장음표시 사용
151쪽
gula naturalem calorem,prohibens recalescere, ut quisque scilicet hoc aut illud pati paratus est.
Sulpicanti autem in his morbis capitis grauitate θ ram, aut mEtis perculsionem,omnino abstinendu es duiuo, aqua veryin huiusmodi utendum est,aiu aquosumo albii omnino dandum est vinum, o omnino sine odore. post illius potu, et a parum insuper bibendum.Ita enim robur vini minus percutit caput, sementemsIn quibus autem eoru praecipud aqua tu viendum, quando multo admodum, O quando mediocri, quando frigido, quando calido, alia quidem alicubi antea dicta simi,alia in ipsis occasonibus dicentur. De aliis autem potionibus, ut quae ex indeo, o quae ex virenti herua sit, O qua ex ua passa, quae
ex va expressae recrementis, ct ex tritico. ex cnici myrtigranis, malo punico, alijs, ubicunque inciderit
occasio utendi ipsis, scribetur iuxta αοrbum ipsum, ut de alijs compositis medicamentis. Colliget fortassequii iam, ex iis quae de vini laudibus.&aquae noxis, dicta sunt, omnibus aegrotis siue longis sirue acutis morbis teneantur, uin Momnibus qui bene valent,viendum esse vino,aqua vero sola nullis. Atque adeo Galenus videt huic suspitioni fauere, qui lib. . methodi ita scripsit,constat autem Hippocratem non in diarijs modo febribus,vetu etiam in acutis, ex his quae de acutorum victu prodibit, vinum dare: at in sexto Epidemicon,siue ipse fit, siue thesalus eius filius,uinum calidis temperamentis interdicit: idque non modo cum febricitant sed etiam per sanitatem. Quippe in calida natura,suadet, tum refrigerationem, tum aquae potionem , tum quietem. Nisi sorte copiosus utendum esse aquaquam vino eiusmodi naturis suadere eum dixeris,ut nonnullis placet. Η c Gal. quibus,libra hunc de ratione victus, tertium praecipue quem habemus in
inanibus, locum ex sexto Epide.sectione quarta citans,diciti Hippo
152쪽
Hippocratem leneualentibus febricitantibus,etiam acu- te,dare vinu,praeter eos qui calida natura sunt, quibus selis denegat. Quanquam ne hoc quidem tu enarratores ferre volui, sed contendunt dare Hippo. Iis quoque vinum,sed minus qua aquam.Ex his vero fieri videtur, ut in nullo morbo denegandum sit. Si enim in febres, multo magis in alio quouis morbo detur,atque si in acuta, multo magis in alia quacunque Sedra
rationi videtur consentaneum,quia vinum robur auget,concoctionem, & vacuationes omnes,iuuat: aqua nihil horum facit, insuper laedit multis modis Morbus autem omnis virtutis robur desiderat, omnis qui ex materia pendeat,concoctione aut euacuatione, aut utroque soluendus est Omnis igitur morbus gaudebit vino. Huic suspitioni occurrit nuc Hippocrates, dicens , in quibus abstinendum a vino est , ob pericula quae ab illo impendeant,&itendii aqua qd etsi virtutes nullas habeat, neqi aliud quidquam sit quam potus, tamen neque noxas habet illas,ob quas vinu est periculosum.Vbi suspitio est, in his morbis acutis,fortis grauitatis capitis , aut perculsionis mentis,om, nino inquit abstinendum a vino.Constat veros ob imminentis suspitionem, ob praesentem capitis grauitatem multo magis abstinendum esse , atque eadem ratione: ob conuulsiones, &resolutiones neruorum. Nam caput,&spinalem medullam, laxeruos,pariter laedit.Non solum autem ob haec,sed & ob febris magnitudinem in ob fluxiones abstinendum a vino est. Nam febres auget caliducum sit δε fluxioneset auget.Ob hanc emcausam in recentibus ulceribus iubet uti aqua. Ergo in febre acuta,quae magna sit,praecipue si cum inflammatione consistat, est abstinendum a vino. Sed si haec ita habent,profecto iam via detur,vux aquam in acuto morbo posse habere locum vini potus,atque in cronico etiam raro. Nam quotus quisque morbus acutus sit sine inflammatione interna, aut febre magna,aut capitis dolore,praesenti,aut qui timeatur,aut metu delirij,aut co- uulsionis,aut raptus materii in partem aliquam principem 3vel diuturnus,sne fluxione in parte aliqua,aut neruorum resolutione Itaque habet vinum commoda maxima, niaxima pericula ut qui haec respiciat nunquam eo uti audeat, quia illa utatur semper.Quid ergo agendumΘCerte extimanda pericula, c5
