Herodotos : für den Schulgebrauch Erklärt, nebst Einleitung und Übersicht über den Dialekt

61쪽

LIB. Vll. CAP. 50, 2 52.

δε και ου νομάδας στρατευόμεθα ἄνδρας. εγει υρτάβανος 515 μετὰ ταυτα - βασιλευ, επείτε ἀρρωδδειν ουδεν εας πρηγμα, συ δε μευ συμβ0υλίην ενδεξαι ἀναγκαίως γὰρ εχει περὶ π0λλῶν πρηγμάτων πλεῶνα λόγον ἐκτεῖναι. Kυρος o Καμβυσεωγωνιην πῆσαν πλην 'Aθηναίων κατεστρεψατο δασμ0φόρον εῖναι Περσyσι. τούτους ών τους ἄνδρας συμβ0υλεύω τοι μηδεμιη10 μηχανη ἄγειν ἐπὶ τ0υς πατερας και γὰρ ἄνευ τούτων οἱοί τε

εἰμεν των ἐχθρῶν κατυπερτεροι γίνεσθαι. η γαρ σφεας, ην επωνται, δεῖ ἀδικωτάτους γίνεσθαι καταδουλουμενους την μηροτρόπολιν, η δικαιοτατους συνελευθεροῶντας. αδικώτατοι μεν νυν γινόμενοι Ουδεν κερδ0ς μεγα ημῖν πρ0σβάλλουσι, δικαιό 15 τατοι δε γινόμενοι οἱ0ί τε δηλησασθαι μεγάλως την σην στρατιην γίνονται. ες θυμὸν ών βάλλεο και το παλαιον επος ως ε -

εἰρηται, το μη ἄμα ἀρχη παν τελος καταφαίνεσθαι. υμείβεται προς ταυτα Σερξης 'Αρτάβανε, των ἀπεφηναο γνωμεων σφάλ- 52

1. αχαρι ουδεν παθόντες. Dies elbe Wendung unt. c. 138. VI

Τουτων τον σῖτον ε ξομεν istmii Begugii alime aus Artast a nos Worte c. 49 ges agi: λέγω την χώρην πλευνα εν πλευνι χρόνω γινομένην λιμον τέξεσθαι. 51. 6. συ δέ. S. Z. C. 6.

Zum Aus druch vgl. Soph. Trachin. 676 μείζον' ἐκτεῖναι λόγον. In glei chem Sinne gebrauchi Her. II 35 μηκυνειν λόγον. 8. γωνίην πῶσαν, alle Volkerionis chen Stamines, Zu melchem aucti die Athener geh5rten. Vgl. unt. 12) δει ἀδικωτάτους γίνεσθαι καταδουλουμένους την μητρόπο-

λ ιν und V 97 ἔλεγε ὁ 'Αρισταγόρης ως οἱ Μιλησιοι των υθηναίων εἰσὶ

δασμοφόρον εἶναι ist epe Xe-get. Infiniti v gia κατεστρέψαντο. Vgl. V 103 Καρίης την πολλην προσθε κτησαντο σφίσι συμμαχον εἱ-

ναι.

p asto. 10. πατέρας. Zur Bedeiatungvgl. VIII 22 ανδρες ωνες, ου ποιέετε δίκαια ἐπι τους πατέ0ας στρατευόμενοι και την 'Eλλάδα δουλου- μενοι. Hau fig so. 11. κατυπέρτεροι γίνεσθαι auch I 67. 68. V l. c. 233 ως εἶδον

κατυπέρτερα των Περσέων τα ποηγματα.

16. ἐς θυμὸν βάλλεο . Eine dem

Homeris chen εν θυμω βάλλεο θαι illoichbedeutende Wendung. Wie litor I 84. 52. 18. σφάλλεαι aucti c. 50.

