장음표시 사용
151쪽
Homines diebus imparibtis interire, I rimores c0Π- turbari , d0lares seri, medicamenta usu exhibe
ri, Πlcera si curentur magis in Ammari; obm0rbos judicari. Uu e spiritus grave0lentia ;quomodo glandi Drtim ti m0res ob ulceribus pant, culor es dolar ad ulcera perveniant ue δ' in sanis litimorem tertis , sevcris jecisu 0 die prodire. nTUnc vero dicturus sum , cur moriantur homines diebus imparibus. Dico vero ; ii copiosum fuerit quod in corpore molestum cis, plus justo conturbatur, copiosumque ac validum ad ventriculum desertur, b eoque corpUS , quum calorem perserre non pollit, fruitur; spiritusque graveolentiam fieri necesse est: quumque eorpus prae imbecillitate spiritum, qUo quae in Ventriculo sunt, refrigerentur, attrahere ne ilicat, nimi Tum quum omnis humor morbosi S eVAserit, quicquid in humore vitalitatis inuit, foras exhalat, sicque homo moritur. Non enim alter humor salubris superest, sed totus a morboso, qui copia superat, & a febre consumptus exspiravit. Sic sane diebus imparibus maxime dolor contingit idque nemo est qui non noverit: quin etiam quod humor iisdem diebus conturbetur, istud signum cst. Quicunque jam febre continua correpti, die bus paribus medicamentum purganS sumpserunt, ii sane supra modum nunquam purgati sunt: qui vero diebus imparibus vehemens medicamentum sumpserunt, ii purgati sunt; sed multi etiam sit pra modum purgati perierunt: superiores igitur Medici in hoc maxime puccarunt; nam diebus
152쪽
imparibus medicamenta purgantia exhibebant, δοhomines interimebant, id ita se habere ignorantes : humor enim in ἴegrotantis corpore magis diebus imparibus conturbatur; nimirum quum corpus ad Ventriculum humorem transmittat: &si quis jam conturbatum medicamento assumpto nangis conturbet, non mirum est, ex his hominem perire. Atque ulcera si curentur, his maxime diebus
in omne S Venas fertur, easque implet, ubi ad ulcus devenit morbus. Ac si quidem curetur, pusque ab humore in conturbatione veniente, foras propulit im , exitum habeat, ulcus foras expurgatur: quod si non curetur, neque eΣitum habeat pus, illic una cum eo, qui accessit, permanet, doloremque exhibet, & carnem ulcus
ambientem attollit etiam ab illo. Ac si quidem
in cruribus ulcus habuerit, in crurum ConneXionibus venae attolluntur; si vero in manibus venae, quae sunt in manuum ConneXionibus, inde que glandularum tumores oriuntur. At quibus
cunque hominibus febris incidit, si nullo alio
asseetu laborent, ea eX pinguiore, quam par sit, humore incidit, Venaeque impletae dolorem & calorem ulceri eXhibent. Quod vero incaluit , etiam reliquum corpus calefacit; sicque calor a ulcera pervenit: humoris enim agitatione corpus& ulcera incalescunt, & talia labor emcit. Ulia cera autem quinto die inflammari desinunt, nsecundum horum dierum rationem, pro Ulce-xum magnitudine, etiam tertio die, & quinto ,& septimo, & nono, & undecimo: deinde absoluto primo circuitu, rursus secundi initium est tertius dies, qui est a primo decimusquartus: ex his vero maxima decimoquarto die inflammatio-
153쪽
DE MORBIS LIBER IV. 14 Ine liberantur. Atque haec oratio declarat morbos diebus imparibus judicari; & humorem in s. no, tertio die exire, stercus vero secundo: & ista, quae tertio die contingunt, rem ita se habere
mutuum inter se testimonium prsebent. Atque ita tota h9ec oratio summatim a me explic ta est.
