장음표시 사용
91쪽
animi deliquio virtus tum animalis, tum etiam vitalis; quippe proeli cordis est affectus , tum animi deliquium, tum syncope. Indic1t id li-pothymiae nomen , a it enim ad cor pertinet , secuti Heu a ad animales etiam virtutes eum affectum pertinere significat. Male iam tu texisti inauit Mena Hispanus, virtutes tantummodo animales a uici, nimirum neruorum,& musculorum, quod ex 'Avicennae loco compribare coiixtus est, qui legitur libro tertio sen undecima tractatu secundo crepite nono hisce verbis: Timas, e ei casus tartutis quandoque perducit ad fricarim , O quandoque ad id quod est infra si copem , i sertus non 'uitur , nisi a neruis, et lacertis ipsis exi tentibus ab ea vacui , quare homost non motus, neque remouetur a suo situ , e statione, nisi cum labore; cr cause fallita. est accidens eius quod diximus. Nam cum vehemens sit, facit cadere vi imem integra: ct si non Stichemens, 'ut cadere tartutem nemorum lacertorum. Avicenna tamen hoc loco non loquitur de syncope, aut lipothyinia, de quibus satis locutus fuerat capite praecedenti sed de alio affectit. qui ut proprie pertinet ad caput, ita virtutem animalem laedit, ac tollit sensum , & motum, licet aliquando ita augeatur, ut affecta etiam vitali virtute, syncopem accersat, in qua virtus cadit integre , id est, omnes virtutes, tum animales, tum vitales collabuntur: heditur autem & insigniter vis animalis in lipo thymia, ut etiam pereat sensus , dc motus, quod seribit Aetius libro quarto capite iot. per haec verba: Sere aut animi deliquium a s ncopo, quod animi deliquium derepente in dii, sinsu, Omotu hominem priuans, cr omnina nen sudans , mepe vera, ct vigilantes, et dormientes invadit, o omnino cum pudoribus, qui murici appe tantur. Nec tamen ea virtutis animalis laesio ita est accipienda,ut semper sensu.& motu hominem ex toto priuet, aut destruatur virtus neruorum , fit enim et liquando cum vehementior est lipothymia , non fit aliquando I cum non adeo vehemens, sunt enim in eadem lipothymia, antequam pervcniat ad syncopem, gradus, quod dein me ipso, re alias non semel vidi . Assici autem cor & virtutem vitalem, licet non aeque ac in syncope, af ruet non solum ex voce seu vocabulo quod superius proilonebam , sed etiam ex pulsu, quem varie mutari docuit Avicenna, quique notaes illas exhibet, quae , ut in syncope mxcimae, ita in animi deliquio quod illam Praecedit, exiguae sunt; quam etiam rem in iis obseruare quotidie licet. qui animo linquuntur: sed expressi , dc nominatim, si necesse est, illud assirmat Galenus comment ad Aphorismia oct,uum libri septimi perii et verba: Commu t amem est omnium ruptionum e stula, i animi deliquium,o, vitalis spiritus excretionem, in alibi sistensum est. Et iterum comm . ad Aphorisnum quadragesimum primum libri secundi: Quicunque diero nulla tali de causa sepius ac fortiter exsoluuntur, b ob virtutis et talis imbecillitatem hoc pariuntur. Exsolutumem autem idem esse ac lipothymiam antea diximus. Aduritedum autem,in Graeco Aldino Codice pro illis quae aeripit mus mise
92쪽
ro Co R. DE MEDICINA SELECet. Lissi R. st
i est,mitum anim alis Leonicenum tamen legisse Linisse, qui vertie virulit, quam lectionem nos approbauimul, quia cande etiam reperimus manu exaratam ad marginem eiusdem codici Crici, quem habemus,in quo infinitae etiam aliae vulgati s meliores lectiones continentur' nobis noleue aliquando auxilium astarunt. Sed & ex causis unde lipothymia fit,illi tuacuatiotiet, siue repletiones, aut dolores sint, quas distincte percurrit Calenus libro primo ad Glauco. capite decimo quarto, facile colligere liceat,laedi ac dibilitari usitatem virtutem. Et vero quid opus foret incisa vena dum sanguis esiluit,pulsuum mutationi tanquam indicio haudquaquam incisaci, animum diligentet attedere,& e vestigio