62쪽

λωσι, των εχομεν γνῶμα μεγιστον , των συ τε μάρτυς γίνεαι καὶ οι συστρατευσάμενοι Λαρείω ἄλλοι επὶ Σκυθας, οτι επὶ τουτοισι η πῆσα Περσικη στρατι η εγενετο διαφθεῖραι και περιποιῆσαι, οι δε δικαιοσυνην καὶ πιστότητα ενεδωκαν, ἄχαρι-5ουδεν. πάρεξ δε τούτου, εν τη ημετερύ καταλιπόντας τεκνα τε καὶ γυναῖκας και χρηματα ου δ' επιλέγεσθαι χρη νεωτερόν τι ποιησειν. ουτω μηδε τουτο φοβέεο, ἀλλα θυμὸν εχων ἀγαθὸν σῶζε οἰκόν τε τον εμὸν και τυραννίδα την εμην σοὶ γὰρ εγὼ μούνω εκ πάντων σκηπτρα τα εμὰ ἐπιτράπω. 1053 Tαῶτα εἴπας καὶ 'Αρτάβανον ἀποστείλας ες Σοῶσα δεύτερα μετεπεμψατο Ξέρξης Περσέων τοῖς δοκιμωτάτους επει δε οι παρησαν, ελεγε σφι τάδε - Περσαι, τῶνδ' εγο υμέων χρη ζων συνελεξα, ἄνδρας τε γίνεσθαι ἀγαθοῖς καὶ μη καταισχύνειν τα πρόσθε εργασμενα Περσησι, εόντα μεγάλα τε και πολ- 15

λos ἄξια, ἀλλ' εις τε Βαστος καὶ οι σύμπαντες προθυμίην

επὶ τουτοισι εγενετ O. S. Z.

c. 10, III.

4. περιποιησαι. περιποιέειν

eig. machen, das 2 einer libri g, d. h. alii Lebon bleibi, daher erret ten. Wio hier c. 181.5. ενέδωκαν. ενδιδόναι eigenti. sicli gestat ten, danii aligemeinso viet xvie beWeisen, Zeigen. Vgl. III 51. 105. ουδεν μαλακὸν ἔνδιδόναι βουλόμενος.

6. πάρεξ ait. χωρίς. Wio litor 193. III 91 sister.

7. επιλέγ εσθαι. S. Z. C. 47. νεωτερόν τι ποιησαι. νεώτερα

Bede utung von ἀγαθός v l. VI 114 και εν τουτω τῶ πόνω ὁ πολέμαρχος Καλλίμαχος διαφθείρεται, ἀνηρ γενόμενος ἀγαθός. Ebenso V 109. 15. τα πρόσθε ἐργασμένα Πέρσησι. Zur Sache Vgi. c. 8, I. Zum Dati v boim Passi v v l. III 60 ἐμηκυνα δε περὶ Σαμίων μῶλλον, ὁτι σφι τρία εστι μέγιστα απάντων Ελληνων ἐξεργασμένα. Ebenso c. 55.

63쪽

LIR. VII. CAP. 52-54.

εχωμεν ξυνον γὰρ τ0υτο πῆσι ἀγαθον σπευδεται. τῶνδε δεεῖνεκεν προαγορευω ἀντέχεσθαι του πολεμου εντεταμένως ως

γὰρ εγὼ πυνθάνομαι, ἐπ ἄνδρας στρατευόμεθα αγαθους, τωνην κρατησωμεν, ου μη τις ημῖν ἄλλος στρατ0ς αντιστη κοτε 5 ἀνθρώπων. νυν δε διαβαίνωμεν επευξαμενοι τοῖσι θεοῖσι, οῖ Περσίδα γην λελόγχασι. Tαυτην μεν την ημερην παρεσκευάζοντο ες την διάβασιν, 54τn δε υστεραιη ἀνεμενον τον ηλων ε θελοντες ἰδεσθω ἀνίσχοντα, θυμιηματά τε παντοῖα εH των γεφυρεων καταγίζοντες καὶ 10 μυρσίνΓσι στορνυντες την οδόν. ως δ' ἐπανετελλε ὁ ηλως, σπενδων ἐκ χρυσεης φιάλης Ξέρξης την θάλασσαν ευχετο

