장음표시 사용
131쪽
123 conjunctim tamen considerata , ideam status praesentis ae roti exhibent. De his Capite tertio dicenqdi erit occasio.
Ex his signis saepius unicum est, quod statum morbi praesentem declarat, & ideo pathognomOnicon dicitur, scilicet unicum illud, quod immediato ex ipsa morbi indole provenit, & quo conspect
medicus morbum praesentem dijudicat: v. c. color
favus cutis in ictero , sanguis floridus spumescens in haem opto e. Hoc quidem signum peculiarem a tentionem meretur , cum nos brevi quasi via ad veram morbi cognitionem ducat. Attamen , cum ViX semper unicum dici possit, sed ex pluribus, varie inter se comparatis , signis, ab intellectu medici cujusdam exercitati in unam quasi ideam coactis CX- surgat , tirones saepius confundit , & exercitatur in morbis judicivim requirit. g. 29 I. Prognostica signa sunt conclusiones , ex variis diagnosticis , interdum etiam an amnesticis, signis, in auxilium vocatis , petitae , quae statum morbi futurum sive mutationem ejus in sanitatem, morbum alium , vel mortem ipsam, declarant. Quando ita que certa signa, ex actionibus sanis, vel morbo etiam praesente in vigore persistentibus , vel vario modo laesis , vel prorsus sublatis desumta , adesse cognos
cimus , & vel unam vel alteram ex nunc comm C moratis mutationibus evenire animadvertimus ,
tunc ad alios quoque casus similes concludimus, &ita prognosin , in aliis morbis factam , non solum huc reducimus, scd I per signa ipsa rationem mutationis deprehendimus. De his aget caput quartum- g. 292.
132쪽
xa PARS IV. CAP. II. DE SIGNIS
g. 292. Quoniam vero ob amplam nimis tractationem desing filorum morborum signis sigillatim exponere Vix posthimus, in unico & praecipuo exemplo , scili cet in febribus acutis; capite quinto praxin semio ti-Ces exposituri, & de signis mutationis morbosae in cruditate , coctione & crisi dicturi sumus. Hanc
vero tractationem eo magis utilem suturam j iudicaan US , cum observationes veterum de morborum
mutationibus simul examinare, & hanc, ex febribus acutis petitam , theoriam ad alios acutos & chroni COS quoque morbos applicare possimus.
DE SIGNIS MORBORUΜANAM NE STICIS.
g. 293. IN hoc quidem capite pertractando fini nostro con-Venientius vix versari poterimus, quam qui busdam morbis assurniis & praesuppositis, ad caussas remotas & praedisponentes , nec non ad morbos apses , ut causas consideratos respiciam iis, & quomodo ex his mutationibus morbus praesens oriri
possit , declaremus. Explicabimus igitur laxita tis & phthis eos exemplis attentionis medici ad vi tam praegressam . in dijudicandis morbis praesenti bus, Utilitatem, & varia monita in colligendis signis an amnesticis observanda subjungemus.
133쪽
g. 2.9 q. Laxitas solidorum , tum liniversalis , tum potis simum in primis viis, CX caussa remota occasionali, scilicet potu aquoso , praecipue calido copiose in gurgitato , pendet. Simili modo sudores , nimium CXpressi, cutis habitum relaxant, vel balnea calida illam mutationem producunt: hinc in laxitate ,
quam per signa diagnostica jam deprehensam sup ponimus , calida & humida , vel toti corpori, vel quibusdam ejus partibus nimium applicata , hanc
laxitatem produxiste reminiscimur.
g. 29 S. Porro laxitas nimia iis corporibus propria est .
