장음표시 사용
251쪽
bis inlitterati sensu acceptis sibi patrocinium quaereret' Contra laudandus Theolosorum Scholanicorum princeps Thomas non tam divino ingenio , quam prudentia dc modestia ubique spectabilis. Is opusculo io. seu XXXI Art.16 quaerens, an Angelus circulari motu m vere tellurem possit , ait, ordini cert. rerum id minimi r pugnare,sed tamen sibi videri quMnasurasuer serra quiescat. Id autem probaturus,non Scripturarum loca,non Patrum verba promit, sed Leriores ad unius Aristotelis argumem
proinde erit hominis parum aeuti, ae verum Scripturae
institutum, ct Ecclesiae mentem minimε assecuti, incerta inculcare sacrarumLitterarum verba,quo certam esse per suadeat Philosophicam aliquam opinionem suam, aut fausitatis ac haeretis contrariam convincat.Incerta autem,siv. non evidentia esie dixi inus Scriptustae loea de indifferenti. btis hisce rebus cum plures loco eidem convenire possunt verisimiles Interpretationes, eaeque litterales. ae duo tela ex elephanti ore prominent, α deorsum retorquentur, idimque sunt ac ebur, dentes Vpellantur ex omnium fer. scriptorum, ipliusqtie vulgi sententia. Sunt qui contentiant, cornua potius esse appellanda,quam dentes. Varro
de Lingua Latina de his agens; uos dentes,ant; mulu dicam eornua fism.Ex temporibus enim ena cra sura, ex superiori mam
.sula per os resupinatas e se inerans , decimo quoque anno eae phanti abiciunt D defodiuna, ius cerei quotannis, quoties oramiserant, reponun3. Praeter Varronem Iuba, Plinius, AElia. litis, Oppianus, pausanias ita sensere.Experientia quoque testis adduciturixum ebur igne emolliaturad quaslibet recipiendas formas, quod aentibus animalium non contii, git,Et haec quidem mihi videtur quaestio de nomine. Atta. men argutulus quisquam accedat , i in postremam hane opinionem exerat arma ε Litteris sacris. Ibi dentes eI
pnaritorum commemoraritur 3 .Reg.X. 1 L. ct dentes eburnei. Egech. XXVII. Alibi etiam in Hebraeis Codicibus ebur feen hoc est deus,appellatur.Nunc ergo rem definitana clamεt ille sciolus, ct pertinaciter amantem appellare cornua potius quam dentes , tanquam erroris Ec impietatis reum,ad Ecclesiae tribunal deferat. Iste profecto delirabit; risum vix sustinebunt gravissimi EccIeliae proceres. Cumto ies a vulgo loquendi formas di vina Scriptura mutetur, de ad populi opinionem sese accommodet : cur non idemhla quoque contigerit Incerta igitur sunt ista loca, oc ad hujusmodi litem inepta , certumque potius est , hominem istum
252쪽
istum,si quis est,sacris Litteris abuti, e sque invitas in dic putationem philo phicam trahi.
Illi eaden xnomina convenirent, qui Lucem esse ignem, de Lucem propriὲ calefacere contendens , Graeca verba Marci I IV s . proferret, ubi Petrus dicitur cιρμυνομενοs προιτο φῶ s. π ealefacieba se M lumen, siVh ad Leem At nihil ne-ς este est,proprium litteralem ac obvium senim hujus loci retinere. Vulgarem dicendi ςonsuetudinem aeuius est rivangelista.Usurpabaturautem Vulo φῶs seu pro igne, quod nempe ignis cum eatore lucem praebeat. Ita Euripi. des in Rheso: 4pπω πρi3-πολέριιοί τοσονδε
in μι- bsessu maerens tantam lucem, hoc est tantum ignem Neque minus ineptὸ in Perip teticoν velitaretur, qui ignem ipsum inter eIementa computari non ferret, periri-
δε quasi ipsem ab elamentis s. Petrus excludqt, dum ait ta
usiis deberetur , qui ad adversus Cartesianam' Scholam qualitates rerum Inniibilos non in corporibus , sed in hominum sensibus locantem, ea scriptur* loca afferret, quibus porpus alictuod amarum, dulce , cqndidum, nigrum,stifidum calidum appellatur, God si valere, si pommendari debet talis divinae Scriptum abusus , argutari etiam posset Copernicanus quispiam, verba assereris Lib. i. Reg p.u.8 .uti apud Latinum Ineςrpretςm habςntur Domiai
