Johannis Lomeieri Zutphaniensis De veterum gentilium lustrationibus syntagma. : Cum indice necessario

311쪽

α,4 DE LUSTRATIONIBUS CAp. XXX

retentarunt, ex SCto, tota civitas lustratain, quod necessitate coacta esset civilis caedis auctor fieri, neque ante Senatus ad sacra Eucharistica, Iudosque accessit, quam facinus expiatum, luesque solitis lustrationibus ac ceremoniis abolita esset, ibid. cap. 38. Ejetiis Roma Gallis Camillus sacris operatus urbem lustravit praeeuntibus Pontificibus. Pluti in Camillo. Sic poliquam Annibal urbem reliquisset, apud Silium Ital. lib. I 2.

Corpora nunc viva sipargivitur gurgitis unda, . Nunc Anienicolissatuunt altaria nymphis, Tuinfestam repetunt lustratis manibus urbem. Insigne est, quod narrat Philostratus, de vis. Apollonii, lib. q. Apollonius Tyanaeus Ephesiis pronaiserat, se pestem, qua laborabant depulsu-rum , populumque ad theatrum duxit, ubi Herculis απύροπαίου statuacrecta erat. Hic senem quendain mendicanti similem invenere, qui arte quadam oculis connivebat, peramque paniceis stultis resertam g stabat, lacera veste amictus, totoque corpore sordidus. Hunc, ut

Deorum inimicum lapidibus obruere jussit Apollonius, Ephesiis mira tibus , & hominem peregrinum misere vivontcm interficere crudeleeensentibus, humillime etiam pro salute deprecantem, instabat Apol- Ionius ne illum diutius vivere permitterent. Cumque jam aliqui lapiades in illum jacerent, igne plenos oculos illum habere monstravit Apollonius, quo viso Ephesii Daemonem esse agnoverunt: brevisue temporis spatio ingentem lapidum tam illum super ipsum coacervarunt. Paulo pos Apollonius lapides auferri jussit, quo laeto mendicus quiadem evanuerat ; canis autem, tanquam Molossus, conspiciebatur tanta magnitudine , quanta Leonum maximi esse solent, spumam instar conis rabidi ore emittens. Ephesii expiati & morbo liberati, eo loco, ubi hoc φάσμα lapidibus obrutum fuerat, statuam Herculi αποτροπαίω erexerunt. Hoc magiae exemplum ab Hierocle aliisque gentilibus , veris Iesu Christi miraculis oppositum fuit, ut huius gloriam obscurarent. Frustra ; cum vera lux divina fallacissimas has tenebras facile via cerit , ut eventus docuit. vid. Euseb in Hierocl. lib. q. Domus lustratae: Dempilli. in Euergum: Domi ejus, qui Euergum salsi testimonii accusat, nutrice liberta intes secta , Iuris-consulti &

ni facia pro te 2 familia expiatione, quam aquis'no animo calamitatem I

312쪽

CΛη XXX. VETERUM GENTILIUM.' et s

Ea quae ad expiationem adium pertinerent , feci. Zpud Maronem. 6. AEneid. Lunrariitque viros Donatus legit: Loraxitque domos: Et aquae purificationem hominum & domorum suisse dicit: de hominibus ante Idem ter socios, G. scripserat. Tertuli. de baptis. cap. I. Caeteram xiiatis , domos, templa, totasque urbes aspergine circumlata aqua expiant passin . Post procos Penelopes interfectos Ulystes domum suam lustravit, apud Homorum. Odyss. X. Propter servum homicidam: Plato, de Iegibus, lib. II. de redhibitione mancipiorum agens, ἐὰν δε άνδερ φόνον ι ποδω-

qui caedem commisit, cui vendiderit sciensscienti, redhibendi jus non habeat, nescienti vera redhibere liceat , simul atque id emtor senserit. Id autem juniores de legum custodibus quinque cognoscant. Ac si scipse comperietur, δε- mos emtoris expiato ex lege interpretum sacrorum, deinde pretit tripltim emtori reddito. Sic ob hominem impurum .di Lucian. Pseudol. αυτίκα iM M 3se οικίας, καθάρσιον γε, ως φασὶ, περιενεγκων εοτὶ Ῥῆιξοδω. Statim cum te adibus ejecit, eas expiamentis quibusdam lustrarumst exitum tuum. Cynthia apud Propertium. lib. q. eleg. 9. Dein quemcunque locum externa tetigere puella S ussit, O pura limina tergit aqua. Narrat Busbequius, Epist. Turc. I. Asiaticum quendam hominem ineuius domo Sulcimannus Imp. pernoctaverat, ubi Princeps migrasser, lustralibus aquis, multoque suffitu, & certo ceremoniarum ritu, d

mum suam, ut contagione talis hospitis pollutam expiasse. quod ubi Sulcimanno innotuit, hominem interfici,domumque solo aequari jus