πρὸς τον ηλιον μηδεμίαν οι συντυχίην τοιαυτην γενεσθαι , ημιν παυσει καταστρέψασθαι την Eυρώπην πρότερον, η επὶ

προ του, ου μη τί τοι εκ γε ἐκείνου νεωτερον αναβλαστη. Ebenso

να την υμετέραν πόλιν ελαχεν. Dinarch. in Dem. 64 μαρτυρομαι τους

11. ευχεσθαι πρός τινα findet sicli namentii ch, Henn ein Infini liv wio hier folgi. Anders c. 178.

VIII 64.

επαυσε εν Σικυῶνι ἀγωνίζεσθαι. I in Attis chen Hird παυξιν haus germitΡ artici 13 Verbunden. πρότερον η πρὶν η. Wie hierc. 2. 150. Ueber das fetile uile αν S. Z. c. 8, II.

64쪽

τερμασι τοῖσι εκείνης γενηται. ευξάμενος δε εσεβαλε την φιάλην ες τον Ἐλλησποντον καὶ χρυσεον κρητηρα και Περσικον ξίφος, τον ἀκινάκην καλέουσι. ταυτα ουκ εχω ἀτρεκεως διακρῖναι, oi τε εἰ τω ηλίω ἀνατιθεὶς κατηκε ες το πελαγος, Ουτε εἰ μεταμελησε οι τον Ἐλλησποντον μαστιγώσαντι και αντὶ του- 555 δάλασσαν ἐδωρεετο. Dς δε ταῶτά οἱ επεποίητο, διε- βαινον κατὰ μεν την ετερην των γεφυρεων την προς του Πόντου ὁ πεζος τε καὶ η ιππ0ς απασα, κατὰ δε την πρὸς το Αἰγαῖον τα υπ0ζυγια καὶ η θεραπηρη ηγε0ντο δε πρῶτα μενοι μυριοι Πέρσαι, εστεφανωμενοι πάντες, μετὰ δε τουτους ὁ 10 συμμικτος στρατὸς παντοίων εθνεων. ταυτην μεν την ημερηνουτοι, τύ υστερα4 πρῶτοι μεν οῖ τε ἱππόται καὶ οι τὰς λόγχας κάτω τράπ0ντες ἐστεφάνωντο και ουτοι μετὰ δεοῖ τε ῖπποι οι ιροι και το ἄρμα το ἱρὸν, ἐπὶ δε αυτός τε Σωρξης και Oι αἰχμοφόροι και οι ιππόται οἱ χίλιοι, ἐπὶ τουτοισι ο 15 ἄλλος στρατός. και αἱ νεες ἄμα ἀνηγοντο ες την ἀπεναντίον.η δη δε ηκ0υσα και υστατον διαβηναι βασιλέα πάντων.

56 Σέρξης δε επείτε διεβη ες την Eυρώπην, εθηεετο τον στρατὸν υπὸ μαστίγων διαβαίνοντα. διεβη δε ὁ στρατὸς αυτουεν επτὰ ημερθσι καὶ εν επτὰ εχ φρόνησι, ἐλινυσας ουδενα χρό- 20νον. ἐνθαυτα λέγεται Σέρξεω ηδη διαβεβηκότος τον Ελλησποντον ἄνδρα εἰπεῖν 'Ελλησπόντιον 18 Zευ, τί δη ἀνδρὶ εἰδό-

C. 53.7. κατὰ την ετ ερην των γεφυρέων. S. C. 36. προς του Πόντου - π ρος το Αἰγαιον. S. Z. c. 20.

10. οἱ μυριοι Πέρσαι. S. C. 41.12. οῖ τε ἱππόται. Es Waren

Sache s. Z. C. 22.

