장음표시 사용
281쪽
gumentor: Loetus non est corpus, Ut supra probaui: ergo est elementum rerum oolium, nςc costat ex huiusnio-di elementis. Rursus corpus habet longitudinem, latitudinem, dc altitudinem: ergo dici non potest clemctum rerum incorporalium, vel constarem huiusmodi clementis. IV. Causa cntium.Sed oppono,quod neque est maxcria,nelfo ma, nec efficiens,nec sinis. V. Enβ. Oppono,quod omne ensalicubi est locus autem nulli bi est: quia locus non est in loco:alioquin essent infiniti loci in eodem loco : quod est absurdum&ic enim locus esset in illo loco,& ille in alio, S: ita in infinitum. VI. Aliquid aequale rei locatae,adeo ut nequevit locus sine corpore,neque corpus sine loco. Oppono,quod secundum hanc sententiam aucto corpore necesse est augeri locum quod falsum est. . t C A P. V I.
esuid is locus. Actenus disputatum estiunc exponamus, quid re Cap. .
vera locus sit.sed in primis multa sunt praenaunienda, quo iacilius inueniatur loci definitio. I. Locus continet rem locatam. II. Locus non est pars rei locatae. III. Primus, id est proximus est aequalis rei locatae, non maior, nec . minor. IV. Locus separatur a quolibet corpore,sed non ab Omni corpore simul. quia noni datur Vacuum. V. Omnis locus habet partem superiorem,& inferiorem. VI. Res naturales ad suum Iocum mouentur, & in eo quiescunt. VII. Quaerenda est .locidcfinitio, quae soluat omnes dubitatio nes, confirmet attributa loci,& patefaciat causam, propter
quam dissicilis est loci cognitio. VIII. Motus est causa cur
tractetur de loco. intellige motum localeminecnon auctionem S deminutionem.γquod enim localitcr mouetur, lo- , cum mutat:& quod augetur maiorem locum Occupa quam antea obtinebat. quod vero deminuitur, minorem occupat locum. IX. Quicquid actu movetur: aut mouetur per se, Vt nauis: aut per accidens, ut clauus & color nauis:quae autem mouentur per accidens, sunt in duplici differentia. quaedam enim possunt per se moueri,ut. clauus,si ex naui cxtrahaturriquaedam non possunt per se moueri, quia non sunt
282쪽
cstrpotrivi color. X. Quae dicuntur osse in loco remoto, in eo Esse dicuntur ratione primi & proximi loci. Ni studiosi sunt in urbe,quia sunt in auditorio, quod inurb est: M suptin auditorio, quia singuli sunt in certis auditorii locis. XI. Quod continetur,non est in loco, sed in toto: ut pars baculi est in baculo : sin autem sit contiguum, dicitur ciue in loco, ut aqua in vase. & illud quidem non mouetur in toto , sed Cum toto, ut pars baculi non mouetur in baculo , sed cum baculo, hoc autem, quod est contiguum, mouetur in eo, in quo cst, ctiamsi illud quiescat:vt aqua mouetur in vase, licet
vas non moueatur.itaque continuum dicitur esse pars in toto:contiguum autem dicitur esse in loco. Hactenus praemii nitioncs.
6 His praemunitis, sic argumentor: Aut locus est se
ina, aut materia, aut interuallum a corpore occupatum, aut superscics interna corporis ambientis: sed neque est forma, neque materia,neque interuallum: ergo est superficies corporis ambientis.
, 7 Locus videxi potest esse forma, quia similis est se
mae. sicut enim forma continet materiam, ita locus rem Iocatam. item sicut forma est simul cum sua materia, ita locus est simul cum re locata. Sed nihilo magis locus cst forma: quoniam a forma ditare: quod quidem forma est terminus rei formatae,locus autem non est terminus rei locatae,sed rei continentis:vt locus aquae non in terminus aquae , scd vasis, in quo est aqua.
8 Rursus videri potest locus esse interuallum a co
porc locato disiunctum: quia mutatis corporibus, idem intcruallum mancre videtur,ut vas continet sex mcnsuras siue in eo sit vinum,si hic aqua,stuc aliud corpus. Rcspondeo esse idem specie interuallum,non idem numero: Vt aqua e Cun te,de ingrediente vino, exeunt sex mensurae aquae, Sc ingre i di*ntur sex mensurae vini.