153쪽
moda,& ut illa erunt grauiis,aut haec necessaria ta dandum vianum aut aquam aegrotarusbus,sive aute,siue cronice: e epli gratia in perineumoniae initijs,raro dari vinum oporteat,quod antequam vacuatum corpus stipericulum augendi duxione, Minflammationem, raptus materiae in caput,est maximum, necessitas vero educendi sputu, nondum maxima, vacuato vero iam
corpore' capite firmo, sputo coctu dissicitidi contii aci,
dare licebit vinum,quod concoctionis, excreatiora necessitas urgeat, pesicula fluxionis non admoduni immineant. Qd si utraque indicatio videatur urgere, alia ex parte necessamualia ex parte non sine periculo,uinum esse videatur , deligendualiquod tunc temporis est vinum,debilissimum, viquod quo- sum: album, idore vacans,illud enim commoditates vini mediocriter praestabit, pericula non valde inseret.Correctione praeterea utendum ad hoc est, ut ad alia omnia quae vehemetia sunt,uti solemus. Corrigitur maxima noxa a vino, ea praecipue quam inseri capiti,hausta aqua frigida mox ab epoto Ino,
ut cohibeat eius vapores:hauriatur vero pauca, ne vini comoditates omnino tollat. Sed est alia ratio qua utimur, eum SVO'
sis,& ab aqua, Ma vino, timemus: uti scilicet decoctis quarundam rerum, aquis medicatis. Sive enim desideretur sputi eductio,siue copiosa mictio,sue deiectio, siue in totum corpus distributio, est certe decoctu quod praestare poscit , non minus strenue,quam vinum Solam arbitror illam virium celerem reparationem,quam praestat vinum, nulla alia potione atque su Pleri posse. Atque ita cum pericula vini multum urgent , nihil est aliud quod nos vino uti cogat,quam debilitas, ob hanc vero quibusvis alijs repugnantibus, omni in morbo vinum concedimus,maximam autem oportet confretudinis rationem haberi, ut consuetis uti mero raro, nisi ob magna pericula omnino denegemus, consuetos aqua nunquam nisi ob maximaria necessitatem vino uti cogamus, consuetis diluto, tollamus ob mediocres timores,in quibus autem Cinquit eorum praecipitc aquae potu utendum, quando multo admodu, quando mediocri.& quando frigido, quando calido, partim antea dictum est,partim dicetur in ipsis occasionibus, hoc est,in singulorum morborum curationiblis. Mihi vero dictum est copio, sus
154쪽
cus in eommentarijs. Exalijs vero quae Hippocrates addit constat Hippoc. vetustissimis medicis,multorum potuum , siue serapia vocare veIis , sue secus fuisse usum. Contra ac quidam scioli putant qui ut nimis studios veterum graecorum videan . tiar solis mulsa oxymelite utuntur. Hippocrates vero meminit medicinalium potionum,ex hordeo ex tritico,ex heruis,exuua passa,& ex uuae recrementis, exinices, ex granis myrti, ex
malo punico, quasi pauca nominauerit,addit G alijs Quadi quid aliud sint quam nostra serapia,modo parandi fortasse exiguum quiddam disserentia utqui quasi haec valde simplicia sine prae alijs quibus utebatnt,dicit,ut&de alijs compositis medicamentis.Vtebantur itauiae antiqui plurimis potionibus,&omnigenis,simplicibus,compostis, compofitoribus. Loquutus tamen est de dictis quatuor, ut de simplicibus, aut omnino exiguam habentibus compositionem,& ad victum acutorumpe tinentibus lae reliquis loquuturus in singuloru curationibus. quasse scripturum deinceps pluriesia pollicitus est,siue id quaeto libro qui mox sequitur, praestiterit , sue aliquo alio qui non