quos πολουs Graeci appellant, sunt nomen relativum, de m versatilem ac mobilςm , sibi impositam, simul signis beant Quandoquidem ergo in sensu obvio, proprio, ac litis terati omnia Scripturae verba non repugn/ntia fidei,ac ratationi accipiςnda sunt,uti a quibusdam contenditur adversus Commicum: Tellus versatilis, as mobilis ex origina sua dicenda esset. Verum facessant ista ludibria, Non illa est Scripturarum indoles, ut secreta Physices atque Astro nomiae aperire mortalibus velint. Sancti Prophetae atque
Apostoli ad sublimiora intenti , ct ad captum usumque
vulgi sese componentes, familiares usurpabant loquendi formulas.=Hoc totis inculsavimus; sed hic adjungere juvae Cl. V. Dionysii Petavit verba, cujus quae fit inter eruditos auctoritas,ii tantum ignorant, qui nulla perih dixi,no v re disciplinas.In Praefat. ad Libros de opifice sex Dieri amtequam aggrediatur explicandam rerum Creationem, sibi duplicem emtionem ac regulam ille praescribit. Aurea
253쪽
suetudinis exempla affert. bcriptora hoc risum, quia carum Sirmamentum vocaιur τε rem esse non rarisAn cat. Hema cum ais PM.t 46.Qui operit coelum nubibus.Ει -ιιι. is. Ti iste de rubicundum coelum vulgata volucres coeli, o Bisimilia. Estenim sineses,quota am monui,'nensemeIae,cere est opus mmunibus or popularrbuscum verbis tum versorum noti
nibus est usis. Hudd autem coelum ita sumitu .Quarepissem peio sermonis us e etiam dis es ct coeli or mamena. vocabulatum. ι.ta, emm Volati Ie Hcis volare super faciem firmamenti;υι Hebraea referunt, sae est super mamen, arsemissam, O ,n ictis, quam aerem iacit. Nimserum quὸ aves,aeum aisiils ab eculis nimici volant, caeso premnquare dicuntur ἰδιοπκIs, adeoque juxta exeiamam cael is orbis opericlem, orsub ea Lerri. Petavio praeive. rat S. Thomas in i . parte Summae quaest. o. Art i. ad φ .de motu Luminarium atque Sphaerarum agens , in. qui tym i. populo condescendens cutus est,que sin .siser are
meι. Si igitur Moysi viro divinitus amato it, res enarrare in more fuit,eique cum Vulgh potius, quam cum saeculi sapientibus,loqui placuit, idemque procul dubio secεre ct alii Prophetae atque Apostoli,cum tamen suis hisce vulgaribus1oquendi formis ac notionibus rudi populo petitis res veras,ct sensum Historicum clauderent: quis tandem non intelligat, non esse per hujusmodi ambigua Scripturae Sa crae verba dirimencias quaestiones Physicas, Astronomicas, ct alias id genus, neque hisce disputationibus fine magna rerum evidentia immiscendas esse Prophetarum sententi. as, ultoque minus haeresis ac impietatis postulandos,qui aliter sentiunt,quam scriptura in speciem de his rebus iraia differentibus sentire videatur Certh nemo non perspiciat, his haudquaquam insistendum, haee minimὲ urgenda , si commoda ac verisimili interpretatione litteratis Scripturae sensus aliter explicari possit; sc ubi in hisce eonflictatio nibus sine vi prospectum merit veracitari satrarum Liti rarum , non esse cle reIi quo tam anxi. soliciteque curaridum. Desinit enim esse caiisa fidei, quae non amplius ad rerum divinarum scientiam Ad ad liberales tes,incertam
254쪽
IN RELIGIONIS NEGOTIO Lib. I sa
'ue mundi eruditionem pertinet. Desinit esse opinio aetfidem referenda, quae non contra, sed praeter Scripturam deprehenditur esse.
S. Augustini co, filia, citai de interpretandis sacris Scripturis agιtur in rebis Physicis , A'onomisis , ct aliis ii genus. Qid S. Thomas hic sentiat. 'An Litteris sacris nisnulti
abutantur ad suaue privaras opiniones ruen . Iudicum Ecclesiasticorum munus in hisce controversiis, ct qua eraditio in ipsis exigatur. Cartesii de natura corporis doctriana an silet dogmatibus ad νersetur. NUuc adiungenda est ad animadversiones nosti as S.
