장음표시 사용
51쪽
eurytisianis,quam qui alijs utuntur cibis, diximus Iam antea
cum deitissanae laudibus ageretur, etsi ea merito commendo tu tantopere non tame proinde damnandos esse medicos qui
alijs cibis idoneis etiam, tantur. Mirum enim si is solus possit esse satis idoneus. Sed contine it dubitare hoc loco, qui fiat ut dolores statim sua sponte euentur pleuriticis, cum incipiunt spuere si incipeie puere signum est incrementi pleuritidis , ut
antea diximus. Nam signa pathognomonica cum morbo pariter augentur is mutantur,dolor veto in primis signum pathognomonicum est pleurytidis Vertina dubitationis huius gratia, aliarum qu procedete opere occurrent, nosse oportet pleuriridem esse morbum compositum, pertinere partim ad c6positionem,partim ad temperiem. Illud quidem ob molem inquam pars inflammata intumescit . hoc ob alterationem quae materia alteranda fit ut in febre Ncque sane haec duo pariter procedun ,sed magna ex parte, primum quidem distentionem summam comparat pars, mox distentione remitente procedit materiae alteratio. Nam distenditur ob fluxionem , cessat verodisiendi cessante fluxione,& exeunte materia.Atqui cum materia incipit alterari, incipit resudare,d ob hanc ipsam causam pars laxari,pl runque enim iam tunc ccstauit fluxio. Porro non
eadem symptomata sequuntur utranque partem morbi Dolor enim distentionem sequitur,excreatio, materiae alterationem, merito ergo incipit decrescere dolor cum incipit crestere excreatro,atqIn tunc crescit morbus secundum alterationem,d
crescit vero secundum tumorem: quoniam vero ad sanitatem utriusque mali solutio est necessaria,non dicitur simpliciter inclinara morbus usquedum secundum utrunque inclinat:&merito sanemam omni in re bonum,quod simpliciter, constati tegra causa,quod non est tale dicitur secundum quid , ut cum os incipit madescere,dicetur pleuritis crescere simpliciter, d crescere velis secundum distentionem & dolorem.
si igitur quis auxilietur smnibus quibus opus est, visu susciens modus talis piissa e potionis iniuris modisiadetur ciuibus enim cibus flatim inclusus manet,nis quis
52쪽
deorsum prius vacuans potionem dederit, dolorem quidems adest auxeriti non adest natim fecerat, spiritum densumfecerit Prauum autem en hoc,despcativum enim pulmonis , O dolorem inferens Opochondriorum O mini
DIxerat ante alia multa esse peroportuna aditissanae exhi
bitionem,postea dicenda:nunc policiti memor, incipite scribere.Dicit ergo quadoquidem praeter ea quae dicta sistari, multa alia sint scitu necessaria, ut recte piissanae potio detur,&multa quae nisi caueantur in ptissana exhibenda, cotinget aegrotum laedi. Nis quis auxilietur omnibus quibus opus est visi lassiciens modus talis piissana potionis Idest, nisi quis circunspiciat, apponatque omnia quae sunt necessaria, laueat omnia,quae caueri debent, ut sit idoneus exhibendi modus, multis modis laedetur qui piissianam accipiet. Probat hoc ita habere, narrare incipiens quae caueri debent, incommoda quae nisi caueantur,fient.Si quis enim inquit potionem dederit iis quiabus cibus inclusus manet,non vacuans prius deorsum,doloremouidem si adest auxerit si non adest,fecerit, spiritum densum secerit. Hic illud ἐγκατα κέκλιδιει non significat utcunq; manere,sed inclusum, multo a Uriquare cibus et significet hic,
ut Galeno et ur,stercus,& durata seces, Itaq; qd hic dξ, aliud est ac quod postea dicetur,non esse exhibendam potionem donec cibus prior descenderit hic nimio de priori cibo solum agitur qui non descenderit, sed de veteri qui multo iam tempore inclusus manet, neque solum exigitur, ut descendat, sed vesubducatur.Quid est ergo quod nuc dicit certe explicat,quod antea dixerat,quicunque igitur ptissanis utuntur in his morbis, ne unam quidem diem permittant vasa inaniri, sed utendum citra intermissionem, nisi expediat aut ob pharmacum,aut clysterem intermittere. Nunc explicat quando Q clysterem intermitti debeatitissanae potio Nimirum ubi stercus conclusum haeres testinis abstinendum cst a potione, usque dum clysteribus subductum sit. Nam aliter potio non descendet, quare morabitur in superiori parte ventris, indeque flatus mite ad stiperna qui latera dissendant tametsi enim triana non