Balneum vero in multis morbis opem tulerit utentibus ad aliqMos quidem assidue,ad aliquos autem non En autῖ cum minus tendam est, propter malam apparatum hominuan paucis enim domibus parata sunt instrumeta, qui miniIIrent,n t oportet.Si alit non peν belle lauetur, detuar
fand non parum tugurio sine fumo vis es, et aqua larga, copioso balneo non valde largitus , vis sane ita op- fueritret magis quidem non sticari, si autem fricetur,calido ipso uti, multiplici magis quam quis ea imetomegmate.Et assundere non pauca, O celeriter diffundere Breui hoque via ad solium opus est .adfacit si in sum, ad facilem egressu merite aurem eum qui lauatur moderatum,ac tacitum, nihil ipsum acere δε ω alios perf/ndere, O ficareia multam temperatu)am '
155쪽
si xtipro trigiliis non valde siccium inungere corpus ramsi Iut quidem siccari oportet quam maxime possit, abi'
gia extergi O non refrigerari extrema,neque caput, Deq; alii d corpus P eque recens accepta sorbitione Rieque potu, lauari,neque forbere neque bibere citon balneum gnarn quidem parte=ii tribuere oportet aegrotanti sesani Ῥalde amicus balneorum fuerit, consuetus lauari. Appetunt enim magis hi, iuuantur oti,inlidunturion loti. Videtur praeter institutum adscriptam esse hoc Ioco tractatione hanc de balneis,nonest tamen omnino. Nam cum de aqua dissereret,& eius duplex usus sit,alter in potione, alter in lotione ac de primo hactenus dictum sit,haud sit valde parergon,ad secundum tantisper diggredi, maxime cum tam frequens fuerit antiquis balneorum usus,vi in rebus pertinentibus ad victum haberentur. Erant vero, ut nunc quoq, quibusdat urbibus,duplicia balnea,quaedam communia omnibus, quaedapriuata, quae nusquisque sibi parabat domi: porro communia duplicia quaedam naturalia, quaedam arte facta:arte factae communia habcbant quatuor cellulas,primam in ipso aditu plenam aere calido,quo exuebantur:secundam aqua calida, tertia frigida,quibus immergebantur: quartam rursum aere calido quo induebantur. Porio balneari potest quispiam secudum
totum corpus,diceturque id balneum uniuersale,aut secundum partem aliquam, diceturque particulare,ut cum caput lavamus aut crura,aut manus. Rursum baliaeum siue commune,siue privatum,sive naturale,sive arte factum,sive uniuersale, sue particulare, esse potest simplex ex aqua dulci, aut compostum, seu
medicamentosum,ut salsum,nitrosum,sulphureum, aut aluminosum,aut decoctione herbarum, radicum, aut rerum aliarum
paratum Constat hic Hippocratem de simplici balneo solum agere, nam de solius aquae lotione Constat quoque in balnea
communia solum abire eos qui bene valent , aut duci eos qui aegrotant cronice, qui enim aegrotant acute, ut perineumoniciuaut pleuritici domi lauantur priuatis balneis iuxta loctos, pro-iode
156쪽
inde Hippocrates de priuatis agit hi quanquam quaedam diacit in commune ad omnia balnea pertinentia Nam commendat in primis balneum incommune, quod utilissimum sit , opem ferat utentibus in multis morbis. Merito sane est ad multa utile:nam humectat, coquit, laxat 4 inde medetur arescentibus,morbos maturat,euacuationes manifestas promouet,
insensibiliter euacua in lassitudines doloresque Bluit. Neque tamen omnibus utendum balneo est,neque que omnibus, sed ad aliquos quidem assidue , ad aliquos raro, ad aliquos omninoviendum non balneo,adhibitis quibusda distinctionibus , quas decimo lib. methodi exprose Galenus scripsit Eae sunt , Qui
