장음표시 사용
291쪽
SvSPENSIONE. Cur et quomodo hoc loco deleribis motu. agendum , Tres praecipuae motin leges xndicant r,S II. Auid si operatio naturam , quid β'ranaturalis, seu
Non quilibet offerim stupendiis est miraculum , IV raculum snde agnoscrqueat ' M. V. VI. Miracula fieri omnino posse,
mot- , g. VII. Prima lex tr*Dei ratione
Prima ratio Secunia, S X. Tertia, j. XI. Secunda motin lex, quoρa
VT naturam motus accuratius indaga. rent philosophi, diligenter admodum
rationemque motus in singulis corporibus attenderunt, et hinc tandem intellexerunt, certis legibus velut ac regulis omnem motum adstrictum esse. Harum legum notitia magnam lucem rerum naturalium considerationi astundit, cum omne S rerum naturalium operationes secundum eas instituantur, quemadmodum rursus, quid miraculum
292쪽
sit, non videtur luculentius intelligi, et diiudicari posse, quam ex istarum legum suspensione. Adeoque praecipuas istas Ieges hic indicare, et quo pacio ex illarum suspensione miracula fieri censeantur, edisserere.
non abs re suerit. omnes autem motus Ieges ad tres praecipuas , ex quibus reliquae commode derivaniatur, videntur revocari posse , scilicet: eo tu,
quod mouetur, ab alio mouetur ; eorpus in motu fossum, motum obuiis corporibω β molis non sina ingentis , communicat ; corpus in motu positum, in motu semperper is , donec motum alteri co pori communicar.
S. III. Hae ergo motus leges eum vigent. et ad
producendos varios effectus concurrunt , operatio naturae consormis esse censetur.
Contra quando aliquid contingit, in quo suspensas esse hasce motus leges, clare intelligitur, id merito pro miraculo reputamcis . Cum vero Deus utpote. naturae' auctor solus hasce leges dederit, manifestum est, et ab eo selo hasce leges suspendi posse: ex quo consequitur, a Deo solo perpetrari posse miracula. Deo vero hanc vim abiudicare,perinde esset ac negare , eum naturae audiorem esse. Nec enim ulla ratio apparet, cur non
suspendi naturae leges ab eo possint, a quo sunt constitutae. S. IR
293쪽
Interdum tamen causarum naturalium e
sicacia ita dirigi potest, ut effectus inusitatus inde sequatur, kd iste nondum est miraculum. Ex quo manifestum est, ab hominibus magiae naturalis peritis stupendos quidem per singularem causarum naturalium direstionem, edi poste effectus, non autem perpetrari posse miracula.. S. V. Dissicile equidem est, fateor, discernere, an effectus aliquis admirandus et insinuatus
tantum ex singulari causarum naturalium directione, an vero cxlegum naturalium suspensione procedat, ut pro vero miraculo sit habendus, idque eo magis, quando spirituum opera intercedit, quippe quorum quanta in rer um naturam emcacia sit, nobis plane
f. VI. Qua in re, ne temere decipiamur, ita procedendum, saluo aliorum iudicio, existimo: primo dispiciendum, an manifesto indicio
constet, essectum istum stupendum non ex singulari causarum naturalium directione, sed ex legum motus suspensione ortum esse. Hoc enim si certo constet, ut constare quO-que ex quibusdam indiciis potest, manifestum est, hunc esse dium nec hominem, nec spiritum, sed solum Deum agnoscere aut Orem, adeoque pro vero miraculo habendum
294쪽
esse. Quod si hoc liquido non constet , ex circumstantiis saltem colligendum , an hominum opera intercedat, et quem in finem effectus iste stupendus edatur. Si tum ruris sus constet, omnem hominum fraudem ac malitiam abesse, eiusmodi contra adesse finem , qui malum genium auctorem habere nequeat, tum ad minimum pro e flectu extraordinario istud, quod nobis offertur . est habendum, qui aut immediate a Deo, aut sm diate per angelum bonum , sed ius u et , consensu Dei, ad maiestatem diuinam manifestandam, et hominum fidem confirmandam, edatur.
g. VII. Sed quanta spirituum vis sit in naturam, alibi inquirendum, hic illud saltem osten
dendum, quo patio in miraculis naturae leges suspendantur, ut inde constet, quae inscriptura sacra subinde narrantur, esse vera miracula, hoc est, ordinariam naturae operationem prorsus excedere, eadem tamen fieri potuisse, cum , ut fierent, Iegum tantum motus necessaria suerit suspensio, quam Deo naturae auetori nemo facile abiudicauerit .