53쪽
non est fatuost , nullus tamen succus adeo flatus expers est,mnisi descendat aut didducatur, sed in hypochondri moretur, non fiat ex eo flatus, qui inflet,&latera distendat. Quare si ea habentiam dolo rosam affectionem, ut in pleuriticis dolorem auxerit distenta enim parte inflammata necesse est dolorem augeri. Nam ijs etiam quibus ibi dolor non est, solet copiositorem potum, aut cibum male e ventriculo descendentem, excitari Prosecto non pleuritidi solum , sed omni etiam
morbo accomodatum praeceptum est hoc: magni enim mometi in omni febre& in omni morbo,ante aliam curationem V trem vacuare , ne in eo sit ulla redundantia, aut vetus stercus.
Plurimi enim morbi inde nascuntur ra omnes qui ex myteria pendent, inde fouentur. Quare magni semper momenti est ventris curam gerere. Sed dices , quorsum disserens depicuritide dicit , si non adest, statim fecerit: si dolor est signum quod non potest abesse a pleuritide certe non de sola pleuritide dicere
caepit, sed de pleuriti de aut perineumonia. Haec vero non habet adiunctum dolorem Fiet ergo, ut si huic obturatis intestianis detur potio,excitetur dolor, qui non aderat addit,et spiritum densum fecerit Causa est in promptu, nam potione non descendentes, ventriculus distendetur in sepcum transuersum comprimensabere moueri prohibebit cum ergo respirati ne multa indigeat homo, N: ob hanc compresionem , cogatur lacere minorem, faciet crebriorem Prauum autem inquit est hoc. per se sane constare cuiuis poterat, hoc non esse bonu,
sed eragerandi gratia dixit prauum autem est hoc,quasi dicat,v-lde malum est, praecipue in pleuriti de in qua facili respiratione opus est,&ad occurrendum inflammationi. ad excre-aiulum nam sicca pulmonem. Si enim respiratio pulmonem di thoracem temperat, constat eius difficultatem ardoris siccitatis esse causam. Quam graue autem sit in pectoris morbo exuri ex disicili rei piratione paulo post dicet,indicans, si cari interius sputum, siς tumq; ursina facere respirationem difficiliorem, hanc ruisiam siccari magis,usque dum spirandi difficultate, siccitate se mutuo augentibus, homo suffocatur. Dolorem etiam infert hypochondrioris, cimi ventris, stino transuers, quia haec omnia mouentur cum thorace crebrius ergo
54쪽
ergo solito agitata dolent,vi inflammantur res
Quin etiam si assime dolore lateris consit uim istente, . Squi non sedetur calefactoriis fomentis. D uto non exeunteised citra concoctionem fassi valde ν cocto,nisi quis fluat dolorem,aut aluum emoliem, aut eq mssc 's,Vtrum horum magis conge illisianas autem is habeἡτιιri buens,cit mors linum fit. . NEXplicii aliud quod in exhibenda piis ana teneri maxim/debet.H6e ver&est, pleuritide in principio consistente. dolore affligente citra intermissionem Sc sputo non exeunte, sed citra concoctionem facto valde viscos , non esse dandaptissanam, neque vero cibum alium antequam dolor sedetui, aut semetis,aut si his non cedat expurdiatione aut mission san guinis,utro horu magis videbitur indigere. Nam si quis nihil horum faciens,cibum det,il lxionem auxerit,d dolores,qui rursum conuocata fluxione seipsos auxerint, atque ita fiet ut ante- qua cedere incipiat tumor, in ipse principio homo moriatur: quod insinuans dicit,cito mors horum fit idest intra principiti morbi moriuntur. Q fare quod Gal. dicit,praecipere minc Hippocratem equis utaturitissana in vigore existente inflammatione,intelligendum venit,de vigore ipsius tumoris Se dolori . non totius morbi Vt autem distinguantur hi vigores dictum iam satis est. De mentis expurgatione,& venae sectione inpleuritide, postea dicetur.Nunc illud utium docetur,quod tonsoribus etiam notum est, in pleuritidis principio tenuissime esse cibandunt, atque adeo usque duni facta sit mediocris misito sanguinis, dandum nihil.
