Stoicheiōdēs zōologia eranistheisa ek dokimōn anglikōn kai gallikōn physiographikōn syngrammatōn

152쪽

παραλλ=ῖλως προς τον νωτιαῖον μυελὸν παρατηρορεῖται σειρα νευρίκων Oγκων, Οἴτινες καλουνται

και πρὸς τὸ λοιπὸν νευρικον συστημα δια νημα- τωδων νεύρων. σειρα αυτη των γαγγλίων ὀνομάζεται μ ε γ α συμπαθητικον ν ε ὐ ρ ο ν. Τὸ νευρικον σύστημα χρησιμεύει οχι μόνον εις το να διaβιβάζ' εις τα οργανα τας διαταγὰς της βουλήσεως, ἀλλὰ και εις το να φερn εἰς τονεγκεφαλον τα ς εκ των εκτὸς ληφθείσας εντ υπώσεις. Ta νεῖρα λοιπὸν εἶναι οργανα τῆς aἰσθητικότητος. IJερι τούτου δε πειθόμεθα εκ των - ζῆς' εις τινας χειρουργικας εγχειρήσεις εἶναι α'νάγκη πολλάκις ν αποκοπὴ το νεῖρον' τούτου δεγενομενου, TO μερος Tos σώματος, To Oποῖον διατρεχει τὸ τεμάχιον τοῖ ἀποχωρισθεντος νεύρου, καθίσταται avaίσθητον και παράλυτον. VO- θεν το νεῖρον τότε μόνον εἶναι ευαίσθητον, Oταν

συγκοινωνῆ μετὰ τοὐ εγκεφάλου ε Dat απλῶς ὁ αγωγὸς τῆς αἰσθήσεως, ῶς τὸ τηλεγραφικὸν σύρμα εἶναι ὀ aγωγὸς τῆς ηλεκτρικῆς. V εγκεφαλος

εἶναι τὸ κεντρον τῆς aἰσθητικότητος, καὶ πὼσaι αἱ εντυπώσεις μεταβιβάζοντaι εις αυτόν. Νεῖρά τινα εχουσιν εἰδικὰς λειτουργίας, τὸ

153쪽

νεῖρον π.χ. τοὐ Oφθαλμου ειτε οπτικὸν ν εὐ- ρ ον εἶναι ευαίσθητον προς το φως, παραλυθεν- τος δ' αυτοῖ, ὁ ἄνθρωπος αποβάλλει την Ορασιν. TO ακουστικον νεῖρον ωσαύτως χρησιμεύει μόνον εις την aκOην. Νεῖρα τινα εἶναι διωρισμεναεις την γλῶσσαν και τον Οὐρανίσκον' ἄλλa τινὰ καλύπτουσι το ενδον τῆς ρινός, και διατίθενται μόνον υπὸ των οσμῶν. II δε θεσις τοὐ μεγάμου συμπαθητικοῖ νεύρου εν τῶ μεσω τῶν οργάνων τῆς πεφεως καταδεικνύει Oτι εχει σχεσεις προς

154쪽

Αιὰ τῆς αισθήσεως ταύτης , ειδοποιεῖται τογον περι τῆς ὁπάρξεως εζωτερικῶν αντικειμε- νων, γινώσκει τας διαφόρους ποιότητας τῆς επιφανείας των, το μέγεθος, την μορφήν, τον Oγκον,το βάρος, την φυσικὴν συστασιν, την θερμοκρασίαν κτλ. VOλον τὸ σῶμα δύναται νὰ θεωρηθῆοργανον τῆς αφῆς, διότι ἄπειρα νευρα κείμεναυπὸ τὸ δέρμα ἐξαπλοῖνται επὶ τῆς επιφανείας του' ειδικὰ δε οργανα αυτῆς εἶναι αἱ χεῖρες δε μὰλλον τα ἄκρα τῶν δακτύλων. Eις τινα ζῶα,

ὶππον, κτλ. οργανα τῆς αφῆς εἶνaι τα χείλη ' εἰς τον ελέφαντα, τὸ ἄκρον τῆς προβοσκίδος. εις τι - νa δε τῶν ιχθύων τὰ δακτυλόμορφα παραρτήματα τῶν πτερυγίων' εις δε τὰ εντομα αἱ κεραῖαι

κaι αἱ προσaκτρίδες. 'Eν γένει δε ἡ αἴσθησις τῆς αφῆς εδρεύει κυρίως επὶ του δέρματος. Τὸ σῶμα τοὐ ανθρώπου και πάντων σχεδὸν τῶν ζώων καλύπτεται υπὸ μεμβράνης ενδυματικῆς πυκνῆς, ῆτις αποτελεῖ τὸ καλούμενον δ έ ρ-μ α' συνίσταται δε τὸ δέρμα εκ δύο στρωμάτων ὐπερκειμένων ἁλλήλων καὶ στενῶς συνδεδεμέ-

155쪽

νων, τοῖ δέρματος καὶ της ε et δερμίδος. μεταξύ δε της επιδερμίδος καὶ του δέρμ&τος εὐρίσκεται η δερματι κη χρόα, ητις παρέχει εἰς τοδέρμα το χρῶμά του καὶ συνιτα τρίτον Γρῶμα.

