장음표시 사용
381쪽
ptores istos ita loqui Vt homines non possent non in grauissimos induci errores, ut Numinis apud eos excitarent venerationemZPoetae hoc faciunt: de scriptura sacra hoc cogitare nefas est. 6.XXII. Ceterum licet Deus ad homines pios cu- sodiendos, aut beneficia illis conserenda,interdum et aliorum hominum opera,aut aliis etiam rebus creatis utatur, eX eo tamen non inferendum , quod nunquam V atur ministerio angelorum. Cumque nulla ratio obstat, quominus eodem Vti possit, non quoque necesse est,ut ea scripturae oracula,quae angelis hasce functiones tribuunt, de aliis hominibus aut creaturis interpretemur.
6. XXIII. Ad specialia descendere huius loci non est. Ostendi ceteroquin posset, inplerisque scri
plurae sacrae oraculis exponendis, valde a recto trami te auctorem aberrare. Sic per angelos, qui Abrahamo apparuerunt, homines, sorte prophetas, intelligit Behherus. Αst angelos fuisse, docet Paulus, hospitalibus praemia eX eo commendans, quod inscius etiam Abrahamus angelos conuiuio exceperit. Si vero homines sancti ab co excepti
bissent, quid quae se eximii illi contigisset
In legisIatione Mosaica angelos quoque praesto fuisse, itidem in nouo foedere doceis tur luculenter. Cumque tubarum clango
382쪽
res in scriptura sacra angelis tribuantur, et a tonitru atque fulgure in historia istius promulgationis, discernantur, angelorum officia cum phaenomenis naturae confundi non debent. Angelum autem, qui genti Israeliticae praeivit, scriptura a columna nubis toties, tamque luculentis signis discernit, ut mera impudentia sit, et petulantia, ad nubem trahere, quod de angelo isto dicitur. Id quod res ipsa docet. F. XXIV. Per diabolum, seu satanam , quandoque
homines improbos vi aut fraudibus nos opprimentes, aut nobis aduersintes, intelligi posse,non nego. Concedo etiam,in tentationibus , cum prauis nostris cupiditatibus plerumque concurrere insernalem genium.
Ast ubicunque in scriptura sacra diabolimentio iniicitur, sine ulla praegnanti causa Batim homines improbos, aut prauas cupiis ditates intelligere,oppido temerarium est. s. XXv. Quod autem ad lapsum primorum parentum attinet, multa oostant, quo minus eum
ita explicare queamus, ut ad exemplum saltem diaboli eos peccasse putemus. Scriptura sacra seductionem humani generis diserte veteri serpenti tribuit, diabolumque ideo hinmicidam ab initio fuisse asserit, ut quae alia
sunt eiusdem generis, taceam. Iniquum
autem profecto est alicui imputare esse um, cuius
383쪽
in soro humano feretur, qui alteri ideo effectum imputauerit, quod ad istius exemplum alii peccauerint. Equidem ad augendam delicti grauitatem hoc aliquid faciet: ex hoc solo autem capite, nemo pro causa delisti principali, et praecipua, declaratur. Et fidia- bolus statim post lapsum ad orcum relegatus fuit, nihil de eius vitiis resciuere homines. Qui ergo peccare ad ei ita exemplum potuerunt 3 qua fronte Adamus culpam in serpentem transferet
De Christi tentatione non hoc urgebo, quod variae historiae istius circumstantiae obstent, quo minus per nudam repraeseritationem internam hoc faesum suisse , asseriqueau sed istud tantum, quod talis repraesentatio sine peccato fieri non potuerit. Sibi ipsi aliquid animo exhibere aut concipere, quo ad superbiam, temeritatem, similiaque crimina aliquis incitari possit, num hoc vitio caret8 Sive ergo a Deo illi hanc repraesemtationem immissam dicas, sue ab ipse Chrino excitatam,peccati cuiusdam culpam aut in Deum, aut in ipsum Christum, transferes, id quod absurdum. Si a tertio, aut ab homine hoc factum, aut a spiritu prius dici non potest, cum hominis non sit,posse eiusmodi repraesentationem in animo alterius producere: sin posterius dicas, habeo quod volo, . XXVl
384쪽
Christum a satana tentatum. Quod si ergo concedas, satanam pQr internas repraesentationes tentasse Christum, nihil obstabit, quominus et per a Stus externos, inscriptiira sacra memoratos, illud facere potuerit. S. XXVII. Reliqua exempla vindicare cum superuacaneum fit, de saltem subiungo , non posse semper per eos aut philosophos, aut arcanorum naturae peritos intelligi licet quandoque hi in unam cum magis classem reserantur : idque ideo, quod veteres magi sapientiae peculiarem partem constituebant, habere commercia cum daemonibus,eosque , ad nutum obsequium situm fletiere posse. Interim si Be kkerus demonstrauerit, Omnia,
quae de magis narrantur, Per arcanorum naturae notitiam peragi potuisse: si ostenderit, ouo pallo homo suis viribus perpetrare qDeat, quae V. g. magi Aegyptiaci tempore Μ sis perpetrasse leguntur, victas dabo manus. Pro praelitigiis autem venditare,quae spiritiabus imputarc nolumus, er a nobis tamen eκ-
plicari non possunt, hoc est secare nodum, non soluere. Taceo, quod non deceat, ad praestigias ea referre, quae reuera contigisse scriptura sacra docet.
