장음표시 사용
211쪽
sontem aliquem publico iure de medici sustuleis xit nam privata ultio nemini licet moribus praesertim & seculi , ti gentis suae non reclain mantibus , non uideo cur rem illaudatam , ae probrosam praestitisse putetur ρ Quapropter suspendium illud puellarum sontium in regia domo non indigne , aut turpiter attributum esse Ulysis sis filio Telemacho ab Homero ex allatis hactenus rationibus liquere puto. Denique notandum est hune locum Homericum plane respexisse duvinum Ariostum e. rg. ubi Rotandum nomnullos ex maleficis hominibus , qui sceleste Is hellam in spelunca illa detinebant , suspendentem facit ex arbore , & quo digni erant supplicio interimentem . DISis
212쪽
DISSERTATIO LIM 'De patris in filios lenitate , & an pueri caedendi sint .
Μ Iris Terentianae mitissimur in filium . Me
paternae semeritatis ingenium suam de inda. Irria occulunt pueri . Clitipbonis querimonia de p- tris daritis . Mali plagarum effus . Pueri immen e vulgo vix ne plagis in frequentibus o. mna is possunt insitui . Commuuis cousuetudo eae dendi pueros reprobata. Spartanorum Hoplina, qua regebans pueror , expens . Loca divinaram Pagiπmrum de eaedeia,s filiis explicata . Laboris ne umquam impatientes pueri . Aerior oburgatio saepis. iure adbibita desinit esse pbarmacum . Quibus de caussis caedi pos t pueri . Ωui inepti sunt , a sit raram sudio removeantur , ω ad aliud vitae e
uus applicentur . Comιtax parentum ac magi roram debet esse temperata. Sarpedore Catonis inuensis praereptor laudatus. Auditorum humanitas commemdata . ω in posterum etiam implorata. Um merita Ulyssis in populum Ithaeae saepe commemoret Homerus , illud in
primis recenseIe maximeque omnium
celebrare videtur , quod nempe Patris lenitate in subditos uteieIuI .
213쪽
hoc est Insar patris erat cunctis elemensque bonusque. Ex quo mihi videor posse colligere lenitatem ab Homero tamquam propriam patribus esse attributam , ut vix umquam liceat illam a se abii-Cere , ac proinde eos esse vituperatione dignos,
qui plerumque in liberos inclementes sunt, Riae vitie quali de industria delectantur . Cum autem patrem dico, etiam praeceptorem intelligo ; nam, pueri praeceptoribus traduntur ,'ut loco patris educent , instituantque . Hanc igitur ex allato Homeri dicto doctrinam , sinite auditores , ut breviter hodie de more excutiam , &dicendo interpreter ς neque enim. vobis haec disputatio; prorsus. erit inutilis ; quandoquidem, quales vos video , alios futuros patres, alios magistros auguror, aliosque plane esse video . Docti
etiam viri , mihique carissimi voluntati obsecundabo, qui me hortamentis suis ad hanc scribendam disputationem semel , iterumque impulit . Ac mihi quidem disputationem instituenti succurrit statim Mitio ille Terentianus , qui uxore carens , & liberis , alterum filiorum fratris sui. sibi adoptavit , patremque se dedit nimis profecto facilem, moremque ultra quam par est, gerentem filio , nam quidquid filio alluberet , permittebat ; in quo sane criminosus fuit, vitiosaeque lenitatis arguendus. Uerumtamen dum illam lenitatem suam ipse tuetur, multa profert, quae
214쪽
si considerate, prudenterque accipiantur, non autem ad effusam illam indulgentiam , bona sunt atque educandis filiis . perutilia , quamobrem ut ad rem apprime facientia , recitanda mihi esse duxi , vestroque examini , & iudicio relinquenda. Ade b. Act. I. Sc. I.
L - Atii euneatam Patres quae Deiunt, quae fert adolescentia, Ea ne me celet, consuefeci Mium . Nam qui mentiri aut fallere insuerit patrem, Aut audebit tanto magis audebit eaereros . - Pudore 9 liberalitate tiberor . . Retinere satius esse credo , quam metu. . Et errat, longe mea quidem sententia, s Qui imperiam eredat gravius esse aut flabilius , Vi quod sit . quam illud quod amicitia adiungitur. Mea fle es ratio , εχ μ animum iudaeo meum g. Malo eoactas qui suum os tum ' facit , i. Dam id restitum iri credit , tantisper eamet yyi sperat fore eum , rursum ad ingenium redit.. Ille quem beneficio adiungas , ex animo facit , Studet par referre. praesens, absensque: idem erit. Hoc patrium est , potius eonsuefacere filium ,
Sua sponte recte facere , quam alieno metu. I. . Hoc pater ae dominus inters ; hoc qui nequis Fateatur se neseire imperare liberit . .
