Opera omnia

91쪽

LEGIS ALLEGOR. I, 13. M

λην, uiae πειρος ν ἀρετης, κολαζόμενος ἐφ' οἷς

οὐδ' ἀνθρωπομορφρς Ἐμφαίνει δε- καὶ φυσικώτερον ' προφορά. ρία γαρ εἶναι δει το ἐμπνεον, τὸ δεχομενον, το ἐμπνεόμενον To μεν ουν ἐμπνεον ἐστὶν ὁ θεὸς του δεκομενον- νους του εμπνεό-

λάβωμεν Ἐπεὶ πῶς αν ἐνσησεν φυχη θεον, εἰ μηἐνέπνευσε καὶ φατο αττης κατὰ δυναμιν ω γαρ ἄν ἐπετόλμησε τοσουτον ἀναδραυεῖν o ανθρώπινος νους,, ς ἀντιλαβέσθαι - φυσεως, - αυνος

θεος ἀνέσπασεν αυτον προς αυτον, ς νην θ. θρώπινον νουν μασπα ναι, καὶ τυπωσε κατὰ

τὰς μικτὰς νοηθηναι δυνάμεις ει δε - προς- ωπον εμπνε καὶ φυσικῶς και ηθικῶς. Φυσικῶς μιν - ἐν προςώπω τὰς αἰσθησεις ἐδημιουργει', υτ ει μάλιστα του σώματος τὸ δρος ἐφυκωτίαι καὶ ἐυπέπνευσται 'Hλκως δὲ μως' -περ σώματος γεμονικόν ἐστι το πρόςωπον οντω φνης - μονικόν ἐστιν o νους. ουτε μόνου ἐμπνε ο θεὸς, τοις δ αλλοις μέρεσιν ου αυοῖ, ταῖς τε αἰσθήσεσι

92쪽

70 LEGIS ALLEGOR. I, 13. 14.kά is λόγω καὶ τφ γονίμω δεύτερα γάρ ἐσM H

τε καὶ βασιλεύοντος ἐν πη Iboην δε ἀλλ' ο

νωγα ἀρηκεν - διαφορῶς ουσης To με γαρπνωμα νενοηται κατὰ χην ἰσχουν καὶ ἀτοπιαν καὶ δύναμιν η δε νοη- αν αυρά τίς ἐστι και ἀναθυμίασις ρεμαία καὶ πραεῖα. Ο μὲν - κατὰ τηνἀκονα γεγονὼς και την ἰδέαν νους, πετματος αν

λέγοιτο κεκοινωκέναι Ῥώμην γὰρ ' - λογισμος -του Ῥυ ἐκ της λης, της κουφης και ἐλαφροτάτης αἴρας, ῶς αν ἀποφορῆς τινος, ποῖαι γινονται ἀπὸ τῶν αρωμάτων Φυλαττομένων γὰρ' -δDMἡττον καὶ μη ἐκ μιωμένων, ωωδία τις γίνεται P. f. 14. καὶ ἐφύτευσεν ὁ θεος παράδεισον ἐν Ἐδω κατὰ νατολάς καὶ ἔθετο ἐκεῖ - ανθρωπο- δν ἐπλασε. Tην ἐν γὰρ θείαν - ουράνιον --φίαν πολλοῖς ἀνόμασεν - μασι. καὶ πολυώνυμον 526 ἐσαν δεδήλωκε καὶ - ἀρκην καὶ δεόνακανορασιν Μ. - κέκληκε. ταύτης δὲ - αν αρχετύπον μίμημα, την ἐπίγειον σοφίαν νυνὶ παρίστησι δια της του παραδείσου φοτουργίας Μη γὰρ --πτη κ τάσχοι τον

93쪽

'ειοπονεῖ κά φυτώει παραδείσους, ἐπεὶ καὶ τίνος νεκα νυς διαπορήσομεν ου γαρ πως ἀναπαλλως ευδιαγώγους καὶ δονὰς ἔ-του πορίζη μηδε εἰς νων λθω ποτὲ τὸν μέτερον η τοιαύτη μυθοποι,--ο γὰρ οδ ο συμπας κόσμος ἄξιον αν εἴη ρίον καὶ ἐνδιαίτημα, ἐπώ αυτὸς civis τόπος, κώ-τος αυτον πληρος, και ἱκανος αυνὸς απιτ o θεός τὰ ἐν αλλα ἐπιδε καὶ ερημα και κενὰ οντα πληρῶν καὶ περιέχων, αυτὸς δε υντ' οὐδενὸς αλλου περιεχόμενος, τε εἷς καὶ το παν αυτὸ ων. ην - ἐπίγειον αρετην σπείρει καὶ φυτεύει τω θνητέμνει ὁ θεος, μίμημα καὶ ἀπεικόνισμα ουσαν της -ρανί- 'Eλεησας ' ημων το γενός, και κατι δών τι ἐξ ἀφθόνων καὶ πλουσίων κακῶν συνεστη,