In magnam quandoque vim morbi . melancholici esse, iam supra monui, set Iorque , circumspectione opus esse, via imorbis l
385쪽
morbis melancholicis veri obsessi discernantur. Sed nullos dari vere obsessos , rursus falsum est Sic de obsessis quibusdam in scriptura sacra dicitur, quod daemones, tum ante, tum post eiectionem cum Christo locuti sint, quod eum pro filio Dei agnouerint , quod ab eo quaedam petierint, et imis petrauerint, et illa, quae sunt substantiarum
intelligentium, perpetrauerint. Num ergo morbi loquuntur, num ratiocinantur, num
ipsi corpora, quac invadant, seligunt st Horsum tandem ruit Philosophia Behhe-
f. XXIX. Contra spectra denique quae disputat, ea fere solui ex iis postular, quae iam supra ipsi
obseruauimus. Multa hominum fraudibus, multa sensuum erroribus,tribuenda esse, non abnuo. Magnaque opus est cautior , ut ueta distinguantur a falsis. Haec vero omnia , quantacunque sunt ad omnium fidem labefactandum non sufficiunt: praesertim cum ex documentis fide dignis constet, Occurrere eiusmodi spe Eirorurn exempla. ubi nullo modo aut fraudibus, ac impolturis, aut sensuum erroribus, ac fulaciis,locus esse potuerit.
f. XXX. Nec commoda denique, quae Behherus ex sua sententia fluere putaI, tanta sunt. Vt ideo assensum promereatur: quanquam ge- Π r ne ra-
386쪽
ratim hypothesis aliqua non ex commo. dis, aut incommodis, aestimanda veniat.
Falsum enim est, quod sibi persuadet, per
receptam sententiam euerti monarchiam - Dei, cum spiritus voluntati et prouidentiae diuinae subiiciantur, eiusque saltem sint ad- ministri. Cur autem Deo placeat, uti ministris, cum solo nutu omnia peragere possit Zinquirere velle, absonum est, cum Deus nullam ordinis a se instituti, aut suae oeconomiae , rationem reddere teneatur. Falsum est, per receptam do strinam scripturae sacrae dignitati, aut religionis christianae certitudini quicquam detrahi, cum secundum eam vera miracula, ab operationibus miraridis daemonum, distingui nequeant. Non enim solis miraculis, sed longe aliis funda- mentis, et religionis christianae veritas, et scripturae sacrae auctoritas nititur: et saluum etiam manet inter miraculum,et operaistionem daemonis discrimen, ut supra de-- monstrauimus. Falsum est, quod per eam hominum animia vanis terriculamentis libo. rentur: pii enim nullos spiritus metuunt, , etiam si illoru potestatem non ignorent, uno probi eos metuere debent. Sed haec, et reliqua eiusdem generis, huius loci non sunt: proinde aliis ea discutienda relinquimus.
387쪽
STENTIA. Numinis existentia eur od existentia Dei ex eonέic agatur, S. I. De ea /tem conuineitur, qui serio ad mentem δε- am artendit, II. mis pe in qu a etiam intime Dei exsentiam senti-RRIM, I IlI. De diuersis huiuis perceptionis gradi.M : deque δε-ctrinae huiud FG, IV. Demonstratio Cartesii ex: T iisa Dei omnibita innata, S. V.
uid in haesententia de S. Vl. VII. An idea eniis Perfecti mi ,
necessario includat eius sideratione rerum creatarum etiam probari poss. IX. Deciatim exstructura cor porum , quibus homines , aliaque animalia gaudent , S. X. XI.
Dem ex totius mundi aptissima distositione, S. XII.
