장음표시 사용
161쪽
numerus vitellorum continetur, quorum
quisque tanto maior est, quo propior est, vi eiiciaturinoui ductum, per quem ad uterum sertur, in quo ouum perficitur, album i- ne cingitur, testa Contegitur, et certam figuram, quam inde ovalem dicimus, accipit. Quo ad iustam magnitudinem perducto,ezegesto, incumbunt aves, et calore suo materiam commouent, donec paulatim emergat Pullus. XX. Psium, qui auhs excipiunt, itidem variae longeque diuersissimae sint species. Discri- meia tum a figura externa atque tegumentis, tum a locis, in quibus degunt, et sic porro, desumi let. Nos pro initituti ratione de omnibus in uniuersum quaedam trademus. De cerebro obseruant, quod licet capita corpori collata in piscibus maiora sint, quam in reliquis animalibus, multo minus tamen in illis cerebrum sit, quam in ceteris. D Es enim tenues moles in anteriore capitis Parte positas, pro cerebro esse. In medulla quoque oblongata duae insignes protuberantiae intus cauae deprehenduntur, qua les & in auibus conspiciuntur, easque spirituum animalium esse receptacula , nonnulli putant.
sed sensuum quoque organa, ut in reliquis F. XXIXXII
162쪽
animantibus, in iis conspiciuntur. Speci- atim ad odoratum faciunt gemina utrinque foramina, quibus membranula vicina quanis doque obtenditur, vi remoueri tamen pOS- sit, ut adeo et claudi queant & aperiri, quod in animalibus, quibus in aqua degendum est, plane nocessarium fuisse, quilibet facile intelligit. In oculis autem piscium hoc sinis gulare est, quod aut prorsus sphaerici sint , aut ad sphaericam figuram proxime accedant ; quemadmodum et in neruis opticis discrimen aliquod deprehenditur, praeser- . tim in eo, quod decussatim a cerebro veniant, cum in reliquis animantibus ad se inuicem saltem quodammodo sint inclinati, nec tamen prorsus coniuncti. g. XXIII. Debranehiis, illis prorsus accedo, qui eas piscibus pulmonum loco esse contendunt, in quibus sanguis, qui multis vasibus eo defertur, refrigeretur. Certe ut aerem in pulmones adducimus de reiicimus, sic pisces aquam in os admissam, per branchias reuomunt. Λccedit ingens in branchiis copia vasorum, quae hoc confirmare videtur egregie. Sunt tamen quidam pisces, qui pulmonibus proprie sic dictis gaudent, et hoc
ipso ad naturam animalium terrestrium quam proxime accedunt. g. XXIV.
Mu structura in plerisque piscibus eo- dem
163쪽
BRVTIs. ' Ig3 . . dem modo se habet, ac in reliquis animantibus, in quibusdam tamen unum saltemis habet ventriculum, in quibus adeo circulationem sanguinis paulo aliter ac in homine, et animalibus persectioribus fieri necesse est. Nec illud praetermittendum, quod in quibusdam piscibus loco sanguinis liquor quiudam pellucidus, aquae instar deprehendatur: quemadmodum et nonnulli, prae se tim, qui sunt generis testacei, praeter vasa, quae arteriarum et venarum vicem sustinent, tubos apertos habent, quibus aqua ad ultimos sere illorum recessus vehitur, sorte ne aqua illis desit, quando in terra illis commorandum est. XXV. De generatione piscium constat, quosdam
esse νiuiparos , aditos ouiparos. Uterus autem et ouarium plerorumque piscium, non mulis tum abhorret ab utero et ouario avium. Foe
minae innumerabilia ova, in mari, stagnis et fluuiis proiiciunt, ex quibus magnam partem iterum deuorant mares, reliqua calore excluduntur, quaedam citius, alia serius, pisciculique ex ouis elapsi magna celeritate nare incipiunt, sine v lla matrum cura.
f. XXVI. Ad pisces proxime accedunt reptilia, cum haec pariter ac illi pedibus destituantur. Reptilium autem cum iterum variae sint speci
164쪽
es, serpentes, quae inter reliqua eminentia, prae ceteris considerare iuvabit. S. XXVII.