ἐπίκουρον καὶ ἀρωγὸν των φυκης νόσων ἀρετην ἐπίνειον ερρίζου, μίμημα, ς φην, της Ουρανίου ia χετύπου, ν πολλοῖς ὀνόμασι καλεῖ Παράδεισος - δη τροπικῶς δρηται Ἀρση, τόπος δε ἰκεῖος - παραδείσω Ἐδεμ, τουτο δέ ἐστι τρυφη Ἀρετη δι μόττον εἰρην καὶ μάμα καὶ χαρὰ ἐν ις τὸ τροφα ως ἀληθῶς ἐστι. καὶ μην κατὰ ανατολάς ἐστιν η φυτουργία του παραδείσου. ω γὰρ δέεται

και σβεννυται, αλλ αει πέφυκεν ανατέλλειν ο ορβὸς

λόγος καὶ me , ψαι, ἀνατείλας λιος τὸν - ρον του δενος φωτὸς ἀνέπλησεν, ουτω καὶ ρετὴ ανατείλασα ἐν φυχῆ την Muν αυτης ἐναυγάζει, καὶ

θεὸς, καὶ ἐπ' ἀρετην, οἰκειότατον επον ἀσκῶν τὸ γένος μῶν, τον νουν τίθησιν εὐα αρετη Da λονότι μηδἐ αλλ η ταυτην, καθαπερ γεωργος ἀγαθὸς τημελη καὶ περιέπη. F. 15. Ζητησειε δ αν τις, δια τι του μιμελσθαι τὰ θεο εργα orio ὁσίων, ἐμοὶ μιν ἀπηγόρε- ται φν πειν αλσος παρὰ του θυσιαστηρίου, τον δι

94쪽

καταβάλης, διάνοια, καρποτοκα φύτων παντα,

ἐστι καὶ μερου δωρα ' ακίαν δἐ την ἄγονον ἐκ--χη μετα της μέρον κα καρποτόκον φυτευε, αρ

της, λέπρας ἐστὶ της δι οὐ καὶ μιγάδος οἰκειον. Ἐὰν μέντοι re τὰ ἄμικτα εχ ταντο ἀγάγης, κώριζε

95쪽

IAEGI AI LEGOR. I, 15. 16. 73ροπην ψευδοῖς καὶ ἀθέου δόξης ἀναπίμπλησιν Ουκ

ορος τι καὶ αν χάγηνημα εἰς την ἀρετην, καὶ εἰς- αχθέντες υτεέσωμεν καρπον ἐν Ουειν, πανωλον βρωσιμον, κελε- ρ καθαρίσαι την ἀκαθαροσίαν απιτον ' τουτο δέ ἐστι, το δοκiis φυτεύειν. ποτwεῖν γαρ οἴησιν παγγέλλεται, οἴησις ει ἀκάθαρτον φύσει.

16 Mν δ επλασεν ανθρωπον τιθέναι φησὶν εν ω παραδείσω ' n νυν μονον τίς ουν ἐστιν ἐφ' ου στερον φησιν, τι 'ελαβε κυοιος ο θεος πονανθρωπον ον ἐδείησε, καὶ θ ετ αυτον ἐν πω παραδείσου επάζεσθαι χυτον καὶ φυλάττειν; V μυῖ ποτ' ουν ἔτερός ἐστιν ανθρωπος ουτος ο κατατην εἰκόνα καὶ Ἀην ἰδέαν γεγονώς Nςτε δυο ανθρωπους εἰς τον παράδεισον εἰς-εσθαι, πον μεν πεπλασμένον, τον δὲ κατ' εἰκόνα o μεν υν κατὰ 54την ἰδέαν γεγονὼς ου μόνον ἐν ταῖς φυτουργίαις τῶν ρετῶν ζετάζεται, αλλὰ καὶ πάτης ἐστιν - των καὶ φυλαξ 'oυτο δ' ἐστὶ μνημων ων κου

