장음표시 사용
71쪽
,6 DE LusTRATIONIBUS CAp. VII.
eum enim vinctum Romae protrahi jussius et, u ante causae dictionem , in carcere, teterrimo genere morbi consumtus cst: pecuniam Dea , ejusdem Senatus imperio, & quidem summam duplicando recupera vit. Sed hoc tam clarum noxae simul ac poenae exemplum sacrilego homines non deterruit. nec enim multo post literae in Senatu recitatae sunt in Minucii Praetoris, cui Brutii provincia erat: pecuniam L cris ex Proserpinae thesauris nocte clam sublatam, nec ad quos pertineat vestigia ulla extare. Indigne hoc passiis Senatus. C.iAurelio Cos negotium datum, ut ad Praetorem in Brutios scriberet': Sena tui placere, quaestionem de expilatis thesauris eodem exemplo haberi, quo M. Pomponius Praetor triennio ante habuistet. quae inventa pecunia esset, reponi: si quo minus inventum seret, expleri r ac pi cularia , si videretur, sicut ante Pontifices censuissent, fieri, causa expiandae violationis ejus templi. Liv. lib. 3I . cap. M. Nec Xerxes,
nec Phocenses, nec Galli Apollinis Delphici templum impune vi
larunt. vid. lib. 2. 8. 2 a. Cicero, de Ar p. resp. religione Telluris se moveri dicit, quod ejus sedes privato vestibulo contine tur , eique postulationem deberi. Inter peccata in homines commissa, homicidium maxime abominati sunt Dii gentilium , quamvis ἀρχM. ideoque humano sanguine pollutos, nisi ante lustratos, a sacris prohibuerunt.
Sybaritas ab Oraculo Delphico repulit Pythia , quod citharoedi caede polluti essent. AElian. var. hist. lib. I. cap. que.
Βαῖν' ἀπ' ἐμων τριποδων , ἔτι τοι φον di ἀμφὶ χερε u
, καὶ πη- δο κ ἐπὶ πημάι βαίνει. Cede meis mensis, manibus tram sanguis adhaerens,
Destillansiue νecens probibet tibi limina templi. Non tibi fata canam , magua Tunonis ad aram Musaram iniscuum stravi ti caede ministrum. Non immortales hoc Dii patientur inultum. S: quis enim prudens scelerata e mente profectum
Committat facinus, gravis hunc prope poena sequetur.
72쪽
. Non exorabit, neques genus ab Τore summo Duceret, thesis collo, coll/LM ne tum Hoc luet, o generi cumulatim damna ferentur. Qui fuga socium a lationibus circumvcntum desciuerat, tanquam homicidam Odcm Pythia aversatain. . laan. var. hist. Hb. s. cap. qq. vid. & Simplic. in Epict. cap. 39. Arib φίλε Θν--ύι παρων πελας ουκ ἐβο aliis ,
Ocιidi socium prasens es pastus amicum , Non tibi vaticinor, sacro reproi pe ιemplo. Qui vero imprudens socium Occidasta, cum latroncm peteret , ut purum admisit , ibid.
A - , πελεις δεχέ -ς--, η παρ Defendens socium verso mucrone necasti, Purior es manibus num quam prius ese solebas.
Sic cives Delphici malis prcssi coacti sunt placare manes: Esopi sabulatoris notissimi. Spartani tranesi Pausaniae , Callondas manes ΑΘ ehilochi oraculo jussi placarunt. vid. I lutarch. de sera num xthdicta capp. 26. n. Orestes a caede matris nondum expiatus, ad sacra Liberi Patris ab Atheniens bus non est admissus, ne laircn a fcsi celobi itate plane arceretur, χοων sellum in ejus eratiam institurum est. rid. Nostimis I s. Nec Nem Eleusinus sacris interesse ausus est. Fuer. Ner. p. sq.