Cur homines aegr0tent, quae purgati0nis nece Pas febris ex repletione orti s , febri inimici in mus
aquosus humor, V pabulum bili us. Cur aqua,
qtiam oleum facilius exhalet, G attentieti r ; qM0eqtiae m0rb0rrim priuCipia, qt 0rrim maximtimes vi0lentia. NUnc vero exploratius , cur hominos aegrotent, referre Volo; simulque cum hoc sermone dicam, quae sint morborum principiaci &quae ipsorum unum quodque efficiat. Aio autem; si cibi quidem, quam de Cent, copiosiores jam concocti intuS morentur, neque homo repurgetur, & altera cibaria accedant; cor pus a priore humore & recenti repletum incalesncit, indeque homini febris oboritur. Verum sic oborta febris, neque periculosa , neque Vehemens est, in qua humor aequalis est, qui copia paululum uberiore nos vexat. Si enim id ita se ha buerit, & quis admodum iit robustu S, eaque, quae con Veniunt, adhibuerit, sanus e Vadit: unus autem si ius morbus & ab omni humore, & septem signa habet. Primum, eum enim tussis le-
154쪽
14a HIPPOCRATE vis detinet: secundum , & sicca existens: te tium, & venter durus redditur, nimirum stercore ritu S retento: quartum , & caput graVatur: quintum, & vomit: sextum, & febricitat: septimum, L neque lotium probe permeat. H9ec simi hujus morbi ex omni humore orti, septem indicia. At si alvo non dejiciente, unus CX Veliquis humoribus superet, melius homo habebit: ac si quis febri oborienti, absistente humore, idonea minime adhibuerit, circumagetur morbus , quantum ipse humores superaverit, hoc
Incalescente corpore, per hoc aquosus humor, qui febri est inimicillimus, praecipue exhalat; relinquitur vero pinguis & levis, qui biliosus est,& praecipuum febris alimentum. Hoc nutem modo eXhalat, quemadmodum si quis affusis in vas aeneum aqua & oleo, ligna multa diuturno tempore succendat; aqua certe longe paucior futuna est, ex Vase namque eXhnlabit; oleum autem paululum imminuetur, quod aqua quidem propter raritatem ab igne extenuari potest, & levis reddita eXhalat; oleum autem, quod nimirum cohaereat & densuram sit, attenuari nequit, neque ut aqua eXhalare. Ita sane λ in homine se res habet, incalescente numque corpore, aqua ford Serhalat; quod vero est biliosum, quum coli perens& densum sit, non similiter attenuatum exhalare potest. Verum attenuatus biliosus humor es cit , Ut corpus magis incalescat: copiosius enim& melius alimentum bilis febri suppeditat, Ain corpore dispersa, aut firmata morbum cum prioribus corroborat. Atque ista quidem homini contingere, nisi purgetur aut curetur, dicta simi Quod si ipsa copia non superet, sive semel multa, sive paulatim colligatur, & reliquum cor-
155쪽
DE MORBIS LIBER IU. I 43pus dolore vexet, id dum contigit. prae robore perfert, donec principium aliquod accedat: sin vero copiosior humor eXtiterit, neque homo e purgetur, inde morbus hoc modo oritur. Principia a quibus morbi oriuntur, tria sunt: atque Unum quidem jam a me dictum est, Aqualia, & quam multa in corpore essiciat: osten di enim quomodo & cur homo, niti repurgetur, aegrotet: alterum est, ii quae ex aere obveniunt, incommoda, & praeter victus rAtionem sint: te
tium est, si quid violentum inciderit: violentum autem esse dico, & casum, & Vulnus, y percus. sonem, & immoderatum laborem, & si quid aliud est hujusmodi. At horum principiorum In ximum est violentia, si magna fuerit; si vero par
Vn, non maXimum. SQcundum vero, si homo non eXpurgetur: tertium autem, si quae ex aere contingunt, fuerint ad sanitatem incommoda. H
rum igitur diligens cura habenda est; quum ipsorum singula, id quod ego dicturus sum, in corpore efficiant.