9 Non osse autem interuallium, sic probo: I. Corpus locatum, cum possit in infinitu diuidi,infinitis partibus constat: & ficut totum corpus occupat totum locum, id cst,. t tum interuallum, ita singulae partes corporis occupant sin-- .gulas partes interualli., quae partes sunt loca partium cor
pocis. quare ut sunt infinitae partes corporis ,: ita harum; partium
283쪽
L I B. I V. 27lpartium infinita sunt loca, quae omnia sunt in codem loco, id est in eodem interuallo. si igitur locus sit interuallum,infinita loca crunt in codem loco, quod est absurdum. II. Si lo cus sit interuallum,locus locu mutabit, de locus in loco erit,
de multa loca simul crunt. nam transsato vase transfertur in icruallum eo Vasse contentum. Vt igitur Vas,ita etiam inter
uallum locum mutat:& in quo loco est vas, puta in horrco, in eo est etiam interuallum. duo igitur loco simul sunt,id est,
locus vasis, dc interuallum Vase contentum. io Praeterea locus videri potest esse materia: quia mariae similis est. I. Namque ut materia non gignitur nec in te it, dum res materiatae gignuntur de intereunt, ita locus non mouetur,dtim res in eo mouentur. II. Vt materia semper habet aliquam serinam,ita locus semper continct aliquam rem locatam,quia non datur vacuum. III. Vt materia coniungi tur cum forma , ita etiam locus aliquo modo connectitur
ii Locum non esse materiam patet: quia tribus different. is a materia seiungitur. I. Aliter loquimur de loco,quam demat eria. cum enim mutatio fit circa materiam, dicimus ex pii pratia)quod erat aer,nunc esse aquam : cum autem muta tio fit circa locum, licimus,ubi erat aer,ibi csse aquam. II. Res non mutat materiam,sed locum: ut homo non abiiacit suam materiam,vt aliam suscipiat, sed de loco in locum migrat. III. Materia non cbntinet sermam,sed continetur a forma locus autem continet rem locatam. ii Ex dictis patet locum esse superficiem corporis continetis:res autem locata est corpus,ut superficies interna v sis aquam contincntis cst locus illius aquae: ipsa autem aquacst res locata,id est, eo vase contenta. 13 Dissicilis est loci cognitio:quia partim videtur se in partim materia,partim spatium siue interuallum,cum reuera nihil horum sit.
1 Praeterea locus est immobilis, deo ut eleganter dici
possit locum esse vas immobile, vas autem esse locum m hilem.
11 Ex dictis colligamus persectam loci definitionem:
Iocus est terminus, id est, superficies corporis contincntis
terminus inqua immobilis,dc primus id est proximus. nam
284쪽
proximum locum definitio.hoc est,superficies corporis coli tinentis appellatur locus, non quatenus est terminus eo poris continentis,sed quatenus suo ambitu complectitur a liud corpus.
I6 πN mundo superus locus est,quo leuia tendunt,id esti citima superficies orbis lunae. locus autem inscrus est,quo grauia feruntur verius centrum mundi. C p. I. IT 'I Non omnia corpor uni in loco,sed ea tantum,quq aliis corporibus continentiu ataque supremum Coclum no 3 est in loco .item uniuersum non est in ioco,nisi ratione par tium .simiIiter uniuersum non mouetur,nis ratiotic partium nihil cnim est,quo uniuersum contineatunnec extra uniuer sum cst locus, in quem uniuersum migrare possit: sed cius partes sunt in loco,ut aqua continetur ab aere,aer ab igne '
i8 In loco alia sunt potestato,alia actu. nam, paxtes c in rtinui actu sunt in toto, non in loco. sed si totum diuidatur,
iam singulae partes ama in loco erunt .
I9 Rursus alia per se sunt in toto,ali cx accidenti. Pcrse in loco est corpus,quod inpet se mobile id cst,quod mouetur Vel latione, vel auctione,vel deminutio' quoniam hi motus ad locum pertinent,ut dictum fuit ax Per accidens dicitur esse aliquid in loco: vel quia est in eo,quod pcr se mouetur,dc per se cst in loco:vel quia ratione partium hoc ei at 'tribuitur.cxempli gratia,quia corpus per se est in loco,& per
se mouetur,idcirco anima,quae est in corpore,dicitur esse in loco,& moueri per motum corporis niundus autem per se non ostin loco:quia nihil est , quod mundum ambiat : n per se mouetur, quia neque potest migrare n sium locum, neque augeri,neque minui sed ratione partium locus sic in tus ei tribuuntur, quia partes mundi mouentur , dc in loco sunt: Vt ignis continetur ab orbe lunae, aer ab igne, aqua ab aere. zo Extra mundum nihil est: quia mundus est D - , id est uniuersum.