ται προς τὰ υποκείμενα μέρη διὰ στρώμιατος κυψελώδους εστοῖ, καὶ εἴς τινα μέρη δέχεται καὶ μυώδεις ἶνας, α ινξς χρησιμεύουσιν εις την κίνησόν του. πι επιδερμὶς εἶναι τὸ ε τερικον

στρωμα χρησιμεύει δε εἰς τὸ νὰ προφυλάττy τὸ δέρμα καὶ την δερμικην χρόαν. Eιναι δὲ μεμβράνη πυκνη, αδιαχώρητος, ημι διαφανης, ἄμοιρος αἰσθητικότητος καὶ σύγκειται εκ κυφελῶν πεπλΩτυσμένων. πυκνότης αυτης ἐξηρτηταιεκ τοὐ βaθμοῖ της τριβροῦ, εἰς δεν ὁπόκειται τὸ μέρος, ὁπερ περικαλύπτει. Κατὰ την επι δερμίδaὐπάρχουσι πόροι μικροσκοπικοί, Οἴτινες εἶναι στόμια κοιλοτητων ὐπaρχουσῶν εντὸς τοὐ δέρματος ' εκ τούτων δ' εκκρίνεται ὁ ἱδρώς ' ἄλλοι δέ τινες πόροι παρέχουσι δίοδον εἰς την πιμελην, ητις διατηρεῖ την εὐκaμφίαν τοῖ δέρματος. Mέρος των πόρων τούτων aντιστοιχεῖ προς μικροὐς

156쪽

τινας σάκκους, οἶτινες ἐκκρίνουσι τὴν ἴλην των

λaμβάνει σύστασιν, καὶ στερεῖται αἰσθητικότητος' ωθειται δὲ ἀδιαλείπτως διὰ τῶν νέων ἐκκρίσεων, κaὶ Ουτως επιμηκύνονται κaὶ αὐξάνουσιν ολαι aἱ τρίχες. B κόμη και αἱ τρίχες μεταβάλλουσι χρῶμα ἀναλόγως τῆς ἡλικίας' τοῖτο δὲ προέρχεται εκ τῆς ἀλλοιώσεως τῆς bγρὰς ἴλης, ἡτις περιέχεται εις τὰς τρίχας. νευ τῆς ἐπιδερμίδος τὸ δέρμα ἡθελε ξηραίνεσθαι ἀμ,έσως, και ἡ επαφὴ τῶν εωτερικῶν Gντικειμένων ὐθελεν εἶσθαι ι κανὴ να τὸ ἐρεθίο δε αφὴ λοιπὸν ἡ θελεν αποβaίγει οδυνηρά. TOsro

συμβαίνει εις τὰ μέρη, ἄτινα αἰφνηδίως στεροῖν-τaι τῆς ἐπιδερμίδος. 'Oταν δὸ πάλιν ἀναπτύσσηται ὁπερμέτρως,ὴ αἰσθητικότης συγχέεται, καὶ δὸν δύναται νὰ διακρίν' τις Οἴτε τὸ λεῖον, Οἴτε τὴν rραχύτητα τῶν σωμάτων, οπερ συμβαίνειεις τους σιδηρουργούς, τους γεωργούς κλ. δεν αἱ χεῖρες εἶνaι πλήρεις τυλωμάτων. οἱ ονυχες, τὰ κέρατα, αἱ φολίδες, καὶ τὰ πτερὰ γεννῶνται υπόιδίων ἐκκριτικῶν οργάνων, ἄτινα εὐρίσκονται V-πὸ τὸ δέρμα πλάσσο υται δο λαμβάνοντα μόρια

157쪽

λαμβάνομεν γνῶσιν των χυμῶν των σωμάτων' οργανον της γεύσεως εῖναι κυρίως μεν η γλωσσα, ἀλλὰ κaι ἄλλα τινὰ μερη του σώματος, ῶς ὁ φάρυγξ, 'ΣΣυνίστατaι δε η γλῶσσα εκ πολλῶν ποικιλοτρόπως διa σταυρουμένων μυῶν, δι ῶν κατορθοὐται η παντοία κίνησις αυτῆς. Καλύπτεται δε ὐπὸ βλεννώδους μεμβράν=ὶς, η τις φέρε μέγαν αριθμον ἐξοχων ἡ θηλῶν. Id γλῶσσα δέχεται δυο κύρια ,εὐρα, τὸ γλωσσικὸν και τὸ Γ π o γ λ ώ σ σ ι ο ν. Τὸ γλωσσικόν οπερ παρέχει εις την βλεννώδη μεμβράνην την ριδικὴν αυτῆς αισθητικότητα, εἶναι κλάδος τῆς πέμπτ)3ς ε γ' κεφαλικῆς συζυγί aς. I ὁ δε ὐπογλώσσιον διασπείρεται εἰς τὰς μυώδεις ἶνας, και χρη σιμεύει εις τὸ να διεγείρβ τὰς κινήσεις. Jνα γευθῆ τις Ουσίαν τινὰ δεν αρκεῖ να τεθῆαύτ=ὶ ἐπὶ τῆς γλώσσης, ανάγκη πρῶτον να διa- λυθῆ εἰς τὸ Γ δωρ και τὸ σίαλον. Ta ἐντελῶς ἀδιάλυτα σώματα εἶναι εν γένει ἄχυμα. οἱ σια- λογόνοι λοιπὸν αδένες πρέπει νὰ θεωρηθῶσιν ῶς

