장음표시 사용
61쪽
Maelibet vita naturalis a consiturioni consientanea. ae pro secto stirpes etiam ipsae sin iliter vivunt, pro eius, quae istas tribuitur, vitae ratione. Verum non ratiocinatione, vel 'putatione υmntur aliqua Inec examinatis rebus delictum aliquem adhibent. Sed Mi pes qui em sola ad id aguntur natura: quip- pe inanima sunt. Animalia vero imaginationibus ad ea quae γαρ 'commoda sunt attrahentibus,se impiissentibus cupiditatibus δι- - αμ.
cuntur. N obis autem natura rationem indidi s quae es alia om- ania, ct cum omn bus, vel potius prae omnisus, na uram intue- Μ' retore uti tanquam ιn est quem in finem , certumqVe scopum, μὴ cin naturam inienta, s quidquid ci convcniens es, eligens, - οἰκῶα. sad decentem nos vivendi modum perducat. 'αελ-Dι
Vides quid inter bruta , de hominem intersit: & ut illa, quacumque phantasia,&commodarum rerum ap petitio trahit, sine ulla deliberatione moueantur: hominum vero liberum sit iudicium ; tum libera, quae ex iudicio sequitur, iudicatae, approbatae querci ad finem obtinendum utilis, electio. τα,6ων V. HAc libertatis posita, fixάqueforrnula; non est σῆν , --
dissicilescitu, cuiusmodi sit eidem aduersatia necessitas. δ' . di Nam cum radix ipsa libertatis intercepta est, quae est iu dicandi vis: ut uno aliquo circunscribatur, ac determinetur ; nec plura inter se contendere, & quod horum utilius, meliusque sit, discernero, ac pronuntiare queat; πι quod in amentibus, S infantibus, ac rationis usu caren- Meῶν ctibus accidit: tum non libere voluntas. sed necessario φθέγγη - , in id quod concupiuerit trahitur: quia non ex restatione ssanae ac sobriae rationi, agit, ut S. Thomas loduitur: sed ex solo impetu, &instinctu movetur. Neque tamen in- ter sic affectum hominem, & pecudem, non aliquid in--m terest. Nam etsi iudicium utrique commune ; nec non το συμπαινον Voluntarium ab S. Thomatribuitur, non iccirco species orari m , eadem est utrobique iudici j , sed genere solo ambo inter se conueniunt ; quemadmodum naturae ipsa genere uno
continentur animalis, ac sensu praediti i sed forma aces ' λ' sentia discrepant. Sic iudicium in brutis, phantasi e solius
62쪽
voluntarium autem hens itur, quem vocant, averitus. In
homine rationis illud est; sed non arbitris. hoc voluntariis non tamen liberὸ agentis. Necessitatis porro vis & ratio proportione est eadem.
CAPUT XII. . Vincenti, aestus in explicando di crimine necessitatis,
qua bruta feruntur , in paruulorum , aut amem. tium. 2. Flustra ex imperatrice vi moluntatis ab inpeti, quae nusta circa necessaria fit. 3. Pecudum, maximeque asinorum petitum ab Vincentio testimonium eluditur. s. Lu crum eiusdem z-ρ M'. Is contraria Vincent ij est opinio. Qui
si eadem , quae capite antecedenti dinceptata est , quaestione pulsetur , quanam re distet a pecudum appetitu, Voluntas hominis necessitate agens, 5 eae sola naturae propensione , non ex deliberatione ; vel ad ea confugiet, quae dixi: vel, si sibi constare pergat, frustra conflictabitur, in obscuris, ac nihil liquidi, &di se ii sonantibus vocibus, aurum seu P ων. Quid enim aliud referunt ea, quae suprὶ capite nono ex illo descripsimus Necessitatem illam , qua bruta feruntur in ea quae appetunt, ait esse violentiam: eandem in homine, l: bertatis comitem, &adiutricem facit. Qui enim aliter posisset, cum & voluntarium idem ac liberum esse statuat Muoluutatis actionem omnem , essinitaliter liberam esse
defendat Cedo igitur, quid caussae est, cur paruulus, aut amens, aut fatali necessitate, ut olim Stoici putabant, impulsu ,
63쪽