2I Partes mundi ab infima ad supremam hoc ordina
285쪽
naturali sunt constitutae : ut terra contineatur ab aqua, aqua ab aere,aer ab igne, ignis a coelo : extra coelum autem nihilos quoci ipsum contineat. Σ1 Quod igitur aquae in unum locum secedentes, tetaram detectam reliquerint, singulari Dei benignitate tale fac im cst,ut animalibus terrenis,praescrtim homini locus da retur.quam ob causam etiam salsedo mari est attributa, quominus d issiuat& exundet. Magna dubitatio est,quomodo coelum,cum sit Co pus mobile,non siit in loco. nam luec cst fere omnium Aristotelis interpretum sententia: quam ut defendant, alij aliaco in miniscuntur.nos dicimus supra coelum mobile aliud es.sc coetu immobile,ut de Plato, alij vetercs philosophi Simplicio referente asserti crunt,ubi est beatorum sedes, quo raptus fuit Apinotus,qui illud vocat tertium coelum. nam priamum est stibitinare, secundum est, in quo sunt sicliae,& astra: tertium est supremum, quod est immobile, dc i deo non est in loco , sed est locus coeli mobilis, & suo ambitu uniuersa complectitur. α ι 'I Cum locus sit aequalis rei locatae: videtur re au stanccesse esse ut locus augeatur, sicuti dictit fuit axio. . inebr. 6 quod tamen est absurdum. Haec dubitatio ita soluitur: Ne ccsse esset locum augeri, si locus esset interuallum. sed cum sit superficies corporis ambientis, non augetur re aucta, sed mutatur,id est,fit nouus locus: quia res alia superficie continetur postqua aucta cst,quam contineretur ante auctionem.
α Puncti locus nullus est: quia superficies,quam dixiamus est e locum,non ambit punctum,sed corpus. a. 6 Locus non est in loco, d est ut terminus in rc ter minata,id est,superficies in corpore. 27 Res naturales feruntur ad sua loca uec in his quiesciit, propter cognatione quam inter se habent.ut clementa,cum non possint omnino, sed tantum ratione vi ius qualitatis in ter se conuenire,ratione huius qualitatis sum inter se contigua. exempli gratia,aqua est similis acri,quia utrumque est c-lcmentum humidum: omnino autem differt ab igne,quia
qua est humida M frigida ignis est sic soc calidus:aqua igitur aptius collocatur sub aere, qu1m sub igne: & locus cius est inferior superficius aeris,non superficies ignis.
286쪽
C A P. VIII. Aliorum rationes de inani.
38 Vindictum sit de loco, consequenter dicendum est de inani:quia veteres in rerum natura poncntcs inane,putabant inane esse locum. Esse autem inane, sic pro babant: I. Si non cst inane,non cst motus atqui cst motus: ergo est inane. Minor est manifesta. Maior probatur: q'iacum res mouetur,migrat in aliquem locum . si igitur ille locus non est inanis,in eo est aliud corpus. quare duo corpora crunt in eodem loco:quod est absurdum. Hoc argumento v-titur Lucretius libro primo,illo loco, uapropter locus est intadius inane vacansque. 'uodsi non esset, nusta ratione mouerIRes posen namque o cium quod corporis extat, . -- cere atque obffare,idis omni tempore Meset i nibus. haud igitur quicquam procedere posset: At nunc per maria cor terra1, u Wique carri r
Multa moris multis vana rat ne moueri Cernimus antae oculos.