quae humorum copiam alunt , inde solida , tanquam partes continentes , nimis distenta habent; hinc temperamentum phlegmaticum morbos, a laxitate solidorum oriundos fovet & auget. Quod si igitur hydropem laxitatem solidorum involvere cognoscamus , hunc ipsum morbum adesse per signa
an amnestica, ex temperamentis petita perspicimus,
ex quorum theoria phlegmaticis & obesis talem morbum quasi proprium esse cognoscimus. g. 296. In morbis gravioribus, diu & vehementer corpus afficientibus , v. c. in febribus intermittentibus& continuis validioribus, reparatio apta solidorum per nutritionem sufficientem sieri non potuit, hinc post eosdem supera is cede mata & hydrops Lepius accedunt. Si igitur hi morbi post sobrem vali diorem praegressiam oriuntur , febrim hanc laxi tatis , di laxitatem cede malis & hydropis caris sana esse , cognoscimus. Sic morbus praegressus fit
134쪽
116 PARS IV. CAP. II. DE SIGNIS
signum anam nesti clim , CX quo praesentem accuratius dijudicare valCINUS. g. 297. Phthis; pulmonalis corruptionem visceris pulmonum, CX ulcere in eo nato, declarat. Si hominem itaque consideramus, qui motu Vehementiore, cantando vel clamando , Olim pulmon Cs multum exercuit , qui in aere, particulis mercurialibus, sulphureis, arsenicalibus scatente, diu vixit, tunc morbum hunc praesentem facile induci posse , ex nimia vi , pulmonibus illata , judicamus. Signa ergo morbi hujus an amnestica ex caussis occasionalibus petimus. g. 298. Homo in juvenili aetate, vegeto & sano corpore praeditus, alimenta sumta optime digerens , &chylum & sanguinem copiosum inde conficiens, cu jus praeterea corpus , motu exercitatum , in longitudinem insignem excrescit, & qui simul pectiis depressum angustum habet, tantam sanguinis copiam non facile per pulmones movere potes hinc statas es sanguinis in iis, inflammationes & inde ortas suppurationes patitur , & ad ulcera, quae phthisin pol monalem esiiciunt, disponitur, quae sunt signa phthbseos , nunc Ortae , anam n C stica. h. 299-Quicumque CX aeris externi aestuantis vitio Isanguine. velle mentius per pulmones moto indeque coacto, inflammationem pulmonum sive peris neu moniam patitur , is quidem insana matione etiam utcunqi discussa, laesionis cujusdam , in pulmonibus relictae, metum excitat, scilicet, quod stas es liberum
135쪽
berum circulum sanguinis per pulmones impediunt,& ulcera & phthisim pulmonalem inducunt. Sic inflammatio praegressa est signum anamnesticum phthis eos praetenti S. g 3OO.Ηis binis & laxitatis & phthis eos exemplis satis
declaratum est , quo modo medicuS, morbOS praesentes considerans, in vitam ante actam hominis regredi , & in ea fundamenta morborum jacta invenire debeat, ut ulteriori explicatione supersedere queamus. Non incongruum tamen sorC putamus , si regulas quasdam generales , quae iudicium medici in morbis , ex Vita antecedente declarandis, dirigant, proponam US.
- 3OI. Facilius est mederi aegro , cujus vitae rationem& indolem jam antea habuimus cognitaS , quam ignoto , cum in judicio , de morbis ferendo ,
DCXum omnium causarum & effectuum nobis sistarnus , si vires corporis, in statu sanitatis olim praesentes , errores diaetae & successivas aetatum muta tiones perpendamus. Inde etiam patet, medicum
circa sanos etiam homines cum cura atquC attCn
tione versari, eumque in finem semiotica physiologica uti debere, quo eo exercitio ad diludicandos morbos aptior fiat , cum Corum semina antea , quam evolvantur, saepius per plureS annos in corpore
136쪽
,1 g ΡARS IV. CAP. III. DE SIGNIS, &cr
nestica dijudicare , eo major cura requiritur in ignoto , cujUS vitae ante actae rationes nos latent In tali itaque disquirendo cautus atque sollicitus sit medicus, eX quibusdam diagnosticis signis caussauhariolando detegat, & per quaestiones confirmet nulla enim alia patet via, qua in veram morborum genesi inquirere , & ad accuratam praesentis 1latus cognitionem pervenire possit, cum ratio praesentis status in praecedenti omnino posita sit.
- 3O3. 'Quamquam vero haec ipsa disquisitio in nonnullis aegrotis satis facilis est , ea tamen & in iis, qui in
fano corporis 1latu se ipsos non attendunt, ideoquo caussas morborum recensere nesciunt, & in his, qui ex ignominiae me tu , quae cum nonnullis diaetae vivendique generis vitiis conjuncta est, causas morborum antecedentes reticere solent , dissicillima redditur. Quod si igitur , v. c. de morbo venerCO , de graviditate cet. tanquam caussis praesentis morbi , iuspicio oriatur , medicus iudicium suum de iis suspendat , donec per signa diagnostica de statu
137쪽
mus phaenomenis, quae nunc in aegro a sanitatis regula recedere invenimus. Si itaque sani ho minis ideam , vel generalem , vel praesentis aegroti 1angularem, cum iiS, quae nunc eveniunt, comparat medicus , ad causas atque e siectus , in ipso morbo nunc praesentes , respicit. Cum vero in generali nostra tractatione ad morbos specialus progredi nequeamuS , in enumeratione signorum diagnosticorum ad essentiales morborum differentias , in partis primae capite secundo propositas , tantum respicimUS.
f. 3Os. Signa tamen morborum, qui in particulis, solida& fluida componentibus, haerent, M. Dimi Sobscura sunt quam ob rem his relictis , in prima sectione signa morborum, in fluidis haerentium , &speciatim ple thorae , cacochymiae & acrimoniarum pertractabimus in secunda sectione signa morborum , in solidis occurrentium , investigabimus &speciatim ad laxitatem, rigiditarem & unitatem so lutam respiciemus : in tortia tandem sectione signa morborum compositorum exemplis quibusdam dc claraturi sumuS.