quiescere,pulsu aderascente, seu in magnitudine, ii quavis inaequabilitate, quod praecipit Galenu libro de cui auditatione pet sanguinis mistionesta capite decimo quarto,si in lipothymia ex sanguinis detractione vitales vires haud Patereritur,nulloq; pacto concideret pulsatilis virtus, quod ait Hispanutille auctor Lipothymia autem esse dicere, memorum de mus ullaru imbecillitatem , quid aliud est, quam commune perpetuum omnium iere morborum symptonia dicere Fcte pudet ad eam rem tot argumen adit tulisse. Iam igitur ad argumenti ex Galeno propositi dissolutionem, quod multo antea debebam , redeo post multa ; Eo autem probabatur, in angina sanguine mittcndum esse usq; ad animi deliquium , quod esset
summa inflamatio, in suminis autem inflammationibus ea sanguinis detractio conueniretinespondemus, primum , non omnem anginam e esuinniam in staminatione:quippe magnum iv paruuru,noi, specie morbet, sed magnitudinem , & vehemcntiam indicant:tum conredentes in pro, Polito casu anginam esse talem, ibique maximam subsistere inflamarione, dicimus ratione affectus, qui adeo magnus cst, conuenire ei missioneinsans uinis usque ad animi deliquium, seu es le quod impediat, respirationis
dissicultatem, quae cum sit actio vitae sc necessaria, ut exiguo admodum tempore absq; ea perdurare vivus homo possit, prima & omnium digni sinam pr*beat indicationem. Docet autem Galenus lib. r. methodi m denda capite duodecimo, in complicatione affectioitum, primum omnium attendendum elle, a quo noxime discrimen aegro impendere videatur Igitur in summis inflammationibus, quatenus summae inflammationes sunt, de proprias exhibent indicationes , sanguis ad animi usque deliquium mittendus est; cum hoc tamen,ne id fiat, ii aliquid impediat. At impcdit in angina difficultas respirationis, quae ex animi deliquio augeretur succedente ad eam largam sanguinis missionem, undo illico ex suis dicatione interiret aeger.Quare copiosus etiam liceat mittere,ubi minor est respirandi dissicultas, cum quo tamen stat magna anginae vis, sicuti inflammatia pharyngis, seu faucium musculis maxino autem re- sokationis dissicultate urgente, scuti inflammatis latrimis musculis accidit, ratione huiusce symptomatis quod cauendum maxime est,utque l. Guast. Sele LMelc. et L rcipi
93쪽
proponeret, reticuit omnino. Ex recentioribus qui partium morbos e scripserunt, quod sciam,nemo illius meminit, praeter Ludovicum Merc tum Hispanum virum eruditissimum qui cum ex Aretaeo illam speciem
proponat, refert tamen eum morbum ad aerem attractum, quem crasti
rem, caliginosum, lenistin,&fuliginosum Viscctu,non potest ratione missiliet aspera arteria capere. unde suffocari ab eo contingit animal, scuti accidere videmus cum semi accensis carbonibus conclaui undiq; clauso, coercentur inde exhalantes vapores,ex quibus suffocatos & ipse vidi non paucos,ac testatur etiam Gradius, qui huiuscemodi anginae ex carboniabus scini accensis, mentionem secit in commentariis suis ad nonum Rha- iis ad Almansorem. Non possum tamen secile intelligere , quomodo talis angina ex suffocantibus vaporibus , ea sit, quam ex vitio spiritus describit Aretaeus. Manifes 3 enim Aretaeus in illa angina proponit spiritum calidissi inum , dc siccissimum, id est , tenuissimum; tantum abest, ut crassiorem dicat. Non obscure etiam docet, cautam affectionis nori extrinsecus esse, sed intrinsecus, cum quae de charoniis tradit, illa simitudinis gratia ad rem declarandam afferantur , ut non possit quae ab haelitu crasto extrinsecus adueniente incidit angina, haec Aretaei esse. Quod etiam existimasse videtur Thomas a veiga Eborensis in commentario ad quartum caput libri quinti de locis affectis,ubi huius anginae Aretaei me tione secta, paradoxam , & duram (scuti ille dicit) Aretaei sententiam existimat, quum ab halitu carbonum angina ab omnibus accepta vi deatur et nisi tamen &hanc eandem reiiceret Veiga. Quae autem obiicit aduersus Aretaeum Velga, facile refelli postunt. Quod enim abiit