Farna peccatorum. Fames, zel um , a orbi , iique
mel animi mel corporis. Insania vatIcInanraum. 4ν horiαιγος F thiae. Lamara Forci grundius. Festilentia : in fraecorum ad Troyam exercitu ἰ apud Uibenses : Zomanos. Lectis rema. Luri.
Aro antecedentem scelestum deseruit pede poena claudo. Dii laneis redibus incedentes plumbeas habent manus , tarditatemque supplicii gravitate compen
73쪽
ue i DE LUSTRATIONIBUS CA F. VIII.
Poenas peccatorum gentiles vel sentiebant vel praesagiebant. Sentiebant mala praesentia, qualia imprimis λιμοὶ , πολεμγ, λο-ος. quae Davidi, divino jussu proponebantur. 2.Sam. 2 . Ad primum malum , famem scilicet, avertendum gentiles super stitionibus suis fuere occupatissimi. Cei, quotannis, teste Cicer ne, I. de divin. ortum caniculae diligenter servabant , conjecturamque capiebant, salubrisne an pestilens annus esset futurus , quod etiam ad fertilitatem & samem, quam ex eo praesagiebant, se extendisse colligas ex Apollon. Argon. lib. 2.
, quando de caelo Minoidas torrebat insulas. Siram, neque diu adesset medela inhabitantibus , Tunc ipsum invocarunt, ex monitis Apollinis , Famis liberatorem reliquit autem ipse, patris pracepto Phthiam, inque Ceum transtulit ad habitandum populum congregant Arcadicum, qui quidem Ucast iis sunt genus, templum fecit infigne Poris Icmκι,' ' Sacraque rite peregit in montibus stella isti Sirao,bipsique Saturnio Pori, cujus causa
... . Terram refrigerant etesia ex Pre aura .
Dies quadraginta. Ceique etiam numsacrifici θ 'Ortum ante Canis celebrant sacra. Pliigalenses, neglectis Cereris sacris, cum fame vexarentur, A pollinis oraculo moniti Deam placarunt. Pausan. in Arcad. Apud Grae- eos mos edit Famem virgis ex aedibus ejicere, dicendo: βουλιμον , ἔσω πλούτον καἰ υγίειαν. Foras famem , nuro divitias ac sanitatem. Cum Athenienses fame laborarent, monuit oraculum, ut semen , loco' dc-
74쪽
Chr. VIII. VETERUM GENTILIUM. 1
designato, certis piaculis placarent, illi campum quendam designarunt, qui inde πεδίον famis campus dictus cst, quod in proverbium abiit notante Erasmo. Altera calamitas, bellum, magnam secum vastitatem trahens, quod Annibali in somnio ostensum Cicero & Livius testantur. Huic avertendo laborarunt gentiles. Illustre est exemplum Meta Moab tarum Reguli, r. Reg. s. qui super murum immolato filio suo primogenito Israelitici belli molem amoliri se posse sibi persuaserat. At xandro M. Tyrum obsidente, cum ad summas angustias incolae redacti essent, multis seculis sacrum intermissum repetere quidam volu runt, ut ingenuus puer Saturno immolaretur : ac nisi Sciatores, utpote saniores , obstitissent , humanitatem dira superstitio vicisset. Curt. lib. q. De Antonino Philosepho narrat Iul. Capitolinus, quod bello Marcommannico territus, undique Sacerdotes acciverit; per grinos ritus impleverit ; Romam omni genere lustraverit retardatusque a bellica prosectione sit, & Romano ritu lectisternia per septem dies celebraverit. Vopiscus in AureIiano : In illo timore, inquit , quo Marcomanni cuncta Potabant , ingentes Roma seditiones mota sunt, parentibus cunctis, ne eadem, qua sub Gallieno fuerant , provenirent. quare