Simonis Simonii ... De vera nobilitate

71쪽

48 D E V E R A sequi, ut omnium probissimi esse queamus. Nam ad hanc probitatis excellentiam, id ipsu in de quo nunc 'disputamus necessarium est, quod non nos, sed natura nobis fingit. In corporibus idem euenitis cures quantumuis diligenter: valetudinem quidem conseruabis, uel recuperabis aliquando, nunquam tamen p rasabis ut optime omnium ualeas,nisi optimum corporistem peramentum tibi a natura contigerit: Eodem pacto, ad excellentem virtutem, optime a natura constitutius animus exigitur. Sic r ecte Galenus ini quodam loco ad hoc propositum dixit: Quan-DJ Lib. de cogn. eun tumuis bonus arborum ac planan. morb. cap. 7. tarum fator & cultor, nunquam tamen efficiet,ut rubus uuam se.

rat i neq; enim natura illius, talem a principio suo perfectionem capere potest: Et contra, ursum .quamuis olim mansuefeceris, non tamen perpetuo habitu talem habebis. postremo, quod a nobis imo ab e Aristoteledictum est ianc generis digni- Lib. L Het. cap. s. talem in legitime natos dutaxat redundare, sic est accipiendum, ut nisi parentes legitimis nuptiis coniuncti fuerint, qui inde gignuntur, bene nati legitimi P non habeantur.

stitutae aut saltem ex ambigui pudicitiae nominis muli ribus, tales suscipi soleant filii. Et quanquam uter pa rentum honestioris conditionis esset, quia tamen spurii& nothi non apud utrunq; parentem, sed apud alterum tantum solent educari, idcirco vix no sunt omnes, mΟ-xibus degeneres. Erunt igitur haec qua si monstra quaedam naa

72쪽

NOBILITATE.

dam naturae, quae licet sit sapientissima, in generatione tamen rerum aliquando peccare nobis videtur. Atque prout monstra non proprie naturalia dicuntur effecta, quod a natura non legitime agente, di aliud volente fiant , ita isti qui male contrans & contra leges nati sunt, deformitatem quandam & maculam secum afferunt, quam nulla quantumuis insignis virtus delere possit: ac

proinde quasi non proprii, sed alieni filii reputantur. Monstrosi partus, ait d Plato, a peciei sua, non ab ea ex qua nati sunt habere appella-sQ dicra Io. tionem debent, ut si equa 'itu- tum paria no piilliani equitium, . sed vitulum vocare conuenit. Nec iri Rςbus pub. illis vetustioribus, tales pro ciuibus, negum pro nobilibusa habebantur. In quibusdam putem popularibus , cuires aliquando eos esse factos In Lib. I. pol cap. 3. . scribit Aristoteles; propter legia timorum riuium inopiam, magnam b hominum paucitatem. Quapropter cum vero rum ciuium copia sup tebalitates omnino reiiciebantur. In nonnullis tamen nostri temporis Rebuspub. clauium ac nobilium numero habentur, & gerere magis stratum permittuntur: sortasse quia si legibus aliter uti vellent, & minute ortum uniuscuitisq; pervestigare non multos haberent , qui vere ciues essent. Hoc inquam Nothorum & legitimorum discrimen praeconcepta hos .minum opinio iacit: quae tantum potest in kstimanda Nobilitate. Alioquin noniustos ex illicita originetos, supra parentes etiam nobilissimos gloria extulit quod de Iusurtha, Alexandro, & Con Mantino legitur. Huius caussa est, propria virtus quae ea omni per se No. G bilitate

73쪽

bilitate dignior: Illud accidit, quia Nothi principio

destituuntur. quo definitur nobilitas: impudicum e nimat 3 illegitimum habuerunt. Atl hoc differt Noth us ex nobili natus,a Nobili non Generoso: Hic enim ut infra dicetur quamuis malus, nobilis tamen vi &efficacitate principii sui, reputatur.

C A P. VI.

