunt,quantae possunt totum constituere. cst igitur Ccrtus totius & partium terminus,vltra quem nec minui nec augeri possunt. Si obiicias omne continuum posse diuidi in infinitum , ut probabitur sexto huius
operis: respondebo, exempli gratia, minimam carnem, vel
minimum os posse quidem diuidi, quatenus continua sunt, sed per eam diuisionem tolli formam carnis,& ossis. idcirco
ea minima carne non dari carnem minorem, dc co minimo osse non dari minus os. III. Non csse t dicebat Anaxagoras, omnia in omnibus,sic probatur:Excerta aquae quantitate sc-ccta atur caro. cum igitur per hanc secretionem pars aquae detrahatur. sine dubio minus aquae manebit, quam esset ante secretionem. finge decimam acitiae partem esse adcptam .pe gatur autem in secernendo,ac semper ex aqua residua dema tax decima eius pars. ita iet,Vt semper minor c ro secernatur, quia cum totum sit minus,quota eius pars, puta decima, necessario est minor. tandem igitur perueniemus ad minimam ca nem,qua minor dari nequit.secreta hac minima parte carnis,quaero ex Anaxagora, an ex aqua residua possit caro secerni .si neget posse habeo quod volo,non esse omnia in omnibus: quia non est caro in reliqua aqua. si dicat posse, certe caro, quae secernetur, aut crit maior quam illa minima n uissimc secreta, aut aequalis, aut minor. sed neque maior esse potest, quia sumitur ex minori toto,& supponimus scmper sumi decimam partem, qui vero fieri potest, ut decima
pars minoris totius sit maior, quam decima maioris totus)neque minor, quia non datur minor minima erit igitur aequalis. quare scCrctio carnis vel eandem consistet contra
sententiam Anaxagorae, vel carnes magnitudine finita decu 4
237쪽
unu ens immobile, ta inc sccundum opinionem dc secudum
sensum duo illa posuit.Pleriq; physici posuerunt raru dc densum . nam qui dicebat ignem, vel acrem, et aquam, vel medium quidda elementis interiectum, esse primum reru principium, cius rarefactione vel condensatione omnes res constitu cbant, exempli causa,aer rarc factus fit ignis, codensatus fit aqua .Democritus quem postea secutus cst Epicurus, posuit solidum,quod habct rationem entis .i. atomos, Sc inane, quod habet ratione non entis. quinetia infinitas illas atomos
contrarietatib. quibus da partim ad figura,partim ad situ,pa tim ad ordine pertinentib. distinguebat:etenim figura differunt,quatenus aliae sunt angulis praeditae, aliς angulis carent: ite aliae sunt rectae,aliae obliquae .situ differunt, quatenus aliae sunt supra,aliae infra: dc aliae ante,aliae retro .ordine differunt, quate aliae sunt priorcs,aliae posteriores.Omnes igitur philosophi principia contrariae statuunt: tam hi, qui unu principium ponui,siue immobile,ut Parmenides,siue mobile, ut Physici: quain hi,qui infinita principia poniit,ut Democrit'.
II. Eade hypothesis probatur hoc syllogismo:Quae talia sui,
ut nec ex se inuice fiant,nec ex aliis ii aut, cum omnia fiat ex ipsis,ca sunt prima principia: atqui prima contraria ncc ex se ipsis fiunt,nec ex aliis,M omnia ex ipsis fiunt:ergo prima co traria sunt prima principia. Maior propositio manifesta est. Minor probatur per partes. n primis prima contraria no fi ut
cx se inuicem: quia contrarium non fit cx cotrario, ut album ex nigro . subaudi, tamqu1m ex materia. Rursus non fiunt ex
aliis: quia quod ex alio fit,no est primum,sed est posterius co, cx quo fit. Deniq;omnia ex seipsis sui:quia quicquid fit,si per
se non per accidens loqui velimus, ex cotrario fit,vel ex medio,quod habet ratione contrari j.subaudi,taquam ex terna Ino a quo. hoc aute per inductione probatur.fit cnim aut simplex,ut album,aut compositum,ut domus. compositum aute Vel proportione t cocentus harmonicus constat ex pro pomtione sonorum musicorum:vcl ordine,ut exercitus:Vci Compositione proprie dicta,ut domus .haec autem omnia fiunt ex cotrariis: ut ex non albo,id est ex nigro,Vel medio colore,fit album: ex non harmonico fit harmonicum: ex eo quod noncst statua,fit statua: ex non aedibus fiunt aedes.
