장음표시 사용
71쪽
que non valde insuauia sunt,aut ob amaritudinem aut alia insuavitatem, aut ob multitudinem, aut colorem , aut alia quam aliam sqpitionem. O Vandoquidem sementa non admouebantur quasi certo dolorem solutura, sed gratia tentandi an valerent soluere,constat, si dolor non soluatur, non ei perseuerandum
plus satis in eorum admotione,sed transeundum ad alia,illis dimisis,non enim solum inutilia sunt,si non soluunt,sed etiam laedunt, praecipue si secundi aut tertiigeneris sementorum sinci Si enim sim moderatissima,aqua calida aut simile aliud, sine magna vi calfaciendi,aut siccadi anodinum,non opus erit,relicere,etiam si dolore, soluant,sed satis erit,his retentis ad alia auxilia transire: alioqui non erit satis transire ad alia, nisi reiiciantur,quia siccando di calfaciendo pulmonem,sputa reddunts cciora,& excreationi ineptiora: unde contingit strangulari, aut inflammationes maiores fieri aucta fluxione quam re lolui
Possint:quare nisi praeueniant strangulare, ad suppurationem. vertentur. Fomenta ergo insigniter calida,ixis dolore soluat, limittere oportet. Non enim haec,qub omnia,secundum rati nem facienti viderentur certo profutura, sed quas in re incemta,tentado,admouebantur. Non in mox sunt reiicienda,nis primo occursu solaant Ad cum tantum admota permanserint quatum ad tentandu fuerit satis. Saepe enim calida sementa, in passionibus etiam frigidi si statuosis,primo occursu videntur laedere,quod extenuati flatus distendant plus,&dolor crescat,perseuerantia vero soluunt quem primo auxerant dolorem Proinde non dixit,expedit mox semeta tollere,sed non expedit multo tempore calfacere. Quanto tempore calfaciendum sit non definit, neque certo numero dierum aut horarum definiri potest, sed tunc putandum est, plus satis esse calfactum mentis, cum augescentis assectionis, aut mutationis in phlegmonem, quae antea non erat,notae caeperint apparere vis,cum antea noesset febris,iam succrescat,aut cum esset exigua,crestat, iubsus duritiem accipiat:cum aliquid tale apparerem perit, mox a metatis abstinendum. Quid ergo agendum mutendus sanguis, aut expurgandum non enim ut dixit, seirio aeque omnes
72쪽
iuuat sed quosdam expurgatio magis:proinde distinguit Hi
pocrates dolores in quibus hoc aut illo opus est.Quo loco Gahatque post eum alij omnes intelligunt, ex Hippocratis sententia in pleuritide quae tenet costas superiores,mittendum sanguinem,in ea vero quae inseriores octo,egpurgandum: tentantque causam reddere. Alij causantur cor esse inter brachium&vo.
