장음표시 사용
101쪽
riora iunt quam si uuis cibaretur, id est, quam si cibar tu tenuius, detrahens aliquid propter morbum multo tamen minorem laesione inferiit quaecunq; hoc tempore peccata fui vocat hic peccata, n5 quaecuq m vicitu peccant,sed excessus exsuperantia'; ciboruJ quam si quis primis duobus diebus
aut etiam tribus,vacuari omnino vasa permittat, quarto vero
aut et quinto ita cibet, id est plurimu tribuat. Sane inquit deterius aget,quo omnibus his diebus quarto scilicetra quinto, vasa prius inaniens,laquetibus qbusda diebus ita pauerit,priusquam morbus concoct ussit. Videtur haec repetitio mutilis eiusdem sententiae,in non est, quia cotinet aliquid noui, idq; utile: Imprimis dicit, grati ius errare si quis totis quinq; diebus inaniri pei mittat vasa, cu postea cibos daturus sit,quam si solis trib' deinde insinuat,esse quosda qui cottiaedi sint sine cibo eo quod
stre eo possint durare donec morbus cococtus sit. NO.n. vltu pCrat simpliciter eos qui dictis diebus vasa inaniri permittui, sed cum sequutibus diebus cibos daturi sint, antequa morbus csi coquat, hoc vero ta graue esse dicit, ut morte aperte afferat plurimis,nisi omnino morbus boni motas sit Morbus boni moris est qui valde salutaris,ut contra mali moris,qui periculi plus ingerit,quam pro ea,qua ostentat,magnitudine. Ut igitur mali moris morbus facultatem plurimum debilitat, ita qui boni moris, debilitat minime, robusta vero facultas errores etiam magnos victus curationis ferre potest. Hic autem error tantus est ut nisi morbiis omnino boni moris sit plurimis afferat mortem. Reddit deinde causam qua hic error maior est quam si quis primis diebus plus accipiat quam oportet. Ea est quia errores id est cibi excessus, exsuperantiae qui in principijs committuntur,non similiter sunt inuincibiles, sed multo faciliores victu quam qui,procedente iam morbo ad iudicationem . Ergo vel hac solum causa grauius est,primum vasa inanire deinde cibare quam primum cibare postea inanire, quia quanto citius datur nimius cibus,tantum superest plus tempor:s, ut ante summu vigorem,quo facultatem maxime oportet vacare a cibo, emendetur:quanto vero posterius, tanto minus temporis superest, ut
emendari possit, tanto proprius accedit crassus victus ad statu, a quo debet status esse alienissimus. Porro ea additio melius
102쪽
emendatur detractione,quam detractio additione, quia post illam additione venit detractio tempestiue, utpote morbo eunte in indicatione,additio vero in tepestiue eandem ob causam:deterius ergo emendabit additio quia intempestiua,4 quia debilitata prius inedia facultate, inanitis vasis , nihil faciet aliud quam incoctionem,&crudoriam distributione.Videbitur sertasse contrarium esse his quae nunc Hippocrates, quod Gai in commentatione proximae sententiae dixit: conserens.n cibi excessum,cu defectu, dixit,quod minus est facile emedatur quod vero plus est,exuperatq;,noxas facit inemendabiles Hippocrates vero dicit,faciliu* emendari s quis plus cibi qua parsit primis diebus deliqua si minus. Non est tamen contrarium Gale. enim dixit facilius emedam excessum quam desectu,Hippocrates facilius emendari excessu primis diebus factu, quam pollexioribus,constat ucro haec esse diuersa, neque collationes eas esse eorunde praeterea costat toto cito errare eos qui cu morbus in initio agnosci no posiet,c6salunt victu extenuari. satius enim sit non nisi parti extenuare. Nisi ignoratione morbi aliquid delictum erit,tamen emendabitur melius,quod mediocratate sin,
Hoc igitur existima maximum documentum, quod non sint priuandi primi dies potione tali vel tali, iis qui posse-νius Uini sint potionibus talibus vel talibus omnino igi-ry gnorat, qui granosis prissanis tuni, Ie eos male -- fcerae,c sorbere incipiunt, prauacuatis prius asis duos vitii tres dies,aut et plures neque sane qui cremore utuntur intelliguut udi eos qui sorbent, cum non recte incipiunt sorbere. Hoc quide cauentis agnoscunt,magnam lasonem afferre, antequanimorbus concoctussctaranosam issa nam sorbeat agrotidis laus cremoreisti. Omnia igitur secmagna testimouia sunt, non recte medicos perducere agrotos in victum Ied in quibus non oportet Nasa inanire. t te sorbitionibus cibandos,inaniunt Iarin quibussino co- uenit
103쪽
uenit mutare ex inanitione volim in sorbitisne in his murant inplurimum errant ciliquando vero O in ipsis secasonibus mutant insorbitiones ex vasorum inanitio ne, inquibus sepe expediebat ex sorbitionibus accedere
forum inanitionem, sita Drsferat, in exacerbatione morbi.