τα δόγματα, Ἀφθονία θεos, μελλων αυτίκα φυγας ἀρετης δερσθαι. a Osτο is με μόνον τιθησιν50 ἐν τω παραδείσω, πλαστον καλεῖ οὐδὲ καὶ ργ P. την καὶ φυλακα αποδείκνυσιν, Ου πλαστον, αλλ' ον

ἐποίησε P τουτον μεν λαμβάνει, ' ἐκεῖνον δε ἐκβάλλει 'ον δὲ λαμβάνει, τριων ἀξιοι, ἐξ ων συν - στηκεν η - ω, σθιξίας, ἐπιμονης, μνημης. arm ουν θιζία θεσις εστὶν ἐν τω παοαδείσω, ηυἐμνω φυλακη και διατηρησις των ἁγιων δογμάτων, ἡ δὲ ἐπιμονὴ πρῶξις των καλῶν, το εργάζεσθαι τὰ καλά. misi πλαστος νους, υτ μνημονεύει τὸ κ

96쪽

λὶ, οτε ἐργάζεται, μόνον δευθικτος ἐστι' παρ' καὶ τεθεὶς ἐν τω παραδεω- μικρον στερον ἀποδιδράσκει καὶ ἐκβάλλεται. f. 17. , Mi ἐξανέτειλεν ο θεος ἐκ της γης πω ξολον ραῖον εἰς ρασιν καὶ κάλον εἰς βρῶσιν, καὶ το ξ ν της - ἐν μέσω του παρα- ω, καὶ ἀξυλον του δέναι γνωστον -ου καὶ om s.' Myυτευε ἐν τῆ ψras δένδρα αρετης νυν πογράφει ' ἔστι δἐ ταιτα αντε κατὰ μέρος ἀρεταὶ καὶ -

τα ταύτας πεισι, καὶ τα κατορθώματα, καὶ ταλεγόμενα παρὰ τοῖς φιλοσοφουσι καθ ονται -- ἐστι του παραδείσου τα φυτά. αρακτηρίζει μέντοι γε αυτ ταυτα, δηλῶν οτι το αγα,ον και se ναι κάλλιστόν ἐστι καὶ Ἀπολαυθηναλ χνιαι - των

τεχνῶν θεωρητικαὶ μεν εἰσιν, ον πρακτικαὶ di, γεωμετρία, αστρονομία. ενιαι δ πρακτικαὶ,ἐν, viti ρητικαὶ δε τεκτονικη, χαλκευτικη, καὶ.οσαι βάναυσοι λέγονται Η δἐ ἀρετη καὶ θεωρητική ἐστι κώ- πρακτικη ' θεωρίαν εχει, ποτε καὶ η ἐπ' αττην δος φιλοσοφία διὰ τῶν τριῶν αυτης μερῶν, του λογικοs, os θικον, οὐ φυσικου. καὶ πραξιν 'ολον γαρ του βίου ἐστὶ τέχνη η ἀρετ', ἐν καὶ ἱσύμπασαι πραοις Ἀλλα καίνοι θεωρίαν κουσα καὶ πραξιν, πάλιν εν ματέρω περβάλλει κατα το - τον. Ἀαι γαρ η θεωρία ης ρετης παναλη, και πραξις καὶ η τηρησις περιμάχητος. Eσι καί -- σιν, Ἀτι καὶ 4ις ορασίν στιν ἄραῖον, περ η τον θεωρητικο συμβολον. καὶ καλον εἰς βρῶσιν, περ ἐστιν χρηστικο καὶ πρακτικου σημεῖον.