De his itaque proditum suit. quod nigro
gaudeant eo quod venenatae essent: itemque quod cerebrum viperarum non superet pondus suatuor granorum milii: astviIumque falsum esse experientia docuit. S. XXVIII. Ventriculin omnibus sere serpentibus Iaxi-iori intestino similis est, et uno ductu a fauincibus ad caudam producitur. Sunt praeterea illis a ceruice ad extremam caudam Usque vertebrae ac costae frequentes ac solidae. ae structurae ratio, tum ad iusidiosos saltus, tum ad deglutiendam praedam
multum conseri, praeterquam quod earumdem vertebrarum et costarum ope multo v
hementius fugant, facile quoque erigantur ac sustententur,et in gyros quosvis haud ae gre se colligant. Quod autem partes serpentis dissectae licet, diu admodum tamen vive re videantur, hoc inde prouenire verosimile est, quod caro illarum compactioris et solidioris texturae sit, ex qua adeo spiritus antis males non adeo cito elabantur ac dissiuant. 9. XXIX. Per venenum, quod serpentibus tribuitur, intelligo humorem, qui in dentium vaginis deprehenditur, et dum viperae mordent, ob
165쪽
vaginarum compressionem, neces Ario ei landitur. Experientia namque constat, humorem istum, sanguini animalis affusum, , eidem morte attulisse, licet ore assurritus non noceat, efficacia sua ob aliorum liquorum admixtionem priuatus. Eum ex felle oriri, asserere non audeo, tum quod colore et saporea felle multum differat, tum quod ductus, per quos huc aduehatur, hactenus de tetri non sint. Quam autem venenum istud
mutationem sanguini adierat, haud facile
Generationis organa eodem fere modo in serpentibus ac aliis animantibus se habent: suntque pleraeque serpenteSouiparae, paucae admodum vivi parae. Fabulas, V. g.
quod ex medulla spinali hominis putrefadia
serpentes progignantur, non curamus.
S. XXXI. Supersunt infimi ordinis animalia, quae insecta seu Aτομα dici solent, quo nomine dein
signantur animantia exanguia, quae parte sui vel supina, vel prona. vel utraque incisu- .ras habent. Horum insectorum innume rabiles sere dantur specios,et licet earum Uarietas nondum ita perspedia sit, ut in certas distribui classes queant, alicuius tamen ordinis causa differentiae a loco, quantitate, fi- sura,qualitatibus, partibus,vieiu,generatiori ne, etc. desumptae, constitui solent.
166쪽
S. XXXII. Nos, Ut generatim quaedam attingamus, primo obseruamus, suisse quosdam, qui incorde destitui, nullumque iis ineste calorem, saltem qui aut ta Eiu aut experime tis deprehendi posset, assererent. Quibus hactenus suffragor, quod sorte eiusmodicor, ac in persectioribus animalibus conspicitur,in insectis deprehensum non sit,uerosimile tamen est, analogon quid, quod cordi respondeat, in illis esse. S. XXXIII. In sensuum organis hoc singulare et animaduersione dignum occurrit, quod quaedam insecta pluribus quam duobus praedita snt oculis, illa scilicet, quibus maior oculorum numerus necessarius videbatur, uti sunt alata. Et inter haec quidem alia non nisi unam oculorum speciem gestant, alia oculos diauersae molis et situs habent. f. XXXIV. Insecta non restrare nonnullis persuasiam
fuit: recentiores tamen obseruarunt, nul-
Ium esse insectorum genus,quod non Pul monibus instructum sit: imo pleraque pulmones, quoad proportionem corporis, m
iores habere, quam animalia perfectiora. f. XXXV. generationem quod attinet, creditum fuit, ex sola putresaetione seu sermentatione insecta nasci. Idque ideo, quia anim: . ad
167쪽
