장음표시 사용
251쪽
verba facturus , digne concelebrandas . Iosephum siquidem Averantum quo nomine Virtutem ipsam , & consummatissimam quamdam sapientiam designari sentio laudaturus in hunc locum ascendi . Nihilominus , auditores , ut Uerum candide fatear , id quod alios fortasse frangeret , & I dicendo absterreret . me recreat potius & confirmat , facitque ad dicendum ala. criorem . Nam quod tam eximius , magnusque est Vir ille , quod adeo supra alios virtutibus eminet , quod tam Celsum gloriae tenet fasti. gium , exquisitioris eloquentiae arte , qua EXOT-netur , non videtur indigere . Instar enim Solis ipsemet suo se splendore ornat , & collustrat, sibique astita laudatoris Iuce nihil est opus . Quamobrem si Iam praeclaro Viro parem orationem exiguitas ingenii mei afferre non poterit, paratum habeo bonum veluti clypeum , quo me tegam , elegantem Manilii versiculum
ornari res ipsa negat , contenta referri.
Satis quippe erit ea , quae illum Condecorant, ornamenta animi singularia quasi digito vobis Commonstrare , optimi iuvenes , ut in iis oculo- Ium aciem defigentes ex ea contemplatione bonum aemulationis fructum colligatis . Huc enim consilium meum collimat , quo argumentum hoCad dicendum delegi . Cum enim iniunctum mihi munus a me exigat , ut literariis recurrentis anni studiis solenni hortatione praeludam , eZi-
252쪽
himavi me acriores stimulos vobis admovereta non posse , quam si nobilissimum hoc exemplum non quidem extraneum , sed patrium , non an liquum , sed recens vobis ad imitandum pro Ponerem . Itaque Averanti encomio &:1hudiosos iuvenes utiliter Commonebo , vosque quotquot adestis , auditores inclyti , magnifice delectabo.& patriae huic debitum iampridem ossicium Perse solvam , ut tantus eius Civis publica laudatione Celebretur , qua . admirationem apud posteros pro mereatur . ιSed quoniam ingens tam vasti argin menti moles me videtur obruere , partes aliquas εmihi sumendas esse censui Homeri instar , qui ex partibus Heroes laudare consuevit . Ex eo. rum igitur paene immensa copia , quae laude digna admirandus plane Uir omnigenis doctrinis pruditus vere probus , & in omnes humanitamus in se collegit , quaedam solummodo Compellor attingere . In summa eo Contraham Οr tionem meam, ut Doctrinae , Probitatis, atque Humanitatis absolutissimum exemplum Averanium Vobis proponam. Dum ergo talem fuisse brevis aer , ac . Verissime doceo , p purgatis auribus dicenti mihi operam date , studiosissimi iuvenes . Si enim quae de illo sum vobis praedicaturus, attento docilique animo. excipietis , & ad hanc praeclaram normam , regulamque vos ipse 'com Ormare statuetis , me nihil melius , atque utilius ad vos cohortandos hodierno sermone as. ferre potuisse plane liquebit. . .