n. Dolium vino plenum,si vinum in vires distandatur, capiet idem vinum cum viribus,sech 2I. Probi cm. s. ergo in v no sunt spatia quaedam vacua,in quzz partes Vina secedunt,ut locum dent viribus: alioqui darctur penetratio CCrporum. III. Alimentum distribuitur per univcrs una corpus anima lis:transit igitur per meatus quosdam inanes M Iacuos: siquidem non datur penetratio corporum.HOC argum to utitur etiam Lucretius eodem lib. I. illo loco, Praeterea quamuis sol ae res esse putentur
Hinc tumo esse luet raro cum corpore cernas
In saxis ac eluncis permanat aquarum Liquidus humor,c ruberibus flent omnia guttas: , Risi patin corpus sese cibus omne animantume Crescunt arbuta se fetus in te ore fundunt, uod catas in tota et que vel ab radicibus imis
Per truncos ac per ramos Hssunditur omnise ia Intersepta meant voces o clauura domorum
Trans/otito rigidum permanat stigm ad ossa
287쪽
LIB. IV. VI quod nisi inania sintqua possem corpsire
Transire haud usi eri ratione videres. IV. Vas tantumdem aquae recipit sine cinere,M plenum cinere, se l. 2 .problem. 8.ergo cinis habet in se spatia inania, in quae recipitur aqua. V. Res omnes terminalitur inanii inprimis numeri: ut tria quatuor sunt numeri distincti, inter quos nihil est intcricctum: ergo intcr eos est inane, a quo distinguuntur Haec est Pythagoreorum sententia, qui dice bant cxtra mundum csse inane: mundum autCm, tamquam magnum quoddam animal , respirare, M attrahere inane: quod inane in mundo receptum,primo numeros, dςinde lias res disterminat:alioquin omnia essent continua.
nane. I. Inarie est locus,in quo nihil est. Qui sic definiunt,non putant esse aliud ens quam corpus sensibile. Per lianc autem definitionem separatur locus inanis a plerio,id est,in quo est aliquod corpus. II. Inane est locus, in quo non est substantia corporea. Qui sic definiunt, concedunt cile quaedam cntia incorporca. III. Inane est materia corporum. Qui hoc modo definiunt, eo rcspiciunt,quod putant inane esse locum,ac locum esse materiam corporum. ut supra dictum fuit. C A P. X., Sesurio ramnumquibus esse trane confirmabatur. ,3o Α D rationes pro inani adductas, sic respondemus. Ad primam , negamus consequentiam a motu ad inane. Obiicicbatur,quod, nisi locus, in quem res migrat,sit inanis, duo corpora simul crunt. Respondeo duobus modis .Prinali hanc rationem pertinere solum ad motum loca
lcm, proinde non tollere omnem motum. Sebundorem, quae in alium locum migrat, non reperire eum locum Uacuit,sed repletu aliquo corpore: nec propterea duo corporamm a
288쪽
simul esse, quia dum hoc corpus aduenit, alterum ei cedens
abit,ic in cius locum hoc succedit. corpora autem, quae mouentur, sibi inuicem succedere, atque ita moueri sine inani, patet ex aqua, quae in Vase circumuoluitur. Ad secundam di cimus non esse spatia inania in vino: scd dum vinum effun- ditur,& in vires conlicitur,liisque comprimitur, partes sub tiliores,quae in vino insunt,hac ratione extruduntur, atq; itast locus viribus. Ad tertiam negamus,meatus, per quos ali mentum transit, esse inanes : immo in his est humor aliquis, aut spiritus quidem tenues,qui alimeto per cos meatus transeunti cedunt. Ad quartam dicimus,cum aqua infunditur in vas plenum cinere,comprimi cinerem,ita Vt aer inclusus extrudatur: praeterea aquam cuaporari: unde fit, ut in codem
vase sit locus cineri, & aquae. Ad quintam negamus res pcrinane distingui ac distcrminari: immo partim per suam n turam, dc per suas qualitates seiunguntur,partim quia sunt in diuersis locis. CAp. XI. Non esse inane separatum a corporibus. Cap. 8. 3I T Einceps probabo nullo modo csse inane,ncc a comi poribus separatum, nec ab cis Occlipatum , ncc in eis inclusum. 31 T Non esse inane seiunctum a corporibus, sic probo.