cruditatibus laborant aut nimia quorumcunque prauorum succorum redundantiao ut multitudine sive quae ad vires,sive quae ad vasa dicitur,aut inflammatione aliqua interna,aut citra haec fluxione aliqua periculos , hi omnes ad balneum ducendi non sunt:neq; sane alij, in inuasione,vel incremeto paroxysmi, neq; ante inclinationem, citra haec aute ad plurimos morbos est maxime opportunu remediu balneu Ad utendu vero pluries aue minus,praecipue o deratio,praeter necessitate quae ex affectione pendeat,est,an colaetus sit balneo an desuetus homo.Verum hac Hippo ipse docebit. Cu ad omnia auxilia quibus medicautuntur,necessaria sint instrumeta idonea,& idoneus apparatus ad re recte peragenda,in balneu multo magis, multo cunaiori periculo carere re quapia ad apparatu pertinenti possit, gbalneo utitur,quam qui quodcunque aliud auxilium scripsit:&appalatus badnei,est multo minus paratu facilis. Na quo quis saguinem mittat,aut cxpurgetur,aut clystere recipiat,nunqua de- est,in quo baliaeetur,raris domibus est Proinde Hippo. apparatu totum describit dicitq; non semel,squid desit abstinendum d balneo ciscietiam si alioqui putetur futuruitile. Est aut i qui t)cu minus utendum est,propter malu apparatu hominum et in paucis enim domibus parata sunt instrumenta, qui ministrent, oportet costat udoquid priuatis Balneis si aut non lauet per belle, idest nulla re ad optim apparatu necessaria deficiente laedetur no paru.Nimiru balnea,vi,si recte quis eis utatur,sunt utilissima, ita sigd desit,periculosa.Describit deinde apparatu decessarium: quae a ministris agi debetidices, navi tuguru
157쪽
gurio sine senio opus est ibinus enim replebit caput mordente spiratione & aqua larga ac balneo copioso ad immergediscilicet corpus ac si quae corporis pars extra balneu relinquatur, Pfundendu)Je non large inqui affuso, nisi sanesita opus suerit. Quod ut intelligatur, scire oportet, quosdam esse balneandos blandius quosdam vehementius,aut ut ita dicat durius. Qui blandius lauant,no largiter ωvi quada affussa aqua sed parcius velut tantum admota lauantur,ipsi quidem nihil agentes, ne vociferantes quidem,sed omnia peragentibus ministris, neque fricantur,neq; strigili siccatur sed admotis spongijs,aut linteis:
di per breuem viam ducuntur ad solium aquae, estq; nequid Iaborent facilis aditus&exitus balnei lauatur vero sta,qui cum magna extenuatione,ut hecticidaliantur, aut grotates morbo acuto, ut perineumoruci aut pleuritici, aut ardente febre laborantes. Neutri enim horum laborare plurimum possint.Alij iii balnea descendunt,robusti adhuc,neque aegrotantes acute, sed ob morbosos quosdam apparatus,aut diuturnas passiones. Hi durius lauantur,nam aqua in eos large violenter infunditur
ipsinet sese lauant,& manibus fricant:longa an breuis via ad balneum sit, facilis an difficilis aditus& exitus,nulla cura est:&fricantur in balneo fortiteror cipue qui ob scabiem, aut le-Pram,aut denique vitium cutis lauantur Blegmate aliquo, sea medicamento extersorio, aut fricatorio,vt apone, aut fursiar, bus,aut fabacea farinaceatae farina: quibus quidem medicamentis qui debiliores sunt non debent uti,sed lotione sola, cinula .ctione ex oleo. Quod si simul cum desiccatione corporis aut inorbo acuto accedat affectio aliqua cutis,aut obsorditiem cutis ex ceratis aut cataplasmaticis quibus quis antea sit usus,opus si detersione quapiam,ea fiet moderate paucosmegmate, hodi luto,ut prosa pone,eius spuma ex aqua. Et id quidem ablu tur a cute cito superfusa aqua. Enarremus ergo nunc verba ea redeuntes unde egressi sumus. Loquitur de balneandis per acutos morbos,quique tractandi sunt blandius, proinde dicit, non valde large assilis, nisi sane ita opus suerit hoc dicit quia sunt alij qui tractandi sunt durius , nequis existimaret nullum esse aliter balneandum,quam hic dicitur di magis quidem nafricari expedit, si autem filaetur obsordea scilicet cutis, aud