Diximus veteres philosophos principia cotraria sta-
238쪽
tuisse. non tamen omnes respexerunt ad cadem cotraria: sed
alii sumpserunt priora,& intellectui notiora, id cst magis v niuersalia,ut Pythagoras impar & par,Empedocles discordia SI amiciti Plato magnil dc paruit: alij posteriora, SI sciui notiora, ut est minus uniuersalia, ut Parmenides calidu α frigidi Diogenes humidii de siccii,Thales d Anaximenes raru&desu .apparci igitur,veteres inter se dissetisse,du alij alia principia posuerim: quae tame diuersa principia,proportionc sunt
cado,quaten'omnia ex classe cotrarioru sumuntur. qua enim
ratione habet exempli gratia) impar ad par, M utrumque adnumerum, qui dicitur par vel impar,eadem habet calidii ad frigidii,dc utrumque ad corpus quod recipit calore dc Digus. 36 Ex dictis oritur dubitatio. nam cap.I.dictum filii uni
uersalia esse notiora secundum sensum,nunc auic in dicimus uniuersalia esse notiora intellectui. Respondeo, cum totum sit notius sensui sicuti codcm c.I. dictum fuit, uniuersale autem cum particulari comparatum , partim habeat rationem totius,quatenus multa particularia sub se complectitur, partim habet ratione partis, quatenus species cx genere & diseserentiis constat,ut Porphyr. docet cap 2. parti c. 39.S C. 3. par'tic. I7.inde fieri, ut Uniuersale priori ratione sit notius sensui, posteriori autem ratione sit notius intellectui. Ostensum cst principia esse contraria. CAp. VII. Principia ese duo et tria. 6. 37 TVnc principiorum numerum cx sentcntia Aristo- telis explicemus. No esse unum principium,ex eo probatur, quod ostensum fuit principia esse contraria: contraria namque non sunt Vnum.
38 Principia non esse infinita, probatur I. Per deductionem ad absurditate: quia si principia infinita sint, scientia nulla crit,ut dictum fuit initio axiomatis. 33. II. Quia in
no quoque genere est una prima cotrarietas:atqui substatia est primum entis genus: ergo in substatia cst una prima contrarietas,ut forma & priuatio. sub qua contrarictate reliquae continentur. III. Quia omnium csfectuum naturaliti causi
afferri possunt ex principiis finitis: proinde non cst opus in finitis. seu stra namq; fit per plura, quod aeque fieri potest pex pauciora. IV. Si prima principia essent infinita,cum probatusit prin-
239쪽
sit principia cise contraria,ceria omnia contraria essent prima principia quod tamen falsum cst quia alia sunt contraria priora, alia posteriora, quae ex prioribus fiunt, ut album ocnigrum.