Colligit ex dictis errare medicos, qui cum postea cibum
daturi sint ante morbi concoctionem,primis diebus vassa inaniri permittunt speciatimq; perstringit eoru errores, at- j Uua ipsimet faciebant eos reuincit. Hoscosentaneuest fuisse Cnidos aduersus quos hic libera principio scriptus est.Hoc igitur inquit existimo maximu documetuis, non sint priuadi primi dies potione tali vel tali, ij qui posterius suri sunt potionibus talibus vel talibus, hoc est, quacunq; potione quis usurus sit,si modo aliqua usurus est posterius antequa morbus cocoquat,no esse eu omni potione primis diebus priuadu,
sed concedenda ei esse aliquam. Nesciit igit quid faciant, seq;
aegrotos magnopere laedere no intelligunt, qui granosiis piissanis totis scilicet piissanis)utuntur,cusorbere incipi ut praeeuacuatis prius vastis duos aut tres dies,aut etiam plures: neq; qui cremore tuntur intelligunt laedi eos qui sorbent,nisi recte sorbere Incipiant,non scilicet praeinanitis prius vastis:tamecu hec non intelligat,illud cauent,&agnoscunt,magnam lasone asserre,si antequam morbus concoctus fiat, granos am,tissana sombeat aegrotus,qui cremore uti ceperit. Itaq; cavent, ei que cremore cibare caeperint. granosam dare, antequa coquat morbus tam no cauet,ei, cui nihil dare sperint,antequa coquat morbus dare cremore, aut et piissina, cu tame eade ratione atque adeo maiori hoc caueri deberet,plus. n.auget,qui nihil capienti dat cremor qua qui capienti cremore,dat piissina. Omnia igitur inquit haec magna testimonia sunt, non recte medicos perducere aegrotos in victum,sed eos in quibus non oportet vasa inanire,utpote sorbitionibus cibadis antequa. morbus c6- coctus si inaniunt vasa in quibus non couenit mutare exinanitione vasorurn sorbitiones utpote qui possint sine cibo transgere usq; ad morbi concoctione in his mutant Nimirii illi io
104쪽
Ξn morbis omnibus vulgara umore, neque essentia neq; consilia tutione morbi pcognita,cotinebat aegrotos primis diebus, alij duobus alij tribus,alii quatuor, sine cibo, moxq, cibu dabant, alij prissanae cremore,alij ptisana tota Atq; ita quibus necesse erat cibum dare, utpote no suffecturis fine eo usq; ad morbi vigore denegabat id ij qui sine eo poterat transigere,ante vigorem tribuebat. Accedit inquitis hi cu primis ciebus cotinu rint aegrotos sine cibo, incipientes deinde virtuti timete, omnia perturbat,4 in ipsis occasonibus mutat ex vasoru inanitione in sorbitiones, in sibus spe expediebat ex solbitionibus accedere ad vasorum inanitiones: hoc est, cogunai pe eis horis cibu praebere, quibus etsi cibu antea indulsissent oportet denegare,ut si ita fors ferat, in exacerbatione morbi, in ipso paroxysmo. Itaque non ita oportet agere, sed ut quibus daturus cibum sis ab initio des , vel ut possis deinde citra perturbatio nem horis incommodis denegare