VI 69 ήλθέ μοι φάσμα εἰδόμενονυρίστωνι. Episch. ουνομα - ar έρξην θέμενος, uber den Casus Ugi. c. 61 τω ουνομα ἔθετο Πέρσην. Ebenso stetit aucti in der Wendungουνομα τινί ἐστι der Name in glei-chem Casus init ουνομα. S. Z. c. 40.

65쪽

μενος Περσιὶ και ουνομα ἀντι inὸς Ξερξην θεμενος ἀνάστατον την Ελλάδα ἐθέλεις ποιwαι, ἄγων πάντας ανθρωπους', και

γὰρ ἄνευ τουτων ε ην τοι ποιέειν ταυτα.

YZς δε διεβησαν πάντες, ες οδὸν ωρμημέν0ισι τέρας σφι 575 εφάνη μέγα, το Σέρξης ουδενι λόγω ἐπ0ιησατο καίπερ ευ- συμβλητον εόν ῖππος γὰρ ἔτεκε λαγόν εχ συμβλητον ών τηδετουτο εγένετο, ὁτι ἔμελλε μεν ελῶν στρατιην ἐH την Ελλάδα Σέρξης ἀγαυρότατα και μεγαλοπρεπέστατα, οπίσω δε περὶ ἐωυ-

του τρέχων ηξειν ες τον αυτὸν χῶρον. ἐγένετο καὶ ἔτερον 10 αυτω τέρας εόντι εν Σάρδισι ημιον0ς γὰρ ἔτεκε ημι0νον διξὰ ἔχουσαν αιδοῖα, τὰ μεν ἔρσεν0ς, τα δὲ θηλέης, κατυπερθε δεην τὰ του ἔρσενος. Tων ἀμφοτέρων λόγον ουδένα ποιησάμεν0ς 58 τὸ πρόσω ἐπορευετο, συν δέ οι ὁ πεζὸς στρατός. ὁ ναυτικὸς ἔξω τὸν Ἐλλησποντον πλώων παρὰ γην ἐκομίζετο, τὰ ω- 15 παλιν πρησσων του πεζου ὁ μεν γὰρ πρ0ς ἐσπέρην ἔπλωε, επὶ Σαρπηδονιης ἄκρης ποιευμενος την ἄπιξιν, ες την αυτω προειρητο ἀπικομένω περιμένειν , ὁ δὲ κατ ηπειρον στρατὸς

1. ἀνάστατον meisi in Verbin- ser gu erhalteu, die Griochen illin

liter L 155. 178. Μit νενεσθαι c. 118. druch vgl. VIII 102 πολλους ἀγῶνας 220 vertrioben werden). δραμεοντω περὶ σφεων αυτῶν 2. πάντας ἀνθρώπους. Vgl. οἱ Δλληνες. Aeliniich VIII 140.

c. 156 επάγων πάντα τον ηφον στρα

σατο. S. Z. C. 13. . 58. 12. των ist Relativ. 8. ἀγαυρότατα. ἀγαυρός uber- λόγον ουδένα ποιησάμενος. muli g, prahleiid, isi das Ver- S. Z. c. 13. starkte γαυρος γαίω). Auch bei 14. τὸν Ελλησποντον πλώων. Hes. Theog. 832 ταυρος ἀγαυρός. Ueber πλώειν Cum ACCUS. S. Z. c. 29. Das abgelei tete gebrauchen ἐκομίζετο. S. Z. c. 49. Spatere in dor Bede utung des hο- τὰ εμπαλιν eigenti. die ruckineris chen κυδιὰν so namentlicti Waris gehehrte, hier die eni

66쪽

λιος, τu ουνομα τυγχάνει ἐὸν 'Aγορη. ευθευτεν δε κάμπτων τον κόλπον τον Mέλανα καλεόμενον και Μέλανα ποταμον, Ουκ 5 ἀντισχόντα τότε τη στρατιn το ρεεθρον, ἀλλ' επιλιπόντα, τουτον τον ποταμον διαβὰς - ου καὶ ὁ κόλπος ουτος την ἐπωνυμίην εχει, ηὐε πρὸς ε σπερην, Αἶνόν τε πόλιν Αἰολίδα και