Augustini doctrina,hactenus reservata,culus unius auctoritas pro multorum esse potest. Eius autem verba hoc in argumento adeo dilucida esse videntur, ut mirari sub . at,qui homines alioquin eruditi,ct minimε infantes,quamquam ea probὲ noverint,in aliam tamen a nostra sententia am abierint Lib. a .Cap. 38.de Gen. ad Litteram, In rebus ob- curis, inquit ille, asque a nostris oculis remos mis,s quoinde
scripta etiam Aivma egeramus, qua pia malva e, qua insiti .mur, atiis atque alias parere sement is, ἐπ nusiam earum nos' et D rmatione itaprojiciamus , uin ris diligentius di visa veriιas eam rem labefactaverit, corruamus; non pro sensentia diaminarum Seripturarum foro nostra Ba dimicanses, ut eam --Γmus Scripturarum se,qua nostra est camporius eam qua Ser. aurarum sarinam esse vecte debeamus. Nomme rerum obscurarum , atque a m ras oculis remoti marum , nihil aliud Augustinus lignificat, quam Phylicas, Astronomicas, Geographicas , Chronologicas, atque hujusimodi alias, quae plerumque magna in nocte sedent. Ipsemet Augustinus pauia Io insta, quibus de rebus loquatur, satis significat, nempe
Ae terra, ae caelo, de caeteris hujus mundi elementis, de motu, -, conve ne , viae iam magnis ine ct inservallis derum , διαγιis defectibus Stis S Luna, de cremiιibus annorum, , se m rem, de naturis animalium ruticum, lapidum, as=ue hujusmoricaseris, quae videlicet ad fidei ct pietatis eruditionem, de ad rerum divinarum scientiam minimὶ spectant. Dum haec igitur disquiruntur atque explicantur,occurreres νμ- toriam esiam riminorum documenta possimi. Tum videmdum , ama Ita saria declis imbuimur, aliis atque ama , hoc. est
255쪽
φst pluribus: ac divertis, sint obno ia Interpretationibus iquarum nulla stabilitis Catholicae fidei dogmatis adverse,
tur.Quotiescumque id accidat, auctor-S Doctor iudici pira Massim ationem esse suspendenda , atque cohibenda Cpni enim fieri possit, ut re perhumanas diligentias dili, sentius discussa,st experimentorum ope in primipadhibi, id, verior sententia appareat, si quam nos jam elegerinius,pamque sacris Litteris unicε tribuendam pervicaciter contenderimus , quae falsa demum, aut a veri finirlitudinς abhorrens dignoscatur, tum si nos deridendos propin bimus, ct divinae Scripturae veracitatem in distrimen exi,
stimationis qu nium quidem in nobis ςst j adducemus. Libro sequenti Cap. 9 haeς glia habet S. Augustin aesti
paris desuper vetus discus operiat En ilum ipsam quaestionem quam supra commemoraVimus , de coelisphaericitate innς ipsam nihil ad sali pena, ad fidem, ad Maram vitam pertinere ait,quocumquς modo sta vaturieorro prudentis
esse Theologi ab his abstinπe, A in lalubriora studia eo
ferre tempus M operam Attamen quia non de ista inlumquaestione, sed de aliis etiam ejusdςm g e rip quaedam occurrunt in divinis Codicibu3 , Spropterea defendenda
Scripturae S.scopo atque institutostpra disseritimus.hii hi igitur ignorarunt Prophetae sed Spiritus Dei docere nos ista noluit,quae ςurinsitati solum blandiuntur, re ad piet tem dc caritatem ninifl ex pane pertingunt. 1 propter , etiamsi ad istam controveritam serantur aliqua Mript
256쪽
IN RELIGIONU NEGOTIO Lib. 1 ras
rae divinae verba. nisi haec ita aperta ci circumscripta sint, ut unum tantummodo literalem sensiim admittant, omnisque alia interpretatio violenta sit, ac inverisimilis, aut etiam exemplis careat,aut fidei rationiq; repugnet,non est omnino contendendum,unum potius alterum scripturae sensum ad fidem spectare. Juvat in his continet e iudicium,S neutram adoptare sententiam,&ab aliena dam nanda potissimum temperare,dum haec ea sit,quae Scripturam non invitam sibi concordare, aut saltem a se non dis sisnare ostendat. Quod si alicui sententiae de his rebus indifferentibus aut experimenta,aut potentes rationes adsti Pulentur,tantum ut ea sit damnanda, quod Scripturis contraria videatur,ut contra necesse sit Scripturam ipsam percommodam aliquam interpretationem ostendere ab eadem sententia min1- discordem, dum tamen Scripturae sensus itὲ evidens non deprehendatur, ut falsitatis arguenda sit illa, quantumlibot verisimilis . contraria r