SI quidem vulnus fiat, carnem di sectam mani- festum est, ulcusque factum esse: hoc autem morbum esse dico. Si vero homine percusso , aut lapso, aut quid aliud ejusmodi perpetio, con-
156쪽
tim vi calefactus, Si in Venas hiantes Concurrens, quum pDde Copia eXitum, quo abire possit, 1ao 1 habeat, colligitur: ob idque tumor st, tamdiuque adest, quoad ex locis, eo quo dictum est modo, aut per ipsum tumorem repurgatus fuerit, Sc sanguini cum tempore, vel in pUS Verso, Vel non, exitu S ii Ue per manus operam, sive sine ea, pateat. Quin & immoderatus labor tale quid emcit: quum enim homines immoderate laboraverint, quibuS sanguinis labor praecipue contigerit, illic Armatur & incalescit, indeque dolor oboritur. Quod si ab his quidem superetur,
magna autem copia eX labore contingat, & alvus ac Vesica Copiam neutiquam celeriter trans colarint, ex eo sane febris suborietur; nequa quam vero, si prior humor aequalis fuerit: si vero in ipsorum labore plurimus in corpore permaneat, superat ille. Atque haec quidem de iolentia, quzenam in corpore conficiat, dicta
Et haec quidem duo sunt principia, violentia& plenitudo, quae , nisi homines repurgentur, corpora calefaciunt. Quod Vero eX aere procedit; si homini incommodum fuerit, aliquid humoris superat, & tanquam ad morbum calefacit, priusque, si ita contigerit, refrigerat. PriUS RU-tem de eo, prout calefacit, dicturus sum. Dico igitur, si in ipso homine morbosum aliquid insit, quale in priori dixi, Si ea, qu92 eX Iereoriuntur, incommoda fuerint, homoque incalet cat, totum corpori S hurno rem incalescentem conturbari ; id autem vis pr.dstat. Et si quidem homo rer Ur Zetur, conturbati hujus humoris )quantum plus aequo abundat , secernatur: id vero rei simile est, quam ex lacte equino Scythpe
157쪽
DE MORBIS LIBER IV. I sconficiunt. Lac enim in Vasa lignea cava assu- sum agitant; quod dum conturbatur, spumescituc separatur; & pingue quidem, quod butyrum Vocant, quum leve siit, in sumino seponitur; grave vero & crassunt subsidet, quod etiam se parantes siccant: quod cum concretum & siccatum fuerit, his pacen ipsum Vocant: lactis Veroserum medium locum habet. Sic etiam in homine, quum conturbatur humor totus in corpore, a principiis, quae diXi, omnia illi seponuntatur; & bilis quidem quum sit levi: sima, in sua perficiem discedit; secundo loco sanguis; tertio pituitu: horum autem humorum gravissimus ut huqua. Qtium autem haec ita se habeant, quis quis in morbo plurimus fuerit, dum turbatio in principiis contingit, ad locular fertur , in quo plurimum superat: Verum in turbatione amplam
capacitatem nactus, secretuS Volvitur, & corpus calefacit, aut in aliqua corporis parte consistens, una cum alio humore, qui alio in loco inest, i dolorem & calorem exhibet: qui vero incalescit locus, reliquum corpu8 simul etiam calefacit, ex
eoque febri S oboritur; & magis a bile, & pituita, & sanguine; haec enim calidistima sunt, & sit quid horum in aliquam corporis partem incubuel xit, plerumque morbUS inde nominatus est, Acognomen habet: ab aqua autem neque admo-l dum vehemens, neque diuturna febris oritur; aqua namque igni haud idoneum est alimcntum l Et haec quidem hactenus dicta sunt Ante turbationem Vero non habet, quo sece-l dat humor copiosior, sed alteri humori permixi tus surstim & deorsum Volvitur; omnia namquel plena sunt; in turbatione autem vacuantur. Adi alterum altero magis e Vacuatur, qui ille Copio i sior est humo i locum occupat; & alienus ulteri Princ. Art. Me . Tom. I u. Κ
158쪽