59 Στεντ0ρίδα λίμνην παρεξιὼν , ἐς ο ἀφίκετο ἐς A0ρίσκον. δευ0ρίσκος εστὶ της Θρηῖκης αἰγιαλός τε και πεδων μέγα, διὰ δε 10αυτοῆ ρεει ποταμὸς μεγας ' ρος, εν τφ τεῖχός τε ἐδεδμητο

ἐπιτηδεος ενδιατάξαι τε και εξαριθμησαι τον στρατὸν, και 15

ἐποίεε ταυτα. τὰς μεν δη νέας τὰς πάσας ἀπικομενας ἐς Λο- ρίσκ0ν οἱ ναυαρχοι κελευσαντος a ἐρξε D ἐς τον αἰγιαλὸν τον πρ0σεχεα Λορίσκω εκόμισαν, εν τ- Σάλη τε Σαμοθρη in πεπόλισται πόλις καὶ Ζωνη, τελευταία δε αυτ0s Σερρειον ἄκρη

5. κόλπον τον Μέλανα καλ. S. V. S. 16. In den Melasbus en insin-

grossio Fluss Thrakiens. Vgl. IV 90. 13. ἐπείτε se it; ebens O C. 8.15. ἐπιτηδεος mit Infin. Verbundon auch IX 2 χῶρος ἐπιτηδεώ τερος ἐνστρατοπεδευεσθαι. Ebenso

εστάναι οἱ Σπαρτιηται τους Tεγεη

τας.

67쪽

EIB. VII. CAP. 58-60.

τες. ὁ δε εν τω Aoρίσκω τουτον τ0ν χρόν0ν τῆς στρατιῆς ἀριθμον εποιεετο. Ποσον μεν νυν δε αστοι παρεῖχον πλῆθος 605 ες ἀριθμόν, Ουκ εχω εἰπαι τὸ ἀτρεκες 0υ γαρ λέγεται πρὸς 0υδαμῶν ἀνθρώπων συμπαντος του στρατου του πεζουτο πλῆθος ἐφάνη ἐβδ0μήκοντα και εκατὸν μυριάδες. εξηρίθμη σαν δε τόνδε τ0ν τρόπον συναγαγόντες ες ἔνα χῶρον μυριάδα ἀνθρώπων , και συννάξαντες ταυτην ως μάλιστα εἰχον, περιέθ10 γραψαν ἔξωθεν κύκλον, περιγράψαντες δε και απέντες τους μυρίους αιμασιὴν περιέβαλον κατὰ τον κυκλον, υψος ανήκουσαν ἀνδρὶ ἐς τον ομφαλόν. ταυτην δε ποιήσαντες ἄλλους ἐσεβίβαζον ες τὸ περι0ικ0δ0μχὶμένον , πάντας τουτω

1. το παλαιόν, Vorma is aucti c. 89. 91. 129.

τασχόντες τας νεας. In glei cher Bedeuiung isi das transitive κατα- σχειν mit κατά verbundeu VI 101 κατέσχον τὰς νέας της Ἐρετρικης χωρης κατὰ Tαμυνας. Ebenso VIII 40. Oh ne νέας c. 188. VIII 41. Sometsi aucti ini Attis chen. 2. ἀνελκυσαντες. Fur ἀνελ- κυειν ist c. 188 ἀνασπαν gebrauchi. OPPOS. κατελκυειν c. 100) oder κατασπῶν c. 193).

νεῶν εποιευντο αριθμόν.60. 5. ἐς ἀριθμόν, der Zalil

9. ως μάλιστα ειχον. ἔχειν

stelie n.

