Dionysii Sandelli Patavini De Danielis Concinae vita et scriptis Commentarius ..

111쪽

3 COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT.ctor habendus sit non ita facile est pro certo constituere. Comes Jo: Maria Mannuchellus famam per

112쪽

R DANIEL. CONC. 79 'ea tempora exiisse memorat sa) quae infamem scriptionem PP. Iulio Cordarae, vel Tornielio , ac denique Francisco Ant. Zachariae ad judicaret. Homi. nes quidem sunt cuncti ex Societate, atque ad exercendum maledicentiae dentem naturae acerbitate paratissimi. Alii & fortasse verius illius auctorem faciunt P. Cocconatum, pariter Iesultam, qui Venetiis degens aliis libellis in Concinam evulgatis operam& favorem praestitit. At quisquis tandem fuerit im

famis auctor libelli, Legi Corneliae illuserit,& la

tuerit mortales iudices; ultorem certe latere non

potest Deum . Quod si Dei singulari misericordia

atque clementia inter vivos adhuc degit auctor inse-lix , audiat 3c videat, si tamen phreneticus, ac plane caecus quidquam intelligere aut videre potest , quid praestare necessario debeat, ut tam atro. cis sceleris a supremo Numine misericordiam ac ve

niam assequatur: Necesse est , praeter sinceram facti fui coram Deo poenitenriam, ea , quae in honesium vi

113쪽

rum , Deo facrum , crimina conrniit , revocare eum scontrariisque scriptis mendacia sua , ac maledica fria

pta refellere, ac refutare ἰ ο se fallum dixisse , ase

que adeo esse mentitum , iureiurando etiam se opus fuerit contestari : ita ut apud eos, ad quorum aures confata ab Us ealumnia pervenit sempernis rebocetur , extabit υeluti quoddam falsorum criminum resimonium ) omnis dictorum scriptorumque fides quantum in ipse es abrogetur , nulla habita propria famae ratione d quum iustitia postulet, ur alteri resi-suatur quidquid ablatum per infamiam fuerit. Ea violatione quippe iustitiae resiturionis consequitur obligatio. Quamobrem ad canendam palinodiam diυinisci humanis legibus , quibus eum relaxari nefas , aifringitur . Atque hoc illi remedium utpote necessa. tum , fi quidem fatuus esse vult, omnino adhibem dum es. Sibi autem suoque sceleri adceptum referar,s pari, vel majori etiam cum suae famae detrimento,

aliorum ab se violatae existimationi adigitur consulere. Sciens enim ac volens hoc certe graυe sbi onus impo

suit is . Haec est obligatio, qua scelesti libelli auctor

0 Controversiam definivit conceptis verbis P. Hieronymias Lagcma Furtis S. I. Ut vero res intelligatur animadvertendum est A. ΜDCCxxv H. larvarum SocietatiS scriptorem in vulgus edidisse Sermones IV. de tota Daeculo m huius Haiis litteratMra sub nomine L. Sectam Q. Filii cum enarrationibus M. Philaeardii, in quibus aliquot virorum, ac praesertim Florentinorum mores atque doctrina perstringebantur & eorum plerique inter asinos collocabantur, veluti Salυιnius ac Laetetarinitis. Ad verius hunc fictum Sectimum, quem esse LasOmarsinium eruditi censeat , ejusque commenἰatorem vel Pompeuin Venturium, vel Iulium cortiarum Iesultas , famosus libellus, cui titulus: ι P eri di Μontagna, vulgatus est, ejusque Ructor acriter Iesu itas momordit ac reprehendit. Lagomainimus V. sermonem sub nomine pariter Liaeia Sectant emisit, in quo postquam etrusci poematii auctorem omni conviciorum genere proscidisset, casum tandem conspientia, ut vocant, protulit ab Umve