Et ita, tum illis obuiam ibitur, qui haste operationes pro naturalibus venditant, ne miraculum agnoscere cogantur, tum illis, qui ea prorsus in dubium vocant, contendentes, naturam rerum obstare, quominus eiusmodi quid contingere potuerit. s. VIII.
295쪽
Prima itaque lex motus suspendituriis , i Dando corpus mouetur sine occasione motus alterius corporis irruentis: id quod rursus multiplici ratione contingere potest. Vel enim corpus motu sui totius uniformi, et cum tota sua mole, mouetur : vel singulae minutissimae eiusdem particulae non santum communi totius , sed etiam proprio motu agitantur: vel singulae etiam exilissimae particulae non tantum mouentur, sed etiam figuras suas deponunt,novasque velut
Iuxta primum mouendi modum videtur concipi posse, quo pacto mundi aspectabilis materia in partes tam diuersas, in tam miras formas, in tot orbes ac vortices, ficum Caristesio hac de re philosophari lubeat, disposita sit et coagmentata, itemque quo pacto omnes mundi partes denuo dis tui, situmque mutare, inuicem confundi, et in pristi num chaos reduci queant. Intelligi potest , quo pacto corpus, sine ullo alio corpore im- . pellente, tolli in aerem, et in loca remotissima transportari queat, et quae his sunt similia.. S. X. Iuxta secundum mouendi modum exigua omnium corporum elementa dissolui possunt, dissoluta diuidi ulterius, diuisa per totum mundum dissipari, et dissipata de R) s mum
296쪽
nium in unum eumulum iterum coaceruari, per exilissimos omnium corporum poros atransmitti, imo omnium corporum partia et particulae situm mutare possum. Non
ergo αδυνατον est, resuscitare iterum mortuia
um , si modo motus principiorum sanguinis restauretur, si quidem integrae adhuc corporis sunt partes, et mors ex desectu motus intestini in fluidis eorporis partibus orta sit. Imo et quo pacto varia morborum genera subito curari, ea etiam subito oriri p-nt,
XI. Iuxta tertium mouendi modum omni cuiuscunque naturae corpora rn alia quae- uis corpora transformari queunt, praest tim si supponamus, particulam unius corporis non discrepare ullatenus a particulis alterius cuiusuis, nisi quoad mo em, textu ram , figuram, et proportionem. Hoc enim posito, mutata particularum figura, et mole, et textura, nihil v. g. obstat, quominus aqua mutarim vinum queat, saliem diuina potentia, screatam enim ad hoc non sussicere palam est quam tantam esse, ut subito mutatis particulis, earumque figura, textura, proportione, unum quoque cor pus in alterum mutare sueat, dubitare ne fas esset. Eo minus autem hac de re ambigendum, quod ipsa natura eiusmodi mutationis eXempla suppeditat, dum v. g. cibus
297쪽
et potus in chylum, chylus in sanguinem, et sic porro, mutatur. f. XII. Sed ad secundam motus legem aecedimus, quae suspenditur, cum posita licet alterius
corporis irruentis occasione, corpus tamen non mouetur. Potest itaque diuina potentia contingere, ut corpus aliquod contra quamuis violentiam illaesumsit, et resistat, et aliorum corporum, per quae ceteroquin destrueretur, vim eluctar. Et cum ignis ce- feroquin tanta vis sit, ut humanum corpus motu suo destruat, ac dissoluat, pariter ac
ligna, legis huius suspensione fieri potest, ut
illaesum corpus humanum permaneat in medio igne , neue rubus, aut aliud quodlibet eorpus inflammabile, ardentissimo licet igne undique cinctum, comburatur, aut re' digatur in cinere XIII.