Proponuntur tres quaestionea: Quale . si bonum Nobilitas : Fortuna bona&mala.

Splendorem & dignitatem antiqui generis, vi & iure

naturae in posteros legitime natos ex consensu & o- Pmione hominum redundantem, diximus est Nobiliis atem. Restat ut decνdamus ex quonam fonte splendor palis oriatur & conseruetur: hanc nos efficientem nothistatis caussam appellam usi in qua statuenda, docti homines ab imperita multitudine omnino dissientiunt. Se I antequam de hoc verba facio, tres sunt mihi hic potissimum explicandae quaestioneM Prima est, ut scia mus in quonam genere bonorum sit Nobilitast: esllanan bonum & mulinties ab Aristotele, atq' a nobi antea.repetitum est, rationibus multis facile posset euinci. Est erum & sui e caussa eligenda, cum pro ama bilitato, quam in se continet, ese

74쪽

com. cap.

cap. 8. . rhet. cap. s. In rhet. ad Alix. cap. r. In mag. mor. Itb.s.cas 2. Eudem. cap. r.

te in animi consensiti, ea b praesente bene afficiatur at rain bono statu ponatur hominis natura :& tandem ad felicitatem conducat maxime . quod de scientia quom atque honore ex Aristotelis a sententia diximus alibi. Sed de illo dubitaturi Cum bona in tria genera ita diuisa b simi, ut alia animi, ut Virtutes morales, iustitia, temperantia, sortitudo, item mentis, ut acuties ingenij soliditas*, celeritas atq3 aptitu do ad inueniendum discendum, iudicandum, ratiocinadum, cogitandum : alia corporis, ut bona valetudo, robur, pulchritudo, senium integritas & vigor: alia externa vel fortuinnae, quod fortunae accepta praecipue referri soleant, dicantur, ut libertas, diuitiis, opes, honor: in quanam harum classiumreponenda sit nobilitas. Aristotelis in bonis fortunae libro e secundo Rhetoricorum, ut alia loca mittam , bis expresse Uus G cap. t . oe cap. 33. io rat τυχας lay νεαρ, πλῆτορ, δ αμ sq, ais quod tamen verum nonaiidetur: neo enim domina nobilisatis fortuna tam esse uidetur, qua P u.s honoris & diiii tiarum .: siquidem ut diximus nobilitas est bonitatis ais uitae impressum in animo vestigium, cuius consequςns est spllandor ac dignitas siue existimatio eorundem. Huic nodo succςdit alter, cur non internum potius Manimi, quam externum bonum dicatur nobilitas. Fitertius, quare non sit etiam corporis bonum, cum Naturam supra sic acceperimus, ut non minimum a cor-

G a Poris

uiuitiatio G sis

75쪽

poris temperamento pendere dictum sit. Et quartus, num sit bonum utile & honestum. Haec una quaestio tot habet capita. Ad quae, hoc ordine respondemus. Non est plane nobilitas, ipsia simpliciter naturae bonitas,quanompe ut Artitoteles dicit) impulsi ad bonum ita ferimur, ut si quis quaerat cur feramur, non possimus aliter respodere, quam, nescimus, sed sic placet: Sed ea quam ex parentibus longa serie bonis, in filios derivare opinione omnium prope hominum,diximus. Virunt improprie fortunae tribuitur, cum ad certas caussas,ut parentum conditiones, syderuml efficacitatem, quanquam nobis occultam, referri possit, & reputatur potius naturae bonum,ut ipsemet a Aristoteles lib. secundo rhetoricorum fatetur. Attamen sod Opit, y &-noli parum fortunae casibus exposita sunt, ut antea diximus. r Fortuna igitur si' ficis di. γ ν late δccipiatur, id est, prout sit 1 Vrdei. rbet, cap- φ- qui calua omne,cuius nOS non ' sumus domini, & quod praeter omnem nostram ratio cinationem accidit, & hanc etiam bonitatem comprehendit: proprie vero accepta, opes solum diuitias mcontinet. Audiamus ipsum mei d Aristotelemitaec om- nia dicentem , ταν si ευγενη ἐυτυσ