Dum igitur tetrice ac duriter sve a patre , sivea praeceptore instituuntur adolescentes , eorum ingenium non palam fit , ac tum demum prodit sese,
215쪽
sese, cum ex ephebis excesserunt , & vivendi lis herius potestas facta est ; metus enim ille servilis ne se antea proderet , effecit, quod maxime damnosum existimandum est ; si namque vitio. sum vitae genus filius deinceps amplectitur . ad quod propendere numquam praesensisti , quia metu tuae duritiei se tibi semper data opera occuluit , vix ullus tibi relinquitur coercendi I cus. sui enim iuris iam factus monita tua non amplius admittit. Quod si leniter tractasses , seipsum, suumque ingenium tibi exhibuisset, eumque opportune commonere , & in rectum redigere valuisses. Iam vero plurimi sunt adolescentes , qui de parentum ac magistrorum rigor Conqueruntur . Neque ego is sum , auditores , qui eos tutandos suscipiam ; quin reprehendo MazLiter obiurgo , nam quacumque demum disciplina sive patres , sive praeceptores eos moderentur , aequi bonique facere deberent ; no
enim quia oderunt , sed quia diligunt, severius
eos corrigunt & castigant . Nihilominus , quantum institutoris inclementia bonae liberor umeducationi officiat , quantamque fenestram ad licentiam , ac nequitiam patefaciat , statim ac asperum frenum excusserint , eorum querimonia probe declarat . Unus pro omnibus audiatur, Clitipho nempe ille apud Terentium , qui patrem suum iniquae seveIitatis accusat. Heaurida. a. s. I. Quam inisai fuit patres in omnes ad escentes isdicet,
216쪽
Ora aequum esse eensent , uos iam a pinro tu es arasti semet , Neque tuarum a es rerum esse , qaur fert adolescentia is Ex sua tibidino moderantur nunc , quao es, nouqaae olim fuit.
Mibi β amquam filius eris , Me tuo facili me
Itaque cavendum , ne dum filios severitate , ac sigme in ossicio continere studeamus , in deterius imprudentes urgeamus. Quid autem dicenis dum de plagis , quae pueris infliguntur tum a parentibus , tum a magistris λ Iampridem enim, ambigitur , damnandae ne sint , an probandae.
Equidem de hac re quid sentiam libere prose Iam . Si pueros honesto loco natos mihi dicas . velim eum doctissimis viris prorsus sine plagis educari , atque institui. Namque id plagae s
lent efficere ut indoles generosa fiat intractabilis, abiectior veniat in desperationem . Quod si quotidie , & cum assiduitate instigas, id amplius consequeris , ut & pueri corpus occallescat ad verisbera , & animus salutaria quoque monita contemnat , ac reiiciat . Pueros dixi honesto loco Natos , nam quamvis etiam plebeios liberaliter educare consultissimum esset neque enim quod non sint nobilium parentum filii , desinunt esse homines , pluresque ex eis egregia ac praeclara
indole praediti saepe humo se tollunt , & ad summa munera, dignitatesque assurgunt nihil
217쪽
minus quia patres Obscuri partim ob imperitiam , partim ob socordiam , partim quod operibus ad se , suamque familiam alendam intenti filiis liberaliter instituendis animum gnaviter appellere nequeunt , vix sine plagis ad bonam fiugem flecti possunt , ideoque dum a magistris in frequenti praesertim grege literis ac moribus formantur , vix alio modo , quam militari disciplina regi possunt , atque institui. Sed eos, quibus & pater ingenuus contigit, suusque peculiaris domi, forisque magister adhaeret, numquamque sine custode vagantur , nullis plagis optimet institui posse putem . Tria vero sunt , ni fallor ,3 quae.a plagosis istis parentibus, aut magistris mihi obiiciantur , communis consuetudo, Spartanorum disciplina , divinatum Paginarum praecepta ICommunis si quidem consuetudo iam invaluisse . videtur pueros caedendi. Quid Θ Communis etiam consuetudo invaluit multa alia perperam facie ne di , ideo ne probanda erit ρ Si; rationes , quae .
contrarium uiadent , vincant , quantumvis com muni consuetudine reclamante iis adhaerendum .
Spartanorum autem disciplinam severissimam fuisse , ac fortasse saevissimam ultro confitear.