αἱ κατα μέρος ρεταὶ συνίστανται. Tούτου χωρον καὶ μέσον δρύεται τοτ παραδείσου την συνεκπι--τάτην χώραν εχον, να πο τῶν κατέρωθεν βασμ

97쪽

55λέως τροπον δο φορηται M λέγουσι την κα Μ-ν ξολον εἰρησθαι λης, ἐπειδὴ αἰτία τε - - ἐστι, καὶ την μέσην του σώματος χώραν ἐχαρον, - αν κατ' αυτοὐς ἡγεμονικον πάσσουσα. rix ουτοι ἐν ἰατρικην Ἀοζαν ἐκτιθέμενοι μαλλον η φυσικην, μὴ51λανθανέτωσαν Ἀμεῖς M, ς καὶ πρότερον ἐλέχθη, P. την γενiκωτάτην ἀρετην ξυλον ρησθα λης ἰώγομεν. vo Ῥεν ουν ρητῶς φησιν τι ἐστιν ἐν μέσω τω παραδείσω οὐχ ἔτερον ξύλον - του γινωσκειν καλον καὶ πονηρον - δεδηλωκεν -τ', ἐντος υτ εἰ κτος εστι του παραδείσου ' αλλ' εἰπὼν ουτω, καὶ το ξύλον του εἰδέναι γνωστον καλουκαὶ πονηρου ζ' - ωθυς ησύχασεν, ου δηλώσας -οτετέχηκεν ' να vσιολογίας ἀμύητος τον

- τουτο τ ροχον καὶ ιν τω παραδείσω στὶ καὶ ἐκτος αντου Ουσία μεν ἐν αυτω, δυνάμει δὲ ἐκτος. Πῶς; ο γεμονικον μῶν πανδερος εστι, καὶ οικεκηρω ν πάντας τους τυπους καλους τε καὶ αἰσχoom

ρακτηρα, ἐγένετο τη γκης ξύλοπι τανυε τον της κακίας, ἐγένετο του Μέναι γνωστον καλ- καὶ πονηρου. , δε κακία προυγάδεωται Θεέου χορον. δεδεγμένον ουν αττὴν 'μονικον εν ω παραδείσω στὶ κατὰ τὴν Ουσωπι εν αυτ γάρ ἐστι κώ της αρετης χαρακτὴρ, οἰκεῖος ν τω παραδείσω μνάμει di πάλιν υπι εστιν εὐαυτω, T O τύπος ὁ κακίας αλλότριος ἐστι θείων νατολῶν. v δἐ λέγω καὶ Ουτως ν τις καταμάθοι Nυν ἐν τω σώματί μου ο γεμονικον ἐστι κατὰ την ουσίαν, δυ-

98쪽

ρῶν τουτων ἐπιλογίζεται, καὶ ἐν Ουρανω, πότε περὶ τρανου σκοπεῖται Παρ' ο καὶ πολλάκις ἐν β λοις οντες χωρίοις τινὸς κατὰ την ουσίαν, ἐν ἱερωτάτοις πάρκοωσι, φαντασιούμενοι τα ρετης' καὶ ἔμπαλιν ἐν τοῖς δντοις πάρκοντες αλλοι την διάνοιάν εἰσι βέβηλοι, τ α τροπὰς προς το χεῖρον καὶ τυπους αττην λαμβανειν φαυλοης. ος--δ ἐν is παραδεω ' κακία ἐστιν, ουτε ora ἐστι' δυναται μεν me εἰναι κατα-ωσίαν, δυνάμει δὲ ο

σίοπι το δὲ χρυσίον της γ' ἐκείνης καλόν ἐκεῖ ἐστιν νανθρα ,αὶ ο λίθος ο πράσινος και νομα

σαν την γην Αἰθιοπίας. ποταμος ο τρίτος Tθρα ουτος ο πορευόμενος καΘέναντι Ἀσσυρίων.52 Ora noras opis τέταρτος, ωτος ο υφρύτης. P. Esια τούτων βουλεται τὰς κατὰ μέρος αρετὰς πο- γράφειν Εἰσι ὁ τον ἀριθμον τέσσαρες φρόνησις, σωφροσύνη, ἀνδDία, δικαιοσύνη 'O ἐν δ μέγιστος ποταμος, ο M. τέτταρες ἀπόφροιαι γεγόνασιν, γενικη ἐστιν ἀρετη, ν ἀνομάσαμεν ἀγαθότητα,αι - τέσσαρες απόρροιαι, ισάριθμοι ἀρεταί. αμβάνει ἐν ουν τὰς σὰς η γενικη ἀρετ ἀπο της Ἐδω της του θων σοφίας - χαίρει καὶ γάνυται καὶ τρυφα, ἐπὶ μόνω τω πατρι αυτης ἀγαλλομένη και σεμνυνομένη θεω - α δ ἐν εἰ δει τέ ταρες ἀπο της γενικης, ἔτι ποταμου δίκην αρδειτα κατορθώματα ρκάστης πολλω ρεύματι καλῶν