76쪽

tur. Imo etiam bona corporis quae potius naturae sunt, ad bona fortunae communius usurpato nomine, referuntur ab Aristotele his e verbis, s ἐυτu α τα laris ethsημ εν i κθκ, id est, no-m Lib. 2 rhet. cap. 37. bilium, diuitiarum, opum. S ub- Lib. - .lol. in iungit autem, in ἔτι εlς ευτεκνι

ris bona non ad fortunam, sed ad naturam reuocantur. Sic idem J Diumus vir, ad bonam commodam sen ν x- νν ctutem efficiendam , duo con-LI Jψrρ. r se currere affirmabat, Corpus re Fortunam. Etenim nisi expers sit morbi, ac robustus senex, non carebit malo: net indolens & longaeuus sine fortuna constiterit. Quatenus vero Nobilitas digni. tatem significat ac honorem ob conceptam in animis hominum opinionem de tali naturae bonitate togasti cessione in nobilem trastata, quod ipsum nobilitas eri adhuc m)gis fortunae subiacet. Est enim iuxta g Philo-- - ν sophum) honos in eo potius qui

in Li -υφ p ῖ eoiit. quam in eo qui colitur quod sic, quidquid scripserit Mirandulanus, accipio tesse in eorum potestate otii colunt,honorem nec ne deferant. Vnum hoc certe significare voluit A ristoteles,

praeterea nihil. Sic recte . Aristodemus dixit, Nobilitatem quae in opibus & gloria saJ Apud Plutar pro ηοb. longi temporis est sita, fortunae temeritati propter opes , aliuintemperiis hominum propter gloriam, esse obnoxiam. Non erit autem ab re, si de Fortyna bona S mala. ex eiusdem Arist. sententia pauca haec, isto loco addai G 3 tuta

77쪽

3 DE VERA tur. Fortuna quiddam est, quod in nostra potestate noest situm, id est, concursus caussarum quarundam, quae nullum inter se ordinem nullum , nexum habent. Eia sectus fortuitus est, qui ex tali concursu temere & abso vllo nostro consillio institutoue prouenit. Hic si bonus est, fortuna dicitur bona, si malus, aduersa. Altius hic assurgere noluit Aristoteles, quanquam ad prouidentiam Dei referre aliquando videatur omnia. b Caussa fuit, ne videretur Deum iniustitiae

IbJ Lib.2.mag.mor.ca.9. condemnare, cum multi impro- Lib. .ad Eudem. cap.37. bi persaepe bonis fortunae circumfluant, probi autem adue

sis conflictentuti Alterum nodum soluere haud difficile est. Non quia virtus ac dignitas propria sit, nobilitas constituitur, sed quia aliunde ait extrinsecus, id est, a maioribus accepta: & non dicitur animi, quanquam sit etiam animi, quod ad illum non nisi stabilia diuturnam

bona & minus exposita fortunae, magis autem in potestate nostra sita, referantur. Quam etiam causam attulimus in quaestione de habitibus Mentis, cur Habitus

in animo tantum, non autem in corpore vere ponantur , quod Thomae quoi placuit. Et diuisionem illam Aristotelicam in bona corporis, fortunae & animi, non esse in contra se distinctas species factam,ac multa bona partim externa partim interna nominari posse, alibi monstrasse me recordor. In tertio quoi non magna difficultas. Dicendum: animi partem a corpore pendere, nobilitatem tamen non corporis esse, sed eius quod pendet a corpore: vel totius, sed animi ratione. De quarto contendunt magis. Illa demum sententia vera est: Bonum honestum, volupe, utile, reuera suapte natura

78쪽

NOBILITATE.