Non posse haec easu fortuito euenire, S. XIII. Prustra quoque Aiέeos ad
naturam recurrere , siue per eam continua causa
rum secundarum successio intεstigatur, XIV. siue leges motu , 3. XV.oxistentiam' 'et quidin- sitie aliud quodcunque rerin pro sententia Cartesii rum Naturatium princis qu*iur, p/uma XVI.
Ta tandem ad causam supremam,sontem is
que utriusque mundi, et visibilis, et inuisibilis, peruenimus. Huius maiestas cum ubique se prodat, mirandum maxime, homines tanta tamen pro ter uia et animi. leuita
388쪽
te multa de eo disi utare , ut omnem venera- tionem eius exuisse animo, videri queant .
Et horum quidem hominum stultitia nobis necessitatem imponit talia, docendi, de quibus tamen nemo, nisi omnis mentis expers, dubitare potest. . II. Vix sine pudore hoc scribo, quaesitum esse, unde existentia huius Numinis demonstrari possit 3 cum tamen statim aliquis conuinci euidentissime possit, si modo attendat ad ea, quae in sua mente peraguntur, et quo rum non potest non intime esse conscius. Hanc itaque consulentes, deprehendimus, ita eam comparatam esse, Vt quamprimum lde supremo Numine aliquid audimus, aut eius cogitatio montem nostram subit, statim velut impetu abripiamur, et impellamur. huic asserto, quod omnino existat, assensum praebendi. g. lv. Neque id mora: est in mente nostra Intiis ma quaedam facultas, qua percipimus,et velut gustamus, quae bona sunt. Peream per
eeptionem quilibet homo, si modo serio ad
se attendat, ita conuincitur, ut, licet certissime persuasus fit, ea se videre, quae videt, audire, quae audit, intelligere, quae inteli git, longe tamen certior esse possit, se perci- spere et sentire occultam quandam eratis summe boni, summeque persecti operationem. s. IV.
389쪽
f. IV. Negari tamen non potest, hanc perceptionem suos habere gradus, et quo magis Per vitam san Etam augetur, eo magis per impro bitatem supprimitur , non tamen unquam penitus su catur. Interim in hominibust piis eiustnocli vim exerit haec numinis per- .l ceptio, cui resisti nulla ratione queat. Neci tutior ratio, omnibus circa existentiam Nu-l minis,dKbiis, aut se ipsum aut alios eximent di, est, quam si quis ierio animum omnibusti vitiis purget, aliosque, qui in se ipsis hanci veritatem p crcipere cupiunt, purgare doce at, quippe quae sola obstant, quo minuS cla- rissime summum hocce bonum percipia- muS. Fateor tamen , quod in disputatio-i nibus contra Atheos hoc argumento Vten dum non sit, quia etiam ea, quae in se ipsis I sentiunt, negare strenue connacti sunt. Et dubito omnino, an multum disputationibus contra hocce hominum genus proficiatur , et annon morbus illorum pro desperato habendus , si ipsi operam dare nolint, ut remotis
obstaculis, vim essicaciamque Numinis in se ipsis sentiant. f V. Patet autem, quod multum sententia no-l stra differat a sententia Renati Cartesii, ex idea quadam innata existentiam Numinis
demonstrare annitentis. Etenim omnes h O
milies habere in se ideam, autumat, entis in-
390쪽
finitis per se itionibus praediti. Haec idea ita pergit, opera intellectus produci non potuit, quia intellectus nec in ipsa mente hominis, nec extra eam, in obieeiis, quae no-
his obuersantur. quicquam deprehendit, ex quo ideam istam persectissimi entis, quae menti eius insidet, formare potuerit. Ergo a Deo ipso hanc ideam nobis impressam eue.
concludit g. m. Verum licet id facile concedam . omnes homines serio secum agentes , vehementissimam propensionem ad assentiendum huic Veritati, Deus es , in se deprehendere, licet etiam, ut antea dictum, modo ipsi velim .sentire in se atque percipere possint vim,efficaciam , bonitatem Numinis, clarisfime eos conuincentem :dubito tamen, an ista idea, quam Vult Cartesius , quaeue in intellectu consistit, necessario, nulla accedente institutione, omnium mentibus insideat.
s. Vii. Praeterea iam ab aliis obseruatum sati. si talis idea hominum mentibus insit, nihil obstare,quo minus eam ipsi sibi sermare po&- sint. Quid enim facilius, quam existis persectionibus. quae in nobis et aliis rebus creatis depraehendimus, abstrahendo,com pS-nendo, imperiectiones, separande, eiusmQ- idi tandem fingere atque efformare ideam ,