313쪽

ενέ - DE LUSTRATIONIBUS CAp. XXX.

Lustrationes exercituum : Judae Maccabaei , Xerxis ,

pugnam. armilustrium. Ne cursio , Sacrificium. Lustratio classium. .

Toga & umbra tum urbana tum dominica, ad sagum &pulverem bellicum progredimur: ubi in militia & terrestri& navali lustrationes lustrabimus. Apud Hebraeos lex divinitus lata fuit caesis Midianitis, ut & homines, & vestimenta, & reliqua instrumenta, aut igne , aut aqua lustrarentur, Num. 3I I9,-a . De Iuda Maccabaeo narrat scriptor apocryphus, 2. Maccab. cap. I 2. Iamnia oppidum est Palaestinorum idolis deditum: Iudaei milites hoc direpturi , quaedam idolis consecrata ex spoliis sibi vindicaram contra Dei edictum, qui , Deut. 7. anathemata sibi devota & ex crabilia esse voluerat. . Cum autem hi milites in .praelio occubuissent, haec anathemata iubeorum vestibus inventa sunt. Hinc cladis causam Iudas agnovit , quare ad preces conversus, viritim etiam 2 ooo. ut aliis placet, Iroo O. dractimarum collegit, & Hierosolymam misit, non pro peccatis mortuorum, ut in vulgata versione legitur, sed ut in Graeco est πεfimine, sacrificium pro peccato, vivorum scilicet: ut castra hoc sacril

gio polluta lustrarentur, ne illis accideret quod Iosuae & populo Dei, H. T. propter sacrilegium Achanis. De Gentilibus generatim observat Scholiastes Euripidis in Orest.

'Eιωθοισιν ὀι βασιλεῖς , εις πολεμον μελλονΤες ἐξιενοει , Θύειν τοῖς γεοῖς. Re

ges ad bellum ituri Diis sacrificaresolent. Xerxes exercitum in Graeciam ducturus humano sanguine, crudelissime necato Pythii hospitis filio, illum lustravit. Senec. lib. a. de ira, cap. II. Herod. lib. 7. Graeci, post Cyri minoris interitum, in patriam redeuntes, tum Xenophontis hortatu, tum ex haruspicum responsis, exercitum lustra- ut. Xenoph. lib. s. 6De Macedonibus: Curtius, lib. Io. Macedonum Reges ita lustrare soliti

314쪽

cAp. XXXI. VETERUM GENTILIUM. 1;

soliti erant militer, ut discissa canis viscera, ultimo in campo, in quivi d duceretur exercitus, ab utraque abjicerentur parte. Intra id spatium armati omnes flarent, hinc milites, hinc equites, illinc phalanx. Et Livius, i. o. cap. 6. Forte lustrandi exercitus venit rempus, cujus solenne es tale: Caput media canis praecisa, ct prior pars ad dexteram cum extis, posterior aduram via ponitur. Inter hanc divisam ho iam copia amata traducuntur: praeferuntur primo agmini insignia omnium ab ultima Origine Macedoniae R gum , deinde Rex ipse cum liberis sequitur, proxima est regia cohors, custodesque corporis e postremum agmen Macedonum catera multitudo claudit. Postea: Mos erat lustrationis, sacro peracto, exercitum decurrere, Odi-risas bifariam acies concurrere ad mulachrtim pugna. De Graecorum ad Trojam exercitu. Iliad. A.

Populos vero Atrides lustrari jussit: Illi vero lustrabantur , ct in maresordes abjiciebant: Sacri cabant etiam Apollini perfectas hecatombas Taurorum ct caprarum, juxta littus maris indomiti. Romani exercitus suos & ante & post pugnam lustrarunt. Apud Sialium Italic. lib. I . - Armat Marcellus pubem lustratis rite maniplis.