etiam libra Sibyllini, noti beneficiis publicis, inspecti sunt, inventumque ut in certis locis sacri cia ferent , qua Barbari transire non possent. Facta denique sunt ea qua pracepta fuerant in diverso ceremoniarum genere, atque ita barbari rejstiterunt. Tertium denique malum in morborum genere versatur. Hi autem vesanimum hominis, vel corpus assciunt. Inter animi morbos, quos & pestes recte vocaveris , maximus est Insania, ab ipsis quasi praesentibus Diis immitti credita : quare μαι-
νεχαι &-em idem valent, ac junguntur , Joh. IO. 2U. τήσω Φρονεῖ, opponuntur,. quod liquet conserenti loca : Marc. 3. IS. Luc. 8. 33. Act. 26. 23. Plato diserte initio Alcibiadis 2. τορ ι--.θαι ψαγε υπινι lίον σοὶ δοκεῖ τό σωφρονεῖ,. insania hic duplex ocurrit, Vaticinantium A: Larvatorum. Vaticinantes futura praedicebant; fanatici dicebantur a Fauno, cu- ins , ut & aliorum Deorum praesenti numine agitabantur. Serv. ad T. Georg. r. IO. Hebr. Jer. 29. 23. 2. Reg. 9. II. Marc. 3. 2I. haec atque sensuum atque animae virium privatio
75쪽
Neu comtae ma cre coma, sed pectus anhelam Et rabie fera corda tument, majorque viderai Nec mortale sonans , asstata est numine quando Pam propiore Del.- Statius lib. t o. Theb. de Thyodamantat Ecce repens, s peris animum lymphantibus, horror Thyodamanta subit, formidandoque tumulta In: Pandere fata jubet, sire hanc Saturnia mentem , Sive norum comitem bonus instigabat solis. Prosilit in medios visu audituque tremendus, Impati,nsique Dei , fragili quem mente receptum Non capit , exundant stimati, nudusque per ora Stat furor, O trepidas incerto sanguine rendit, i. Exhauritque genas ; acies huc errat ct illuc, Sertaque mixta comis sparsa cei vice flagellat.
Idem Statius I. Achiil. Vatem Calchantem graphiee describit. De Pythiae ἐάτασει agit Diodorus Sic lib. i 6. Strabo, lib. 9. Origenes contra Celsum , lib. 7. Chrysost. homil. 29. in . r. ad Corinth. EDdem fere verbis , quae apud Scholiasten Aristophanis in Plut. pag. q.
leguntur. Sed liaec insania lustrationis non egebat , quia cam a N mine sed benigno immissam credebant. Alterum Insaniae genus eorum erat qui La rari, ac Cerriti dicebam tur. qui Cereris ira ac larvarum incursatione animo vexati, ment que orbati. Nov. Marc. cap. I. p. 2I3. Cic. de Ariasp. resp. A Diis quidem immortalibus qua potest homini major esse poma furore atque dementia ' nisi forte in Iragoedus , quos Pulnere ac dolore corporis cruciari ac consumi vides, graviores Deoram immortalium iras subire , quam illos qui furentes inducuntur, putas. Non sunt illi Hularus O gemitus Platoctetatam miseri quanquam sunt acerbi; quam illa exultatio Athamantis , O quam somnium matricidarum. Hos lustrationibus sanari putabant. Plaut. amphitr. act. r. se. 2. quaso, quin tu istanc jubes pro cera ita circumferri. id. Epid. act. I .sc. r. D6ipiebam metiris-Men' piacularem feri oportet ob stultitiam tuam e Desipere enim insanire est, & stultitia insania. adi Horatium, lib. 2. sat. s. ubi tractat Stoicum paradoxum : οτι πλ-ριαίνεlM. T rent. An tr. act. S. sc. s. Cur meam senectutem hujus sollicito amentiae An ut pro hujus peccatis ego supplicium feram e Bacis Boeotius Laceda moniorum mulieres fanaticas carminibus lustralibus expiavit. not