Non solum enim domi ad plagas ferendas sne. fletu filios consuefaciebant , sed & in gymnasiis
praeter magistrum paedonomus habebatur , 8ciuvenes cum flagris , qui absente magistro pueros pro levissima quavis culpa caederent. Verum La Ledaemonii pueros etiam nudis pedibus incedere iubebant , eadem omnino veste hyeme , M
218쪽
aestate uti , latrocinari ac vivere rapto , ea in super lege , ut si deprehenderentur , poenas da-1ent , quapropter necesse erat , ut summa dexteritate , ac vafritie furarentur . Plui. in Lycurg. Xenopb. in Laeedaem. Cie. in Tusc. Quis vero probet haec in disciplina suorum filiorum pSpartanorum multa commendanda certe fuerunt , atque imitanda , at multa itidem damnanda atque explodenda . Sed tandem ad divina monita , quae filios virga esse plectendos praecipere videntur deveniamus. Haec autem ita se habent apud Salomonem in Proverbiis & in Eccl. Stultitia eolligata es in corde pueri , εν mirga disciplinae fugabit eam. Et , Noti subtrabere a pu re discipsinam , si enim percusseris eum virga nommorietur . Et , Qui parcit virgae , odit filium .
Et , Qui diligit Alium suam , assiduat illi flagel
ia. Et, Curma eermicem μιi in iuventute, O tum de latera etas dum infans es . Quid clarius 8aiunt plagosi isti puerorum institutores ; quid manifestius Θ Nihilominus respondere possim divinum Scriptorem huiusmodi monita saepius inculcasse quod saevior haec disciplina Iudaeis olim
congrueret , qui rigidae , duraeque cervicis passim appellantur in sacro Volumine . Nunc autem sub mitissimo servatore , ac magistro Iesu , qui doctrina & exemplo suo ad omnem manis suetudinem nos informavit , non videtur disciplina illa adeo consentanea . Sed hac missa responsione, virgae nomen in allatis locis non proprie accipiendum esse crediderim, sed metapho. Tom. III. A a rice,
219쪽
rice, & per quamdam similitudinem, iratui non
ferulam , non fustem , non stimulos significet , sed liberalem admonitionem , atque uoi opus sit, duriusculam increpationem. Hoc flagello regendos esse pueros aio , hac virga salubriter caedendos, his tundendos stimulis . Et quidem , auditores , ipsa sacri textus verba significationem hanc per se ipsa videntur obtrudere ; nam Pa
ne ubique virga ibi dicitur disciplina , ita ut& virga & disciplina pro eodem intelligenda
snt . Quis enim , non videat quam absurdumst in animum inducere id divinum voluisse Spiritum , ut tenella pueri latera veris stimulis tundantur Θ Lycon philosophus duos tradebat esse excitandis pueris acerrimos stimulos , pud rem , ac laudem ; pudor est iusti probri metus ;laus autem est omni uin artium altrix . Sed &alium ostendam stimulum , aliam virgam , Iaborem videlicet , quo si urgeas usque a puero filium , qua blande invitando , qua munusculis alliciendo , qua monendo , qua increpando, ma gnos dabit provectiori aetate in virtute progressus . Neque enim verum est , quod vulgo sertur , impatientes esse laboris pueros laboris nempe eorum viribus comparis ) quin immo do. cente experientia liquet , sicut corpore ad cursitandum , atque ad alios pueriles ludos solido die valent , quin delassentur , sic & animo ad
primas rerum cognitiones arripiendas strenue valere , si praesertim festive ac sine molestia sibi proponantur. Stimuli itidem sunt aliorum eXem-
220쪽
pla pueris proposta , quibus eruditio summam
gloriam , Opes , dignitatem , auctoritatemque peperit ; ac rursus eorum, quibus improbi mores, nullisque disciplinis excultum ingenium , infamiam , contemptum . egestatem , & exitium a
tulit . Hae virgae , hi fustes , hi stimuli Christianis patribus ac magistris digni . quibus filios ad
divini Scriptoris mentem caedant , eorumque laqtera tundant . Imo nec acrior obiurgatio frequenter est adhibenda . Pharmacum namque a
sidue adhibitum desinit esse pharmacum , no levat morbum , sed exacerbat , nec aliud effcit, quam quod solet cibus insuavis . parumque salubris . At nihil , inquies , hac ratione proficiatur , & puerorum plerique nec monitis , nec precibus , nec aemulatione , nec pudore , nec laudibus , nec ceteris artibus vel ad virtutem, vel ad literaria studia exacuuntur . Nonne Qtiam plagarum remedium erit adhibendum Θ Ela age, si ita demum res postulet , virga etiam pueros caedas . dummodo & plagarum sit modus valde contractus , ipsaque tundendi ratio verecunda ,& liberalis , nulla scilicet corporis nudatione . Meminisse enim debes non re asinos , sive mancipia tundere , sed libe Ios pueros. Neque tamen
facile dederim , ut ob qualemcumque sive puerilem procacitatem , sive inegligentiam in studen. do , sive ob pluicula menda , qua bus scatentia tibi affert scholastica pensa a se peracta , puerum virga plectas , sed ob insignem , omnique emenis dationis spe carentem socordiam, ob obfimatio.