114쪽

R DAMIEL. CONC. 8 robst ingitur; una cum iis omnibus P P. Societatis , qui illum quaquaversum divulgarunt. Nulla enim non dicam Italiae , sed & aliarum dissitarum regionum urbs fuit , ad quam ille non pervenerit . Romae, Venetiis, & Lucae praecipue , xxx. solidorum statuto pretio, ab iis vendebatur. Cumque putidis mendaciis nullam haberi fidem vidissent, hoc alterum, ceu dignum patella operculum, missis syngraphis, adiunxerunt: La Rirrarranione δ fritia conuna penna uu H ' rarae abbonda di qualebe frie. mo, o di qualche fale; per alrro δ un capo d' opera. Proh iniqui ac maligni laudatores t ecquisnam nisi malus & insanus Opus magnum appellare potest isti dum cadaver, rabiem undique , ac venenum spirans, & vel ipsas fame pressas corniculas suffocans atque procul ejiciens At cessit quidem homi albus

istis res ex sententia , quum ea aetate quam plurimos lacerent, in qua poenae abrogatae videntur, quae ab utroque jure, Pontificio nimirum ac Caesareo, adversus libellorum famesorum auctores, atque di vulgatores sancitae sunt a . Quod etsi ferri in aliis aliquo modo possit , in religiosis tamen homini. hus, qui caeteris caritatem &dilectionem prosequen-L do,

sitate quadam solutum, ac definitum, in quo eum ad publicam canendam palinodiam teneri, pluribus allatis rationibus , atque argumentis, demonstratur. Ex his ea nos legimus , ex pag. I l . IV. quae ad rem nostram facere, & quidem recte, videbantur. Poterit hine lector perpendere, atque secum ipse considerare, quantum potiori iure ad canendam palinodiam obstringatur auctor infamis in Concinam seriptionis . Ut Sermonis U. L. Sectani indignitaetem quivis habeat perspectam , Io: Lamii adeat Μemneam I., sub nomine Μ. T moleontis Londini editam A. ΜDCCxxxvIN. Adversias

improbos titterarum , bonarumcue artium osores.

A Canonico iure excommunicatione maloia C. qui alterius f. p. II. a Civili autem eapitali sententia L. n. c. de famosis Libelinasmodi erimen vindicatur.

115쪽

8a COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT. do, exemplo praeire debeat , res non serenda videtur. Ne qiud tamen silentio obvolvere videamur, quod infamiam iii inuere, a Palinodiae auctore sanctissimae Sodietati Jesu inlatam possit, placet adjicere tam praeposteri facinoris conscium factum supremum Praesidem Societatis vehementer indoluisse , damno ingenti perpenso, quod Societati desperati quidam

inserebant. Ingemuisse etiam quam plures sanctissimos hujusce Coetus viros memoriae proditum est. Ex quibus multi sperabant brevi cinicae scriptionis auctorem poenas daturum. At frustra. Nusquam enim iste, quod tamen erat ipsis facillimum, reperiri potuit . Impunes etiam evaserunt iis omnes utique notissimi, qui non modo eam Palinodiam ubique sparserunt , sed etiam denuo imprimendam

curarunt, ut infra observabimus. At vero Concinae famae consultum volens Benedictus XIV. Palinodiam

illam solemni decreto configi jussit, die xv H. Iunii ejusdem A. MDccxLI v. a) . Multi inde auctores

Concinae erant, ut se omni ope tueretur : accusatorum

116쪽

.. P. DANIEL. CONCIM. ggealumnias & improbitatem , praesertim suae exii Ι-mationis ac famae periculo, redargueret. Sane omnes, qui intimius Concinam non noverant, eum jure gentium usurum , seque a tanto discrimine acerri.