aduerterunt, ex carnibus putrefactis veriam es exire, deinceps muscas euolare. Sed experimentis luculentis constat, si carnes putrefactae bene claudantur, nullos eX iis ge- .nerari vermes. Adeoque longe est verosimilius, per mustas semina eo deserri, quae putrescentis carnis agitatione foueantur, et . excludantur, ut vermes, et ita tandem muscae inde fiant. Constat enim tum de muscis,
tum de papilionibus, similibusque insectis, quod ex semine prius fiat vermis, qui postea
languescens in ovum conuertitur, eX quo
porro musca aut papilio prodit, qui semine. in loco ad illud excludendum apto,
168쪽
ΡLantarum nomine nunc generatim designamus corpora viventia , sensu , ut videtur, destituta, terrae inhaerentia, et , succos, quibus alantur, radicibus suis inde trahentia, nec se ipsas ex loco in locum transferre apta. In his et structuram partium, et nutritionem , et generationem considertire, operae pretium fuerit. f. II. Partes, eκ quibus plantae componuntur, ' vel idam sunt, vel dissi liares. Similarium quaedam liquidae sunt, quaedam consi-
flentes. Liquidae vulgo diuiduntur in sue-
subistantiam diffundi iur, atque id plantamines , quod sanguis animali. Natura tamen huius succi non satis nota est: hoc tamen constat, varium eum esse, pro ipsarum plantarum varietate.
F. III. Lachvmae autem sunt humores, qui a plantis emittuntur , siue sua sponte ob nimiam abundantiam exsudent, siue solis ea-lore
169쪽
lore educantur, siue arbore alia de causa de- hiscente, exprimantur. Aliae quoque J .chry mae manent liquidae, aliae autem viscidam quandam materiam continentes con- 'crescunt.
Dissimilares partes plantarum etiam con- sistentes sunt, adeoque de virisque iuniti mreete dicetur. Tribus autem praecipue partibus dissimilaribus plantae constanr, radice , et caule sitaetrunco , in quibus singulis eoisicem , lignum , medullam, quae sant partes similares solidae, obseruare licet. 'S. V. 1ntrunco itaque, ut hinc incipiamus, primo obseruare licet cuius eXtern ,.superficies constat sacculis siue utriculis, qui truncum annuli instar cingunt. Hi sacci. qui ut plurimum liquore quodam turgent, corticem conflant tenuem et siccum , quo remoto varii occurrunt ordines lignearum Dbrarum, quae retis instar inter se implicantur, l& quarum aliis aliae superimpositae sunt. Interualla autem, quae inter eas fibras con spiciuntur, reserta fiant Vtriculis, qui praeter ea solent ipsas fibras cingere. b. V l. Vsus corticis non tantum in eo videtur consistere,u cutis instar lignum et medul- lam tegat, sed ut nutritiuo etiam succo velut concoquendo, et arboris seu plantae in-
170쪽
cremento inseruiat. Et ad nutritionem quidem quod attinet, verosimile est, succum quendam ex radicibus, caloris et frigoris vicisssitudinibus sursum propulsum, per fibras ascendere, et asperitatibus, quae in iis sunt, sustineri, tum porro ab utriculis excipi, ut nouus ille liquor cum veteri, qui in utriculis
continebatur, mixtus et fermentatus, rariorque et subtilior factus, plantam eo modo
In ligno itidem obseruantur concauae s-brae , quasi variis vesiculis contextae, et iuX-ta trunci longitudinem porrectae, quemadmodum eorticis fibrae. Cumque inter se , . relinquant interualla, in hisce quoque cer- lnuntur transuersi utriculi, qui ad medullam , VSque pertingunt. Nonnullae inter fibras concauae sunt, quae spirales dici possunt,et tracheae, non tanto quidem numero ut aliae, sed quae multo maiores sint, et hiare deprehendantur, quando lignum horizontalitersecatur. In quibusdam etiam arboribus cernuntur varii ordines tuborum, qui lacteum liquorem, sed crassorem, vomunt. S. VIII. . MeduErest in media substantia lignea, constatque variis ordinibus globulorum concavorum, et membranula tectorum. In quarundam arborum medulla poculiaris continetur succus, qui facile cernitur, cum