I46 HIPPOCRΑΤΕ gnon admiscetur, si circum adhaerescat, prius Uam viribus adsequatus fuerit. Potest autem ad22quari is, & qui ab ipso ad morbum accedit, quoad locisS repurgatus fuerit, qualiscunque sit purgatio. Quod si copiosus sit is humor, qui assiugit ; & alius , qui prius salubris erat, ad mor-hum exhauritur & absumitur, eoque pacto homo perit: in super enim exhauritur, si morbo non satis superfuerit alimenti, sed ab humore , qui in loco dolente est, absumitur. Ρrimum quod propinquum est , absumit; deinde ulterio ra depascitur, donec consumptum fuerit, neque amplius supersit corpori alimentum : levis autem humor homini est alimentum. Quemadmodum igitur par est, primum si ma-Xime incalescat, putredo sensim oboritur ; deinde postquam illic alimenti putredini non satis sum petit, in corpus serpit, initio ab eo, quod sanum est & propinquum, ducto , quoad totum , quod carnosum cli, putre secerit: postquam autem in totum depastum est, putredinis alimentum absum1tur. Sic sane etiam in morbo , initio a loco illo ducto, postquam illic non amplius satis inest alimenti, ulterius depascitur, ab eo, quod Vicinum est, sumpto exordio. Ubi enim ad totum pervenerit, morbi alimentum absumptum eis, nec alius salubris humor superat; idque si fiat, homo interit. Quinetiam ubi hic
in conturbatione ampliorem locum accUparit, neque firmatus fuerit, sed volvatur, non amplius alteri permiscetur , sed in morbum insumitur, nisi repurgetur: deinde veme supra modum implentur ; valdeque impletae nihil ex se dimittunt, priusquam ampla capacitas ipsis contigerit: quemadmodum ubi quis Vehementer percussus fuerit, sanguis sub vulnus decurrit, venis nimirum
159쪽
DE MORBIS LIBER IV. 147 per vulnus evacuatiS. Ubi Vero carnes tanquam spongia oppletae fuerint, non amplius dimittunt, sed in se retinent, quoad ex ipsis aliquid per locum Vacuatum sit. Quum enim collectus sanguis fuerit, prae copia Viam intercipit: quemadmodum ii quis ampullam coriaceam angulti oris, Oleo repletam , in os Obvertat e diredio , id etiamsi fecerit ex eo oleum prodire non poterit: Oleum enim, utpote multum D consertim incumbens, viam intercepit. Iuod ii quiS Vas olearium inclinet, tolletur Ori S interceptio, & ex ipsa oleum est uet: idem etiam effecerit aqua supra mensam effusa ). Ita sane ubi multus corporis humor in conturbatione locum occupaverit, & Venas impleverit, non amplius ab eis discedit, nila quum locus vacuus fuerit, morbi alimento consumpto. Atque haec quidem a me dicta sunt, ubi quid in Corpore fuerit, Unde morbi oriuntur , aliis etiam redundantibus, & quomodo principia humori calorem & turbationem uiserunt, & ad morbum deducan
t 0modo ab aere m0rbi oriantur, se dictum n p0LIicetur, vertim de s0la humore agit, cujus liqui
hinc sercoris exturbatio, est alvi t0rmina , hinc rig0r, frigus, inflammati0, febris. NUnc vero dicturus sum, quzennm in Cmrpο- re ellicere seleant, qInc eX aere proceduut ,
160쪽
si incommoda fuerint, & quum corporis hum
rem superarint. Assero autem, partem ejus humoris, qui est in homine, quum liquatus tuerit, concrescere Rin spissari, donec morbum pariat: partem Vero
dilatari & secerni. I Decque affectio lacti similis est: quum quis coagulum in lac injecerit, frigiditas in eo lacte oborta lac incrassat simulque cogit, y quod incrassatum ambit, serum est: sic sa-
me & in homine humor, refrigeratione in morbo sub orta, concrevit & in spissatus est: at circum ipsum aquosum humorem aliuS etiam humor est,
qui) quo copiosior in reliquo corpore fuerit, eo
Verum si quidem ad alvum devenerit, stercus
commovet, & in alvo tormina excitat, forasque exit nulla magna illata noxia. At si ad alvum non devenerit, ad eam corporiS partem adhaeres .cit, in qua plurimam capacitatem adeptus fuerit. Locum igitur amplum sibi nactus, in eo volutatur ; & quod quidem aquosi h Umoris eX Concretione secernitur, quum nimirum in corpore fritigidissimum & gravissimum sit, ad inferiora desce
dit, L circum ossa, & nervos Volutatum, adhuc magis corpus ad inflammationem perducit; &clarum est, quod circa nerVOS, si sertimque circa ossa, aquosus humor sit, qui inflammationem facit. Nam circa offens corporis partes homo maxime riget, Capillique eriguntur, cuticula contracta ac sicciore eVadente, quam priori tempore , deficiente nimirum isthic aquoso humore,& circum offa obvoluto. Hinc sane solus locus, ubi primo tempore erat, inflammationem facere non potest, unde etiam rigor oritur. Reli frus ero humor sequabiliter condensatus, parti non toto corpore est, partim Vero quo copiolior L .erit,