Vive ENTII LENI s. non ibere appetat quod voluntate concupisci tri Neque enim voluntate , ac iudicio qualicumque, 'Vincenti hoc est vitali, & naturali facultatum illarum motione, uti negas istiusmodi homines; cum ex naturali inclinatione in ea feruntur, quae sibi placita sunt, & commoda. Ecquis igitur violentiae locus est in ea voluntatis actione, quae maxime voluntaria est 3 aut cur libera non est, s M voluntatis actio est, ex iudicio profecta; de omnis est libera motio voluntatis II. NAM quod potestate sua dominatrice tune voluntatem non uti alleris ; nec semetipsam mouere ; Mcetera eiusdemmodi, qqat quid sint non intelligendo, profers, vi solaveritatis, ceu fidiculis, compulsus, hoc illud est, quod paullo ante dicebam, cogi te, quamlibet inuitum, ac reclamantem, eadem nobiscum, & cum S. Thoma, ceterisque de libertate fateri; eius essentiam, non, ut falso dicebas, in solo voluntario sitam esse , nec omnem voluntatis actum esse liberum : sed in solo i bero arbitrio, Sc utriusvis amplectendi minime determin tap qtestate libertatem consistere. b Si quidem imperare hViae sur sibi, seque mouere, & alia id genus, quae tu in essentiam, μ' , μῖ' ac definitionem libertatis incitidis, liberi sunt arbitrii propria ι hoc est voluntatis, non qua naturalis est inclinatio, & ad finem ipsum refertur, estque determinantis capax necessitatis: sed quatenus circa media , Sc contin-ientia versatur, & ad utrumuis indifferenter se habet, oc est, ut S. Thomas loquitur, poteti addiuersa. ς Imperare certe nihil ille censet aliud esse, quam or- es. Tho. t dinare ad aliquid arendum, hoc est ad finem: tum actum esse vi sex rati Ois, qui electionem sequitur. 4 Nampo I determina- 4 id. r. i. 1ioxem consi*, quod est iudicium rationis, inquit, voluntas irit , se pore electionem ratio imperat et , per V od agendum es, quod e itur. Quo ex loco vincentij multiplex error conuincitur. qui cum voluntatis actum omnem liberum esse sentiat: ς Νi libertatis essentiam in imperio consti suae; fateri cO- f Ibid.c. .
64쪽
gitur nullum alium voluntatis actum esse praeter imperium: adeoque nec finis appetitionem, quae consitabiantecedit, nec electionem . quae ut hoc posterior , sic imperio prior est, actiones esse voluntatis; tum, quod φ alibi iam dixi, liberae voluntatis essentiam in ea re ponit, quae rationis ac mentis est propria , non appetitus, ac voluntatis.
i σέ. seratrice Ρι es inalem eius, qua ab a peti u frateram ist/κ- guitur , libertatem consi ere, inuicto probat argumento; eVine ibid. ac graui imprimis auctoritate, ς canum , si1marum , eh-P 773 3bantorum, a morum; dc unius i ter alios, qui sapientiae m gidri sui auditor erat, ac magis liber, quam ceteri cras oris, Ur sustidioris Minerua asntfratres eius.
His omnibus contra Petauium , de Ricardum testimonium denuntiat. Sed ut iure , ac legitim E contendat, postrentum illum testem expungat censeo : ne ο κο εν μαρ res apponi videatur. Ecquos vero fiatres as ni illius Vincent ij verbis diuinare possumus t Non enim asinis obstetricari , de operam adhibere Minerua solet, quam Datribus illis parum benigne consuluisse scribit. Sed his ac similibus patum gratis interpellatoribus, ac sibi adeo, Vincentius occurrat ipse; & quid brutorum apis petitus ab libera voluntate hominis intersit, ex S. Thoma, Se illa ipsa, quam toties inculcat, imperatrice vi, M Tho. i. imperio discat. ' Nempe quod imperare, sit ordinare ad
2.qu 17. ἰ Doctor: bruta vero media, quae vocant, ad finem non referant; iccirco libera voluntate carent, quod
fusius declarat idem his verbis. ς Dicendum inquit quod
aliter inuenitur impetus ad epus in brutis animatibus, o ali-ier in hominibus. Homines enim faciunt impetum ad opus per ordinationem rationis e viae habet in eis impeius rationem imperi . In brutis aurem , sit impetus ad opus per inritinctum n iura e quia scilicet appetitus eorum flatim apprehensio conuenienti,velιnconuenienti, naturaliteor mouetur ad prosecuItonem ωet fugam. Vnde ordinator ab alio ad agendum: non autem
65쪽
IV. Sic de pecudibus, & sapientiore illo fratribus
suis asino non multum laborabit Vincentius. In amentibus, & similibus humana voluntate, intellectdque pra ditta, plurimum aestuabit, ut suis . ac sectae suae principiis consentaneum aliquid expromat, quod ex Voluntate, hoc est libertate agentes illos non perinde libero agere persuadeat, ut cum oculis,& auribus utantur, id quod agunt, es tiam habet visionis & auditionis , eo quod ex essentiali videndi, de audiendi facultate proficisci- - .