tura distingui: Honestum a d mentem, volupe ad sensum, utile ad vegetantem animam pertinere, Hoc bonum alio nomine solet Aristoteles appellare facultatem, quod in caussa sit ut bona & mala gerere ualeamus, semper b refertur ad aliud) sed ita plerun* inter se confundi, ut in uno plura vel etiam in sint omnia. De Virtute atque aliis multis, ostendit id Aristoteles libro c primo Nicomachiorum. De Nobilitate quo P a nobis ostendi facile potest Est enim honestum quippiam, cum praesertim d honorem contineat, si

honestum illud sit quod est in o Rhetoricis definitum, id est, quod expetitur propter se, & cusit laudabile qua bonum . id est,

suapte natura, iucundum est. Et sane expeterent omnes nobilitatem, etiamsi nullum fructum secum ferret: explet enim & quasi perficit naturam ac virtutis exuperantiamquandam ostendit. Et gaudet unusquisi si bene constituto sit animo, quod se in p ea dignitate collo- ω Ib eis h i, Catum uideat, quae ab omnibus p ' honoretur. Αc tandem ad Vir tutem conducit multum : ornat ipsam, inuidiae mimis expositam reddit: multas billi& praeclaras occasiones praebet sese ostendendae patefaciendael: quo sane respectu, nobilitas ad felicitatem no vi pars, sed ut instrumentum concurrere dicitur. ' u i

m cap. 6.8. ED. ad Eudem. cap. L

79쪽

CAP. VII.

Genus vere nobile quot fundant :Falsi Nobile S. .

SEd existit & altera quaestio, Quotnam videlitat prae

cessisse alios oporteat, ut genus esse no bile, vel ex eo nobilis nasci possit. Hic sane d cautio illa,quam Politici homines in Ciue definiendo sic Lib. 3. pol. cap. 3. ad cohabitantes fallendos adhubebant , no est nobis necessaria: qui ut ulli adulemur,veritati rerum derogare nolumias. Aristoteles postquam diu multumi haesitasset, rem totam in hunc modum verissime decidit. Vnus quantauis praeditus virtute, si propria tantum nitatur, non est nobilis. Hoc nomine reprehenditur e ab eodem Euripides, qui dixisset, Nobilem esse il- sed Infragm. De nobil. lum, qui vir bonus & clarus ipse per sese nulla maiorum commedatione fuerit. Et sand non aliam ob caussam Rhetores istos nobilitatem propria virtute definiuisse credendum est, quam ut ad virtutem homines incitarent, ne vel qui sunt reuera nobiles, totum se habere putarent, vel qui sunt ignobiles praeclaris tamen gestis insignes, nihil. Huc priora illa Galeni verba pertinent, quibus

non qui & quales sint homines exploremus, sed unde nata

80쪽

NOBILITATE.

nati. Egregie Bion ab Antigono cuias esset interrogatus, respondit, Sagittarios non qui genere p stent, sed qui scopum melius feriant, eligendos esse. Vnus est si,nis singulis per se hominibus S cunetis simul propositus Felicitas, id est, bene beatet uiuere et Ad hunc qui plus confert & accedit propius, maiori etiam laude atque honore dignus est. Alioquin ut ad prima redeam sine claritate maiorum nulla plane nobilitas est. Simili exemplo illud b legitur: MDiand. in Gnidia. αλλύ ει λιαίως εξετασεις, mi γνη γ

Quis autem audeat legitime natum quamuis malum vocare noth κm3 Et x Aristoteles hominem legis ac Dei respectit vocat bestiam. M Lib. 3. pol. cap. 3M ο δε ανhωπον κελευων, πζοτίθησι iΘ κίον. Principium nobilitatis esse quidem unus per se sual virtute insignis poterit, si hanc obtineat facultatem ut multos sui similes generet, ipse tamen nobilis adhuc non dicetur. Verba sunt dΑ-

τουτου

γενους οπες. Et paulo ante, ο ιν ουν εγγενηται τοιοῦτος τις αν τω γενει μών Em οπουδοτιος , - εχειν το απ' εκεινουαγαεον πολλας γενεας ῆτο α δ ονἁνάγκη ῶναι το γενομAtl e Themistocles de seipso, cum nescio quis ignobi-