39 Non sufficere duo principia, quae iam ostendimus
este contraria,probatur. I. Quia si tantum essent duo contraria: quicquid fieret, cum non possit fieri ex nihilo, fierct cx O contrario: quod cise absurdum, iam notaui axiomate 3 . II. Quia principia non sunt accidentia, s ed rerum essentiae: in solis autem contrariis nullius rei cssentia reperiri potest. Si obiicias colores medios,ut rubrum aut viride,Constare ex contrariis,id est,ex albo dc nigro: respondebo haec cile acci
dentia, nos vero loqui de substantiis. III. Quia in substatia
non est contrarietas,Categ. c. .parti c. I S. cotrariae igitur non
sunt substantiae. quare si omnia principia essent contraria: χ- querentur liae absurditates substantiam fieri ex non substantiis,dc non substantias esse priores substantiis. o Ex dictis constat non sufficere duo contraria principia, sed insuper opus esse tertio aliquo principio,quod ne tri corum sit contrarium,sed modo recipiat unu ex illis contrariis,modo alterum. quam veritatem non solum Aristote les,sed& alij philosophi nouerunt. Omnes enim posuerulaliquod subiectum,puta acre, vel aquam, quod suscipiat contraria,puta condciassetur,& rarc fiat. sed in corti sententiis duplex discrimen notari potest.' I. Alij posuertit subiectu contrariis differentiis magis implicitum alij minus .atque hi re ctius locuti sunt: quia ut subiectu possit ςque recipere omnia cotraria per se debet esse ab omni b.seiunctu. Itamrectius pro, principio ponitur aliquid me diu inter clemcta,quam Vnum ex elemctis: dc rectius aer, quam aqua: necnon rCelius aquaquam ignis. II. Veteres philosophi dixerunt viiii subicctum pati,duo contraria efficere. Plato autem duo contraria,id est m gnum Sc paruum pati: unum, id est ideam cssicere. I Non esse plura trib.principiis, probatur: quia clim iainuenerimus tria principia,id est duo contraria,&vnu subicctu: si nuc velimus plura principia ponere, vel multiplicabimus cotraria,vel subiectit: quoru neutrum dicedum cst. nota Siar c. multiplicada subiecta,chm vnu sufficiat,ne fiat ner plum, quod potest fieri per pauciora. quid. c.vetat, unu subiectu
240쪽
recipere per vices ambo contrariaZut eadem aqua modo recipit calorem, modo frigus. rursus non sunt multiplicanda contraria,quod probatur duobus argumentis. I. Quia sum-cit una contrarietas,quae inter duo contraria spectatur. nam si ponas duas contrarietates,ita ut sint quatuor contraria:aut
utraquc contrarietas habebit proprium subiectium, ita ut sint duo subiecta:aut ambae unum comune subicctum habebunt. sed neque duo subiecta sunt ponenda, quia iam diximus v- num sufficerctneque unu subiectum quatuor contrariis,quia supr, docui omnia fieri ex subiecto duobus contrariis, a deo. ut reliqua duo contraria sint superflua. nullo igitumodo ponenda sunt plurin,quam duo contraria. II. Quia quae rimus prima principia,id est primi entis, nempe substantiae, in quo est una prima contrarietas, ut dictum est initio axio malis 38.Siae probatum est suificere unam contrarietatem, id est duo cotraria: δί antpa probatum fuit sufficere unum lubiectum:vnde constat sussicere tria principia,necessc plura.
CAP. VIII. Tuotcse quaesint principia rerum naturalium exsientem ita Arsotelis. Cap.7-- H intelligatur quodammodb duo, quodammodd, tria principia dici posse,quaedam sunt praemunienda. I. Alia cst generatio clientialis , qua fit aliud ex alio , ut homo ex semine:alia accidetalis, qua fit diuersum cx diu GD,Vt albu ex non albo. II. Termini generationis duo sunt, Videlicdi γνο 4υον, s ργινετ .Latine vocemus id quod fit, id in quod mutatur, seu cuius est generatio. ut cum homo fit musicus,homo est mi γοό νον, seu id quod fit: musicus verb csto, νε- ,seu id in quod mutatur.similiter cum dicimus ex non
musico fieri musicum: non musicus est id quod sit, musicus vcrd est id in quod mutatur. III. Termini generationis aut sunt simplices,aut compositi. cxempli gratia,si dicas, ho mo sit mustus,Vel, ex non musico fit musicus. termini simplices sunt,at si
dicas, homo non musicin sit homo musicus vel ex homine non musco fit homo musicus,sant termini compositi. sin aulcm d Cas: mo non musicussit musicinr alter est terminus compositus, nempe homo non musicus: alter simplex, nempe musicus.