De his igitur, brutorum tuorum, ut ais, non dissimi- Iibus i sed, ut ex ante dictis euidens est, longe tibi mole stioribus, quam sexcenti tui sapientes asini, quemadm dum te cum tuis decretis, di principiis extrices, san e videris. Quod idem in fatali, & tamen voluntaria neces- state, praestare debebis. Nam necessitatis duplicis tua illa distinctio, ut una coactiva sit, altera voluntaria, quam, ut mali medici solent ad ulcera omnia, solum, & unicum emplastrum, ex panario tuo identidem exprimis, futilis est, ac magnarum & necessariarum rerum inscitia referta : quod vel ille tuus Ammoniani discipulus, te docebit. V. C v I v s quidem vite ad captum accommod res, credo ec προν illud nitidis , ω elegantibus vocabulis expressium in fine ita telo fuisse. Nunc vero ponite casum, tibi. c. Hala vincenti, vi vis in voluntatis imperi a seiactos, δει- r 'Ppte modo, or imperio suo stipsam moueat; sed tam n indisserentia accidentalis bilancem non vIrimque expeditam habeat, quia in effectus hsco nune stam de amando, non de sisen sime amoris ei quidquam reprae tat , se ad aman Am iudicio fractico eam determinat: An talis tamen amor ,ter vestram dem, O constentiam, brutatis, nec essentiali libertate libererit Z Cur enim liber non essit, quandoquissim volunto suo
s lamni imperandi modo ID am agat, non impetu bratali Oe reni foris exiliat p
66쪽
Hic vero quid dicas profecto non intelligi sue ac quid
libertas, δc liberat actionis qua: sit exequendae ratio funditus ignoras. Dixi tibi saepius vim illam voluntatis imperatricem in iis duntaxat exerceri , quae ad finem referuntur, contingentia sunt, hoc est ad unum determinante aliqua neccilitate minimc redacta.
Etenim de eo quod absolute necessarium , ac definitum est , nulla potest esse consultatio , uti nec ei chio, qua unum e pluribus optari debet: quod ex Aristotele, ac Peripateticis omnibus, etiam Theologis, ut Nemesio , Ioanne Damasceno, ac S. Thoma, aliisque pluribus uberrime demonstratum est a nobis. Quam obrem non aliter voluntas libere agere potest , M praevnc alterum capessere, quam si hoc ipsum, cuiusmodi est re ipsa , non necessarium, sed utile duntaxat, adeoque contingens , rectrix & magistra ratio iudicauerit. Hoc ipso verb, quod utile est , Ac contingens aliquid, non simplex est, dcvniusmodi. Itaque si non actu, virtute Certe, ac iis ι tam se , quam alia complectitur.
Ita nunquam nisi de pluribus inter se comparatis, tun, deliberatio fit,ium iudicium rationis; tum seipsam deteris minantis voluntatis electio: ex quibus eadem mouente voluntate rationis imperium, & ex imperio, voluntatis ad exequendum postrema motio consequitur. Ceterum in merenita illa voluntatis quemadmodum
se habeat, & quos in ea ludos Vincentius, Se id genus homines facere pridem instituerint, ostensum est pluribus a nobis alio in opere.