me vindicaturum putabant. Rei, de qua Concina cogitaverat nunquam, fidem conciliare aliquam videbatur quaedam inscriptio typis Romae, atque Venetiis evulgata hisce ex pressa verbis: Ritrattaxione eta retra curiosa che puὸ fervire di supplemento alla mora e prasica de Gefuiti. Cum vero in timore multa fingantur impunius, omnia credantur facilius, si malae ac scedalas conscientiae praecipue ratio aliqua habeatur, eo factum , ut inscriptio temere vulgata Iesu itas mirum in modum perterresecerit. Versam te simul hinc eorum animum ira metuque Pontiscem morarunt, ut Concinam , quem id moliri falso cogitabant, a proposito removeret. Pontifex, proscripta palinodia , satis Concinae nomini consuItum arbitratus, mandavit Carraceloti, Sedis Apostolicae ad Venetam Rempublicam Nuncio, ut suo nomine Concinae quamlibet adversus Palinodiam interdiceret responsionem, addens: θ folemni decreto fatis ejus fama esse eo utrum , O non esse cur tot inju-νis fulieitus sir ; eas enim cunctas in se fuscipere . Tranquillo laetoque animo auditis sanctissimi Hierarchas iussionibus, epistolam illico ad ipsum dedit,

cujus sere haec erat summa : fe videliceι nunquam

de responsione famino libello facienda , multoque minus eo sub titulo cogitasse: sibi quidem proprii nominis rationem, quamvis ea quidem negligenda hau Ν, minus anxiquam esse , at nimis infelicem atquemiferum se iudicaturum, si eas nondum Christiana pa-

117쪽

84 COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT.tientia iniurias perferre didicisset, quae fui perfnam unice spectabant . Quod vero ipse Pontifex illata pν bra in se velit fuscipere , id summae ipsius dignaxioni, qua se indignum Quincit, totum adscribere. Quod

si, concludebat, nullum aliud mihi obversaretur ante oculos Evangelieae humilitaris exemplum , hoe flumranti Pontificis mihi animum abunde faceret ad quas ιibet iniurias constantissime tolerandas. Hac Concinat epistola summopere gavisus Pontifex, data ad ipsum pariter epistola: animi eius moderationem rarum humilitatis o obedientiae exemplum appellare non dubitavit ; atque gratias quam maximas Deo agendas dixit, quem tot egregiorum animi sensuum, quibus Concinae affluebat epistola, noverat auctorem a . Iesu itae securi hoc modo Concinam in sui dese sionem nihil scripturum, proculcato utroque decreto , damnatissimam Palinodiam rursus praelo subjecerunt,& quod abjectissimi & vilissimi animi est,

hominis famam dissipare perrexerunt, cujus manuvtot praeceptis devinxerant. Palinodiam illam vulgavit ubique P. Iesultarum audacissimus alii vero ex eadem Societate scriptores Bentit apo logiam prosecuti confidentissime sunt, ut libelli demonstrant, quos modo recensebo.

aὶ Epist. XII.

C A P.

118쪽

P. DANIEL. CONCIN. 8s

De caeteris libellis a PP. Turani, Curti, Poli , aliisque Soc. I. in Bentii defensonem vulgaris.

A Nno a Palinodiae editione insequenti P. Domiit a L nicus Maria Turanius opusculum edidit Veis netiis furtivis typis, cujus hic est titulus ' Iudicium ii cuiusdam Viri Theologiae Pros ad amicum Confessorem: Agoni alium. Contra auctoris voluntatem iudicium hoc x lucem vidisse Sanυitalis , Zaccharia aliique scripsea re. At Granius, quem ingemuisse etiam socii ejus dicunt, nullum doloris praebuit argumentum, undes ipsi , aliisque haberetur fides . At vero utcumques acciderit res, illud minime incertum: Iesu iras, cuma hoc iudicium secundas aures nancisci vidissent, ite- rum Lucae commisisse praelo, tribus aliis adjectis eas de re opusculis, quae, enormi vocabulorum abusu, in editor hoc titulo insignivit: R. P. Danieli Concinars duarum epistolarum Theologico-moνalium auctori spuisu cula haec quatuor vere aurea Eusebius Philalethesi D. D. D. Horum omnium opusculorum specimina

praebet Paluzzius in Episeola ad Amicum o , post

quem nos etiam de iisdem breviter nonnulla dicemus; neque enim licuit ad manus habere cunctas hasce damnatissimas scriptiones. Turanius itaque, ut Beu rii adsertum a censura vindicet, ita sacris novi Instrumenti litteris, sacramentis, liturgiis, sanctorumque virorum exem plis abutitur, ut vere eundem Batavus Ephemeridographus einicum Theologum appellaverit.