illi anginae inflammatio, id vero eam non tollit, non enim ad anginam esse necessarium probauimus. Vitium autem aeris attracti , seu viiij causem, non extrinsecus inquirendam, sed intrinsecus eius prauitatem
gigni , docet Aretaeus exemplis smilibus propositis ; sanatur vero haec
maligna angina , exterius apparente inflammatione, non quia iri- flammatio interna. id es , humoris aQuxus, qui nullus erat, ad extetriora vertatur, sed quia iam cessante morbi malitia , roborata natura, ct morbi materia non adeo tenui, quippe non tanta caliditate , & si. citate urgente, exterius fit, Sc apparet inflammatio , quae interius nulla erat. Et haec ferme obiter snt dicta. Caetervi signa in hac anginar specie caliditatem , atque siccitatem spiritus omnia demon iliantia haec sunt: comitatur enim instrumentorum collapsio, gracilitas, pallor, Oculi sunt caui, interius demersi. Luces, det gurgulio retracti, tonsillae multo magis subsidentes , vocisque priuatio , este autem frangulatum huiusce speciei quam priorem violentiorem , dicit Aretaeus , quum in
pectore maelum sit, ubi spirandi initium ponitur, assici nimirum ipsius spiritus fontem , aut spiritum (in hoc eni in vitium ponitur ) in ipso
fonte vitiatum esse; quippe circae pulmonem,& cor. Anne igitur per Euri et modum omnis suffocatio erit angina r non itidem, etsi Aretaeus initio
94쪽
Loco R. DE MEDICINA SELECT. LIBER. ri
stati in capitis eam definiat, spiritus comprehensionem, ut omnem sere suffocationem comprehendere videatur; dicimus cnim, illis verbis anginae tantummodo genus assignareangina autem,etsi absque instrumentorum quae spiritui dicata sunt, laesione fieri non possit test enim sui,
catio ; at suffocatio non aliud quam interitus eueniens propter defectum respirationis , qui fit ob angustiam alicuius ex instrumentis respirationi seruientibus, quod legimus apud Galenum lib. s. Aphorismorum commentatio ad Aphorismorum trigesinum quartum) non tamen dicitur angina, nisi ceruix alliciatur, id est, partes ad fauces, aut guttur sitiinei
tes , quod fieri in praesenti morbo, signa ibidem apparentia argumento
sunt:oritur enim vitium quide ex pectore, O pulmone ibi vitiato spiritu, at assiciuntur etiam partes superiores per quas vitiatus idem spiritus redditur, assiciuntur autem non per inflammationem ex sententia Areraei, quippe nullus ad eos humoris inluxus hi sed contrario modo, quod absumpta, exinanita, de emaciata, ac retracta per spiritus siccitatemfiit,
quippe ab expiratione scrilenti insumpta sunt omnia humida, nec in illis tantum partibus , sed in oculis etiam ob viciniam , ex quo caui facti sunt. Forma igitur de essentia morbi, scuti etiam in alia specie angustia est, sed aliunde proueniens. Est vero angustia non solum in pu mone , sed etiam in gutture angustiae sensus , quem ad anginam requirebat Galenus, non ab affluxu humoris, sed a siccitate, de partium constrictione. Ita igitur vitio spiritus, praua de maligna conuersone ad calidissitnum,& hccissimum immutati sit angina,& quibuscunque in in morbis tale spiritus vitium succrescit , in istis eiusmodi angina oritur , unde potissimianae in aestuosis sobribus , quae ad eam 'uritus caliditatem , de siccitatem peruenium interdum , ut non solum pulmones , sed partes etiam spiritus superiores assiciant, de in tali se-hre memini eam me aliquando vidine , quae etiam aegrotantem de medio tulerit. Illud Galeno aduersarium in hac doctrina Aretaei est, quod vitium est in pectore,& pulmone,quod in anginae specicbus, quas ipse proponit , omnino negat. Nos autem hanc non ex Galeno, sed Qx Aretaeo proponimus; videtur tamen id etiam concessisse Hippocrates libro quarto de ratione victus in acutis, in quo quum similem et , quam apud Aretaeum habui naus, anginae speciem proponeret, tota illa dictio,