Huc pertinent, quae idem s.Ausustinus adjiciti Sed is quis, quomodo non es contrarium iis, qui inguram obarae caelo Duunni, quo Hristum est in siseris nostrist ui extendis caelum μονι pel mi in io 3.ὶ διι iacorurarium si risum est,queae uti
iustofum. Tum pergit ostendere vir doctissimus, verurimiliter, ct non inconcinnε posscte ista Scripturarum loca conciliari cum utraque illorum sententia, qui aut coelum minimε sphaericum, aut sphaericum revera itatuunt. Quo facto,non ille illicjtus est,quid potius hac de re Pphilos phi atque Astronimi sentiant. Fide Scripturaruma tui Eosita,placidε spectari potest eorum conflictus,am disseri-lioo unius etiam partis victoria. Cap.X. ejusdem Lib a. alia Augustinus habet,qtae a causa Copernici penitus aliena esse nonnulli assirmant , de quorum iudicio erilditi viri,
nullo partium stladio capti,judicabunt. De metu etiam Cael. ait ille, nonnuissi fratres quasionem movent trum e an moveatur: νἐυ-- urunquirans quomodo ma eni--Si autem stat, quomodo sidera, quae in icto fixa creduntur, ab Oriente usiquuaZO Memem circumeunal o a. 'hid ad haec Augustinust Neutram ille Philosophantium opinionem reiicit , neu , P rrana
257쪽
tram assirmat temerariam ; sed potius contemnit,earumq; rationes ne ullo quidem examine dignatur, tanquanta
controversias ad Fidem oc Ecclesiam inutiles, oc minimhnecelsamas. At Scriptura de his loquitur Augustino sat est ostendere divina verba ejusmodi esse,quae neutri opinioni
Augustini verbis ea,quae S Thomasopusc.X.seu XXXI.h bet. Interrogatus de quibusdam articulis, prius monet, plures horum a Velaoctrinam non pertinere . magis ad Fhis sophorum Asimaia. I uisum aut noeens talia, qua ad eratis doctrinam non pectant, vel asserere, vel negare, qua erranent adueacram doctrinam. Tum ita Ram praefationem concludit Uisae mihi videiur ιutius haec, qua Philo hi cemmunire en is Munt,ct ne rarae, non repugnam, neque o esse .erenda, us det mala fides,neque sic esse neganda,eanquam A contraria iam . ensibus hius mundi sontemnendi Garinam des occasopra/- vr Quae verba miratur quidam,a Copernicanis in suae semientiae tutelam advocari,cum isti doceant,non quae PhiIo- sophi communiter senserunt,sed quae contra communem Philosophiam omnino conflictantur. Frustra hujus loci vim eruditus ille vir infringere conatur per illam Vocem commuriter. Et nos ejus responsionem eluciere possemus Iei. gendo: non Phil ophi e munirer, sed, uti in aliis editio . rubus habetur, Phi ophi communes. Verum, quando res te
. netur,sirperfitium ei litigare de vocibus Non ideo aIiquid verum,oc ab errore immune est, quod communiter 1 Phialosophis traditum fuerit ; nam Eceorum dicta non sunt λdei dogmata,ct novae opiniones, antiquis contrariae,in V hi possunt,oc communiter accipi; ct ipsum Copernici S stema te tueri iam posset,cum abestronomis feta omnibus verisimillimum prae caeteris censeatur,&Astronomis iri arte sua id juris concedendum videtur, quod Philosophis in sua .RatioSThomae,cur aliquid neque assirmare liceat, tamquam dogma fidui,neq; negare,tanquam fidei contrarium csive como uviser, sive non communirer a Philosophis trada tu6 illa esst,qiua ei non repugnat, ct adsieratis doctrinam nim pectat. Talia siquidem habere non secus ac dogmata fidei, est humariis opinionibus pondus dare, quo carent 3 est inc in hominum cogitata certisiunis fidei revelationibus
258쪽
IN RELIGIONIS NEGOTIO. Lib I. 12