nam sine conlige, qua costar inserninutriuntur: Alij, succos tenues & calidos,quique missioni sanguinis magis cedant,in superiores partes ferri Alere,crasses frigido , qui expurgatio ni,in inferiores. Verum rationes hae futiles sunt admodu, &quod asseritur salsum, absurdu. Nam vena sine coniuge non
fit ex caua,antequam ea in cor se insinuet,sed iam praetergressa: neque sane vena caua penetrat per cor, sed mittens in illud ramulum,praetergreditur; quare non est cor inter venam cauam
internam incubito:sed etsi esset non proinde necesse esset, saguinem , Leri spacijs costarum inigriorum, sectione vens in
Γ aestio, fiunderetur, per cor transire:nam non per venas grandiores &quae medium corporis tenent,necesse est venire, sed per ramulos, qui per carnes didducti, rete quoddam commui ne texunt,fanguis educitur. Iam vero supernas partes calidis,infernassigidis laborare, non est perpetuum, cum crura lab rent saepe erysipelate, ceruix a demate: Sed intra thoracem eam partium differentiam esse putare, est ridiculum, cum in
thoracis medio cor sit,& illi substet hepar Sed pr ter haec per sese absurdum sit, siquis pleuriticum curans qubd inflammatio teneat sextam, aut septimam costam, a missione sanguinis prorsus abstineat, praeter id , quod petit inflammatio, partis internae,5 proximi cordi, itatur expurgatione, ventrisque fluxum moliatur, pretier thoracis naturam , qui alui fluxione parum iuuatur 3 ut hac ratione a pleuritide alui profluuium soleat esse lethale. Consentaneum ergo magis est putare Hippocratem hoc non docere, si verba id ferunt quam commentis fingendis, pro re absurda laborare . Mihi sane nihil minus videtur dicere, quam esse aliquam pleuritidem , in qua mittendus sanguis non sit: cum dieat Si dolor significatio, nem sui praebeat ad clauiculam, aut grauitas in brachium,
73쪽
eare venam internam in cubito. Si enim in omni inflammatῖ ne,quae supra septu transuersu,cu insta septunulla pleuritisesse possit inoi pleuritide,iuuat sectare Louare latio F p is dimissis,qd Hippocrates docet enarrare.Certe,ut diximus, a dedera exquisitaq; pleuritide hoc loco agi ed de omnido re ad Iatus pertinente Potest vero dolor tenere tui ob muta
antra inoracem conlittentem , aut etiam oba ectiones με
et citra hanc muliti ludosai uinis in parte vel citra instanu mationem sanguinis multitudinem. intemperies cum excrementosis succis,aut flatu. Dolor supra septum transuersum cum grauitate in brachio, aut circa mammam, aut ad clauiculam, significat sanguinis redundantiam intra thoracem,sue cum in-fammationrisiue ea nondum facta. Significatio autem doloris
driorum, he tis praecipue quia tument tunc tem m. Vsque a gulares. Cum ergo dilitatiore ita tanem equii traiit,ila ad vasa, haec ad vires, constat significationes est e omnes eas quae duri sunt, verae inflammationis in Bypochondrijs aut intra thoracem, aut saltem doloris consistentis cum multitudine quaecum adsunt,secanda vena est.Si verti dolor sit infra septum transuersum s constat hoc ess,extra th racem Don praestet autem significationem sui ad clauiculam nam spraeste mittendus tunc quoque sanguis est)mollire oportet alitu sanguinis missione abstinere Humores enim qui citra phlegmonem in hypochondriis continentur,facile ad aluum derivantur ob viciniamin rectitudinem cum intestianis.Ecce dixi miis,quibus in doloribus mittendus sit sanguis,&quibus expurgandum: ex quibus constat, celium Aurelianum, qui hanc inioque Sententiam refutauit, non esse eam satis assequutum. Nunc quomodo pnestandum utrunque sit explic naus, redeuntes ad sanguinis missionem. Secare inqui iuuat Venam internam in cubito Hic consentaneum est inte nain vocari xi larem,dicique ad humeralem, quae est externa. ad communem,quae ex illis filiquanquam alias locis internas
74쪽
vocare solet omnes venas magias Constat praeterea ex regula rectitudinis internam cubiti eiusdem lateris secari debere Iubet praeterea non cunctari consertim auferre sanguinem usque dum perubrum, aut pro rubro liuidum fiat: denique, que dum mutetur color sanguinis in deteriorem quia scilicet qui impactus in inflammatione est, aut partem inflammatam
obsidet sanguis,minus integer est quam qui longe abest. Parenisi, ite ad mutationem sanguinis fluat, constat non exauriri ab ipsa inflammatione, neque verba proximis inflammationi locis. Quando vero excrementa contemplamur rinas praecipue ut inde coniectemus, ut habeat in venis sanguis, constat contemplari ipsum exeuntem sanguinem magni momenti esse. Significationes vero similes sunt, i)s qui in succo ex inflammata particula fluente. Namphlegmone ex affluente sanguine fit in particula impacto:vt ergo ibi dum manet,integer, ruber est
cum quadam mediocritate crassitiei, cum utatur,perruber&crassiisfit primu deinde tigressit,aut ad chlorum colorem tendit:cum putressit maligne,iuescit, aut sanies quaedam atra sine concretione cum graveolentia sit:cum mediocriter putrescit quod sippurari dicimus fit candidus: ita qui intra
venas est,pro ratione alterationis afficitur, itaque optimus sanguis sit, qui ruber mediocriter crassus, cum sero quodam non
multo, urinae beneualentium simili, concrescens: utcunque ab hoc deficiat,malus fit: non tamen eodem modo illeque aeque.