nus serie, nimirum a textu ; r. usque ad trigesimum quintum, inter cae-Vrra scribit, pulmonem fuisse incensima , caeteraque signa cadem ferme Proponit , violciatam suffocationem , quam Hippocrates dicit Ortho Pneam, siccitatem multam , gracilitatem partium, vocem abruptam, seu obolitam, Galenus autem in comm . interpretans dictionem illam Halmammiscensum, eum ardere constrictu, spiritus calidi suffocatione mani sene indicat quin de talem anginae specie ad melius coucrii idem ait Hipp. Huum ad externas partes malu fertur, quod etia de angina ex vitio spiritus
cribebat Aretaeus, vi simile admodum angina genus ab utroq; proponi
95쪽
appareat. Manifeste tamen ,& expreste, non a solo spiritus vitio eam fieri proponit Hippocrates, sed ex fluxione calida, ac nitrosa a capite aestate, vel autumno ad organa spiritus decumbente. Gxlenus autem in commentario etiam in hoc genere adesse inflammationem vult, sed in flammatas partes non videri , quod autem videtur, citra instaminati, nem existere. Haec de eiuscemodi ansium Caeterum quod initio proposueramus, dati anginam absque inflammatione , colligatur etiam ex Coelio Aureliano, qui sine febri eam esse testatur his verbis libri tertii Oxeon capite primo: ceterum cum febricula pals um curarionem pras i-ptis tradimus libris et nunc amem earum, quasi si bus esse noscuntur , ordinabimus : qua cunectarum persccta dii inctio compleatur; initium nam ut si si nau-chica passione sumemus, &c. Si autem angina sine febre est, quae fib internis e tu dignis inflammationibus vix, aut ne vix quidem separari potest, ut sine inflammatione sit, omnino dicendum videtur.
In angina virum sanguis mittendus et que ad animi defectum. Graecorum , O Arabum ea de re opiniones. Hippocrates aduersus Coelium defensus. Avicenna refutatus. Holliri sententia de mensurasanguinis in animi deliquium reiecta. Gageni loca duo exposita.
T satis constat in angina sanguinis detractionem esse neces satiam, ita insignsne admodum cooia, & ad animi usqu*desectionem mittere expediat, haud ita certa res est ;Cium enim plerique omnes negent, faciunt Avicennae verba, ut co de re quaerere liceat; nec abest ratio etiam ex Galano petita, qua eam fierri posse, nobis persuaderi posse videatur. Proponam antea auctoritates, deinde rationem. Archigenes, ut refert Aetius libro S. expresse a larga sanguinis missione semel facta, & ab animi defectione cstuet per haec verba: Auferre autem sanguinem parce, non que ad animi dest Sliarem , citius enim hi animo linquuntur ; ct alias sang ex refrigerationibus, ct animi destitione , perfacile materia a faucibus ad pulmonem desertur , O ineuitabile peri, culum infert. Paulus idem censuit libro tertio capite vigesimo octauo I et quis autem O Synanchaeis sanguis pratinus e cubito miratusis est, ct euacuanda multitudo, ne emel, atque Hatim ,sed spius partitis vicibus , asscruantis, ct custodientis sanguidiem: Ex euacuatione enim censertim licta in animi
quia in iAntibus agris, seu scat is periculum supervinit, a sim cc mente
96쪽
LOCO R. DE MEDICINA SELECT. LIBER. r;
materia ad patientem particulam Apposite autem usus est Paulus verbo reui costas vi , ut sanguinem veluti thesaurum esse indicatet , quod nos duobus conuerti iniit , as eruames , ct c odiente . Miror autem
ab Andernaco in tralatione non suisse iistud expressum ; Aetius pro eo usus est reii isti. - . Non dissentit Trallianus , qui libro quarto capite primo ex de re ita scribit : sente omisa quid 'angina laba-ramdus 6eva sectionem adhibe e necesse est. non tamen inmersm semel, Partitae enim euacuatimes ex ipsis assectis locis causim magis sabtrahunt , qva e tertio etiam , Ur quarta sanguinem au e re oportet , solam animi de