. Cum igitur a doctrina , in qua celsissimum
253쪽
gradum Averanius tenuit, ordiendum mihi sit, iugum scientia , . quarum consultissimus fuit, confestim mihi sese offert , iusteque petit , ut de illa primum omnium verba facere instituam; quod eam tanta cum dignitate quinquaginta circiter annos in celeberrimo Pisarum Lyceo professus sit . Huius profecto facultatis praeclarissimae , quae moderatrix ac regina rerumpubl. iure optimo appelletur , non , intima . quadam Cognitione, ut plerique faciunt, Contentus suis sed intima ac magis recondata pervasit Penetras,
ita , neque ieiunam , inopem , sterilemque studiosis adolescentibus tradidit , sed selinissimae cuiusdam. e puditionis divitiis uberrimis locupla, satam o Quid Fid cin ea latitat ab ultima anti. quitate scitu dignum solertissimes emit ; quid
quid ad eius specularionem , .usumque iatrineis mulate movit ς quodque maxime commendam dum est , superfluos , atque inutiles Bolones , ac deflexus , tamquam communem quemdam mombum, dum in eius tractationem incubuit, sempet excidit a Iure i igitur ut iurisprudentiae oraculum passim Consulebatur , eiusque responsa veluti lex ipso iustitiae tripode redaeta summa cum Uen ratione fuerunt semper emepta . Sed quid tamdiu vertar in hac enarranda laude , quam tria legum cumulatissima cognitione promeritus est longe maximam ρ Equidem ad cognoscendum qualis , qua ratusque in ea. extiterit, satis esse
puto , squis Magni illius Benedicti non minus eloquentia , plenissimque eruditione quam
254쪽
colandae veritatis studio , ingenuoque animi canindore spectatissimi ut pote qui omnem prorsus adulationem aversaretur gravissimum animo r colat testimonium. Is cum fratres suos Iosephum N Nicolaum Iurisconsultorum ornamentis ac laureolis insigniret , & modestiae legibus ne liberius germanos suos collaudaret , impediretur, tamen sibi .temperare non potuit , quin de inrcique 'uod erat Nerissimo diceret , videlicet eum in reliqua doctrina , . tum maxime in Iegum im elligentia mitificas fecisse . cum adhuc essent Molescentes , progressiones . Quid igitur sde Iosephi praestantia in hac facultate putamdum qui nulla temporis interruptione ad extremaminiisque senectutem impe inme iuris studiaeficolumis ae diligentissime pertractaverat , in quibus uix primos pubertatis annos egressus adeo Excellebat , bi Quamquam vero eius doctrina hac in parte fuerit lange marima , ne credite tamen , auditores , in i ea tantummodo ornanda orationem uegs i meum Cum AveTanti .doctrinam
diuo , omnigenam doctrinam dico , illam videlicet doctrinam , quam Graeci aptissimo verbo dixerunt άγκυκ --δείαν. Philosophus ergo quidquid in tam multiplici variaque natura rerum sa supremo opifice effectarum abditum est per-xestigare ψit atque omnes philosophorum tum,
vel um , tum secentium sententias sapienter expendere valuit . Maxime vero eam phil sophiae partem , quae mores format , adam
vir , & apprime scivit , tibique turpe duxit e
255쪽
gnitione haustam non etiam vita studiosissime
exprimere . Historiarum omnium Catenatam se,
Mem tenuit. Nihil in Geographia cuius vastitas universa terrarum facie definitur , illum latuit ;nihil in Mathematicis disciplinis astrusioribus nihil in Apollonii doctrina , nihil in Archime
dis, aliorumque Auctorum quorumcumque prae clarissimis inventis. Norunt omnes, quibus difficultatibus salebrisque caeli , siderumque seientia obsepta sit . Etiam ad eam comparandam Ios Ilii animus caelestium capax ac rationem adhuuit ; resque illi tam feliciter cessit , ut Ptole, maeum clarissimum caeli interpretem , t cuius libri in magna rerum & verborum obscuritate versantur libet dicerei ipsis)-rbis verissimi te, stis Benedicti supra ante i memorati inter side, ra spatiantem , & abditissima naturae arcana risemantem & permeantem per his: nullo duce stassecutus. Quid de sacra doctrina 8 Dixisses uni Theologiae assiduam impendisse operam adeo .profunde, i subtilitet, uore. de. omnibus ἐI quae in illam attinent , disserebat. Neque id mirum , amditores, divinas siquidem Literas, sacros Ecclesiae