Priorem Iustrationem καθά σιον προ των ἀγωνα ν vocat Dio,

lib. q7. 3bi eandem historiam narrat, quam Plutarchus in Bruto, &Appianus, lib. q. bess. civit. Caesar O Antonius exercitum intra vallum lustrantes, aliquantulum frumenti, ct quingenos asses viritim ad sacri citim divisere. Brutus o Cassius contemta illorum inopia ctsordibus, primum in

campo lustraverunt solenni more exercitum. Deinde victimarum magnum n

merum per centurias, ct asses in capita quingenos largiti, benevolentia se alacritate exercitus praecelluerunt. In qua lustratione infansum omen Cassio oblatum: Nam coronam ei lictor inpersam obtulit. Sic Plutarcho tcste, Cum Cassius solenni sacrificio exercitum lustraret, exta ab aruspice porrecta manibus exciderunt. Dion. Halic. lib. 9. cap. 7. T. Quintius C pitolinus , Q. Servilius Priscus coss. lustrato exercitu, contra hoses, profecti sunt. Aliud exemplum apud Livium, lib. 23. cap. 16. ct a 7. T. Gracchus, cui tristia prodigia facta erant, aruspicum monitu quingentos passus a castris progrestus, uti puro loco ea prodigia procuraret a

315쪽

Numidis circumventus est. Sic Turnus, 9. AEneid. -----ad undam

Processit, summoque hausit de gurgite lymphas,

Multa Deos orans, oneraritque aethera votis. Ut & Marius ante pugnam cum Cimbris. Plutare lius in Marior ἐνταυ- νι ι μενος o-το χειρας, καἰ προς τον ἀναχων, ἡυξα, τοῖς Θεοῖς - κατομοης. Ibi lautas manus Marius ad coelum tendens Diis rit immolaturum se centum bores.

Post pugnam Armilustrium institutum, quod est armorum Iustratio

Turneb. ad ν. lib. 2I. cap. 27. Varro, de ling. Lat. lib. s. Armilustrium ab eo quod in armilustrio sacra faciunt. Nisi locus potius dictus ab his, se quod de his prius, id abluendo, ct lustro, id es, quod circumibant ludentes, ancilibus armati. Locus ille est Vicus Armilustri in Aventino, XIII. r gione urbis. P. Victor. Apud Livium, lib. I. cap. 28. Tullus Hostilius castra Albanos Romanis castris jungere jubet, sacrificium lustrale in diem posterum parat. Marius post victoriam de Teutonis, amplum secit sacrificium. Plui. Mar. Observat Plutarchus, in Mario, magnis sere praeliis largas succedere pluvias. Vel quod Deus aliquis tellurem puris & coelestiora aquis tu stret, abluatquer vel quod cruor de sanies humidum & crassum exli

let vaporem, qui aerem versatilem , atque ex levissima occasione in grande momentum mutatu promtum coagulet. Sacra haec ad placandos eorum, qui in praeliis occubuerant, manes instituta. sic debellatis Latinis Romani humatis primo cadaveribus suorum, tum lustrato exercitu triumphantes in urbem redierunt. Dion. Halic. l. s. ωρ. I . Duabus autem constabant partibus: Decursione & sacrificio. Trojani , II. AEneid. Ter circum accensos cincti fulgentibus armis Decurrere rogos, ter moestum funeris evem .i Lustravere in equis, ululat que ore dedere. Deinde Multa boum circa mactantur corpora morti: , Setigerosque sues, raptasque ex omnibus agris Inflammam mactant pecudes. Patrocli funus his sacris decoratum describit Homerus. Iliad. ι. quod ridicule imitatus est Antoninus Caracalla, apud Herodianum, lib. q. Heliod. lib, 3. AEthiop. το μνῆμα τά Nεοπολερι- περιε ινσα ο ἡ πομπη, κώ τρι ον ὀιές ηορι τὴν ιππον περ λασαν. Sepulcrum Neptolem pompa circus pit, ct tertio ephebi equis sunt circumrecti. quod etiam ad Achillis