76쪽
p. VIII. VETERUM GENTILIUM. ues
vit hoc Iunius in adagio, Veriora facidis dictis. Fcsus: Fiari eos, veluti proprio verbo, ait Verrius, qui par m Isent animii, ctvr n: cutis siue non sunt, ct per quadam perba liberantur incommodo. Aristoph. Vesp. de filio adversus insaniam Patris remedia quaercntC : FI, 'ν , η, κάδεαιρε, η, μίἀ ταψ ε ρVβο q in elim larisque , Dr-gavitque: Corybantum sacra patrare capit. Scholis i. p. 3Iq. ως 1μαι-
αίω μυς ηρια, επὶ κωθαρρορ μανίας. quasi insaniens, ct numine latus. propterea Corybantum mysteria pcregit, propter insanete purgati
nem. Theophrastiis hunc ultimum δεισιδαιμονίας charactercin notat: ριμινομενον τε , ,1 ἐ-ληδεν, φρίξας υς κολπον πlυσοει. Infiniemem
si viderit, aut comitiali morbo laborantem , exhorresens in serum stati. Epilepsia morbus ille suit qui insputabatur , quod Plinius dis ite
monstrat, lib. 28. c. q. quasi haec conspuitio ad avertendam morbi perniciem conserat. Plaut. Capt. act. s. sc. q. Hegio, hic homo rabiosis es in Alide Nec tu , quod isthic fabuletur , aures immittas tuas. Nam isthic hastis insectatus est domi matrιm ct Patrem, Et illic i ii qui sputatur morbus interdum venit, Proin tu ab isthocprocul recedas. Similis superstitio Regis Achis, I. Sani. 2I. qui Davidem insaniam simulantem procul a domo sua arcuit. Varro in Eumenidibus: Apage in dierectum a domo nostra istam insanitatem. Inter corporis morbis Pestis maxime ab ipss Diis immitti visa est; ideoque lustrationibus expianda , quam & Athenienses APωςω Θε ii fecerunt , de quo ante diximus. Apollo Gnecorum ad I rotam exercitum pecte vastabat , Iliad. A. quare Achilles de placando Deo deliberat :
Sire agno tenero, corpusque recente capella o Hocs sorte malamplacatus munere pestem Arceat.
Servius ad illud Virgilii: Auri sacra fames, ex Petronio Massiliensium
sacrum contra pestem narrat. Frequentissima declamantibus mat ria, responsa in pestilentiam data , ut virgines tres. pluresve imm
lentur, in satyrico Petronii. vid. Quintiliani declam. 326. & 38 . Apud Athenienses Leus filias liberandae a peste urbi immol vit : templum illis extructum λεωκορων appellatati, de quo Meursius,
77쪽
De Romanis saepe in Livio. Lib. s. Cum gravis pestilensque omnibus animalibus aestas ellet , cujus insanabili pernicie quando nec causa nec finis inveniretur , libri Sibyllini ex Sc. aditi sunt. II. Viri sacris faciundis lectisternio per dies octo , Apollinem , Latonam- qtie , & Dianam, Herculem, Mercurium atque Neptunum tribus, quam amplissime poterat tum apparari stratis lectis placavere. privatim quoque id sacrum celebratum est. &c. Hac de causa , sculapius Epidauro Romam accersitus , Liv. lib. IO. Val. Max. lib. I cap. 7. Ovid. is. meram. Sic apud Liv. lib. 3. Cum vis pestilentiae late grassaretur, Senatus inops humani consilii, ad Deos populum ac vota vertit.jussi cum conjugibus ac liberis supplicatum ire, pacemque exposcere Deum. &c. Ludi etiam scenici, inter alia coelestis irae placamina primo instituti sunt T. Sulpitio Petico, & C. Licinio Stolone Cost . Lιν. lib. 7.