Ob bas igitur causas,atque ob alias similes adbue ma s gis qui totis,tuntur pisanis, septimo die aut citius 1 riuntuar, alii quidem mente iis , alii autem orthopnea est sertores ocatisten autem hos antiqui deratos esse pagabant, ob mc pracipue, non minimum autem quod ipsis morientibus latus liuidum inuenitur plaga smile. Rei auo
55쪽
tem huius hae emeansi, quod pri quam soluatur dolor mori ur, ceseriter enim anhelosi fiunt a multo autem Oerebro spiritu,ut iam dictum est,sunmie scidum, sisne coneomone factum sputum,prohibet fieri aegressum, sedssertον facit, impactum in bronchiis pulmonis, ct cum adhoc peruentum erit, lethale magna ex parte est. Etenim ipsum stutum impactum prohibet spiritum intro ferri, cogit auteceleriter extra exires in malum mutuo se iuuant. Spulsi
enim impactum densum stiritu facit, β iritus densus exinens lentumfacit simn , O prohibet fieri lubricum.
CAIcenset musas hic vocari potiones ipsas, quas Hippocrates diceret,ob has potiones, piissanae scilicet, atqi ob alias multo magis ut vini,mulis,oxymelitis,aut et aquae siquis intepestiue eis utatur,moriunt multi septimo die, aut cuius. Veru mihi no placet causas vocari potiones, nair terqui q impropria si nominu acceptio,oratio ipsa sit inepta Perinde .n.sitae si diceres,o potione piissanae,ac multo magis ob potione 'inroxymelitis,aut mulis,moriuntur qui utuntur elisianis, quid ineptius p an qui utuntur ptissanis moriuntur propter potiones vini o melitis rivis 3Non igitur est hic legitimus huius loci sensus.nam praeter dicta,de vino,mulsia, Oxyrnelite,mox dicet ipsemet Hippocrates,quod frustra repeteret, quid ergo est quod Hippocrates dicitλcerte respondere incipit illi quaestioni quam in principio totius operis scripsi, in cuius solutione totius huius libi illi constitutio. Interrogabatur,qui fieret, ut quidam piissana semper uterentur, aliteius usum magnopere vituperarent, quas magnas noxas afferentem:causa certe est, quiaptissana, siquis ea tempestiue utatur est utili si ima,s intempestiue maxime noxia. Medici vero haec non valentes distinguere,
alii intuentes in laudant.alij in ho vituperant. Dicitergo nunc,ob has causas,id est,quia haec non obseruant, sed int stino repleto secibus,aut vigente adhuc dolore, neque missio. ne sanguinis praemissa, accipiunt, atque ob alias similes causa, adhuc magis, id estvi ob alia etiam praeterea quae obseruari
56쪽