Aliquando autem O cruda attrahuntur de capite, regione thoracis,bilios, vigilia coincidunt eis, ob quas non coquita morbis,aristes quoque inamari sunt. delirat: θlendores obuersantur ante eoru oculos, aures sonitu plena. extrema perstigerata, O urinae incoctae, e sputa tenuia salsa mero colore tincta, pauca. Eo sudores circa ceruicem:perplexitates, spiritus Ufentes inlatione sursum densus aut magnu valde upercilia grauiter se habetia,deliquia animi praua, reiectiones Ilra gulorum a pectore, manus tremula , aliquando autem
est labium inferni concutitur. DIctum est antea,tantum esse eum errore quem Cnidij iuuictu committebant ut plurimi morerentur, atq; adeo omnes quorum morbi non essent benignissimi, nunc narrat si gilatim noxas quae illis succedere solent . Earum quas narrat, quaedam succedere natae sunt inedia primorum dierum quaeda cibationi repentins post tanta vasoria inanitione, da virique, aut ambabus causis simul. Quoniam vero utrunq; ab illistabat, utruntque ab Hippocrate vituperatur frustra cotedit
105쪽
a quibusdam enarratoribus adscribenda sint haec huic an illi
causae. Satius sit citra contentionem,quaiacunque harum laesi num efferre in quam maxime congruat causam. Aliquandidicit trahi biliosa cruda de capite, regione thoracis. Est ui nointelliges cur trahatur bilis de capite thorace,partibus adeo pituitosis, in ventrem ac non potius ex hepate, velit intelligi, trahi a capite&thorace,ut si ilicet caput.&thorax sint quae trahant. Tuncque videntur, vigiliae&tristitiae delitia,&alia omnia huiusmodi recte sequi pleno bile capite, spiritus difficilis pleno pectore Verum hoc vide ipsa nihil dicam,n6 sertipsa sermonis proprietas dicit enim ἐπισπώνται caris τε κεφα-
λης, και τον περιτον θωρν κατο πον. α. vero non coniungatur
faciet aliquid Ad ei a quo loco. Nos ergo oportet legitimal etionem enarrare. Non inquit simpliciter trahunta capite, sed aliqn trahunt Nimiruincipiete fame non trahuntur biliosa inventrem nisi ex hepate, ii cinis hypochondri; , aliquando autem procedente plurimu vasoru inanitione trahuntur etiam
Vndiq; atq; adeo de capite& thorace Hoc vero dicit fieri in febricitatibus alioqui febribus putridis qui longa inedias in ini-rijs macerantur,in illis vero necesse est bilem crudam idest non
consequiitam eam coctionem quae morbo ad summum vigorem iam accedente consequutura est, toto corpore abundare: trahetur ergo versum ventrem praefame undique,ea vero quae ex capited thorace confluet, noxas faciet apertiores. Nam conari ota agitataque in capite bile vigiliae accident,& delirabunt,&splendores obuersabuntur ante oculos &aures erunt
sonitu plenae Nimirum bilis commota oculos laures titilabit, debilitas vero quae ex inedia etiam nata fuerit, secerit, ut a leuissimis etiani causis multum ea instrumenta patiantur . Ita fit ut qui capite plurimum debilitati sunt, iussa forum visi a semper habere, initum aurium,videantur. Neque lane haec symptomata post multam inediam tollet cibus repente copios e datus, sed augebit, quia male coquetur, re mulcus crassusque vapor inde ascendens debiles octilos laures pia ter labetur. Q ia vigilant fieri dicit, ut moibus non coquatur.