Somniorum natura: interpretatio. Somnia male comsciorum, Neronis , Regum , privatorum. Som
nia laeta, tristia. Somnia Hecubae , Ori , gusti , galbae , Chariclis , Cimonis , aliorum. Spectra humana specie augustiora. αNm segantes.
lotio manuum Pilati. Lς minor gentilium cura ac metus circa poenas imminentes , quam praesentes: illas signis quibusdam , ut ipsi
censebant, certis praesagiebant. Signa haec vel interna homini erant, vel externa. Interna sunt somnia, quae homini quiescenti species re rum & praeteritarum & futurarum depingunt. Mens enim externis rebus non occupata , sed in se reflexa , phantasmata contemplatur liberius, & mirabiles rerum figuras fabricatur. Recte olim Her clitus, vivis unum dixit esse mundum , omnibus communem: do mientium unumquemque in sibi peculiarem divortere atque exspatiari.
Superstitiosus animus , non tam de praeteritis quam de suturis sollia
78쪽
C18. IX. VETERUM GENTILIUM. uer
licitus , somnia divinitatis aliquid aut divinationis credit. Tibull. lib. s. eleg. q.
Somniafallaci ludunt temeraria nocte, Et paridas mentes falsa timere jubent. Homer. Κακ γὰρ ἡ οναρ εκ ἐρον. quod Cicero, I. de divin. multis probat. Hinc nata ars quae ονειροκριτικὴ dicta, de cujus inventoribus ac scriptoribus antiquis vide Hadr. Iunii animadvers. lib. I. cap. I 8. Proavorum memoria hac arte clarus fuit Iunianus Majus , adeo ut responsa ejus divina fere monita haberentur, teste ejus συγχρονω Alexandro ab Alex. lib. I. cap. II. celebratur & a Sanna ario, eleg. lib. r. ac a Ioviano Pontano epitaphium meruit. 'Oνειροκριτας Super
stitiosus curat maxime Theophr. charact. cap. 17. οτοιν ενυπνιον ιδη, πορευε2M πρὸς τῆς ονειροκριτας, πζος τους μαντεις, προς τῆς coιΘοOccam ,
ἐζωτησων τίνι Θεῆ, ἡ Θέα προσευχε Βου δεG. Insomnium si viderit,pergere ille ad somniorum interpretes,ad divinos,ad augures,sciscitaturus, cui Deo,cui Dea rotasntfacienda. Plutarchus de superst. cap. q. Superstitio semper paras quasdam exercens , miseram exagitans animam, somninsomno exturbat, aseipsa, tanquam ab aliquo alio excarni caram, durisque o absurdis paren- rem mandatis, postquam erigilarit non contemnit somnia sua, nec ridet, nec delectatur, eo quod nihil eorum, quibus turbata fuerit, verum ' r sed umbram fugiens fraudis innoxia, revera sese decipit ac conturbat, sumtusque facit in avrtas, atque impolores incidentes, qui ei dicant: Si te nocturna
visa terruerunt, Hecatesve comessatio terrena: : Vetulam voca, qua
pistrino ad det, ct mari corpus tuum merge, ac per totum diem humi deside. Quam solliciti erant de somniorum suorum interpretatione aulici illi
Pharaonis . Gen. Ao. Nec minus consternatus erat Rex Ncbucadia Zar propter visionem nocturnam. Dan. 2. Uxor Pilati diserte: ποHαἔπ-ον σημερον δἰ ἀυτον. Matth. 27. Suetonius, somnio perterritus, ab
actione forensi abstinere voluit, adversi quid veritus, ait Plinius lib. r.epist. 18. In male consciis hoc praesertim obtinet. Plutarchus de sera Numinis vindicta, cap. 6. narrat somnia Clytemnestrae, Apollodori, Hipparchi, Ptolomaei Cerauni, Pausaniae : Instar omnium si quod
scribit Suetonius, Ner. cap. 43. terrebatur cvidentibus somniorum pomtentis Nero, nunquam antea somniare solitus, occisa demum matre,
vidit per quietem, navem sbi gubernanti extortum gubernaculum, trahique se ab Octavia uxore in arctissimas tenebras. , & modo penn tuum semicarum multitudine oppleri ; modo a simulachris gentium ad Pomprii theatrum dedicatarum circuiri, arcerique progressu. Astii H conem,
79쪽
,s DE LUSTRATIONIBUs C Ap. IX.