oportet, procedente opere dicentur, qui totis utuntur pessi nis,moriuntur septimo die,aut citius , nimirum in ipso uniuersali principio pleuritidi quae si acuta tantum sit usque ad septismum est in principio , si acutissima, solum usque ad quartum: Alia quidem moriuntur mente laesi, alij autem orthopnea, aut
steriore,suffocati. Nimirum quibus mors sit permutato morbo in veram perineumonia,delirare solent, quibus non fit in pubmone inflammatio sed collactio solum excrementoriim in asperis arterijs lasse cantur,cum orthopnea&steriore Moriuntue vero ij qui ita dclinquunt in victu,tam breui ut bene hos ant, qui vocaverint syderatos:ob hoc praecipue,id est, quia tam subito moriuntur, quia ipsis morientibus latus liuidum inuenitur,quasi percussi ellent fulmine .Quod autem hoc satia est,s moriuntur prius quam soluat dolor. Nimirum quia moriuntur antequam soluatur,aut remittat dolor,constat eosmori praesim flammationis magnitudine, materia neque clpta coqui neque excreari. Si enim aut resolui cipisset inflammatio,aut expurga ri materia,doloris pisset renaitii. Quoniam autem prae magnitudine inflammationis moriuntur totum latus gangrena corrimpitur,& liuescit morientibus,& quoniam materit nihil excreatur, sed leti sicca haeret in pulmone ii fiscantur Explicat det inde satis disserte hunc casum esse lethalem, quod lentum haerensque sputum, d respiratio difficilis sese mutuo augeant.Tota hac dictione admonemur ne antequam missione sanguinis dolorem fecerin us remittere,cibo utamur,nisi sorte mulsa aut oxymelite, coquendi,aut incindendi causa.
Praebendunt autem hae non solum eos qui intempsi . Muntur ptisana, sed multo magis, si quid aliud comedant
aut bibant,plisiana deterius. ECce hic dicit Hippocrates aperte, 'quae illii proxima Ora
tione dicere Gai .putabat. Videlicet haec in comoda quet dicta sunt, appraehendere non solum eos qui intepestiue viatur ptissana,sed multo magis si quid aliud comedant aut bibat piis sana deterius, neq; observent, quae oporteat obseruari. Si enim
piisl a quata onanibui abis cibis pritulit , tanta noxas par
57쪽
rimis mere inita accepta,alia certe maiores patiant, si in tempestiue accipiantur Sed quae sunt alia 'uicunque cibi aut
aqua. Porro quae tint illa incommoda quae apprehendet viem te intempestiue pCerte quae dicta sunt, uastari ventrem , doIorem,si adest,augeri. si non adest excitari,dispiae corripi,ac praeterea mori breui Sed quae sunt obseruanda ut tempestiuae sint potionesmunquid eadem aditis nam,S oxymeli ac multam, in diuersa huic interrogationi respondet mox dicens.