316쪽

CAp. XXXI. VETERUM GENTILIu asy

tumulum fecit Alexandr. Plat. in Alex. De senere Pompeji Lucan. l. 8. Non pretitiosa petit cumulato thure sepulchra Pompejus , fortuna, tuus: non pinguis ad astra Ut ferat e membris Eoos fumus odores ,

Ut Romana suum gestent pia tosta parentem,

Praeferat ut reteres feralis pompa triumphos, Ut resonent centu tristiora, totus ut ignem Projectis maerens exercitus ambiat armis. Germanicus veterem aram Druso positam, sed disjectam restituit, honorique Patris cum legionibus decucurrit. Tacit. ann. 2. cap. 7. qu tannis hoc stato die factum ait Sueton. Claud. cap. 1. Tib. Graccho ab Annibale in vestibulo Punicorum castrorum rogus exstructus est, arma tus exercitus decurrit cum tripudiis Hispanorum, motibusque arm rum & eorporum suae cuique genti assuetis: ipso Annibale omni rerum Verborumque honore exsequias celebrante. Lia'. lib. 13. cap. 17. Sic Iason apud Val. Flacc. 2. Argon. Vos, age, funereas ad littora Nirites=IrasTt socios Iustrate choros, date debita casis r tMunera. --- quod factum deinceps, Inde ter amatos Minyis referentibus orbes Conc si tremuere rogi, ter inhorruit aetherructificum clangente tuba. Statius , 6. Theb. Tuncseptem numero turmas 'entenus sibique i

Surgit eques versi ducunt infignibus ipse

Grajugenae Reges, Iustrantque, ex more , sinistro Orbe rogum, antes inclinant pulvere flammas. Ter curros urgeremus, illisaque telis Telasonant, quater horrendum pepulere fragorem. Arma , quater mollem famularum brachia planctum. Semianimes alter pecudes, stirantiaque ignis Accipit armenta. tum jussu vatis: Dextro Drο ct vibrantibus bustis Hac redeunt, raptumque suis libamen ab armis

quisque jacit , seu frena libet, seu cingula flammis Nergere, seu jaculum , seu summa cassidis umbram.

Haec deterrcstris exercitus lustratione: Declassium aulcm lustratione laboris nobis compendium secit Schctarus, lib. 3. cap. 3. demisit. nar. uterum: cujus verba huc transcribere cur erubescerem ' Sic ergo ille:

317쪽

366 DE LUSTRATIONIBUS CAp. XXXI.

,, Post conscensionem lustratio & sacrificia fiebant: nam, ut testis est , , Sabinus, antiqui priusquam navigarent , semper sacrificabant. Et

,, primum quidem consultae avo. unde Horat. Epod. Io. , , Mala soluta naris exit aliteo & epod. I 6. -secundab, Ralem occupare quid moramur alite.

Meminit & Aristophanes in avibus p. m. 369. Igitur P. Claudius eoiarilega Iunii cum auspicia neglexisset, & tempestate amississet classem , is publice ob eam causam accusatus, damnationem morte voluntaria praevenit, uti docent Maximus Valerius , lib. I. cap. r. & Marcus,, Tullius, de divin. I. Neque enim navigari fas erat, prohibentibus,, ita legibus publicis, nisi addixissent aves. Quod si vero addixissent, ,, tum caetera lustratio peragebatur. Livius lib. 36. C. Livius praefectus, , Rom. cla sis cum ab Rheg s Locrisque o ejusdem juris sociis debitas ex ,, gisset nares, lustrata classe ad Licinium, astum petit. Fiebat autem inis hunc modum , uti resere Appianus: Altaria stabant in extremo liti Gre undis alluentibus: naves plenae classiariis ordine ea circumdabant cum altissimo silentio. Sacrificuli stantes in mari mactabant, mox-rique in Scaphis ter circum classem exta lustralia circumferebant, nis, , vigantibus una etiam ducibus , precantibusque in ea lustramina a, , classe avertantur infausta omina. divisis deinde extis, partem in mare porriciebant, partem adolebant in altaribus, fausta ominante mul- titudine. Sed haec singula paulo accuratius examinabimus. Extru ribantur arae in littore caeruleae. In his sacrificia fiebant tauris, vittis is caeruleis redimitis, Neptuno potissimum ac Apollini. Flaccus lib. I. Arg. o Tum lati fiatuum aras, tibi, rector aquarum, ,, Summu. honor, tibi caeruleis in littore vittisse Et ephyris Glaucoque bovem. - , , Dejicit Ancaeus, non illo certior alter

,, Pinguia latifera perfringere colla bipenni.,, Sic apud VirgiliumJib. s. AEn. Anchises, cum jam profecturi essent ,

γ, ut poeta canit, , -- Meritos mactaνit honoresis Taurrem Neptuno, taurum tibi, pulcer Apollo.