Nimirum soli inus concoctiones omnes Dromouet ubi consideratione dignilsimum est, inedialuxiones moueri auge
106쪽
ri Id coneoctionem morbi impediti, cum tamen nihil adeo a medicis celebretur quam cιboin vino fluxiones augeri, inedia laqua cohiberi hanc ob causana Hippoc. ad recentia ulcera tenui cibo aqua,& Gahis inflamniationun iniiij tenuissimo victu vi censent , de ego morbos omnes pendentes ex fluxione a coi cibandi ratione excep: vi conc etionem morbi cibo proh beri ac proinde moris consistente in summo vigore, patu ante illudetraherc Hippo. iubeat, ut natura vacet cococctioni morbi,quae eo tempore maxime viget. Sed etsi hoc ita fit, nihil faciendum est nimis Pleraq; enim fa- et inimis,per accidens afferunt noxas, quas ciun mediocritate suscepta nata sunt prohibere.namis motus calida balnea nimia cum sunt refigerant inedia solet morbi cococtionem properare,ea si tanta sit ut eleuet somnum, hanc obiam eam impe di et Ita et inanitio mediocris facit ut nulla pars in aliam mittat, nimia facit ut quaecunq; a quacunq; alia extorqueat incinctionem ergo cum afferant vigiliae iunt utinae incoctie. sputa tenuia, de pauca Verum quia ea cruditas non frigore sed urente calore fit sunt etiam salsa quae ex pituita , syncero colore tincta,valde stilicet flaua aut chlora,quae ex bile.Eadem rati ne urinae fuerint tenues hon tamen albae,sedlauae.Trilles quoque fiunt amari. Trities miracundos intelligo vocari tria fies Mamaros. Tristes,scilicet, leuistimis de causis irascent Nimirum ob debilitatem, tabilem effusam, lac cillac deerrantem sunt sibi magnopere displicentes, irritantur facil- Iime extrema his perfrigerantur ob naturalis calidi debilitatem,ob quam etiam fiunt deliquia animi proba,hoc est cumagna debilitatis significatione euenientia cum in pultu, tum et in vultu, alijs. Sudores etiam circa ceruicem inflate deliquio fieri blent expirante humore cum spiritu eo loco qui est grandioribusporis ob oscula venarum Marteriarum, quae In eam cutis partem iniuntur. Auxerit etiam eos sudores post magna debilitate cibus aut potus copiose acceptus.Sudores enim fiunt ij qui pluri cibo aut potu utuntur quam pro sua facultaterquam conualescentes solent frequenter sudare,& a cibo magis. Perplexitates et eandem ob caulam fiunt Nimitu qui debiles sunt
ac multa inariis debile simul: distenti cibo anxia sunt,dono
107쪽
sciunt,quid sibi faciant Stragula etiam reijciunt e pectore Rhabent supercilia demissa K velut pondus incumbens sentiui. Sola enim debilitas facit partes ipsas esse graues indemissas si vapores multira crassi ex cibo repente dato accedant, sensum
ponderis auxerint Spiritum etiam dicit esse eis offendentem, inlatione sursum densum aut valde magnum. Intelligunt omnes enarratores fieri offendentem inlatione aeris sursum hoci est in expiratione. Non video tamen qui dicat, cur in expiratione potius quam in inspirationes cum praecipue in inspirationem plus virium natura apponat ac proinde facilius citiusq; necesse sit in ea offendat, quam in expiratione. Ego me ab hac difficultate facile expedio,non enim legi censeo offendens in latione sursum,sed offendens inlatione sursum versus densus aut valde magia'. Nimiru est offendes,ut esse solet in inspiratisie,&in expiratione densus aut valde magnus. Offendens quidem, ut in aphorismo dicitur, conuulsionem significat in febribus. Fieri vero poterit, ut ob manifestam causam citra conuulsionem fiat,ut lugentibus pueris solet,atque his,ob ventris inflationem instrumentorum spiritus motum impedientem, iriori in dia comparatam debilitatem. Fit enim ut quia debilis virtus impedita instrumenta non potest dillatare, motum in medio intermittat atque hanc ipsam ob causam dillatatum thoracem dimittere properat dimittitque multum , quietem externam breuem facit: hocque est facere crebrum inexpiratione: aut constrictionem magnam, quod est facere inexpiratione magnum. Fiunt his manus tremulae, aliquando labium infernuconcutitur Tremor si proprie, ut a Galeno solet , hoc loco accipiatur, solam significet animalis facultatis debilitatem,non potentis partes firmiter continere verum apud Hippocratem, ut saepe animaduertimus , de omni motu tremulo,siue ob conuulsionem sue ob rigorem,sive utcunq; aliter fiat,dicitur.Eu ni vero saepissime manuum conuulsuus motus ob facietatem ventriculi ascendetibus in caput vaporibus: manuu neruos in via offendentibus. Hanc ob causam cum fiet talis tremor merito itemor labitinferni succedet. Fit enim hic ob passione
oris ventriculi per communem membranam communicatam,
atque ita solet vomitum instantem sanificare.