cochimiam quidem signa ficat omnis, quae aut usui prau rum ciborum, imputatur, ut iiiij qui ob longum esum legumianum,Oleria,aut carnium salitam, prauum sanguinem paulatim congesserunt,aut qualitati corrumpenti, ut iiijs, ovibus cum antea bono sanguine essent, breui, ob sebrilem calorem aut phlcgmonem, corruptus est. In quibus ante febres erat caco .chymia, color sanguinis significat speciem succi quae qualit tem ciborum, quibus homo usus antea est consequitur. Quare
quibus ad album colorem sanguis vergit,crudis succis abun re, edulis pituitosis usi esse deprehenduntur quibus ad viridem aut flauum,biliosis quibus ad nigrum in his vero sunt iubdus,& fuscus color, quicunq; nigritiem participant plusquaviridis melancholicis In quibus vero, vi sebris, aut phlegmo
75쪽
nes,mutatus sanguis est,color perruber,flauus,' viridis,' niger significat calorem urentem: liuidus calorem etiam putrefacientem candidus calorem suppurationem facientem. Quare eorum qui non sunt boni,albus est minime malus. Est cum putrescentia,non tam se insinuat colore , quam substantiae modo, ut cum exit sanguis ruber, sed non concrescens: Cum enim caloris sit cogere densare iuxta cuiusque rei naturam, qui non concrestit: magnum naturalis caloris langorem indicat: Ergo pro rubro mediocriter, valde rubrum sanguinem apparere,indicat,eum iam exire qui in inflammata particula exuratur:pro
rubro vero iuro, hoc est pro valde rubro di qui a sero proprio purus sit,apparere liuidum indicat, exire iam,qui in partiacula inculcatus putrescit. Aliquado etiam euenit contraria mutatio,ut scilicet primo vasculo deterior sanguis appareat, sise cundo melior,& a naturali minus alienus, quod sane facilioris affectionis est. Nam minoris copiae mali sucei,4 minus inauto reconditi signum est Verum hoc in febribus quae citra internam inflammationem sunt,euenire solet. In ij quae sunt cum interna inflammatione,euenit, ut in pleuritide nunc expectari iubet,ut scilicet efluxio incipiata meliori sanguine, Min deteriorem mutatio fiat. Ne tamen intellige, quia mutationem hanc sanguinis expectare iubet, expectandam in omnibus citra diastinctionem esse, sed tunc solum cum vires permittunt. Nam si in omnibus affectionibus cauere oportet facultatu lapsum ce . te in j magis,quae ad thoracem pertinent, irippe ad quas non satis est naturalis, sed animali etiam est opus ac proinde iijs, nunquam est mittendus sanguis usque ad animi deliquium. Si
ergo non expectes mutatum ita sanguinem ad deteriorem, antequam homo animo linquatur, cohibebis sugum, antequam nutetur. Licebit tamen etsi cohibueris, quodammodo etiam hoc praeceptum seruare, repetitione scilicet secando inquam ita ut fit iterum atque iterum, neque a sectione desistendo. usque dum vitiosus iam extrahatur sanguis. Atqui profecto,ita melius,faciliusque ad praxim dediicitur hoc praeceptum,quam semel findendo. Nam fluente adhuc sanguine dissicile agnos.cuntur hae colorum mutationes sed plerunque pol qitam refriguit Eusius. Itaque si neque deliquium animi, neque quidquaestua
76쪽
aliud obstet,quo minus unica essestione expectes sanguinis mutationem, possisque mutationem affatim exeuntis agnoscere. ita facies. sin minus,at repetitione poteris eam mutationem expectare. Expurgationis est duplex rati, vidi expurgantiari dicamenta duplicia. Quaedam enim ut Hippocrates ipse libelio de medicamentis expurgantibus docet sunt proprie expia