Post hos etiam ventis sacrificia oblata, teste Lucretio lib. s. &ex his , adversis primum, ut tempestatibus , deinde & secundis, ut ,, Zephyris. His alba victima, agna potissimum , ut navigationem Dadju-

318쪽

CAp. XXXI. VETERUM GENTILIUM. 3oi

,, adjuvarent ; illis vero nigra, ne ipsam impedirent. Virgilius praeis dicto loco. , , Nigram Demi pecudem, Zephyris felicibus albam. &lib. I.

is Tres Eryci vitulos, ct lcmpsaribus agnum, , Cadere deinde jubet, solvique ex ordine funem. ,, Donatus ad hunc locum: Sacri cium feri Eryci fratri ex tribus jurencis,, jussit, ct ventis , ne violenti existerent, agnam immolari. Per hyemem, ,, cui supra sacriscia oblata dia it , non anni tempus, sed ventorum im- briumque violentiam intelligit, qualis esse solet eo tempore. Sic ,, alias usurpavit locis plurimis, Graecorum imitati Cnc , ut conset Se

,, vius , quilius vocatur. Ita aulcm is ad J. AEn. ubi Poeta: n ,, ctem hyememque ferens. Pluriam cum obscuritate. 'emem autem ,, Graece dixit, nam χειμων etiam tempestas dicitur a Gracis. Hanc ergo, ,hIemcm a priscis sicut Deam cultam annotamus, Unde & a Statio,, lib. 3. Silu. sub Soli regiminine, velut minor Dea, csic. dicitur. ,, Ubi sic de Tolor ,, Cui varii flatus, omnisque per aequora mundi ,, Spiritus, ac memes, nimbosaque nubila parent. , , Solebant & syderibus Castori sors, ac Polluci, ut Horat. l. I. C. ,,od. 3. rem divinam facere. Petronius: Adoratisque deribus intro na- ,, risum. Ad postremum mari tranquillo , quemadmodum testatur M Appianus, lib. 3. B. C. Nearchum , praesectum classis Alexandri,, Magni, antequam prolicisceretur , factificium & ludos gymnicos, , secisse Iovi servatori , cx Arriani Indicis cognoscimus. ,, Facto deinde per ptae conem silentio imperator summus, seu pr fe- . ,, ctus classis oleaginea corona circum tempora redimitus capiebat exta, , , eaque cum vino e prora praetoriae porriciebat in fluctus, postquam teti,,ut Appianus indicat, circum classem navigas et, una cum sacrificis, &,, pronunciasset preces, ut dii deaeque maris, portuum, & ventorum, , selicem expeditionem esse juberent. Livius lib. 29. cap. 37. Ubi ,, illuxit, Scipio e praetoria navolentio per praeconemfacto, Dii deaeque; inquit, , , ctc. secundum eas preces cruda exta, caesa victima, uti mos, in mare,, porricit. Silius Italicus I 7. ver. 68. de eodem. Pse alacer Sicula descendens Scipio tora ,, Abscondit late propulsis puppibus aquor: , , Cui numen pelagi placaverat hostia taurus, , , Pactaque caruleis innabant fluctibus exta:

319쪽

ιοι DE LUST RATIONIBUs C Ap. XXXI.

ν, Virgilius de Anchise, lib. s.