sectionem euitantes : hora: exim si qui ud hu a mi defectio , qua se
numero est cit ut agatim , ct tm iter se in istium matrata confluat. His addere licet, si momentum siliquod facit , Nonni .auctoritatem , qui horum vicorum doctrinamissequens ita sciit it : His itaque statim si
guinem detrahere vortet, adhibir .e euacuationem , non tamen uniuersam,
ita enim animi ofectione comprehes Ascanium I xlius Aurelianus libro tertio acutorum cxpite qu1tto , eandem sequituriopinionem emale tamen tacit, qui Hippocrati eontraria adscribens , eum hac de re reprehendit per haec verba: inritiquorum' pocrates libro quem adhentemias Cnidius cons sit, ex utroque oportere . inquit brachio ona
chiras phlebotomart ; sed hoc erit eiulandum , si quidem reaceruata sanguinis. Cusio animi facit descitioncm , O pripterea prohibet tantum detrahi, qua irem sussciat ad relaxandum stricturam. Ax quid vetat, o Coeli, ex utroque brachio sanguinem mittentes , auini desectionem, exiguum detrahentes, minime inferre 3 l x unde mitteidus , o C i , ostem dit Hippocrates , quantitatem haud ostendit . di qui sanguinem diauidit , eum animi deliquium fugere , ex illis constat . quae modo adduximui ex Paulo, de Alexandro His autem quae proposuimus, ne contraria scribere dicemus Aretaeum, qui libro primo capite scinimo, haec de sanguinis missione in angina scribit: Haud ignobile quoque adiumentum pressat, si ad animi disque desectum aegrum perduxeris, ita tamen ne animo deficiat et nonnulli ratim sub tena percus , ex animi debouia perie e 3 Maniscite excludit Aretaeus animi desectionem , quoa & auctores superius nominati. Quid igitur est , quod usque ad animi
desectionem mittendum sanguinem tradit i an , ut quam seria possit proxime accedamus 3 periculosum enimuero consilium ; qui extremos illos praefinite limites ratione , ac nisi diuinando assequi possit E Hac etiam re a nominatis auctoribus dissentire videtur Ar laeus , quod una modo animi defectione exclusa , citra hanc , vel
scinet & affatim , quam largissime sanguinem detrahere videtur; non itidem Aetius , qui ex Archigene parce & sobrie detrahit , & cirexanimi desectum longe satis, quod illa indicant, citius enim hi animo ta-quuntur. Nimirum id praecinit Aetius. Largam sanguinis missionem iri angina caueto,adeεque plusquam in aliis morbis , aliis enim celetius, M
97쪽
facilicus hi an inio dcticiunt; tu nutro alias cx refrigeratione, quae etiam citra ait imi defectum contingit ob largam sanguinis missionem, timet defluxum materiar ad pulmonim, unde incultabile malum. . cauet . ear dem largam semel sanguinis missionem Pariliis , qui veluti bonus stor, sanguinis ilicsaurum asicruat, naturaeque opes non cunctas sumi, re ad pi Mios usus effundit, copiosamque illam. & coaceruatam sangustiis detractione na adeo non prodiale dicit, ut etiam obsit ; quippe ex re, frigeratione corporis , ad fauces confluente sanguine, augetur infatim notio, de suffocatio aduenit ; cauet Trallianus, qui in triduum &triduum diuidit . itaque magis silutarem existimat: quippe mo ibi isam ex affectis locis ita magis subtrahi, contra ad illa consertium erumperest iactuet. Solam uidein animi descinonein videtur timere Trallianus , qui eam. s lanii videtur e cludere , sed timet e. tiam manifeste largam e nussionem se inclis traii, , a qua vix di cstio serutari potest; quippe ckigua saepius , quam larga, pluribus colic in diebus eoiiced, tur. Interim enim ira taxa, Sc calor roboratur, raee ita ut laedat refrigera- stio consequi potest. Dehac re ita Vinci, in aer Arabes Avicennas libro tertio ten nona tractata primo capite, undaecimo, contrariis verbis remita confudisse videtur, ut quid omni id sentiat non appareat ; ita enim apud eum legitur: In ca m 'vertet, M incipiatur cum pinei mia, O non extrahatur sangura plurim- dito , ' proprii quum iam incoeperit mi Mut debilitari, imo sumam .n omni iura decima, O decima ad tam tertium cum separatio'ibui Miluuis; si autem debilitari non incipit, turic opo