gantia,quae potenter extrahunt succos certos:quaedam qui notatam extrahentia, quam turbantia aluum sunt.Ηaae vulgo vocae lenientia,Ηippocrates illo loco vocat cibos Imes,ut ego inter
Praetor. In his enim pono casam,manam, betam,maluam,quia
mercurialam, &inicum. Prima illa medicamenta dari d bent seorsum a cibis, ut paulo infra dicetur: secunda vero haec cum ipsis cibis, aut parum ante cibos optime dantur,quin post cibos accipiunt nonnulli, &deduntur dantur enim non utra toto corpore trahant, sed ut quod in aluo est, deturbente cibi vero,tractionem possent impedire deiectionem non possunt. Qu3 igitur ob dolorem lateris dele tionibus curari postu. Iant, nonnulli magna purgatione indigent , nonnullis medi cris alui subductio sufficit, per ea quae cum cibis dantur, quod significat dicens. Quae in sorbitionibus exhibentur:cum enim toto hoc libro sorbitiones vocet cibos febricitantium acute, perinde est dicere, quae in sorbitionibus, atque quae cum cibis. Verum quia illa prima medicamenta , noxiam qualitatem habentivi continetat dubitare lethalia sint nulla re magis indiget, quam correctione, praeparatione idonea:haec autem secunda quia cum cibis accipiunt suauitatem desiderant, alioqui quis possit omnino insuauibus vesci proinde de primorum usu dis serens,dicit,mollire oportet aluum veratro nigro album en . venenosius est aut peplio. Utrunque est vulgaris cognitionis, di sortiter purgas. Et nigro'sidem incit,helleboro,daucu, alit laseli,aut cuminu,aut auisu aut aliud quippia,eoruri bene olent, miscedo. His vltimis verbis insinuat, cur haec illoru correctiva
sint:nimirum quia bene olet,ac proinde gratacu sint, aliorum abominabilem qualitatem emendant. Non tamen idonea ad hanc rem sunt, quaecunque bene olent. non enim muscus, aut galia adorata)led quae cum aromatica qualitate, ut quedi:
77쪽
Peptio autem inquit,succum silphij. Silphium est quod se
laser seu laserpitiu dicitur, cuius uecus ad hanc rem est acc6modatissimaus, is pricipue qui cirenaicus est Hic certe succus veratrum etiam corrigere possit, de daucus, seselli, cuminus, anisum,corrigunt pepliu,ob communem illam causam odoris grati iocundi. Verum sunt singulis expurgationibus propria correctiva, praecipue idonea, experimento cognita Hippocrates ergo qui illis crebro utebatur, his corrigi optime,cxperimento cognouierat. His dicti, de correctione,dicit,licere et miscere amDo haec medicamenta, halleborum scilicet j Uium,quia etsi misceantur, eiusde modi senti Itaque insinuat hanc regulam, quam ego lib.9. controuersiarum medicinaliuabunde expIicui, oportere ut medicamenta quae miscentur, eiusdem modi sint. Explicat vero Galenus libello quos et quando hunc locum dicens omiotropa vocari non quae succos similas vacuent sed aequali, aut no valde inaequali tempore. Itaque cosiderari oportet in primis, quo medicamelo usurus sis,ut anheleboro:quo pacto eligi debeat,ut an nigro: quo pacto corrigi,ut an dauco,siseli,cum ino,aut aniso:quo pacto parari,auisimpliciter corrigi, an cum alio misceri, ut an cum peplio, atque quanto tempore quodque illorum vacuare soleat cito an se-ro,ut inde agnoscas omiotropa sint,an non. Porro prima consideratio,quo inqua medicamento usuras sis,non aliunde accipi potest, quam ex cuiusque medicamenti facultate , aliquando enim indigemus bilem educente, flavam aut atram,aliquando educente pituitam,aut aquam. Proinde explicat nunc Hippo