Canones, Conciliorum decreta, Sanctorum Patrum Volumina incessanter versabat ., alteque anim retinebaΥ. Iam vero ad se pertrahunt orationem meam ' humaniores Literae δ atque ut doCeama, quantum in eis eminuerit literatissimus. Iosephus,
postulant . Quam longe lateque earum pateat ditio probe nostis , eruditissimi auditores adeo ut in his literis permagnus , maximeque ingeniosus
256쪽
niosus iudicetur , siquis bonam . aliquam bearum partem sibi asciscere valuerit . At de Iosepho
non ita est iudicandum . Totam humanioris, Mariaeque eruditionis amplitudinem, quantamlibet esse censuerimus excurrere visus est , suoque
pectore comprehendere ; suo scilicet ipsius testimonio latius protendi humani ingenii fines de
monstravit , . quam mulgo creditur . Hinc factum, ut9eiushdoctrina tot , tanti Re Cognitionibus Cumulata nequaquam levis fuerit aut ventosae , sed gravis ,/ solida I plena I quam proinde, auro bene comparare videar , quod humanam aestimationem non solius coloris pulcritudine. sed idensitatis ae gravitatis pletio sibi conciliavit . L Ceterum , cum literae politiores poeticae , atque oratoriae nobilissimarum facultatum laudem praecipue per sequantur , s utrumque Valuit . stadiuin strenuissime decurrere Averanius noster, Poeta, & Orator in-sgnisimus .: Quamqtiam enim non adeo frequem ter carmen bcondiderit , licuit tamen , si ei .cola libuisset .: Cum enim mentem sibi diviniorem kosque magna sonaturum contigisse ex iis, quae
latoidem scripsit carminibus liqueat quis dubitet illum non potuisse longe plura , atque uberiora scribere , . in iisque. gloriam poetae. ubiisque optimi promereri P Sed quia publicae, quam gerebat , iuris prudentiam interpretandi provinciae studium poeticae scriptionis . non multum congruere arbitratus est , ab ea prudentissime sibi abstinendum statuit , gravioremque eloquentiam gravitati. muneris sibi demandati accomma.
257쪽
datiorem Cas; decentiordm per campos oratorum incedens maluit consectari . Non ego hic praedicem , auditores , quot , & quanta , omniaque utilissima , ac plane admiranda Vir hic eloquenotissimus Latina praesettim oratione scripserit ιγα cum euent dignissima , ut lita vulgus emit
terentur , dolendum maΣime eorum Uin unum,
aut alterum publicam lucem vidisse . Id tantum dicam tam nitidum , atque elegantem in scribendo fuisse , simulque tam solidum , severum , gravem , ut talis letini oratio fuisse i videatur
ν si quod de L Crasso dixit Tullius qualis in .
bono aedifihio firmus paries , ac satis splendens; nam in eo. erat Latine loquendi accurata , &sine molestia diligens elegantia , in disserendo Iucida uexplicatim , nativusque quidam ubique lepor ψ non ascitust. Fuit , qui unum Demosthe.
ne mi putaret habuisse orationem vivam , Ceterosismum. elaboratam malleo sc Nimes ad praefidenter γ, atque invictost dictum non temere suspicabimini , auditores , cum aliis nonnullis tum Graoce , i tum Latine dicendi gloriae inclytis laus haec tribuenda esse videatun Iosephum ' certe Averantum ι Latina eloquentia praestantissimum ,& mixa do dicendo grauitate i , . iucunditate , breΦvitate , proprietate , facilitare cum paucissimis conferendum ea laude dignum sine ulla controversa iudico . Quam felix autem, exprompta , ac paene sponte sua exundans in eo esset Latine seribendi facultas argumento satis esse puto doctam illamidissertationem , quam de Pignoratio. nibus
258쪽
nibus olim nulla meditatione scripsit ; scripsit Θ imo extemplo fudit , dixitque coram Regio Saxoniae Principe Friderico , qui Sarmatiae
hodie regnum obtinet , Ρiss tunc agente . HariCplane ab erudito amico ante aliquos hos nenses