68쪽

τῶ τρόπω εξηρίθμ ησαν. αριθμησαντες δε κατὰ εθνεα διε-

Οι ὁ ε στρατευόμεν0ι οῖδε ησαν Περσαι μεν ώδε εσκευασμένοι περὶ μεν τῆσι κεφαλ ij γι εἰχον ηρας καλεομενους, πίλους απαγέας, περὶ δε το σῶμα κιθῶνας χειριδωτους ποικί

λους, λεπίδος σιδηρεης οψιν ἰχθυοειδέος, περὶ δε τὰ σκελεα ἀναξυρίδας, ἀντι δε ἀσπίδων γέρρα, υπὸ φαρετρεῶνες εκρε' μαντο αἰχμὰς δε βραχέας εἰχ0ν, τόξα δε μεγάλα, ὀῖστους δε καλαμίν0υς, προς δε εγχειρίδια παρὰ τ0ν δεξιὸν μηρὸν παραι-

C. 23.

λησι κυρβασίας ὁρθὰς εἶχον πεπηγυίας. Zur Sache Vgl. Schol. Arist. av. 487 πῶσι Πέρσαις εξηντην τιάραν φορειν, ἀλλ' ο υκ ορ- θην ' μόνον δε οι Περσῶν βασιλεις εχρῶντο - τοῖς μεν ἄiλοις εθος καὶ επτυγμένην καὶ προβάλλου -

druck vgi. c. 92 αιγὸς δέρματα περὶ

τους ωμους αἰωρευμενα.

69쪽

μεν παρείχοντο Tιγράνην ἄνδρα 'Aχαιμενίδην , ἐκαλεοντο δεπάλαι προς πάντων ' Aριοι, ἀπικομενης δε Μηδείης της Κολ'

δρες υργειοι, βασιλευς arερξης τάδε

η μιν λέγει. ημεις νοιμίζομεν Πέρσην εἶναι, ἀπ ου ηιμ εις γεγόναμεν, παιδα Περσέος του Βανάης, γεγονότα εκ τῆς Κηφέος θυγατρος Aν- δρομέδης. Vgl. aucti Steph. ByZ. S. v. Xαλδαιοι. Eine andere Erklkr ungdes Νamens , , Icephener Zu su-

παράπαν ερσενος καὶ θήλεος γόνου. 62. 9. την αυτην ταυτην erg.

στολήν aus ἐσταλμένοι. Figura etymologica. Vgl. Ι 109 ὼς οι

παρεδόθη το παιδίον κεκοσμημένον την ἐπὶ θανάτω, Wo Zu Την RUS κεκοσμημένον Zu ergangen Ist κόσμη

70쪽

μόνα παρεχομεν0ι Μεγαπανον τον Βαβυλῶνος υστερον τουτων63 επιτροπευσαντα. Aσσυριοι δε στρατευόμενοι περὶ μεν τῆσι κεφαλ)ὶσι ειχον χάλκεά τε κράνεα καὶ πεπλεγμένα τρόπον τινα

εις 'Aθηνας κἀκεῖ γαμηθεισα Αἰγει παῖδα γεννα Μηδον' επιβουλευουσα δε υστρερον Θησεῖ φυγὰς εξ υθηνῶν μετὰ του παιδος εκβάλλεται 'ἀλλ' ουτος μεν . πολλῶν κρατησας βαρβάρων την υφ' εαυτον χώραν ἁπασαν Μηδίας εκάλεσε και GTρατευόμενος επὶ γνδους ἀπέθανε. Essoliten also nach der dbrigens un-begriindeten) Sage die Medor nach der Medea ben anni sein, Wie die Perser nach des Perseus Solin Ρer-SeS. S. Z. c. 61 Ιηφηνες)

τρόπον τινὰ βάρβαρον, τρό

89 τρόπον τινὰ Ἐλληνικόν. Vgl. I197. ΙΙΙ 98. VI 37 und unt. c. 69 τρόπου λόγχης.9. ασπίδας, uber die deii 1gyptis chen filii lichen assyris chen Schilde