장음표시 사용
151쪽
ad eorporis Ducturam discrimen generatim S.I.
Bscrimen et conuenientia eorundem quoad cere brum et Hen uum organAE,
motum languinis, nutritionem etc. S. Goaseenerationem, g. inaepraeter eoγω in bru.
Bruta omnino sentire, M mera automata esse pro . batur,*. . u. De anima brutorum, eiuN-que faexstatibus, S. X.
De brutorum , prasesertim terrestrium, parietare,
De corde et circulatione sanguino υ guorundam tubis apertis, g. XX4KDegeneratione, s. X v. diuod adpisces proxime πι cedant reptilia, praefer-eim venera, XX v I. in in his feciatim obser uawdum ae cerebro. XXVII. De Pentriculo, costis, frete-όris, et carne, S. XXVal.
152쪽
'r xqliquas res creatas visibiles quam
proxime a natura hominis abire videntur animalia bruta. Certe , sic prporis structuram spectes, non adeo magnum inter bruta et homines intercedere videtur discrimen : nisi quod naturδ erecta, et elegantior forma hornini contigerit: et nullum praeterea brutum nobili isto et artificiosissimo organo, quod manum vocamus, instructum sit, sicut et quoad pedes discrimen aliquod inter homines et bruta intercedit: et denique ampli ri homo cerebro praeditus sit, adeo ut nullius, quantumuis magni animalis cerebrum, obseruata vicunque proportione, magnitudinem cerebri humani adaequet,et quae sorte alia sunt eiusdem commatis. g. II.
Sed in plerisque tamen partibus, sue struis Muram, siue usum et senesiones spectes, mira est inter hominis et bruti, saltem illorum, quae persectiora vocantur, corpus con
153쪽
uenientia: ut si singularum partium descriptionem hic tradere vellem . ea repetenda
essent, quae iam de homine dicta sinit. Ad specialia autem, in quibus sorte tum ab homine, tum a se ipsis bruta differunt, descendere huius loci non est. f. III.
Hoc tamen non praetermittendum,
quod bruta, saltem persectiora. non minus instructa sint, quam homines, quod iisdem etiam inseruire senectionibus, vero simile admodum est, ut spiritus scilicet antis
males, seu succus neruosus, in eo secernatur, qui et sensibus, et mediantibus neruis et musculis, motui etiam partium corporis inserviant. Sunt etiam qui obseruant, c in
belli figuram in plerisque animalibus perseis Elioribus eandem sere esse , ast figuram cerebri pro ipsorum animalium diuersitate variam deprehendi. De sensuum organis res manifesta est, nec indiget probatione. 3. IV.Cονῶι etiam structuram eandem animalia perfectiora reserunt, una cum pulmoniis bas. Cui cum eadem arteriarum et venarum dispositio accedat, dubium non est, quin et Ianguinis motis eodem modo in illis se habeat ac in homine. Hinc vero nutritio pendet, de qua adeo similiter est existimandum. Cibus nimirum, quSm sumunt, in ventriculo tum liquorum, tum caloris bene-
154쪽
ficio Iblutus, in chylum convertitur, hinc per. venas lacteas in cisternam deducitur, cuius parti anteriori, seu thoracem respicia enti cin homine superiori) continuatur et in brutis ductus aliquis, qui per longitudinem thoracis extensus, desinit in venam, quae in quadrupedibus anserior dicitur, et ita cetera,eodem modo,quo in homine,perais guntur , ut ex sirpra ditiis constat. f. V. Nec in generassene hic ullum intercedit dis, crimen, saltem quod ad animantia viuipara attinet, res ipsa hoc et experientia, et partium omnium structura docet. Sed eaedem hic occurrunt circa generationem dissicultates. quas iam in generatione hominis attigimus. Hisce ergo non immorabimur.
