장음표시 사용
301쪽
tanti ut homo, interit: aut secundum quid, nimirum cum substantia desii nil esse affecta aliquin accidente, ut cum ho mo amittit alborem. 'Generatio Sc interitus non sunt ucri motus, sed tantum mutationes. nam proprie loquendo, mutatio latius
ta Simplex gcneratio nullo modo est motus: quia quod gignitur,est non ens: constat autem, non cos non moueri: alioqui non ens in loco esset: qui qui equi d in uetu in loco est. Ne dicas in generationc substantiae moueri male riam priniam; quia ia quod generatur, non cst materia prima, sed compotitum, ut homo. u Generatio iecundupa quid, non ost motus, quate nus cst a non subiccto, sed quatenus est a subiecto. cui illud non si1biectum accidit. exempli causa, denigratio non cst motus, quatenus non nigrum fit nigrum, sed quatenus ho-ino,qui albus crat,sit niger. i I simi ,T Eadem est ratio inseritus, qui generationi oppo
nitur. nam motui oppon tur motus, .Vci qui scin icritui au icio gzneratio, tuae nec cst motus, nec quic&: crgo interitus non cst motus.
.is Restas igitur,vi motus xppcllatio ei soli mutationi Convcnia quae bella subiecto ad subicctum.
Lx Iregoriis. in quantitatu csturectio, dc deminutio: in
qnalitato variatio: in categoria ubi,est loci mutatio.
contrarios vel omnino, ut curam albo fit nigrum: vel quadam tentis ut eum in rubro si nigrum, vel ex nigro sit ma gis nigrum. CAP. IV. De immobili.
Icitur, quod movcri non potest, Vt res incorpor .
302쪽
II. Quod difficulter mouetur,ut maximus lapis. III. Quod non mouetur actu,sed quiescit,ut homo sedens.
De eo quod e 3 sis, et Wa κους eo quod ingit vel si in traiectum. ct eo quod est deinceps, ei cohaerem, .
C-p Imul loco sunt quae lunt in uno M coclam primo stu oproximo loco. alias significatione, , Vide cap. I .
1o Separatim vel seorsum esic dicuntur, quae sunt in diuersis locis primis. i r π .ia Ll l I' 1is v Se tangere dicuntur ea, quorum extremitates sunt smul,id est in eodem 46co immo. αα η Interiectum est,ad quod res,que continenter m uetur,prilis peruenit, quam ad extremum perueniat. Vbi igitur est interiectum aliquid,ibi sunt tres termini,id cst,duo coiitrarii, 1 bra ad quem,s tertius into Eos oollocatus. inter duo autem contradicentia , ut inter albuin α non album, nihil potest esse interiectit in quia ne la est alterum csse verum,alterum falsum. 23 Continenter motus fori dicitur, tam nulla aut c-xigua intermissio fit'in ipsa re, omnino: aulcm nulla inte missio fit in tempore. vi motus fidiu dicitur continuus cum quis primam chordam mouet,ac usquam eius sonustacsinat,vltimam chordam mouet.
2 In loco contrarium est, quod secundum lincam rectam plurimum distat. Σ3 's Vt aliquid deinceps esse dicatur, duae ironditio nes requiruntuni I. Nihil eiusdem generis tabet esse intc rectum. exempli grati domus si unda primam domu deinceps sequitur: quia nulla alia est domus interiecta. nec obstat,quod homo,aut lapis sit interiectus. II. Quod est deinceps,refertur ad alterum,tamquam posterius ad prius. ut sc-cunda dies mensis primam deinceps sequi dicituriquoniam ad eam refertur,ut posterior ad Morem: prima vero dies nose habet dcinceps ad secundam. αε 'P Cohaerere dicitur,quod est deinceps,ac tangit. 'v'Cum duo se tangunt, si maneam duo diuersi te min,
303쪽
mini,qua a ' tangant uae res contiguae ece dicuntur,no
continuae. Si vero stat Vatis coinmunis terminus, res una continua clicitur. I ii i
ra est,ut contactu fiant Vnum, o quatenus ab uno colamu ι termino continentur,e xtenu sunt Lotinua:adco Vt quo marigi si illud contine , i, magis sint continua. Verbi gratia ca, quae sunt continna sisto tactu, Π.cum aqua aquae adiungitur, vela MiOnςK x, par sapimalis, masis continua sunt, quam ca, quae coniunguntur clauo, aut glutine, us
rius . nam quod tangit,est deinceps: sed n*n reciprocatur, ut quicquid est deinceps,tangat. cum enim aliquid diuersi generis interiectum cst, contactum impcdit: scd nihilominustes dicitur esse deinceps,Vt notaui ax. 2S. Rursus cum numeri sint priores magnitudipibus: in numeris reperitur deinceps, non contactus: in magnitudinibus autem Vtrumque reperitur id est,tam dcinccps,quam contactus.