.crates facultates dictorum medicamentorum,dicens.Euacuat
autem nigrum veratrum melius,quam peplium, id iudic tione magis facit,hoc est ad perpu'gatione , ga scilicet extrahit undiq; potetius succos melacholicos. Pepitu succos extrahit minus, fiat vero magis pellit Ambo vero dolore sedat: ga dolor nonu qua fit ab excremetis congestis, nonuqua etia a fatu Ex his q Hippocrates dicit de peplio , si sane subverissima, dieius qualitatibus cosentanea,costat cuGal. S de imp. facultate,dicit seme peplitesse flamosv,intelligedu esse, no quasi ex sua substati a gignens, auge' flatu. sed quas eu erupere facies, .huius operia dicetur,alium fatuosum esse, quanquam pro
78쪽
secto flatum dissilit .Est itaque statuorum,non ut rapa, legumina e fructus horarijssed ut allia, & merum. Ia alui leui subductione, illud unum petit,ut quando cum cibis dantur medic menta,suauitas procuretur atque ita condiantur,ut neque amaritudinem,neque saporem alium valde insuauem,retinediat,ncque copia intolerabili praestentur, neque colorem habeant tetrum,odorem, ingratum,aut aliam suspicionem,id est aliam quampiam qualitatem, aqua aegrotus aborreat Merito sanὰ amaritudinem vocavit insuauitatem, colorem vero suspisionem Color enim per se nihil facit ad in iocunditate,sunt verti qui colores quosdam, quosdam substantiae modo detestatur quasi suspitionem inde capientes, subesse aliquid maligni Ἀ- topere mos gerendus est aegroto neque solum sane in his cibi leuibus, sed quoad fieri potest,etiam in omnibus medicamen'
eis. Nulla enim prosunt, nisi natura eis utatur,neque utetur,nisi amplectatur,quomodo autem amplectetur, a quibus omino aborret
Pt sanam quidem postquam uelit pharmacum, sorbet a
dam flatim da e oportet,non hisegniter minori quantitate, quam consueue ii amniam rationi consonum es med an purgatione sorbitionem non dare cum tutem cessaveris purgatio, tunc sorbeat minus quam conssueuerit,posset ero
Pette satis docet hie Hippocrates rationem victus,qua, T die qua pharmacum acceptum est teneri oportet contrariam satis vulgarium medicorum consuetudini.Nimirum pietrique media in purgatione praebeat ius galin salis expers, paulo post , ea vix perfecta, cibos praebent solidiores, maiori quam superioribus diebus licentia , sperantes, arbitror,ut siquid viri u detraxit euacuatio,mox cibo reficiat Qui duplici ratio ne peccat primu quod pter Hippocrati, pcςpxRrvi Puoag
79쪽
pii rgatione 4n media tribuunt cibos, atqu-pu tionemni medio ficiunt interrumpi ut enim vigilia motus& inedia a get, ita cibus , somnus&quies purgationes sistunt: deinde, quod recens debilitata facultate,& inanitis venis,assatin reporeque cibant, quod noxium valde esse multis probauit Hippocrates:permittit sane mox ab accepto pharmaco,cremore piis sanae accipere,ad deglutiendu bene pharmacum utque in sum dum ventriculi descendat,quo loco ad actum melius transseratur, minus angat, minus evomatur,quam si in ore fluitet,