mihi ostensam non sine intimo voluptatis sensu semel , iterumque legi. Neque vero putate , auditores , dum tanta excelluit in Latine scribendo. praestantia , non item in Etrusca scriptione excelluisse . Utrobique admirandum se praestitit utrobique maximum ; ut enim Latini , sc patrii sermonis longe optimum , purissimumque, com- εbiberat gustum . Consulite quaeso castigatis mas , quas de acerbissimis Servatoris nostri cruciatibus in nobilissima patriae linguae Academia
dixit , catenatas disputationes . Ex eis quanto. nitore , ac robore Etruscam orationem instrum
rei facile pernoscetis . Nihil de Graecis literis
dico , in quarum cognitione tam longe proce serat , ut nemini secundus eas laudatissime profiteri posset . Ceterum cum usque a pueIO d ctrinae studiis mirum in modum teneretur , tantumque in literis adolescens profectum faceret ,
ut eum evolare , non eXcurrere praeceptores dicere solerent , aetate deinde provectior ingentem , ac fere immensum doctrinae collegit thesaurum , qui in partes divisus locupletandis bene multis affatim suppetere potuisset. Numquam enim diversarum nobilissimarum facultatum ι studia intermisit, quarum unam quamque sagaci temporis dispensatione tam probet excoluit , ut illi Tom. III. Ff uni
259쪽
uni navare operam videretur ; quare factum , ut omnes Pariter excolens, in omnibus Pariter e Celluerit . Cum vero infirma plerumque uteretur Ualetudine , viresque corporis iamdudum in eo essent affectae , debilitatae , fractae , numquam tamen vigor animi obtusus . -Suberat virium imbecillitati mentis robur invictum . Ferreus ,
atque adamantius in ipsis diuturnis morbis quolentioribus, eo molestioribus ad studia litera- Tum videbatur a natura factus ; libris siquidem impallescere , immori magno sibi lucro deputabat . Siquis autem a studio illum avocare vellet , rogaIetque ut nonnihil laxamenti ac umniae sibi permitteret , lapides illi loquebatur . Nam sine literarum studio vitam sibi insuavem;
cessationemque a doctrinae exercitamentis mosetis quoddam genus ipsa morte tetrius , acerbi usque esse ducebat . Ita sane natura compar
tum est, auditores, ut qui doctrinam degusta. verit, eiusque intimo sensu affectus fuerit , quo magis in illa creverit, eo flagrantius illam appetat ineapleta quidem , sed honestissima crupiditate . Atque hinc factum, ut Averanius uber. xima , egregiaque doctrina , quam sibi studio. sissime ascivit, se patriamque suam tam ingenti gloriae splendore condecoraverit . De Epaminonda scriptum me legere memini , quod ipse unus pluris, quam civitas fuit. Dicam audacter, quod Tes est , nm verebor, ut aegre feratis, Optimi auditores, siquid a me liberius expromui novi enim vestrum veritatis studium . IO-
260쪽
sephus Averanius singulare fuit urbis nostrae decus, atque ornamentum , adeo ut si tot alii deessent praeclarissimi in doctrina cives , qui singulis aetatibus eam mirifice iuuisarint , celeberrimamque inter ceteras Europae urbes e .cerint, ipse unus ad eam satis superque illustrandam suffecisset . Summa igitur erat in I sepho doctrina , plurimaeque literae , Nec eae vulgares , sed interiores quaedam & reconditae , summa etiam orationis gravitas , & elegantia , ob quam cum priscis aureae illius Latini sermonis aetatis conferri mereretuT, atque haec omnia vitae decorabat dignitas , & integritas . Iam ad eum locum orationem meam
devenisse sentio , ut postquam praeesar i Emunia, doctrinae Gemplum Melaniim reuia idocta Ad eam modo luisse pariter probitatis . Qui.'animo vitiorum labe , maculisque inquinato ho. nestissimas disciplinarum speculationes , doctrinae. que castissima studia immiscet , , idem plane agere videtur, ac si Coenoso puteo liquidissimam infundat aquam, quam & coenum κondurbet , & suam ipsius contaminet puritatem, quod olim Pythagoricus Lysis in epistola ad Hippa chum verissime scripsit . Quo facile reserri posse puto sapientissimum Horatii monitum.
Sed quod maxime dolendum est non nita multi aut animum purgatum vitiis affetum d F f a ctri-