67쪽
C Apur XIII. t. C rillus Hier obmitanus perperam appellatus a
Vincentio. i. Ouis exemplo libertatis ac meriti rationem e Icat. Et ludicra Vincenti, opinio de brutorum appetitu. 3. aut circa finem illimum clare cognitum libere ferri voluntatem , falso putat, crlaudem etiam inde promereri. . Sed in laudis ambigua signiscatione cauillatur.
Vrs non in te, Vincenti, lenitatis constantiam, & aequabilitatem desideret 3 Tu in canes, simias, & a si nos imprimis, tam L. indulgens , & liberalis extitisti , ut illos
cum hominibus propemodum exaequa- res: immo asinos in auditorum sapientiae numerum adoptares ; certe formandis eorum ingeniis Mineruam prae iceres : & idem tamen ovibus tam iniquus es, ut earum caussa S. Cyrillo Hierosolymitano succenseas. Cur hoc autem de te iste meruit Z Scripsit in Catechesi quarta , Liberi arbitri' esse animam , nec a daemone necessitatem ei inferri posse. Hunc enim nihil aliud cfficere , quam ut malas cogitationes immittat: quas, si velit, animus admittat: si non velit , non admittat. Id si aliter fieret, non esse causam, cur Deus gehennam minaretur. Hic m obris esse ait , ido praesaris se a , hoc est liberi arbitrj; Zc quatenus sit, propriis eius facultatis actionibus declarat, quod consenti b-.cot.1. re possit, aut non consentire iisdem infusis daemone co- 37 .gitationabus. Prorsus eodem modo quo Apostolus can indem vol tatis liberae potestatem in vir/mque partςm explicat, in seruanda, vel non seruanda casti inon ia, hoc et est nuptiis eligendis, aut repudiandis , dum utrumque υλ est integrum εῶ ν Sc non habet honis neces itatem ,sed flos sώ- μα s.
68쪽
opposita est Mάγχ', id est ad unum alligans necessitas,
Τ' de qua idem antea APlarus es uxori Z Nob quaerere solutionem: solutus es ab uxores noti quaerere uxorim. Alliga-gatio, est voluntatis ad unum astrictae, determinataeque necessitas; cui contraria estslutio, id est expedita dein- .rens potestas : quae liberum arbitrium, & citam ξουον di b ub. su. citur. Ita Cyprianus de hac ipsa re disputans b in Libro pag. iii. de disciplina & habitu Virginum : Nec hoc iubet, inquit,
Dominu , sed hortatuμr nec iugum necessitatu imponis: quan do maneat voluntatis arbitrium liberum.
l I. SED ad Cyrillum redeo. Is quod dixerat exem-e pila declarare volans: e Ouis, inquit, mansuerum es an mal , nunqu/m ob hanc manseriti inem coronae praemium euri, cis p μοῦ ρ ψη equidem mansuri odo ista non isti inest ex electio- νὰ Ve, ex natura i a. Quibus verbis indicat necessitam is αναί- tem , quae ex naturali inclinatione prouenit, libertati, τητα , εα- qua praemium meremur, esse contrariam. Quod iden
νω ' et' & Theologi docent ad unum omnes, S horum princeps δ Π - Aquinas ille sanctus Thomas, quem ψ supra pronuntiantem audiuimus, moritum omne ex libero arbiIrio procede Δ . briis, rei P ntum volvotarie aliquid scimus: nempe, ut ibi,- ψ - dem declaratur , persecto genere voluntaris , quo in pote - αν. te hominis est facere, aut non facere, o virumque Hubiacet 3CRp-s P. Mero arbitrio. Propterea igitur ovem nihil mansuetudine illa sua mereri ait Cyrillus , quoniam non ex libero a bitrio, & huius propria electione eam mansuetudinem praestὸt, sed ex naturali, & ut non miolenta, sed voluntaria propensione, ita non libera &indifferente. At Vinceruius de ove stomachatur, & indignam rem esse clamat, eandem dici rationem esse voluntatis humi nat necessitate aliquid appetentis, atque ouis, quod ad liberi arbitrij functionem, & laudem , ac meritum spe-e Vincent. ctat. φ Beatos enim tranquistius liberius votantatem suamt'. δ)' in amorem fommi boni prasenis, emundere, quam pec- i vpetitum cibi , o solus a natura proiici, turbido Ο uvi