138쪽
t; o PARS IV. CAP. III. DE SIGNIS
morum, generalius consideratae, g. 28. praesentia cognoscitur ex appetitu bono & digestione facile succedente; ex difficili sanguinis transitu perpulmones, & inde post leves corporis animique commotiones orta dissicultate spirandi ; ex ingrato caloris sensu post potum spirituosum , victum largius nutrientem & aromaticum ; ex somno insomniis turbato ; ex cita delassatione post motum corporis susceptum ex sudore post similes causas largius
Ρlethora vera sanguinea 3ς. praeterea digno 1 citur ex bono corporis habitu , facie florida , aucto Corporis exercitio rubicunda & tumente ; ex pulsu 1orti & tardo , per causas externas facile accelerando ex respiratione libera & magna , motu corporis facile anhelosa ; ex somno inquieto , alvo saepe sicca & urina saturata ; ex facili iracundia ;ex moliminibus crebrioribus ad haemorrhagias , aetati convenientes ; ex sanguine , e vena misi, in placentam densam & atram coeunte, cum superficie rubicunda & pauco sero.
139쪽
13rinsgne pinguedinis augmentum; ex facie florida, si Obelitas adhuc cum euchymia conjuncta est; expulsu parvo S debili, ob arteriam mole pinguedinis onustam ; ex respiratione , in corpore quiescente libera & plena , post quamlibet causam motum sanguinis accelerantem anhelota ex somno prosundo& sterio roso; ex sudore viscido, alvo & urina varia; ex animi affectibus facile commotis, diu tamen non durantibus ex impatientia frigoris & caloris exsanguine e vena misso viscido, non satis cohaerente.
citur ex habitu corporis macilento , facie pallida post levem animi corporisque agitationem floridλ& rubicunda ex pulsu debili facile accelerando ex respiratione libera , post corporis animique agi tationem anhelosa ex somno inquieto , alvo varia& mutabili, mox sicca, mox liquida, urina pallida CX tremore membrorum & subsequente imbecilliatate post quaelibet animi pathemata; ex impatientia frigoris & caloris, ex venis tumidis, in primis in ex tremitatibus , ex sanguine e vena misso , magna copia seri & pauco cruore rubicundo constante. , 3IO. Reliquae ple thorae spiariae species 3I. 32. ex causis plethorae in universuri rue 7. Optime cognoscuntur praecipue si simul proportionem so .lidorum & fluidorum vario modo mutatam in tem p gramentis attendimus 3. 16 7. seqq. Imprimis vero ple thora febrilis apparet ex dysserasia humorum dc motu sanguinis intestino inde aucto ; ex pulsu sortita duro, cum celeritate conjuncto, ex fluidorum re-I a. sistentia,
140쪽
I3 2 PARS IV. CAP. III. DE SIGNIS
sistentia, per quam flumen sanguinis a corde cre-hrioribus ictibus & inde motu progressivo aucto propellitur 72. 2C . 2OS. g. 3II. Et vacuitas vasorum ga 3 3. ex causis eam inducentibus evidenter patet, damnum vero inde ortum,
si vel lente vel celeriter inducitur , ex pulsu debili, saepe inaequali & intermittente; ex doloribus capitis , spinae dorsi & artuum ; ex tensionibus nervorum ipsisque convulsionibus; ex lipothymiis , ad syncopen usque deductis , cognoscitur. Vacuitatem cellularum laxus & macilentus corporis habitus prodit. g. 3I 2. Cacochymiae adeo variantes in primis viis ex victus depravati ratione deteguntur , etsi & reliqui diaetae errores simul respiciendi sunt in sanguinis massa ab initio vix cognoscitur , sed tunc demum , cum sanguis ex vena missus evidentiora dysseras aesigna praebet; in systemate autem seroso lymphatico luculentiora habemus signa externa, ex habitu corporis vel tumido nimis vel faccido, qui potissimum in facie & praecipue circa oculos & labia apparet ex secretis humoribus, statu naturali recedentibus ex languore universali in variis functionibus corporis , imprimis vitalibus , Observato.
Cacochymia a lia osa sive serosa S. 38. quae cum insigni humorum tenuitate conjuncta est , noscitur ex macilento corporis statu , facieque pallida ex