mmees aeqriare ; dc cum doctrina pietatis sonfundere curiositatis atque opinionis inventa ac sonania. Inter eas autem opinionςs,quae neque fidei adversantur,neque doctries
nam pietatis contjngunr, an S Thomas habiturus Cope nicanam fuisset,non lςvi coniectura assequi posissumus ; in hoc enim eodem opusculo Art 16. iiii supra vidimus,Teuturi mobilitatem negat, suamque t*men sententiam non sacrarum Literarum testimonio,sed Aristotelicis duntaxat μrguinentis probax. Quod si ita est,uideant, qui Systemata Altronomica ad fidei Actrinam perirahere coriantur, ne 5Thomae gravi stimum consilium conculcent, di importu nε causam fidei esse vς lint,quae post adhibitam interpretationem verisimilem, Philo pnorum tantummodo atquc Astron0morum esse videtur. Atque hactenus oratio nos laus: tanta verborum moles, non ut Copernici patrocinium suscipiamus, cujus opinionem nunquam nobis animus fuit adoptare, aut plusquam verisimilem arbitrari sed ut quosdana avertamus , pertrahenda nimis faciis, imo sontorquenda in istud quaestio
num genus auctoritate Scriptiuae Nesciunt ii,saepius hunc esse divinorum Librorum abusum,quam usum,& hic etiaam superstitionem , temeritatem atque stultitiam habere posse locum, qua de re conqueritur Aligustinus in Libris nuper laudatis. Deinde palam facere voluimus, cur tam Muth ac raro ad con fingendas opiniones a doctrina fidei ac pietatis suapte natura dissitas,Ecclesia tholicadc Romani
Pontificus procndant Si'uando igitur Ecclesiasti ei Judices utile sive ne si tum putabunt ad severius examen post
re tot nuperas,in Physasa praesextim,Medicina, ct Astronomia,sententias,quibus tempora nostra adeo abundant dubitandum non est, quin eorum judiciu praecessura sit omnis cautio,diligentia ,α sauis cognitio. Et scilicitὶ sanὲ ca, vere Alent sapienti Mi judices, ne quis sub specie tuendae
fidei,servandaeque salutaris doctrinae curet,ut suae peculi xes opinjones consecrenturii ab Ecclesia recipiantur Sunt qui, non pravo cert. consilio, sed incauto sui, suarumque anticip/tarum opinionum amore in hanc fallaciam dilabantur. Gicqtiid animo prius imbiberiant S vhtustatem, olere sentiunt, sacrum ieiis est , ct sacrum reliquis etiam, quantum quidem in i piis est, esse voIunt. Si quis igitur . contra sentit, A noVa profert, vix fieri potest, quin continuis in eorum odium offensionemque incurrat. Nam qui. fer h tam sui dominus , anim0que xam probε compositis, ut qu non tam sibi, quam aliis, veluti cy P a xissinia
259쪽
, at DE INGENIORUM MODERATIONEι :
tissima tam diti persualit, repudiare tam sero velit ' Quis Iubenter fateri senex, se primo deceptum, tum alios decepisse , oc tibi et ranti se alios adjunxisse pariter errantes Ambitiosissima animalia sumus, nobili uecordi magis est Iluanquam aliter nobis ipsis videatur existimationis propriae, quam veri tatis causa. Facillim. etiam nobis amor
nostra persuadet,tunc nos pro una veritate confligere ummagis ipsiam insectamur ; non enim pro illa, sed pro opinionibus nostris nobis est pugna,quas verissimas esse olim statuimus, falsasque deinde demonstrari posse impossibile ducimus. Et quidem occinnere possis veteris scholae amatoribus , nova haec ad fidei doctrinam minimε pertinere. Nihil refert. Antiquae sententiae ct hic obtinere debent, quanquam interdum verisimiliores. Omnis porro lapis movendus, quo suadeatiir,Novatores istos aliqua ex parte in Religionis dogmata, atque in sacras Literas aut imprudenter aut inconsulto peccasse. Non pravus tamen saepe Eelus, immo utilis plerumque diligentia illorum est, qui in has novitias opiniones primi
aciem movent. Si non aliud commodus a per eos praestetur,saltem deterretur impietas, atque audacia a Venditaridis suis mercibus, quandoquidem ne ipsis itidem innoxiis opinionibus sinε rigido examine concessus est aditus.