Quaenam vero praeter corpus, partesque eius, in brutis sint, id vero definire dissicile admodum videtur. Et ad motus quidem vegetatiuos quod attinet, licet ex rationibus mechanicis eos explicare plerique aggrediantur , non desunt tamen et hic secus sentientibus rationes, quibus euincant, non posse cuncta sola materiae dispositione ita essici, ut non principium aliquod dirigens, quodcunque demum illud sit, admittendum sit. f. VII. Ad motiu autem, quos vocant, sensit quod attinet , id quidem constat atque
155쪽
que odoriserorum impressone Varia, diuersimode assici, assicique se diuersis corporis motibus ostendere, quibus sanguinis etiam
motus plerumque respondeant I astata haec omnia tantum mechanica quadam ac automatica ratione peragantur, an vero in iis .
aliquid sit, quod diuerses corporis motus percipiat, et rursus varios motus in corpore excitet, id enimuero non adeo clarum est atque Perspicuum. f. VIII. Mihi vero posterior sententia, esse in brutis aliquiis, quod motus corporis siue ab obiectis externis , siue aliunde excitatOS, percipiat, et adeo Cognoscendi facultate poli leat, et ad cuius motus iterum certi motust in corpore bruti consequantur, longe videtur verosimilior. Id itae ideo, quod innui merae sint brutorum astiones, quae eX mein. Id mechanismo neutiquam explicari possint, quod cumprimis ex illis elucescit actionibuS, quae ex naturae quodam instin esu ab illis suscipiuntur, ut sunt amor erga catu los atque pullos, solertia atque industria auium inconstruendis nidis, et id genus alia. b. IX. Et licet haud dissiculter concedam US, multas ct in brutis et in hominibus operatio- nes, mechanica quadam ratione fieri, non
156쪽
tamen inde sequitur , de omnibus idem esse censendum. Contra cum in brutis eadem compareant indicia externa affectuum, a que cognitionis, quae in hominibus conspuciuntur, verosimile admodum est, et similes
in illis esse perceptiones, quodcunque demum in illis principium sit, quod percipiat, siue cognoscat, et appetat, etc. l
Atque hinc etiam , quaenam istius pri lcipii, quod siue animam quis vocare , siue alio nomine designare veIit, perinde est, s cultates sint, intelligitur. Nimirum quantum nobis veros mili quadam ratione exmotibus externis brutorum colligare licet, duae videntur eius facultates esse ,preeipiendi stilucet seu cognoscendi, atque antiendi aversandiaque. Nec est, quod quis ideo animam im- materialem brutis concedendam existimeto. quanquam si concedatur, non adeo etiam absurdum foret, ut multi quidem exis Lmant cum nihil obstet,quo minus et materialis quaedam substantia cognoscendi et adpetendi facultate sit praedita; fallunturve turpiter, qui dum materiam extensum quid dicunt, eius se essentiam intelligere putant. aut perspicere etiam accurate, quaenam fa- eultates inesse &bstantiae materiali queant, quaeue eidem prorsuS repugnent.
S. xl. Iam ut ad specialia paulisper descenda-
157쪽
mus, constat, maximam esse animalium brutorum varietatem.' are ut ad certas ciasisses, in quibus collocarentur, quae in quibusdam inter se conueniunt, cuncta reduiscerentur, mox locorum , in quibus quaeli-het degunt, habere rationem, mOX moltu, qui non in omnibus eadem se habet ratione, mox magnitudinis , aut paruitatis, MOX genera. rionis, quae itidem diuersa est, consultum duxerunt rerum naturalium scrutatores. Et ita quidem terrefrium animalium utcunque designant varietatem, inter quae quadrupedia ceu persectiora eminent, de quibus adeo praecipue intelligendum , quod generatim hactenus de brutis animalibus dixi
Volatilium non minor est varietas, & innuis merae sere illorum reperiuntur species, quas per victus rationem praecipue a se inuicem discernere solent. Nos de uniuersis quaedam obseruabimus, cum ad singulas descendere non liceat. g. XlIl. Et primo quidem volatis se nobis osseri, cuius gratia volucres pennis instructae sunt. explicandis, cum volare cupiunt. Harum autem pili ita inter se sunt complexi, ut per tenuia sua interstitia, aeri commeatum quidem sed dissiculter praebeant, unde resistenistia quaedam oritur. Qiiod vero expansae