69쪽
impetu e τι praecipitante solent. III. L v D I c R A est de iocularis haec μιυολο L. Dic amabo te, Vincentii Credisne voluntatem hominis in summum bonum , ac finem ultimum in sese, euidenterque cognitum, libere, hoc est libero arbitrio ferri 3 Credis eiusmodi amorem , & appetitum hunc esse, ex quo laus, & meritum sequatur Credis profecto, credis; eoque miserrime falleris, & a primis humanae ac diuinae sapientiae principiis longius aberras. Ita persuasum esse tibi , arguunt illa, quae in eodem capite, δc alibi passim occinis. ' Beatos enim ob amorem illum , quem per vim 3Ib pa r actuum suorum imperatricem traguisti'ma effossone expirant,fummis laudibus honore, se meneratione dignissimos esse dicis. Et licet iam sapientes se prudentes sint, vi nullas rationibus adduci valetant, ut ab amando cessent, hoc tamen nihil de eorum laudibus decerpit sedauget cumulum. In his quantopere sis heslucinatus, potes ex his animaduertere, quae hucusque i sputauimus: praesertim capite tertio, & quinto. Voluntate necessi a te illa, quae proprie dictae libertati est opposita, rapi in Deu perspicue cognitum , sententia est beati Thomae in prima parte, quaestione LXXII. articulo primo , dc secundo. V Idem negat bea libero arbitrio subesse, ad qua naturaliter inclinamur. ς Ne 'μ- φ,δ gat esse quemquam dominum actuum suorum, nisi quatenus libero utitur arbitrio. 4 Negat mereri quemquam nisi . per adium cuius sis dominus, hoc est qui sit liberi arbitrij. Liberum autem arbitrium non verseri circa finem, & ea, s. vide sup quae necessarib appetuntur. e Laudem denique ac vitu- ς p perium ex usu solo liberae voluntatis emorescere, iisdem ea=., at 'in locis S. Thomas luculentissime declarat. Nullum e so meritum habet actio illa, quae non ex libero prodit arbitrio : sed nec laude aut vituperatione per sese digna est, quod utrumuis liberae electionis radice nitatur. Quocirca beati non ob hoc ipsum praecise laudantur,
quod Deum diligunti uti neque qubd de illo rectὸ sentiunt, ac iudicant. Sed eatenus, quod felicem illum
70쪽
co garvcnvs THERIA CRstatum,&amorem, ac notitiam, quibus beati sunt,&in Deum necessario quodam impetu rapiuntur, liberi, cum viverent, usu arbitrij meruerunt. IV. SEn fallit ambiguitas nominis, dum laus interudum pro gloria, & honore, ac dignitatis, & excellentiae praedicatione sumitur. In quo Vincenti j manifestus est lacus. Nam de in laudis , honorisque vocibus de indu- a cap. . stria ludificatus est: & quae de hac re luculenter in te tio de libero arbitrio docueram, longe ad eam rem utilissima, callide dissimulando praeteriit. Verum legantur omninδ quae illic tradita sunt, ut ex iis inanis theriacae
Ecquis autem illius est adeo similis, nihil ut interesso
dicat inter ouem pabulum appetentem ,& hominem necessario Deum amantem; etsi neutri libertas in actione Ini t. illa constet Ecce tibi , S. Thomas, Aristotelem sic tus, voluntarium in brutis per in ut in hominibus agnoscit: neque tamen propterea eiadem utriusque visunt.1-m rationem esse voluit. Sic necessitas licet in amborum naturalibus actionibus communis insit; non ideo nullum
est agendi sub eadem nece ssitate discrimen.
CApuae XIV. Ex Vincentij opinione siqui Spiritum S. produci a Deo libere, σ ex arbitrio libero. Ex quo horrendae bl ph miae sequuntur
Est v M tolerabilia ista consectaria ne opinionis indoctae. Quid illud quod sine horrore ne cogitari quidem potest , Mindidem est consequens, Deum & amare se libere ι & eadem libertate, producere Spiritum sanctum , in eumque similiter atque in creatas res ius ac dominatum obtinere e Vt hoc decre-