conem , quo maxime laetabatur, posteriote corporis parte in simiae speciem transsiguratum , ac tantum capite integro hinnitus edere
Regum imprimis observata sunt somnia. Nestor postquam Ag memnon in concilio Graecorum somnium narrasset, Iliad. B. sic ait:
Nu, A -ος μέγ γ ων Si quis forte alius, qua nunc audistis h Achivum Somnia vidisset, potuissent falsa riderit Nunc autem vidit regno qui praestat, ct armis. Et iam post laeta somnia, qualemcunque animi perturbationem sedare voluerunt. Rhea Sylvia, 3. Fastor. sic precatur: Utilesiit faustumque precor, quod imagine somni
Vidimus, an somno clarius illud erat. a. de arte: Multa rore , sed cuncta palam: quotiesque licebit Qua referas illi somnia lata vide. Et veniat qua lustret anus Iectumque locumque , Praeferat o tremula sulphur θ ova manu. Apuleius, lib. I r. cum in somnio illi promisi im, se asinum exuturum : Nec mora, inquit, cum somno protinus absolutus pavore se gaudio, ac deinsudore nimio permixtus exurgo: summeque miratus Dena potentis tam elaram prae sientiam, marino rore respersus, magnisque imperiis ejus intemtus, &c. Sic & tristia somnia expiabant. Tibull. lib. I. el. 3. Ipse procurari ne possent se va nocere Somnia, ter falsa deveneranda mola.
Et lib. 3 . eleg. 4. At natum in curas hominum genus, omina noctis
Farre pio placant ct saliente sale. Socii Iasonis, apud Apollon. Argon. q. Circen
80쪽
Ita enim nocturnis somniis attonita reddita. Sanguine ei thalami, simul atque moenia cuncta domus, Madere videbamW, flammaque omnia pharmaca devorabat, Quibus antea advenas demust viros, quicunque venissent. Nam ipsa cruento delerit sanguine rubentem , Manibus hauriens; cessavitque agrari terrore Quare ct instaure aurora liquoribus marinis Experrecta, capillos simul atque vestes lustrabat. Sosia apud Plautum , Amph. a. sc. 2. Somnium narrat tibi.
Sed mulier postquam experrecta es, prodigiali Povi aut mola salsa hodie aut thure comprecatum oportuit. Mart. lib. D. ep. 3 o. Amphora nunc petitur nigri cariosa falerni, Expiet ut somnos garrula saga tuos. Priamus post Hecubae somnium sacrificat. Cicero I. de divin. ex V teri poeta: Quia mater gravida parere se ardentem facem Visa est in somnis Necuba, quosacto Pater Rex ipse Priamus, somnio mentis metu Perculsus, curis sumtis suspirantibus sacri cabat hostiis balantibus, Tum conjectorem postulat pacem petem , Ut se edoceret obsecrans Apollinem Quo sese vortant tantae sortes somnium. n. satyr. LicPetron. satyr. Licas Tryphaena somnium expiavit. Aristoph. Ranis ach.
s. D. 2. - ' o noctem nigram tenebris
quam tu miserum assera somnium Mihi, hunc ex obscuris caliginibus Erebiservulum Inanime pectus habentem , Nefaria noctis prolem,
Atracem vultur amictum Neroneci edimiculis Trucia, trucia tuentem , Magnos ungues habentem;
Ἀλλα μοι ψαφλολοι--αια , Ferte facem celeres famula mibi, Καλπισι τ εκ πίοιμων δροσον αρούε, Situla aquam e liquido date sumine ,