158쪽
alae esse debeant, in volatu, ex natura, ni fallor, aequilibrii, quam rectissime declaratur. Nimirum cum columna aeris, cui 'corpus incumbit, maior est quam columnaei respondens, corpus in alto suspensum tenetur ; cum maior, descendit. Hinc quo amplius spatium corpus circumscribit, eo maiorem iub se complectitur materiae fluidae columnam, eoque facilius in aere sustinetur : quod si vero corpus nimis graue fit, altera columna ei, cui corpus innititur , resinere nequit, corpusque adeo subsidet. Vt vero aues in aere suspense mouerietiam que- , ant,alarum requiritur agitatio, quae pro auium diuersitate, aut per longiores vices, aut crebrius repetitur. q. XlV. Sed et quod ad internam corporis structuram attinet, discrimen aliud inter volatilia, et reliqua animantia, deprehenditur. Sic de ce eiso nonnulli obseruant, deesse in auibus corpus callosum, fornicem et corpora striata, nec corticalem cerebri substantiam, ut in hominibus et terrestribus animantibus, exteriorem esse, cui substrara sit medul- , Iaris, sed inseriorem cerebri compagem, quae mole crassiori constet, corticis loco esisse, membranam vero extimam et superiorem ventriculum concamerantem csse medullarem: ventriculos quoque superius, et iuxta oram superiorem, sitos essse. f. XU.
159쪽
Sensuum organa eodem sere modo in voIaistilibus sese habent, ac reliquis animantibus. Saltem de organo 'olfactis nonnulli obseruant, quod paulo aliter dispositum sit. Ad latera nimirum rostri nares conspiciuntur, in quarum intimis partibus praeter tubum, qui ad pulm cines pertingit, cernuntur tubuli, ex membranis et sabstantia cerebri ἰvsque ad initium rostri continuati , qui olfactus org non in auibus constituere videntur. Os quoque cribrosum aliter hic se habet, cum in eo duo saltem conspiciantur foramina, per quae duo nerui, sed pro mole auis, maioreS, ad rostra seruntur, ne sorte nimfa aeris copia in cerebrum irrueret, et volatum impediret, si pluribus foraminibus cerebrum auium perforatum esset. f. XVI. De pulmombin pariter obseruant, quod non tantum in auibus,habita corporum proportione, maiores sint ,quam in reliquis animalibus , sed et quod a superiori pariter ac
inferiori parte aerem admittant, unde c/pora illarum multo leuiora reddi nec is est , id quod ad volatum apprime est necessari
Cumprimis autem ventriculin auium,prae
sertim illarum , quae granis vescuntur,sni gulari ratione construetus est. Primo enim glad-
160쪽
plandulosus quidam bulbus, qui infundibuli
instar est, sese offert, in quo grana aliquan-mperasseruantur, et admixto liquore comminutioni praeparantust. Haec autemiseomminutio fit beneficio duorum musculo. um, qui cum membrana callosa ipsum venistriculum constituunt, et quorum unus Ob- Iique deorsum, alter sursum agitur atque mouetur: qua reciproca agitatione aliquandiu durante, effract o granorum cortice medulla exprimitur, et cum liquoribus e glandulis stillantibus, permiscetur. At
menta autem eo modo comminuta et praeparata , in pylorum seu ventriculi fundum concidunt, ubi ab admixtis quisquiliis repurgantur et quem in finem pylori etiam sedes
elata est, et descensus ex eo mollior, ne frumentum ex ventriculo excidat, priusquam comminutum sit . quemadmodum et septum aliquod intercedit, ne attrita cum inistegris commisceantur. 6. XVIII. Notissimum equidem est, nec tamen pra termittendum. destitui aves uesica, adeoque loco urinae album aliquod corporis exerementum per renes deserti in intestinum rectum, et ita foras eiici. g. XIX. Generatis auium quo pacto fiat, itidem notum est. Nimirum in ovario, quod situm est intra iecur et spinam dorsi, magnus