108쪽
Hae autem in inlisis parentia, significant delirium vahemens, plerique moriunturqui Nero Gugiunt aut cum abscestu, autfluxu saguinis ex naribus aut cras mus excreantes effugiunt,aliter autem minime. HIccenset Galenus initi j nomen dici de tempore cruditatis, docereque Hipppocratem haec quae dicta sunt,si ante signa concoctionis appareant, significare mortem,aut difficile iudicium, ac proinde plerosque mori: eos qui effugiune difficulter iudicari,ac proinde cum abscessu nisi hunc,viislet,
fluxus sanguinis narium anteuertat aut cum puris crassi excreatione Possunt enim haec signa esse, mortis, de iudicij. Lethesia vero quae decretoria esse possunt, cum signis concoctionis sene na, cum contrarijs, sunt lethalia:cum cruditate sunt etiam mala plerunque,si tamen facultas valde robulla sit,fiunt difficilis iuditi j sed contingit dubitare qui possint haec signa dictis
aegrotis in initio apparere , cum illi acute Iaborent, plures dies insummantur in eum victum a quo ea fiunt raro enim non dum in victu error committitur tempus cruditatis praeteribit Praeterea cur post tantam vasorum inanitionem expectetur fluxus sanguinis ago certe in alium sensum feror: non ob haec solum, sed quia ipsa series eorum quae dicta sunt, moraque dicendorum aliud mihi insinuat Nimirum dixerat haeci ob errorem illum in victu fieri solere: explicat nunc quam grauia snt. Non sunt tamen aeque grauia cum ob victus errorem fiunt,atque cum citra omnem occasionem,Nam4 in facie illa pessima quam Hippocrates initio prognostici describit inte rogare iubet an famem sustinuerit homo,quas ita minus graua signiim ruturum sit, atque adeo minus,ut intra diem ioctem tolli solere dicat. In his ergo omnibus perinde eueniet,si ob samem seu vasorum inanitionem facta sint. Sed rursum dices si tantum detrahit fames praegressa ut intra diem noctem tollanturiis profecto dixerat Hippocrates nuper plurimos eoru qui fame vexantur primis diebus, postea multu accipiunt, mori.Certe vera sunt haec omnia,neq; repugnantia ullo modo. Nam alijs omnibus partibus, haud dubie ca manifesta minuis
109쪽
ipsis causis procatarticis euenit laedi homines, nunc plus, nunc minus,ut illa sunt grauiores, homines affici magis parati. Videntias enim plurimos mor quibus da occasionibus caeperui laborare Nunc ergo apparatus ponatur esse aequalis:tamen constat in initio prognostici minoris multo causae mentionem fieri quam hic Non enim interrogare iubet, an tantopere confectus fiterit fame, sed an fames eum teneat intermisi sortasse cibo die una aut duabus:hic vero maximus quidam in victu error, qui grauior multo causa est, dicitur haec facere Haec ergo causa, etsi procatartica sit,tamen quia maxima,periculosim as fectionem secerit, quanquam ne ita quidem adeo atque si sine omni causa haec symptomata fierent neque sane eodem modo subueniendum ei it ei, cui ob faciam vasorum inanitionem in-