119쪽

86 COMMEM T. DE VIT. ET SCRIPT. Bentio deinde nonnihil irascitur a quod barbarovocabulo subimpudicus usus sit, praetermissis vocibus Latinorum boni aeυi, id est subobseaenusinubturpis G. Quapropter inquit b) : barbaries reprehendi poterito fensus vero a nullo cordato viro re ferio homia ne reprebendi poterit. Denique post aliquarum rerum examen nihil noυi, vel absurdi in Beniti dissertatione contineri censet e si illa styli excipi, tur inelegantia. Quare ad judices studio partium

vacuos se convertens concludit d): videant nunc mqui iudices, an miser bie scriptor BentiusJ ob istud

quaesitum meruerit contra se excitare tantum re tam

publicum incendium. Pauca nunc de tribus aliis ejusdem furfuris libellis. Primum epistola quaedam est ad Episcopum quendam, qui causam turbarum sciscitatum fuisse confingitur, quae e e Concinae epistolis exortae sunt . Secundum animadversiones quasdam complectitur superactis apotheosis Uen. Servi Dei Simonis de Roxas, qui infirmos curaturus mulsierum mam.

milias aliquando tetigerat. In tertio denique quaerit auctor: an aliquid novi vel absurdi reperiatur in quadam particula dissertationis P. Bentii PCujus post diligens examen ita respondet e)e nec novi aliquid, nec abfum di eontinet, nisi forte contra grammaticam οῦ vocabis iam quippe subimpudicus non inυenitur apud boniaeυi scriptores latinos. Vuapropter in P. Bengi fuρ- ponente dari in mundo actus subimpudicos , reprebenda quidem poteriν barbaries vicabuli, non υero fe us

120쪽

P. DANIEL. CONCIN. 87ct doctrina . Atque hi omnes scriptores licet consilia tegere conati sint, revera tamen ipsis erat propositum Beniti doctrinam tutari, & inique omnino eam fuisse Romae notatam ostendere. Qua vindiciarum ratione Romanos judices non tantum re rum Theologicarum inscitia laborasse, dum Bentium damnarunt, sed & vim vocabuli subobscaenus ignorasse, atque adeo contra leges Grammaticorum pec Casse praeclare somniarunt. Credet autem fortasse quispiam istos Aristarchos styli barbariem in Ben-xio reprehendentes, suas illas paginas, innumeris certe Dedisque erroribus constupratas, Terentii & Plausi salibus condi isse, ac Tullianae eloquentiae flosculis exornasse. Atqui fragmenta quae adtulimus satis superque suadent: eos usos esse stylo Gothica

barbarie infuscato, ac merito omnino istos aureorum opusculorum auctores inter deteriores serreae aetatis scriptores fore numerandos. Horum omnium

quos hactenus nominavimus, Bentii apologistarum audaciam vicit P. Ioseph i, Iesu ita Bergo mensis. Hic , quod nemo antea ex initi tuto fuerat ausus, probare aggressus est eandem Bentii doctrinam aD. Thoma Aquinate fuisse propugnatam, atque clarissime traditam. En libelli clanculum editi prati, clara inscriptio: Dotirina di S. omas proposta ab a consideranione dei faggi , e sinceri umaiori de itaverira , acetocebe posiano formare Mn retro giudiαiosopra ia prima tertera feritra dat P. Daniele Concinaeontro it P. Bernardino Benzi, aut ore delia Disserta xio. ne Dpra i Casi riserυati nel venero Patriarcato : Haee dicit Dominus: facite judicium &justitiam & liberate vi oppressum de manu calumniatoris.Jerenara casu 21.