3o Puncta dc unitates differunt. I. Quia tactus in est punctis, non unitatibus. II. Quia intor unitates nihil potest esse interiectum: inter puncta vero potest esse linea goria, videat Cap. 4 IV Lbatio de cal ad c in quaelitate,sunt idem gener . qui vero iii diuersis cape goriis, ut dealbatio in qualitate, M. auctio in quantitati, dῖ furunt gcncrc. Motus t unx idcim specie, qui continentur Cadem 3 : AD specie specialissim At duae de bat oncsseecie autem differunt,qui conti Rentur codem gcncre, non cadem specie spccialissima,ut dealbatio dia dc nigratio. i. --i
,33 Motus , qui inso)ςm,genexu subalterno spectaq-tur, quodammodo spccie iidem sunt, quodaminodo diffe
304쪽
unum in quo mouetur,& Vnum tempus. haec prout sunt una genere,specie et numero ita Vnum genere, vel pecie, vel numero motam efficiant. 33 Γ Omnis motus munero unus,est continuus: S omnis motus continuus,est numero unus. motus autem colla rens,non solum numero, sed etiam specie de genere diffferre potest ab eo cui cohaeret. vcluti si quis post curtum illico febricitet,febricitatio cohaeret motui locali. nam cohaereniatia motus sumitur ex tempore, ut continuitas sumitur ex ipso motu . est enim motus continuus, cuius partes Commi ni termino copulantur. motus autem cohaerentes dicuntur, qui continuo tempore fiunt, id est, inter quos nullum te pus est interiectum. .
36 Γ Insuper motus dicitur unus,qui est persectu id est, cum res peruenit ad terminum, ad quem. ut unus est motus Nemaulo Lugdunum. 37 Denique motus dicitur unus, qui est aequabilis, e semper sui similis,ut motus CC li. 38 Celeritas & tarditas non sunt species, aut specificae disterentiae motus, scd accidentia communia omnibus
Cap. ἴ- 3 contrarii motus sunt,qui contrarios habent termi- nos ad quos: Vt motus ad sanitatem, S motus ad morbum.
Cap. 6- lotus motui opponitur tamqu3m contrarium: i Vi quies autem opponitur motui, ut priuatio h
i Oppositio motus 5c quietis spectatur in eodem
genere: ut motui locali opponitur quies in loco. atque haec oppositio sumitur a Wrmino motus a quo,cum scilicet quissspectatur in eo termino,a quo est motus: ut quies in sanit anopponitur motui a sanitate.
305쪽
L I B. V. λ9342 Quietes inter se contrariae sant, quae spectantur in contrariis terminis r ut quies in sanitate, & quies Q.
Contrariae igitur quietes opponuntur contrariis motibu ut in sequenti anagrammate apparet. Ortus de interitus non sunt motus , sed mutatio nes contrariae:quia quod in una est terminus ad quem n aulcra est terminus 1 quo: siquidem ortus est mutatio ad ens,intcritus verb est mutatio ex ente. 3 Vt motui quies,ita mutationi opponitur ἄμεται - σία, id est, priuatio mutationis, seu permansio, quae differt a
306쪽
pter usu ni Veneris citius put, oscit. Dominatio naturalis clim homo ita aget imo anno senescit: violetiari cum citius senicit propicr morbos, vcl animi molestias. Variatio naturalis est ut cum aqua ref igcratur:violenta, cum calcfit. MMus i cundum locum naturaliς est,ut cum terra descendit:violen tus, cum ascendit. 48 Mutatio naturalis cst contraria Violentae, non qua-tcnus utraque est mutatio : sed quatenui altera cit naturalis, altera viol nita
Similitcr oppositae sunt quietes . naturalis, Ut terrae in loco infer ,6c violent ut terrae in loco iupero. ueo Motus violentus non cst per se caula quietis violentae,scd per accidens, quatenus scilicet deficit. nam deficiente motu,seccedit quies. Cocrum proprie loquendo,tum demum res dicitur icdere ad quictem, cum ad suum locumfertur. si Motui magis opponitur contrarius motus, quam quies: ut motui a sanitate ad morbum,magis opponitur mo tus a morbo ad fimitatem, quam quies lydanitate. ratio cst, quia duo contrarii motus cascinius descensus, non possunt simul clic: motus autem & qui cs opposita possut aliquomodo simul esse: quia i nobila partim quiescit in termino aqvre, quatenus no statim curi deserit,nec in momento trano ad terminum ad queni, partim ab co mouetur, quatenus illati in ab 'n' re Avi . o u l i