158쪽
eius siquod vitium,uti oportet Baegmate calido, S: multiplici,hoc est multa aquae in ipsum infusione facti multiplici , itaque diluto plusquam quis existimet,ut ita vires amittat: calido vero acta,ut,reinissis etiam viribus,possit extergere,nam Gla ipsa aqua calida abluit& extergit. Et assundere non pauca celeriter diffundere, hoc est nost quam negma dilutum μα- Iidum admoueris,Mon permittere diutius ibi consistere, sed affusa insuper in corpus non pauca aqua,celeriter diffundere ac dissoluere.Breui quoque via ad solium opua est, ad iacilem ingressum Scilem egressum Esse autem: eum qui lauatur
moderatum ac tacitum, nihil ipsum facere sed alios persunderet fricare.Haec omnia,ne ille laboret quae addit, ne alia ratione laedatur. Multam temperaturam aquae paratam esse, hoc est habere ad manus copiam aquae varie temperatae,ne desit tepida & paulo calidiorvi frigidior,ut erit opus Hoc autem fit, paratis calida Trigida seorsum,& iniussit res exiget , si balneiaqua calidior quam ones sitiesse videatur, infusa frigida: si videatur fieri iam frigidior,insula calidassit infusiones inquit
Oportet celeres fieri. Sed quo pacto cum antea prohibuerit largites affundere, nunc iubet celeres infusiones fieri Si. n. licet celeriter infundere,certe& cum impetu infundetur,ita autem nihil prohibetvi copiose infundere Certe hic recte mihi videtur Gai interpretari,celeres dici,infusiones crebras. matrucum groti qui lauantur,raro toto corpore sint submersi .necesse est in parte corporis, quae extra est,aquam infundi, ne autem pars nuda,destituta ab aqua, alteretur ab aere oportet crebraseu citra intermissione fieri infusiones. Et quoniam haec corpora blandius tractari, neque fricari debent, spongijs oportet uti
pro strigili.Nimiru in balneis uti solebat strigilibus diuis,ex lapide,aut metallo quopia aut durissimis lignis,ad extergedas sordes. In his vero quos duriter fricare timemus, sicca e debemus eorpora admotis solii spogiis,aut linteis, neq; his summe siccare oportet sed nodu valde siccu inungere corpus,oleo.s comu ni quo in postrema balnei parte utebantur,ne recens rarefacta a balneo,laederent ab aere corpora. Verum etsi reliquu corpus exacte siccari nihil interest , caput siccari debet quarn maxime
positi, spongia extergi, a squid likinoris in capitie relinqua
159쪽
tur,catarrhi inde excitabunt , qui in omnibus huiusmodi mo bis sunt periculosissimi. Eade ratione caueri debet ne refrigeretur extrema,neq, caput, neque reliquu corpus. Haec de apparatu ad balneu necessario. Dicit mox quaedam pertinentia ad balnei horam: Neq, oportere mox ab accepto cibo, uti balneo asque mox a balneo,accipere cibum. Quia siue reces accepto,utaris balneo,siue antequa motus balnei conquieuerit,accipias,c, bus distribuetur intempestive, coquetur male,naturali cal re cum sanguine versius cute euocato. Neque solum a balneo totius corporis abstinendum ab accepto cibo, sed tartis cuiuspiam.Non enim mox ab accepto cibo tendum capitis aut hypochondriorum irrigatione in quibus morbis iis utimur,nisi raris quibusdam passionibus, vicu caput irrigamus conciliandi somni gratia,tunc.n. cs na vix deuorata lauamus nimiru, ut Hipsum fiat quod in aliis aegrotis timemus, repleatur scilicet caput. Eade ratione licet arescentibus dare,vix du a balneo egressis,quin in ipso balneo lac,aut succum alium humectantem, mittationis facilis. Quia enim mutationis facilis est, non lae,