ω nequid pharmaci in gula haereat. Constat verb hoc in mali . fini olum,& sortibus pharmacis esse necessarium,&tunc praecipue cum aliquid videatur,circa faucesvi gulam h fisse. Conferet etia hic potus mox ab accepto pharmaco , quandoquidε nonnihil nutrit,ut melius possit totu die transigere sine cibora nox acceptus frangit,molliitq; malignas medicameli vires,purditione aure inmedia mih lboni praestas,impedit, &repugnat purgationi faciendi, novitate datus mox ab accepto pharmaco ut Caelius, hanc quoqi parte refutans ob ijcit,qui potius tunc,
D ad 'eliore amplexu,&qia vocat vulgo actuatione,facit Qus illimi miluit rationi conli,hrest,piirgatione in media sorbitio
'cu aute iam cessauerit purgatio si modo tepesti Sedellare incipiat.Na si plus fatis pducatu duru fuerit,sine cibis transgere tunc sorbeatGeucibu altu capiat, minori quantitate quam consueuerit,quia ficultas debilior est,& vasa recens ibanita ..inniam aut refectio minor pro debilitate maiori no
iis iis,redigatur postsa paulatim in plus cibi, initia inq inexpiri gatione acceperiti&qua antea quam expurgaretpriacciaperet,si dolor cessauerit,& nihil aliud aduersetur: nam soc erie signum purgationis perfectae,quae morbum fecerit inclinare:in ioci inatione autem augendus cibus iam est Eadem autem cibi ratio seritanda est,i, ij qui expurgantur,siue piissana tota, sue succo piissanae, siue alio quovis cibo usurus quis sit non. n.haec
hunc aut illum cibum di baptu ed si I dero enim melius esse, statim incipere sorbere omnino plus quam prauacuatis vasis Incipςre sorbere, aut tertiadi
80쪽
die, alit quarta,aut quinta,aut septima,nisi prius iudicatus morbus son hoc tempore Praeparationes autem in his βι-
miles faciendae quales dicta sunt.Desorbitionis igitur exibitione lasentiones de potu, quidquid aliquis potaturus sit,eorum quae scribentur dem mihi serim omnino eri. 2 oui autem ct medicos, maximὰ contraria ac oporteat, facere volunt enim omnes sub initia morborum praemacerantes homines,aut duos,aut res,out plures dies,ita osse
resorbitionesis potus. Atqui fortasse iustum illis esse videtur, magna corporis mutatione facta, magnam etiam alia quam mi tationem csntrariamfacere mutare autem n
parum bene habet,si recte mutatis fiat. Atque ex mutatione appositio ciborum adhuc magis taplurimum quide igitur denturinisi rect mutatio fiat, qui totis plisianis utuntur,iadentur vero etiam, quisuccosolo a tantur, dentur autem inquis,lo potu Minime ero bi
P Ergit probare, plurimum errare, eos qui recens inanitis, astatim cibos offerunt, arreptaque hinc occasione, simul docet,quae ratio teneri debeat in grotantium victu, exponit aliorum errores, eosque conuincetis,probat quod dictu est. Asserit melius esse statim a primo morbi die incipere sorbere, omnino plus, id est quantu per morbu illum licere potest, ita venullo morbi tempore plus cibi accipiat quam in principio di xi iam antea,excipi hinc debere morbos exfluxione, dico autε nunc,eos etiam qui ex ventriculi setietate melius inquam hoc esse,quam, ut alii medici faciunt certe: hoc tempore facii evulgares omnes ) praemacerare primis,duobus, aut tribus, aut pluribus diebus,tame,aegrotantes, praeeuacuatis vasis, incipere sorbitionem dare,tertia die ut quarta,alit quinta,aut sexta,
aut septima, nisi prius iudicatus morbus sit hoc tempore , di .cens nisi prius iudicatus sit morbus hoc tempore,mihi insanuae stultam quandam vulgarium considerationem . Nimirum macerant aegrotos fame imprimis , nulla alia arte , quam