Bene igitur maxima ex parte similia sunt auxilia ruentibus totis piissanis, earum cremore: iis vero qui neutroborumsed'lo potu aliquando aliter auxiliandum INtelligunt hie neoterici sermonem esse de reliqua curatione, ac dici eis qui utuntur tota plisiana aut creniore eandeeurationem,quod ad reliqua auxilia attinet,couenire, ijs vero
qui sola potione aquae,diuersam. Qudia no debent solo potu cotenti esse,nisi qui acutissimo exacte laborant morbo, illis vero ob morbi acutiemino potest eade curatio quae alijs congruere, sed filiunt. Nam si totaitissana utendu est in acuto & crem re in acutissimo,& aqua in acutissimo exactrinon minus differret curatio eius qui creinolestetur, a curatione eius qui totaptissana, qua eius qui lota aqua a curatione eius qui cremorα Nam differentia curatiotiis non sit a causa,neque essentia, neqIloco affecito haec enim eade sunt,sed solu ab acuties, haec vero aequalis est interdicta. Gal.nihil certi dicit, neque explicatquq sint haec auxilia,sed ego dicam nunc aperte. Dixerat nuper, nisi igitur quis auxiliet omnibus quibus opus est. Quo loco explicuimus illud auxiliari ex omnibus,esse nihil aliud qua obserua re omnia praecepta quibus sit opus visit sufficiens modus exhibitionis piissanae .Fode verbo utit hic, illic, nimiru τιμορη-- Aequum ergo est eode significato hic accipiatq; ita intelligerriigit maxima ex parte suas les sunt cautiones,& eade obseruanda j qui ptisana tota utuntur, qui cremore,ijs vero qui neutro horum,sed solo potu, simplici scilicet aut medicamentoso,ut aqua,aut inulti, aut oxymclite, aliquando opus si alijs
58쪽
peculiaribus obseruationibus. Quae sint autem illae partim dice tur libro tertio huius operis. Hic sensus est, erissimus,4 cum proxima sententia plurimum congruit.Cum enim dixisset, dicta pericula praehendere non solum eos qui intempestiue ut turitissana, sed multo magis si aliud quid intempestiue accipiant, explicare vollens quae sint obseruanda ut tempestiue ac cipiantur ptillana in aliae potiones,dicit aditissanam ire
morem esse easdem obseruationes ad alias potiones,nou omax easdem. .
Oportet autem hoe omnino ita facere si nuper passo cuipiam. alui onere haud quaquam purgatofebris, Neι cum dolore, vel sine dolore incaeperit,a sorbitione tanti intemperandum,donee cibum ad infernam intestini partem descendisse coniectatum finit Ubi autem dolor aliquis tenueris,oxi melite in potu utendum,beme calido, aIlate autῆfrmido,quod se multa sitis fuerit, uisa utendum, ct aqua Deinde quides dolor quis insii, vel periculum aliquod a paruerIt,dare potionem,neque multam neque crassam sed postseptimam e nonam hialidus si si vero nonsubiit vetusus cibus,ei qui recelem acceperit i fortis fuerit,uel aras vigens, HI stere uti sinantem Derit debiliorglande xii, is Ponte exierit bene. DVo hic secit,addit aliud praecep tsi,quod in exhibediptis
sana tenendu est,&explicat exemplo quod mox dixerat: nimirum nota omnino esse easde obseruationes in alijs potioni bus ut initis anai eius cremore. Praeceptu est, si nuper pasto cuipiam,cui neq; aluus deonerata sit,neque recens cibus ex ventriculo descende it,febris inceperit sue cydolore, siue fine eo, non esse dandam piissana usque dum cibus descenderit ad intestina. Merito sane dicit sue cum dolore sue sine dolore. Nam non solum in pleuritide utilis est haec obseruatio,sed 4n omni alia febre,atque adeo omni morbo, uino in bona valetudi
59쪽
ne. Semper enim nocet cibus alius, antequa e ventricula prior descenderit Nam prior posteriorem corrumpitis plurimum
immoretur in miniis,incoctum descendere facit Hate ergo ii commoda in omnibus habet , quaedam etiam alia peculiaria habet in dolore, quae antea dicta sunt. Ni initum dolorem auget dispneam Non tamen proinde putandum est,hoc idem esseine quod antea dixit, quibus cibus statim inclusus mane a-tis enim differt. Illic enim de cibo veteri qui non exeat, hic de