I. Inane nullius rei causa est:crgo in rcrum natura poni nori debet. Consequentia patct: quia nihil est in rcrum natura superfluum. Antecedens probatur: quia si cuius rei in an Cesset causa, motionis localis esset causa,vnde a Veteribus propter hanc motionem ponebatur: atqui huius motionis sunt aliae causς,ut grauitas seu locus inferus est causa cur torra de
scendat, & leuitas seu locus superus cst causa, cur ignis ad-- scendat: ergo haec causa, id est, inane, frustra ponitur. II. Si res in inani moueantur, necessc est distingui partem inanis, a qua res mouetur, & partem, ad quam mouetur,seu in qua quiescit: quandoquidem res na non potest occupare totum inane, nec moueri ad totum inane : atqui hae partes in inani distingui non possunt: ergo inane non est. III. Si res ad inane feratur, cum eo peruenerit, pars rei occupabit partem inanis: proinde pars erit in loco, contra doctrinam supta trad
289쪽
traditam: diximus enim partem csse in toto, non in loco. IV. Non est locus sine corpore:ergo non est inane. Consequentia patet.Antecedens probaturiquia locus est accidem, proinde non est sine subiecto. V. Aut non cst inane, aut
non cst motus, nequc naturalis , neque Violentus: atqui cst motus tam naturalis, quam Violentus: ergo non est inane Posito inani,tolli motum naturalem, probo : cum quia non est motio, nisi sit aliqua motionis causa, nulla autem causacst,cur res,quae est in aliqua parte inanis,moueatur ad aliam
partem inanis, siquidem inter partes inanis nulla differentia possit afferri : tum etiam quia proportio debci csse inter
motum,rem motam,& id in quo fit motus.Vtputa quam rationem habent leuia ad locum superum dc adscensumi eandem habent grauia ad locum inferum & descensum, talis autem proportio in inani reperiri nequit: quoniam in infinito inani nec est superum,nec inferum,nec ulla alia disserentia. Tolli autem motum violentum, ex eo probo,quod iam ostendi tolli motum naturalem , qui est posterior violento priori namque sublato, tollitur etiam posterius. Rursus si lapis exempli gratiaὶproiectus,& a manu proiiciete separatus,inoueretur in inani: sequeretur haec absurditas, quod move
rctur sine mouente: quia nec manus amplius mouet, nec aliud est quod possit mouere. VI. In inanires vel semper m uebitur,vcis emperquiescet: quia cum inane sit quoddam
non ens, nulla est in eo causa motus,vcl quietis. quare si res in co moueatur, nulla est causa cur amplius quic scat. & si quiescat,nulla cst causa cur moueatur. ita sequetur haec a surditas, nihil csse, quod modb moueatur, modo quiescat. . VII. Si ut dicunt aduersarij res moueatur ad inane,quia inane cedit,non ad plenum, quia plenum non cedit: certe res quoquo versum feretur, quia omnes partes inanis aeqvh c
dunt.sic res graues non solum descedent, sed etiam adscendent:& lcues non solum adscendent,sed etiam descendent. VIII. In motu,& in iis, in quibus fit motusAEst quaedam pro Portio : quia qud crassus cst id, per quod res mouetur, eo tardior est motus: & qud est tenuius, co celerior est motus. ut si aqua est duplo crassor, quam aer: eiusdem rei motus
per aquam duplo tardior crit, quam per aerem. quare si motus per vacuum flaret, res celerius moueretur per Vacuum,
290쪽
quam por plenum , ita ut esset quaedam proportio inter va cuum de plemina. atqui vacuum est non cns, M plenum ostcns. ergo nulla cst inter ca proportio. lX. Duae magnitu dines diuersi ponderis, vel diuersae leuitatis cadem celerita te ferrcntur,si pervacuum mouerentur: quia Vacuum cuiuis corpori aequo cedit.
i C A P. XII. i Non esse inane aliquo corpore occupatum. 33 Ton esse inane a corpore occupatum, probo. I. Quia ratio, propter quam duo corpora non pos sunt cile in codem loco, nulla alia cst, nisi quia duae quanti tates non possunt simul esse:quandoquidem essentia & qua litas ad locum non pertinent: res enim ratione solius quantitatis sunt in loco,SI tantum loci occupant, quanta est corum quantitas. cadem igitur ratio obstat, quo minus corpus possit esse in inani: quia quantitas corporis, & quantitas ip tius inanis simul essent: quod fieri nequit. Quantitatis Voca bulo hic significamus trinam dimensionem, id cst, longitu dinem, latitudincm, d altitudinem. II. Aducrsari j frustra ponunt trinam dimensio iacim distinctam a corpore, quam vocant inane scii vacuum: quia haec trina dimensio est in ipso corpore: si quidem omne corpus est longum, latum, S H- tum non est igitur alia dimensio quaerenda,praeter cam,quae
C A p. X I I I. Non esse inane in corporibus. 3 ,TNane esse in corpori inclusum quidam ex eo pro Ibabant, lubd corpora sunt rara,vel densa.nam inane putabant esse causam raritatis,& adscensus. 3s f Haec sententia repudianda est. nam si inane est
in corpore inclusum, necesse est, ut vel occupetur ab ali qua parte corporis, vel a nulla. Si dicatur occupari a par te corporis, contra hanc sentcntiam valent argumenta primo capite adducta. Sin autem dicatur esse omnino corp re Vacuunt,aduersus hanc sententiam valent argumenta capitis undecimi.