ut, dii sine ce mone exv ahatur iunguu, ruequo appareat capis in brai, O
oportet ut decli et tur es in si aratione rursus construationem Pirtvtu, eo prate
misionim omm . . Primum igitur , quod Graecos tres aut quatuor diuimus tradidi ibi non subito , nec semel multum sanguinis extrahit Aui-cennas , atque tunc id maxime facit, quum virtus incipiat debilitari iiii virit In enim imbecillitate auxilium diuidit, ut verba mala seste sonant; licet ipsa particularis partitio, quam expresto etiam nil incro 'proponit, sit satis obscure prolata, de mihi quidem valde ambiguum, quod' ad ii, lius explicationem affert Gradius; si autem vires constant, subdi t Aui-cennas, semel & nullo interposito spatio sanguis detrahendus est, do- ii nec animi defectus appareat, quibus ea statim subiicit, quae ad emri eisdem videantur i, rursus enim partitis vicibus, & ita extrahendum s&n- siue in dicit, ut virium conservandarum gratia , animi dcfectio Qui te- tur. Id vero, o Atticentia, rem confundere, dc obseurare est, non docere est. Quod de viribus dicitur, sit peruacanee proponitur, semper enim pro virium robore mittitur sanguis, virtute autem debili, non minus itid aliis quam hic,uti nihil , vel parce, de per interualla sanguis detrahitur. Constante virtute quaero in angina quis modus sanguinis r parce, inquit Aetius, non affatim,nec uniuerse, sed per interualla Paulus,& Alexander:
98쪽
re sone ut loqueris,aut potius ut loquunturi interpretes tui: quod illico subiiciaturi Haud ignoro bo)nnem Costae emi virum cum primis cria ciuium, qui omnia Auleei dicta mordicus retinere, es api' bive voluta, haec ita acciperet,ia' irrum animi deliquium excludat Auicennas, ct Petu lum aemulctrur,cuiu verbae noxi peri is adduximus. Enimuero, ut prinis dictionis Avice inae membrum, excepto vir iunx xamine, de quibus nil id Paulus,quod no erat recesse, ide est cui Palilino, ita reliquis nihil in Paullo. Constat sibi Paulus expresicque sentetitiam sit m absque retraisti inrnpctit; Cauendum ne supccueniati animi d x stio sanguinem igniar nobsemel nec uniuerse emitte um. Avicennas vult apparere syncopim app)ret autem quod est , quomodo igitur mcisi: turl an exclusa apparet pr'
cui per vitrum, aut cancellos Enimuero,vel per hunc modum, suffocatio nem quoque augeat,& interitum esserat: nec aliam ob rationem in plures. dies uiuiditur auxilium. Periculosa scilicet haec exigua in rerstitiae, quod antea aduersum Arendum proponebam Non excludi, suspicionem etiani facit alius Avicennae locus, qui scriptus est libro primo feri quarta doctri na v. cap. xx. de phlebotomia, hisce v bis : Lot in fibrabus si noctis uobeu ratius rue ais 'Opim peruenisv ct inprimipto a plexie, O in sinamus, O inmiguis apost matibus, pernicis: Urfmbui doloribus. Haec enim cx parte sumptre sunt de Galeni commentario ad Aphorismum vigesimum tertium libri primi.quo loco,ad animi usque detectum sanguinem mittcndum esse cum dicat Galenus, in maximis inflammationibus, ardentissimis febribus,3 vehementissimis doloribus animi defectum minime ex cludit,scd eum omnino ficti, ad illam euacitationcm sequi assii nam,
quod etiam probabimus petula post , idque vel maxime in synochis
febribus, quas iungens anginae Avicennas, & de utrisque idcin proponens iudicium quod pertinet ad singilini et missionem , sane si illic conuenit adeo larga sanguinis missio , dc huic similiter conuiniet. Videtur igitur Avicennas in angina hanc animi desectionem minime improbasset,equa re cum ab Actio , Paulo , & Alexandro maxime distentiat , ab Aret eo non ita , qui licet desecticuum excluderet.