Secundum eiusdem legis suspensionem
contingere potest, ut corpus humanunias quam diutissime fine cibo et potu conserue . tuti siquidem corpus humanum reparatione
ideo indiget, quod continuo motu sanguis tandem consumatur, et qua subtiliorem sui
partem velut exhalet, et per poros abeat. Hunc itaque motum si sistat eatenus Deus,
ut nihil sanguinis, seu particularum sanguiunem confli tuentium, dilabatur, fieri potest, ut corpus sine alimento tamdiu subsistat, quam
298쪽
quamdiu Deci illud hac ratione conseruar placet. s. XIV. Tertia lex motus suspenditur, cum coris PuSin motu positum, motum suum subito deperdit, nec eundem clam altero corpore, in quo forte irruit, communicat. Hoc Deisum essicere posse, ecquis est, qui dubitare ausit Z Nihil ergo etiam obstabit , quo minus flumen ad mare properans in cursu suo sisti queat; aut solis, vel telluris, vel alterius corporis coelestis motus supprimi. Pot. est etiam hac ratione motus sanguinis, ceterarumque partium fluidarum, in corpore humano, velut in uno temporis momento sisti , ut statim mors hominem inuadat: ut rein liqua nunc taceam , quae commode hac ratione explicari possunt. XV. Dum vero contendimus, posse hac ration miracula explicari, non id volumus, ac si hac et non alia ratione miracula fuerint e dita: hoc enim definire velle, summa esset temeritas: id saltem innuimus, posse vero' simili quadam ratione ostendi, miracula nullam inuoluere contradictionem, et licet supra naturam sint, suspensasque citis lages
supponant, non tamen esse , cum
nihil obstet, quominus Deus naturae leges staspendere possit. Paucis: non dicimus, miracula hac ratione facta esse , sed fieri po
299쪽
EARUMQUE SUSPENSIONE. 26'tuisse. Et rursus tamen hoc ex hypothesi asserimus, si scilicet hanc philosephandi rationem , quae ex particularum mole, figura, proportione, textura , multa naturae phaenomena explicari posse supponit. sequamur, quae quousque admittenda sit, ex di- η cendis liquebit. CAP. III.
de ELEMENTIS CORPORUM NATURALIV M.
De elementis corporum na- ruralium, cur tam Farsae extent philosophorum sis piniones PDe Empericulae, ab istoterete et scholasticis refoca. tu, quid censendumst . II. Geogonia iis non Met,9. III. diuid de isiorum uenientia censendum , qui ρro ignei aetherem substituunt ,
aut svum ex quatuor istis Empedocleu assumunt, Gemicorum principia, . Vuerι- declarantur, , m. Auid iris obitria M. I. Theo phecorum e lementas
Gidde isiis censendum,S. V. Carιυ ι elementa, S, X . aeuo pacto probari soleant,
Sententiarum hactem aAlatarum ἐπλεισις, MILElementa primi orδnu. quomque a rati elementa Cartes queant,
Vae de proprietatibus materiae genera, tim hactenus diximus,eo spectant, usPri
300쪽
prima corporum naturalium stamina , sea elementa, eo rectius innotescerent. Sed cum haec oculis mortalium ob nimiam subtilitatem se subtrahant, merisque adeo comestutis et hic locus saltem concedatur, miruma
non est, quod in diuersas admodum sentenistias philosophi abeant. Perlustrabimus praecipuas, et quid nobis verosimile videatur, paucis exponemus. S. II. Empedocles nimirum, ut hinc ordiamur,
'quatuor excogitauit elementa, ignem, aerem, aquam et terram, quam sententiam et Aristoteles comprobauit, et secuta est tOta sere scholasticorum cohors. Enimuero
cum quo quid est simplicius, eo rectius nomen titulumque elementi promereatu manifestum est, non satis commode quaru-- or hisce corporibus elementi nomen tribui, quippe quae maxime composita sunt. ' Nec proficiunt, qui regerunt, haec elementa ubi ea cernimus, impura esse, sed loca tamen existere in quibus pura sint: cum haec loca, in quibus pura sint, nunquam commonstrata sint, nec ostendi queant. b. III. Equidem fi geogoniam accuratius conssis deremus, in quatuor partes materia, ex rua orbis noster compositus est, abiisse vietur, quarum quae grauissima est, terram