158쪽

επιβοηθητικα οργανα τῆς γεύσεως. TO αυτο ρη- τεον καὶ περὶ των οργάνων της μασσήσεως, ἄτι- να διαιροῖντα τὰς τροφὰς πολλαπλaσιάζουσι τὰ σημεῖα τῆς επαφῆς αυτων μετὰ τῆς γλώσσης, καὶ διευκολύνουσιν Οἴτω την Οιάκρισιν των χυμῶν.

προς την κατασκευήν' των πτηνων Oμως εἶναι

χονδρώδης καὶ ἄμοιρος θηλῶν. οἱ f ιττακοί, οιχῆνες, αἱ νῆσσαι εχουσιν αὐτὴν σaρκωδη. Oι ὁ-φεις, οἱ σαυραι καὶ τὰ κοκκοφάγα πτηνὰ στε- ρουνται γεύσεως.

Zιὰ τῆς ὀσφρήσεως λαμβάνομεν γνῶσιν των ἰδιοτήτων των ὀσφρaντῶν σωμάτων. Aἱ οσμαὶ

τοὐς μυκτῆρας, καὶ δεχεται νεῖρον τι εἰδικόν, εὐαίσθητον, ὀνομaζόμενον οσφρητικὸν νεῖρον. οἱ μυκτῆρες εἶναι κοιλότqτες χωριζόμεναι ἀ-

159쪽

οτ αλλήλων διὰ διαχωρίσματος καθετου, καὶ συγκοινωνοῖσαι προς τα ὀπίσω μετα του φάρυγγος. υ καλύπτουσα τοὐς μυκτηρας βλεννομεμβράνη εἶναι πλήρης αγγείων, και φερει επι της επιφανείας αυτης πλῆθος μικρων ε χῶν, αἴτινες παρεχουσιν εις αυτην οὐιν βελούδου. Γλισχραίνεται δε ἀδιαλείπτως ὁπο συμπαγοῖς βλεν- νης, και δεχεται εις το ἄνω αυτῆς μερος τὰς πολυαρίθμους διακλαδώσεις τοῖ ὀσφρaντηρίου νεύ- ρ0υ. V μηχανισμος τῆς οσφρήσεως εἶναι si πλούστατος. O αδερ φερων μόρια ὀσφραντὰ εισδύει

πλήττει τὴν βλεννομεμβράνην, i τις δεχομενητὰς ιδιοτητας αυτῶν τὰς διaβιβάζει εις τον εἴ- κεφαλον. II βλεννα χρησιμεύει εις το νὰ διατη- ρῆ τα ὀσφραντὰ μόρια. μικρὰ τροποποίησις τῆς βλεννο μεμβράνης καταστρεφει τὴν οσφρησιν,

λύπτει ἡ βλεννο μεμβράνη.Tινὰ τῶν θηλαστικῶν, τὰ σαρκοφάγα π.χ. ταμηρυκάζοντα, τὰ παχύδερμα εχουσι τὴν οσφρησιν τελειοτεραν τῆς τοὐ ανθρώπου. Eις τοὐς ἰχ-

160쪽

θῖς os μυκτῆρες δεν συγκοινωνοῖσι μετα του φάρυγγος ' εἰναι δε a τλως κοιλότητες, εις την επιφανειαν των ὁποίων η βλεννομεμβράνη αποτελεῖ μεγαν αριθμὸν πτυχῶν ακτινοειδων η διατεθει- μενων παραλληλως. Γελος εις ολα τα ασπόνδυλa α δεν παρaτηρεῖται ὀσφρητήριον νευρον, καίτοι εις τινα των ζώων τούτων, καὶ μάλιστα τὰ εντο- μα η αἴσθησις αύτη εἰναι πολυ ανεπτυγμενη.

λης σκληρότητός του καλεῖται λιθῶδες. Eις τὸ οἶς τῶν θηλαστικῶν διακρίνονται τρία μερη, τὸ ε ξωτερικὸν οἶς, τὸ μεσον κaὶ τὰ ε- σώτατον ητοι ὁ λαβύρινθος. Καὶ τὸ μεν