DL Cum motui naturali opponatur tam motus naturaris quam iolentui eutes horum'est magis contrarius altero: qui a diueres mollis sunt contrarij. exempli gratia. cotrarhmotus naturales sunt a cnsus ignis,lc descensius terrae:collatrari j autem motu ς terrae,id est; descensus & ascensus,oppo 1 unt e naturalis id violentus. 33 Similiter quieti naturali opponitur contraria quies alterius rei,& vsoleta quies eius de rei t quieti lcrrae in loco inscro,opponitur quies terrae,&quies ignis in loco supcro:in quo loco terra vi quiescit, ignis aulcm naturaliter quiescit. 1 Absolutus est liber quintust in quo egimus. I. De diuisone mutationis de motus. II. De unitate aut diuersit te motus. III. De eόntrarietate,quae inter duos motus, vel ditas quietes,vel inter motum dc quietem spectatur. l
307쪽
N AT UR ALIS AVSCV LT ATIONI s
C A P. I. Omne continuum conflare ex partibus continuis o dui uis. N Divi D M non potest esse pars diuidui:vt
punctuma incar: momcntum, temporis. Vnde constat,omne continuum id est, motum, magnitudinc in , dc tempusὶ constarc cx partibus continuis 3c diuiduis,consequentcr posse diiudi in infinitum.quod probatur sequentibus rationibus. I. Silin a constaret ex punctis,ca puncta se tangerent, & per suas cxtremitates coniungerentur: quod est impossibile , cum pumiliam non habeat extremitatem:alioquin haberet etiam id cuius dicitur cxtremitas : proinde punctum individuum diuideretur in extremitatem,& id cuius est extremitas. II. Puncta nec sunt continua, nec contigua, nec deinceps: ergo non sunt partes lita eae. Eadem ratione ostendi potest momenta non esse partes temporis. Quod puncta non sint Continua, patet ex definitione continui: quia continua sunt, quorum extrema fiunt unum. .Phys.cap J.partic. II. nulla au- tein sunt punctorum extrema, quibus possint puncta coni nua fieri. Quod autem non sint puncta contigua , p tot : quia cima partibus careant, dici non potcst partem punisti tangere,vcl tangi,quarc si contiguo essent,totum punctum a toto puncto tangcrcturiproinde plicta se permearent inuicem, dc penetrarςnt: ita ut ex eis non flaret linea, sed pia motum unum: quandoquidem quotquot sint puncta, non
308쪽
momentis tempus. III. Si continuu costaret cx indiuidhis, ut tincς cx punctis,tupus ex monaciatis: certe in hec in diuidua diuiderctur atqui in hςc non diuiditur: crgo Ex his non constat. Maior patet: quia unumquodque diuiditur seu resoluitur in ca, ex quibus componitur. Minor probatur: quia si continuum diuidi possit in indiuidua, haec indiuidii a c stςnt inter se connexa dc continua,ac sic tangerent: quod supra o stendi csse impossibile. IV. Citin mobile non possit ab ali quo loco simul moucri, dia motum cilc : nccc sic est, ut prius moueatur per primam partem magnitudinis, postea sit ab ea Cap. z- parte motum: huc igitur pars diuidua est. V. Omne tcmpus diuiduum cst: quia quocumque tempore mobile tardius conficiat aliquod spatiuin, mobile velocius brcui ori temporei conficit idem spatium ,rursus omnis magnitudo cst diuidua: quia quo tempore. mobile tardius pcrtransit magnitudinem aliquam, eodem tempore mobile velocius pertransit partem cius magnitudina . Obiter nota, an de tae rationc motus, Minagnitudinis per qua fit mot & tcporis quo res mucturriqui
omnia sint actu finita, sta potestate habet partes infinitas uinii de diuidi, M sub diuidi possunt in infinitum. Hinc soluitur obiectis Zenonis qui probabat nihil moueri,co quod in ma-gmtudine sunt partes in sinitς, quae non possunt in infinito
temporc pertransiri. Ad hanc igitur obicctioncm respondemus,si h ςc sumantur actu,tam magnitudinem,quam tempus olla finita.sin autem potestate, utrumque esse infinitum. VI. Mobile velocius longiorem magnitudinem , N tardius br morem eodem tempore conficiunt. pone ergo exempli gra-hia longio rem magnitudinem constarc cx tribus partibus, breuiorem ex duabus partibus, quas dicis esse indiuiduas. quoniam igitur eadem est ratio motus,temporis, x mag ni'rii dinis necesse est,idem tempus ratione longioris magia
rudinis diuidi ii t es partes indiuiduas, ta ratione breuioris magnitudinis diis idi in 'duas partes indiuiduas: quod est ab surdum,de impossibile. lCAP. I I.