dii etsi properet distribui, tacito multunque distributu imbuit corpus penitius, humectatque magis.Tandem dicit,magna partem tribui oportere aegrotanti,hoc est plurimu agendum iuxta illius consuetudinem, si sanus valde amicus balneorum fuerit, consuetus lauari Appetunt enim magis hi,& iuuantur loti, dilaeduntur non loti. Itaque qui consueti sunt lauari, aut toto corpore,aut capite,aut cruribus,non nisi maximis causis sunt ab ijs lotionibus omnino arcendi,quod si assectio perse non impe diat,sunt etiam lauare cogendi. Vnde redarguitur quorundam vulgarium medicorum religio qui ne manus qui lcm calida permittunt aegrotis lauare,neque mutare lineas tunicas , neque jyndones lecti etsi inunctionibus maxime maculauerit,sed multos munditiei assuetos,serditie conficiunt.
Congruit autem omnino magis in perineumoniis, qvdmin febribra ardentibus,etenim mitigat dolore lateris,pectoris, do si putum maturat, educit, facilem si rationem facit, lassitudines Ioluit, emollit enim etiam articulo6 cutam extremam: ,rinas ciet: capitis grauitatem
160쪽
tate soluit, nares humectat Vona igitur balneo tot,sunt, quibus omnibus eH opus. Verum se in praeparatione desi-ciat unu quidda,aut multa periculu/Il, ut balneu, dpios
sit fd magis dat. Vnum enim quodcunq; ipsoru magna iamnem asser non praeparatum a ministris,ut opis ,eII. INcipit dicere in quibus afictionibus monit, inquibus
laedat balneu:quaquam ego dixi iam antea ipse necesiitate enarradi priora verba,coactus hac tractatione anteuertere. Dicu cogruere in perincumonicis magis qua in febribus ardetibus.Quia calidu cusit humidu, maturat sputu, educit,at. que ita tollit dolore lateris,pectoris, dorsi,s pars posterior thoracis est.Qui omnia ad perineumonias sunt apprime necessaria Sed cur ad pineumonia meminit doloris lateris suspicor hic perineumonias vocare non pulmonis tu inflammatione, sed omne intra thoraeem consistentem,ob comune accides difficilis respirationis,ac proinde sum esse voce multitudinis,dicente,in perineumonios. Sed dices,si recte antea diximus atque ex Gal sententia, utendu non esse balneo in ij quibus multitudo,aut magna cacochymia,aut ad fluxiones magnus apparatus, aut infamatio interna quo pacto possit reruere perine Oniae cui certe ea omnia adsunt Nyssecto antee fluxio ces auerit,& maxima pars copiae missione saguinis,ac fortasse et pharmaco,euacuata sit, tumor subsidere inceperit: tuc.n fluxionis
periculu desit, concoquendi ac excrea dii cessitas instat. si itaq; inflammatione in parte aliqua interna cossiente balneum denegat. Gal.equum est intelligere, ante inflammationis inclinationem Voco autem nunc inclinationem inflammationis, eam quae est ipsius tumescentiae.Tunc ergo utilius est peri neumonicis quam ardente febre laborantibus: non filiis quoque utile no stri tepestiue suscipiat, puta magna parte excremetoruvacuata, succis acoquedis, Ied qd plures utilitates peri neumonicis pstet. Ill senim reliquias succoru in uenis cogi calore teperat, quasda euacuationes si fiant, promouet: his praeterea
sputu maturat, educit, spiratione facile reddit, mitigat dolores pectoris, lateru, dors.Dicit deinde Hi p. alias balnei laudes ,rimo ad perineumonicos solii aut febribus ardeti