99쪽

σί- ει χρυσίον της γης ἐκείνης καλον - στιν ανθραξ, και o λίθος ο πρασινος.'' ων τεττάρων αρετῶν ἐν εῖδος ἐστιν η φρονησις, , ψεισῶν ἀνόμtim, παρὰ το φείδεσθαι κω φυλαττειν την

καὶ πραεῖαν και Γλεων κατάστασιν περιέπει. Καθά-5τπερ ὁ της χυτης ουσίας η κρατίστη κοι δοκ*ω- Μ.τάτη χρυσος εστιν, Ουτω και - δοκιμωτάτη ἀρετ φρονησις γέγονε 'ειε o εστι τοχρυσίον ' - ῶστι τοπικὸν τοιουτο, ἐκεῖ οπου στιτο χρυσίον, ἄλλ' ἐκεῖ - κτημά ἐστιν η ρνσανγης καὶ πεπυρωμένη και τιμω φρόνησις κτημα ἐθεου κάλλιστον δε ἀνωμολόγηται κατὰ δε τον τόπον της φρονησεως δυο εἰσὶ ποιοι, ο τε φρόνιμος κώ o φρονῶν, ους ἄνθρακι καὶ πρασίν παρο

100쪽

78 LEGIS ALLEGOR. I, 21. 22.ζων. Ἐκάτερον δὲ ἀνδρίας μηνυτεκοπι χαρ τέ πον- τα τηθη, που καὶ η καρδία αατήφει, και53 προ αμυναν υτρέπισται ' ιστημη γάρ ἐστιν υπ-P. μενετέων, καὶ ' υπομενετέων, και --έρων. Περικυκλοῖ δὲ καὶ περικάθηται πρός λεμουσα την Αἰθιοπίαν, ης ἐστιν ἐρμηνευθ ἐν το νομα ταπει- νέ-σις. απεινον δε η δειλία δὲ ἀνδρία ταπεμνώσει καὶ δειλία πολέμιον. et τωμος ο τρατος θρις, υτας κατέναντι Ασσυρίων στορ---νος. '' ρίτη ἐστιν ἀρα σωφροσύνη, αντιστατο σα τῆ κατευωνειν δοκοτση την ἀνθρωπίνην ασθέ γειαν δονη. Ἀσσυριως γὰρ ευθυνοντες ἐλλαδι -

s. 22. Ἀξιον - - ἀπορησαι, διὰ τί δεοτέρω μὲν ἀνδρία, τρίτη δ σωφροστνη, πρώτη δε φρόνησις εἴρη-

ται, και ποτέρων - αρετῶν Μαζιν δεδήλωκε. ητέον ουν, - ἐστὶν μῶν η υχη τριμερης, καὶ ἔχει μέρος το ἐν λογικον του θυμώον,-- δι ἐπιθυμητικήν. και υμβέβηκε του με λογικου -- ρέον ,αι καὶ ἐνδιαίτημα, κεφαλην, - δε θυμικον, τὰ στέρνα, ο δ ἐπι μητικου - τρον Ἀρετηνδ εκάστω των μερῶν οἰκείαν προςηρμόσθαι. - ἐν λογικω, φρόνησιν λογισμου γάρ εστιν, ἐπιστήμην εχειν ων τε δει ποιεῖν, καὶ ω μη τ δε θυμικω, ανδρίαν τω δἐ ἐπι μητικω, σωφρισυνηπι σωφρο- 58συνη γὰρ τὰς ἐπιθυμίας ἀκουμεθα καὶ ἐώμε, Μ λπερ υν κεφαλη με πρῶτον του ζώου καὶ -

τάτω μέρος ἐστὶ, δεώτερον ει στέρνα, τρίτον δὸηπαρ, και πάλιν φυχης, πρῶτον sων - λογικὸν, δευτερον δε - θωμικον, τρίτον δ το ἐπι μη - κον ουτ καὶ τῶν ρετῶν πρώτη ἐν η περὶ τοπρῶτον της νης, ο δη λογικόν εστι, καὶ τοτ ετ

ματος διατρίβουσα κεφαλην, φρόνησις Λεοτέρα δἐ ἀνδρει τι περὶ τὸ δευτερον μέρος, rami,