' 'Omgntum siue instans est individuum: proba o tur: I. inia idem momentum per se est finis 6 Q. temporis
309쪽
L I B. I V. 13 temporis praeteriti, de principium futuri. II. Quia si partes
haberet, idem praesens nam praesens, momentum, nunc, Minstans,idem significantὶ diuideretur in partem praeteritam. de futuram quod est absurdum. 3 In momento nihil mouetur: quia ubi est motus, ibi est celer itas, vel tarditas. quare si in m0 mcnto res moue rentur, in eo in mento: celerius oc tardius mouerenturiquod est imposibi IC. In momento nil ut quiescit. I. Quia ubi non potest esse motus,ibi non cst quies: siquidem quies est priuatio motus: iam autem docui, in momento motum esse non posse. II. Quia idem simul, id est in eodem momento, mo-u eretur, dc quiesceret. Veluti si res toto praetcrito tempore moueatus. M toto sucitro Iemporc qiuiescat: cum unum sit momentum, quod connectit praeteritum cum futuro , in eo momento res mouercturi, quatenus cst finis praetcriti , dci in codem quiesceret, quat us cst principium futuri. III. Quia dicitur quiescere, quod ita s* habet nunc , ut alietea. ubi igitur cst qui cs, ibi reperitur nunc , 5c antea quapro Pter hoc non est momentum, ed tempus.
, S Vicqvid nisitemGest diui tuum. Visnilia in spatio, Cap- ε, aper quod fit motus,sunt duo termini: ster, aquq
alter,ad quem ita in mobili simiuuae partes : qu rum a cra, dum mobile monetur,est in termino a quo, alapra in terminno ad quem. nain si totum mobile sit dia alterutro termino, non mouetur. Et nim,Cum cst in termino a quo, nondum mouetur :& clim est in itermino ad que in , desinit mouς . Clim dico partem mobilis esse in serminio si qu*c, Parium in termino ad quem: non intolligo vltimum terminum' ad
quem, sed medium interiectuites quis enim dicat, si quis Nemauso proficit mr Lugdunum,partem cius esse Nemaus, partem Lugduni eodem tempo ' : i
310쪽
CAp. I V. De Husione motuae. ι rotus bifariam diuiditur. I. Ratione partium. L mpli gratia,cum tota nauis Uno motu cicatur, alius est motus antcrioris partis,alius posterioris: totus igitur motus nauis diuiditur in tabs duos motus,ut in motum prorae,& puppis. II. Ratione temporis: quia si totus motus absoluitur exempli gratia una hora, dimidia pars motus conmcitur dimidia parte horae.
Eandem esse diuisionem temporiου notus, i sius moueri, mobil ,σ
rIsdem modis diuidi possunt mobile,motus,moueri, id ' Lia quo si motus, dc tempus. nam quia mobile diu duum est,cetera omnia diuidua sunt.
uicquid est mutatum,id cum primum mutatum est,in eo esse, in quod est minatum. s γ Vicquid mutatur,statim ac est mutatum,est in ter- 'mino ad quem.verbi grati quia terminus gener tionis est ens:idcirco 'statim ac aliquid est genitum, est licet fortasse non peribit. Similiter quia ipsus interitus terminus ad quem, est n-'ens : idcirco statim acres interiit, non est Ne intelligas ultimum terminum ad quem,sed proximum a quo.chm enim Nemauso sum profectus,no sum statim Ludiduni, sed sum in itinere, quod respectu loci a quo discessi voeatur terminus ad quem , licet in eoinon cor sistam , sed pergam Lugdunum usque f3:I. il l illi I. ii
Iae,is quo primo mutatum est,ese indiuid--.' TD, in quo primo res mutata est, non est tempus, sed Imomentum . nam si esset tempus , esset individuum: proinde res prius mutata esset in parte eius temporis, quamia toto tempore