', Ipse caput tonsae foliis evinctus olipar, Stat procul in prora, pateram tenet, extaque salsos 1, Porrisit influctus ac pina liquentia fundit.,, Iustinus de Alexandro lib. II. cap. 3. Priusquam ulla navis littore exce-ν deret, hostias cadit , petens victoriam bello. Appianus lib. 3. B. C.

ri nare porrectis extis in mare, litasset ventis serenis , tutelari Neptuno, ori tranquillo mari, ut propitii sibi contra parricidas essent, proficiscitur. Post ,, praetorem, apud Graecos praecipue, reliqui quoque duces militesqueri singulis ex navibus libabant diis. Testis est Thucydides lib 6. Ubi iura nares, inquit, ascensum , impossitaque essent omnia, quae secum latariis erant, tuba lentium factum tum solennia ante profectionem vota nuncupata non per Ogulas naves, sed per praconem. interea exercitus omnis aurea, , argenteaque pocula miscet o libat. Quod & a Christianis fieri opo istere Leo ait: Priusquam, inquit, ad clasem procedas, precibus ac piis, , votis se mutuo milites Deo commendant, ct bonum prosperumque iter adrem, , sus hostes precantur. Neque ipsi modo faciebant olim , sed & multitudori Dectantium, stans in littore, quae simul fausta omnia precabatur abia, , turis. idem auctor in sequentibus: fmul autem vota faciebat ct caetera

,, turba, quae erat in littore tam civium , quam aliorum, si quis benevolus,, ipsis aderat. Et Diodorus Siculus i. Is . Triremes statione sua portum ,, spectabant,exornatis proris militum armatura. Universus portus ace ,, ris craterisque argenteis conspicuus erat. ex his aureis hausta scyphis lia amenta Diis obserebant, venerantes orantesque suppliciter, uis ,, lix esset expeditionis succestus. Respexit ad hunc morem Fabius se Quintilianus , quando ait: permittamus vela ventis , ct oram solventibus is bene precemur. Idem Propertius lib. q. de bel. Actiaco , ubi canit: ,, Solre metu patriam, que nunc te vindice fretari Imposuit prora publica vota tuae. Et Achilles Tatius lib. s. παιανεσμος γ ν γωρ ποu τες σωl;

raque Deis servatoribus, quo prospera navigatione uti liceret, preces effuse sunt. Emittebatur tum columba. ut ex Asesepiade observavit Sch ,,liastes Apollonii, lib. 2. Arg. Credo ut omen esset reditus. So-

,, let enim haec avis sollicite ad domicilium vetus redire. Haec Scheia strus: C

320쪽

CAPUT XXXII.

Lustrationum modi XII. apud Icubammedanos. gemtibum 1e unia in honorem Cereris . Aerophagiae . quid

fastus f in sacris I Fris , Cybeles , in Zacchanaliabus. abstinentia per dies decem,mensem. Abstinentia a

Venere festis Cereris, Isidis , aliorum. Uus ruta. quid ψωt hypocrisis Xenocratis.

Uperest ut ad lustrationum sacerrimos ritus ac eeremonias progrediamur. A Multam medanis quidem lustrationum ritus recensentur duodecim , quorum quinque caput spectant: Gargaritatio, sive oris collutio: Narium aqua adspirata purgatis: M acis tonsura: capillorum discriminatio : Dentium fricatio. Tres ad manus & pedes pertinent , nempe, unguium refectio : articulorum digitalium ablutior o unguium extremorum mundatio. Quatuor reliqui ad reliquas corporis partes: Mundatio ab excremens is emisis: pilorum axillarium eνulyio: Rasura pubis: Circumcisio. Pocolc. not. ad Abulsanpag. 3os. Sed nobis cum veteribus gentilibus res est, quorum ceremonias , pro variis Diabolorum affectibus, varias fuisse auctor est Apuleius de Deo Socratis: Nonnulli sunt, inquit, ex hoc Deorum numero, qui nocturnis vel diurnis, promtis vel occultis . laetioribus vel tristioritas hostis, xel cerimoniis, vel ritibus gaudeant: uti AEgyptia numina ferme plangoribus, Graeca plerumque choreis, Barbara autem strepit, cymbalistarum, o tympa- panistarum, o choraularum. Itidem pro regionibus o caetera in sacris digerunt , longa varietate pomparum agmina, mysteriorum flentia icerdotum lcia, sacrificantium obsequia, item Deorum lora, ct exuvia, templorum religiones, hostiarum cruores o colores. Hi ritus ac ceremoniae partim ipsam lustrationum spectant essentiam, partim circumstantias. Priores vel communes sunt, vel pr

Irii. Ritus communes omnibus vel plerisque saltem lustrationibus ataibebantur. Atque hi vel ci ista; erant sive privativir vel ικοὶ, id est, Activi. Privativi in illarum rerum abstinentia consistebant,

quas

라틴어 텍스트