proxunc, tamen accedebat ,sivi eius sententia Avicennae multo no
gis quam Panici seuere , apparere possit. Reliqui ucs Arabes , Serapion , Rhasis. c Hali abbas , Graeco rum trium sciatentiae ex totqsubscribentes , eandem animi desectionem omnino fieri prohibent. Serapion duas ponit rationes , quarum alteram apud Paulum habui: mus , quod ex sanguine seips , dc uniuersim emisso , materia prae cepi agatur ad locum affectum , alteram apud Allaxandrum , quoditae melius: a loco affecto subtrahatur noxia materia ; tum aliam ad diti, i riginosis ob meatut aligusti 1in a cibo prolaibitis, non adesse vi, rei quae eam ferant sanguinis misssionem. Hanc nos despici mira, quip.
Pe quaerimus (diximus etiam antea: virtute haud renum e in ansi in
99쪽
ris modus sanguinis. Rhass ad finem libri tertii qui Continens in tibi tur,in elutes dies diuidit &ipse sanguinis missionem:ratio prima
est,quae de Alexandri, & Serapionis,ad materiam ex loco detrahendam, ita enim melias res succedit : altera a viribus, non quod non serantia
praesentia , sed quia sit prouidendum , ut possint ferre quod posteriri
relinquitur, quum ex prohibita deglutione non liceat per cibum virtutem restaurare:non igitur summe debilitandam ex adeo larga sanguini amissione. lialiabbas libro quinto Practicae capite secundo eadem recianit , multum educendum sanguinis ( si virtus, aetas , tempusque anni aduenerint) non tamen semel uniuersiim, sed paulatim , & semel exiguum , ne transglutiendi difficultas augeatur; ita praeter unitam Avicennam sibi inuicem contraria proponentem , cauem omnes animi dcs . ctionem non solium, sed largam etiam semel sanguinis missionem , praeter Aretaeum, qui desectionem proponens, quamquam non sic ut animo deficiat aeger, non videtur eam adeo extimuite. Haec pertinent ad auctoritates. Dixi non deesse rationem ex Galeno petitam, qua in angina ex missione sanguinis animi defectio probaretur: afferenda ea modo nobis est ex commentario ad Aphorismum xxiij. primi irbri, cuius etiam paulo ante meminimus. Scribit igitur Galenus eo loco, in ardent istunio Lebcibus,in maximis instamationibus, re vehementissimis doloribus utile esse usque ad animi desectionem sanguinem detraxisse. Si igitur maximi inflamatio est angina,ita ne detrahcndu . Antequa ad argumentu respo-
deo, ill nd coprobo quod antea dixi me facturii, imi depectum illis vesbis 1 Galeno ita intelligi, ut si ipse, non ut prope abiit sinclusiue inquam , ii ita loquendum est, non exclusiud. Non ignoto hanc Galeni
opinionem fuisse ab Auetroe improbatam lib. v. Coli capit. 8. qui nunquam tentari debere a medico adeo periculosum auxilium existimauit, quod tamen necessarium, & salutare, ii opportune adhibeatur, nos existimamus , & Averrois rationes futiles, quas tamen in praesecti a dii sol uere non putamus e re esse, ab aliis etiam consutatas, ec potissimum conciliatore differenti x clxiij. ubi hanc quaestionem examinat. Nos a
tem non de re in praesentia, verum de Galeni sententiae explicatione dis serimus, quem in febribus calidissimis, &summis inflammationibunde vel mentissimis doloribus mitte tum eo usque sanguinem praeci re existimamus, donec inanimi desectum incidat aeger. Id auicni puto fabcillime colligi ex verbis quae habet ille auctor in commentario proposito, quibus si animum aduertisset Brat auolus , nunquam dixisset prosecto, animi defectionem excludi, quod scribit Brasaeuolus in commentario act horisnum tertium i . lib. Galenus enim docens,qualis si ex animi defectio, te qua loquitur Hippocrates,hanc affectionem distinguit,& aliario esse dicit ab ea, qua fit ob metum aegroti: at si haec fit adestquen ineluditur , non autem excluditur (quomodo enim diceret differre hanc xl,