veteri qui non exeat, recenti qui non descenderit a ventriculo: quo casu ob duas causas iam prohibetur ptissanae atque adeo cuiusqtie alterius cibi exhibitio , quarum altera alteram conseruat. Nam seces non evacuatae descensero cibo impedimento sunt. Itaque tunc temporis a cibo abstinendum. Quid ergo agendum certe abstinendum a cibo, utendum verbilandibus aut clysteribus quae feces subducant, motionibus quae eventriculo detrudant. Nam secibus subductis locus dabitur descendenti cibo, atque ita is facile a potioqibus detrudetur. Si igitur eum cui haec sini,dolor aliouis tenuerit,itaque iam laboret dolore, Teces habeat impaetas,di cibum non descendentem,utendus est oxymelite. Nam etsi antea,cum diceret,ssi eior sit morbus, quam quis existimet,non oportet,multum d resed praebere ante sorbitionem , aut mulsam,aut vinum quasi non ea solvisui esse possent, neq; ea maxime,adiecit,aut quod-cuq magis quadrabit.nuc aut magis quadrat oxymeli qua mulse,quia ponitur dolor crudus& in principio,& feces impactis, ventriculus cibo occupatus in tanta aut ventris totius & thoracis constipatione Oxymelitis qualitas desideratur,quia inci di e exterget multo potentius quam mulsa,&coquit non minus quam ea:verum sitim auget multo magis quam mulse,quia capit multo plus melis quam ea, acetum et si sit refrigeras,estria siccans,ac proinde sitim infert,nistam exigitu,& tam multa aqua dilutum, ut vim siccandi amittat, tunc elii extinguit sitim magis etiam quam sola aqua, quia vim siccandi deponit,&ὰ frigerandi auget. In oxymelite autem maior aceti quantitas,a Ie cum aqui minori est, quam ut possit scindi vim amittere, roincii multa stis fuerit, mulsa utendum potius:aut etia aqua
lata fidustis maxima.Constat viso ex his si utraq; necessitas i
60쪽
cidat simul ineidedi scilicet sedandi sitim, licere parare Oxyrneli aliud quod quae plus, melis,&aceti recipiat ininus Albin, aut in mulsam tantilum aceti infundere.Qum: ipsa mulsa utemur in quibusdam dilutiori, in quibusdam minus ut magis
minusve biliosa esse videbitur pleuritis. Mullaeni est biliosa,tato autem minus quanto est dilutior Ergo ut erit pleuritis biliosior ita utemur dilutiori,usq; adeo , ut si res ita exigat possimus venire ad solam aquam,quana constat neque coquentem neque incidentem esse ted attemperantem. Hinc vero discemus,qua-doquidem Hippocrates vel inpleuritide ad solam aquam rigidam venit, non debere nos admodum pertinaciter,ut quida faciunt, indicationi a causa adheretes, intemperiem negligere, satius enim aliquando est morbum protrahi permittere, quam breui horminem exuri. Itaq; vides ut exhibedioxymeli,&mulsam, aquam, non eaedem sint regulae, sed peculiares quasdam habent cautiones Considera etiam Hippocratem serapia omnia praebere hyeme calida, aestate frigida, contra ac vulgar quidam medici,qui tepida tribuunt, non considerantes ventri
culum laedi maxime tepidis, frigidis vero & calidi,tuuari cidelectari. Recte autem tribuuntur calida hyeme,irigida aest te, ita enim sunt incundissima, intenperiei aeris Occurritur. Verum dices, durum esses aegrotum sine sorbitione tisianae aut alio cibo cotinere cu isto oxymel ite aut sola mulsa tandiu Q iid enim,si etia si haec omnia agas,tamen dolor duret diuΘΩ deliquia animi aut peruigilia, aut alia huiusmodi succedanuquibus indicetur non posse durare hominem donec morbus concoquatur nunquid ne tunc quidem sorbitionem dabis3 dabo sane, nam tunc urgentiae gratia dari debet eis alia o stet Hoc ut doceat, dicit deinde quidem si dolor quis inse,is est,persistat duretque, vel periculum aliquod apparuerit, periculum scilicet mortis se insinuet ex tam longa inedia darem tionem. Sed si hoc est quod Hippocrates cocet, quorsum addit, neque multam neque crassam , sed post septimam vel nonam mana urgentiae nullum tempus nulla quantitas praefinitur , sed dandum est quantum in quocunque tempore necessitas exigat. Ita est , sed indicationi ab urgentia fieri