sint, atque cui ab initio, idest, nulla tali causa pnegressa Haec videtur mihi insinuare dicens, haec aparentia ab initijs, idest per sesei nulla causa manifesta, nulloque victus errore antecedente, adeo grauia sunt, ut significet delirium vehemens merito addit vehemens, leue enim in ipsis signis esse ponebatur 'plerique moriuntur,qui vero effugiunt, aut cum a scessu, aut fluxu sanguinis e naribus, aut crassi puris excreati nαOmnia enim illa si fiant sponte significant multitudinem nventre, capite,&thorace: ex ventre vero abscessum, ex capite fluxum sanguinis , ex thorace excreationem puris, merito e
pectes: Si verbi haec insinuatur, suppleri autem debent, ut intelligatur ipsa sermonis serieso non ab initijs, sed postquam
victus extenuatione sint debilitati fiant grauia sane, sed non adeo sunt, .curandi resectione praecipue sunt. Errant vero medici, haec neque distinguentes, neque dignoscere valentes.
Nam additi Neque enim harum rerim video expertos e se mediacos,ut oporteat dignoscere debilitates, in morbis, quacui
que ob vasorum inanitionem perficiuntur, quacunque ob aliam aliquam irritationem, quaecunque ob dolorem, d morbi acutie. quasi utique passones species omnigenaanoIIra natura, habitus,pari quibuscunque Atquj
110쪽
salutem aut mortem asserim cognita aut ignorata hae OMaius enim malum est, si ob talarem aut aeutiem morbi εν debilitat o ferat quis potus aut sorbitioriis plus aut cibi
putans biasiorum inanitionem debilitatum esse. Indecps etiam est: ob vaso milia sitionem debilitatumno agnoscere, ρ mere,ictu . Fert vim etiam hie erran perieulum alitiruod, multo autem minus quam alter, ridiculus. tamen multo magis hie era o altero.Si enim alius medicus, aut etiam idiota,accedeus, agnoscens quae accidunt, de derit cibum, potum, quae alter probibuerit, manifesso Mique videatur auxilium attulisse . Talia vero maximdomnium quae fiunt vituperantur ab hominibus . Videtis enim ipsis qui accessit,medicus,aut idisti, velut mortuum
fuscitasse scribentur autem dei sigua, quibus πυ-- v
retiorum quaecunque dignoscere. QVatuor causita esse dicit debilitatis in morbis acutis, va-1brum inanitionem. Maliquam aliam irritationem coloris vehementiam, morbi acutiem . In inanitione van-rum est omnis euacuatio magna, siue effiise aliquo succo fiat,ut missione sanguinis. ut expurgatione,aut sudore,aut euacuatis, .ne insensilitatqtae siue haec fiant spote, ut sanguis ex haemorrhoy
dlbus,vte. O,auctaaribus exit, & diari haea dyssenter ave ultro xietur, aut sudor copiosaque expiratio sinae arte prouocantur haec,am secatur vena,aut pharmacum propinatur siue per ac ,cidens, detracto cibo euacuatio vasorum fiat. Irritatiotiis nomine intelligit causas naries manifestas atque proinde dicit , &quaecunqtie obaliam aliquam irritationem . Nimirum in dia aut euacuatio causa externa manifesta est. In hoc genere est omnis vehemens animi aut corporis motus, pas io, ut si homo linquatur animo aut debilis sit ob tristitiam metum, si moremve ingentem, aut gaudium profusium velob vigiliam longam,vel ob laborem crebro desidendi, aut molestiam albquam utcunque illatam dolor omnis vehemens dei)cit magno*ci vires, at hanc ob causam coaimur sepet narcoricis o