ea, qua cx earum uola stanoafieret , quae nulli esset ri fit etiam, re
100쪽
succedit illa. Quin, iterum eandem distinguit ab ea quae sit vitio su
corum mordacium in ore ventriculi existentium ; si autem haec sit, cur non & illa similiter ad quam comparatur, & cuius discrimen proponi, turre sed quid clarius illis verbis; qua igitur ratioue euacua ianis' animi de dictio,nunc dicitur ab Hippocraett.Fit igitur animi defeetio quomodo igitur excluditur, quod est dicere non fieri 3 Nec vero ex hisce verbis tantum,
sed illustii etiam exemplo a Galeno proposito liceat idem facile comprobare. Ille enim libro nono methodi medendi, capite quarto historiam recitans adolescentis illius palaestritae , febre synoclix absque putredine laborantis, antini deliquium manifestd ex adhibita sanguinis missione ei successisse scribit per haec verba: Austro itaque ab homine eousque de indu briasinguinem , quoad animo linqueretur. Idem apparet ex alio loco eiusdem libri capite decimo, ubi quum doceret Galenus tali praesidio opportuno tempore, de debita mensura esse nobis utendum, idque nisi neret, interfici a mediciis aegrotos, quod duobus contigisset, quos in ipsis medicorum manibus interiisse viderat, manifeste animi deliquium pet haec verba successisse scribi a Duas igitur in ipsis medico rum manibus perii se di, qui in animi Aliquium tibi incidissent, haud amplius restituti sunt. Sicuti autem lipothymiam aut animi deliquium ex his locis a medico quaeri apparet, ita syncopem caueri non obscurum est ; quos enim memorat Galenus in medicorum manibus interiisse , illi syncope apprehensi sunt. Est autem syncope praeceps virium lapsus, sicuti definitur a Paulo AEgineta libro tertio capite xxxij. animi autem deliquium ab ea differt, tanquam minus a maiori: vires enim in hoc non ita collabuntur, sed constant; quam disserentiam colligere licetaeud Alexandrum Trallianum libro duodecimo capite tertio. Nam cum de variis syncopes differentiis,& caussis egisset sum de animi deliquio, aut lipothymi a suscepto sermone ita scribit: Quoviam autem lip
thymiae, Fu animi d. Iones oncopes inducentes agris contingunt, viresque repente deiiciunt, & caetera; quod habemus similiter apud Galenum lio. r .ad Glauconem capite decimo quarto. Idemque colligitur ex eodem Galeno libro duodecimo methodi eapite quinto ad finem. Ibi enim dum loqueretur de affectu humorum crudorum, ab iis dicebat dum vel onerant , vel obstruunt, syncopem inferri ; si autem neutrum ex illis esticiant , non sane syncopem inferre, sed quae animi deliquia appellan
sicuti etiam lipothymia idem est quod x . re, hoc est , exsolutio, quod habemus apud Calenum primo ad Glauconem capite decimo quarto per haec verba et Quali est lipothmia exsolutio : nam consuluere meae, de
vetare haec duo nomina dicere. Arabes autem ut Averroem,& Avicennam,
voce syncopes prolis othymia,aut anim deliquio, qui leuior icvsos videmus, tuo; male secutus est Conciliator, i hanc disti imonem,taqua Gricae linguae ignarus accipere voluiisse s Incorem, ac