Interdum etiam latentia quaedam venena hac ratione deteguntur, ac rem Ventur. mae veris sana sunt, vegetiora
post exhaustam pugnam exsurgundi Accus attones igitur, ct consilia istorum non contemnit, sed amat Ecclesia. Ita tamen amat, ut ea interim accuratε expendere velit, saluberrimὸ cavens, ne plus aliquorum affectus valeant, quam Veritatis iura. Exploratum siquidem est, quod supri sanctus Augustinus aiebat, nos interdum nonpresententilata, martim Scripιurarum ora pro nostra ιιὰ dymicare , ut e gravetimus Stripturarum esse Neque minus certum
est, novitatem ac vetustatem sententiarum in hujusmodi incertis disciplinis inanes plerumque titulos esse . quipPequae nullum per se certum aut veritatis aut falsitatis incli-- cium secum trahant. Id tantummodo verum est, quod
solidis verisque rationibus nititur , neque a certa fidei doctrina discrepat. Illud falsum, quod cum ratione recta, ct fidei dogmatis, alimque certis monumentiS apera confligit. In Christi solum scitola antiquitas docti inae quo
major est,eo fortius veritatis argumentum praestat adve SuS novitatem. Extra istam scholam veriora novitas ,
quam antiquitas , tradere interdum , aut faeph potest.
260쪽
IN RELIGIONIS NEGOTIO. Lib. I. 129
Quocirca inter accusationes, defensionesque, medii stant oculo cautissimo Ecclesiastici Judices , ct nunquam committunt, ut sibi alterutra pars illudat, fucumque faciat declamationibus vanis,nominibusque falsis.Quod ut facilius accidat, sincerissimos tantum veritatis amatores sincerissimi ct ipsi in consilium adhibent. Neque contenti cum a se ipsis, tum 1 suis contiliariis arcere studia partium , coriis gruam sibi vel per se, vel per eosdem comparant cognitionem causae. .am in rem animadvertendum est , esse
quosdam, qui in Judicibus Ecclesiasticis, cum de Physicis, Astronomicis, ct hujusmodi rebus iudicandum est, abs
Iutam istarum disciplinarum scientiam postulant. Nam quid sblidi exspectes,ajunt, immo quid non exspectes in-nrmi ab iis , qui de incognitis, sive non sat perspectis negotiis iudicium ferunt ' Contra sunt, qui Praesules Eccletiae, atque Theologos ab hujusmodi labore amplissimh liaberant, sat esse arbitrati, si nudam sententiam sive Physicam,sive Astronomieam sibi oblatam conferant cum Scripturae sacrae, Catholicaeque Theologiae documentis,ct deis inde statuant, num his veritatibus ea opinio repugnet,an
Verum illi fortasse nimia, isti certe nimis pauca 1 The logis,&Ecclesiasticis Judicibus exigunt. Episcoporum nori
est, ut verum fatear, considerare atque decernere, sintne verae an false in Philosophia,Astronomia,caeterisque artibus profanis propositae opiniones. Pertinet ea cura ad Philosophos, earumque artium peritos, non autem ad Theologos. Atque adeo hesce opiniones Ecclesiasticus Judex contemplari solum' Ec tanquam consonas scientiae divinarum rerum , atque revelationi, aut ab ea dissonas. Ad
quod opus suiseit, ut illam sibi earum sententiarum notitiam paret, qualis a viso prudente exigitur , adeo ut sibi conscius sit, se quaestionis statum, remque ipsam sinhe rore intelligere. Hoc praestare etiam potest , qui non sit numeris omnibus perfectus Astronomus , ct Physicam omnium scholarum exquisitissime prius dedicerit. Notitia, inquam, ct cognitio congrua opinionum profanarum necessaria quoque est Ecclesiastico Judici , quanquam quousque se protendere debeat, quant que futura fit, ne
imprucienter Theologica trutina cie iis judicet, Vereor, ut tanquam definiri apte possit. Sunt enim, quae communem tantum hominum intelligentiam exposcunt; sunt, quae ab exquisitis atque abditis scientiarum ac artium principiis